Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ferizovik veya Firzovik (Arnavutça: Ferizaj veya Ferizaji; Sırpça: Uroševac / Урошевац) Kosova'nın güneyinde yer alan şehir, belediye ve il merkezi.
| Ferizovik | |
|---|---|
Şehir | |
 | |
 Arma | |
  Ferizovik Ferizovik’in Kosova'daki konumu | |
| Ülke/Bölge/UNMIK |  Kosova (de facto) Kosova ve Metohiya (de jure) UNMIK (de jure) |
| İl// | Ferizovik |
| Belediye | Ferizovik |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Agim Aliu |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 720 km² |
| Nüfus (2011) | |
| • Toplam | 108,690 |
| • Yoğunluk | 315.4/km² |
| Zaman dilimi | (OAS) |
| • Yaz (YSU) | (OAYS) |
| Alan kodu | +383 |
| Plaka kodu | 05 |
Resmî site Ferizovik Belediyesi | |
De facto olarak Kosova’nın Ferizovik ilinde; de jure olarak Sırbistan’a bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi’nin Kosovski ilinde yer alır. Ayrıca de jure olarak Birleşmiş Milletler Kosova Geçici Yönetim Misyonu’nun Yakova Bölgesi’nde (District of Urosevac) bulunur.
Şehrin Adı
Şehrin adı, Osmanlı idaresi devrinde, tren hatlarının geçtiği bölgede yaşayan Firuz Ağa’nın ismi ile alakalıdır. Firuz Ağa, bölgenin ilerigelenlerinden biridir ve kurulan tren istasyonu da, kendi toprağı üzerine kurulmuştur. Firuz isminin Kosova’da özellikle Türkler dışındaki halklarca Feriz olarak telaffuz edilmesi, şehrin Türkçe adının da zamanla Ferizovik olarak kullanılması sonucunu doğurmuştur. Şehrin Ferizaj (Ferizay) olan Arnavutça adı da Firuz isminin bir varyantıdır. Sırpların şehre verdikleri ad olan “Uroševac” ise, Orta Çağ’da bölgede hükümran olan Sırp kralı Stefan Uroš’un adıyla alakalıdır. Uroševac (Uroşevats) ismi, Türk egemenliğinden sonraki devirde, Sırp isimlendirmesi olarak görülür. Ferizoviç ve Ferizovo biçimleri de şehrin Bulgarca adlarındandır.
Şehir için kullanılan bir diğer isim olan “Tasyan” ise, Fransızca “station” sözünün Türkçe telaffuz edilmiş şeklidir. Tasyan adı da şehir için kullanılagelmiştir.
Tarih
Ferizovik şehri, 1873 yılına dek küçük bir köy durumunda olmuştur. Şehrin gelişmesi Osmanlı devrinin sonlarına doğru, Belgrad-Selanik tren hattının açılması ile beraber gerçekleşmeye başlamıştır.
1999 yılındaki 1998-1999 Kosova Savaşı’nda şehir ve şehirliler Sırpların kontrolundaki Yugoslavya Ordusu (JNA) tarafından büyük hasara uğratılmıştır. Bu hazin sonuçlar, savaşın bitişiyle beraber şehirdeki Sırp nüfusun şehirden kaçması neticesini doğurmuştur.
Tarihî süreçte, şehirdeki Türklerin çok büyük bölümü de, dış göçlerle şehri boşaltmıştır.
Coğrafya
Ferizovik, Kosova’nın güney kesiminde yer alır. Şehir, Priştine-Üsküp ve Prizren-Üsküp karayolunun kesişme noktasında konumlanır.
Dünyanın sayılı askerî üslerinden biri olan ABD , bu şehrin hemen yanında bulunur. Üssün kuruluşu, 1999 NATO müdahaleleri sonrasında oluşturulan yeni süreçle başlamıştır.
Kültürel Yapı
Ferizovik şehir merkezinde bulunan cami ve kilise, dinî hoşgörü örneği olarak simgeleştirilmektedir. Cami, 2. Dünya Savaşı sırasında hasar görmüştür. Sonrasında da onarılmıştır. Son Kosova Savaşı süresinde yok edilmekten kurtulmuştur.
2004 yılında Kosova çapında yaşanan ayaklanmalar sırasında ülkedeki birçok Ortodoks din yapısı gibi, Ferizovik Ortodoks Kilisesi’ne yönelik de saldırılar yapılmaya çalışılmıştır.
Ekonomi
ABD şirketi “Brown & Root”, Bondsteel Üssü inşaatı sebebiyle şehirdeki en büyük işveren olmuştur. Bu şirket için Ferizovik’te 1500 kişi çalışmaktadır. Şehrin devlete ait kurum ve kuruluşlarının 22’si özelleştirilmiştir. Ticaret ve Endüstri Bakanlığı’nın verilerine göre, şehirde 4500’den fazla küçük ve orta ölçekli işletme bulunmaktadır. Şirketlerin %11’i üretim merkezli, %43’ü hizmet sektörü merkezli ve %46’sı da ticaret merkezli yapılardır.
Eğitim
Belediye sınırları içinde 30 ilköğretim okulu ve bu okullara devam eden 22.771 öğrenci bulunmaktadır. 8 ortaöğretim okulunda (lise ve meslek liseleri) 7.054 öğrenci eğitim görmektedir. Öğrencilerin büyük bölümü Arnavut etnisitesine dâhilken, öğrenciler içinde az sayıda Aşkali, Rom, Goralı ve Türk öğrencilere de rastlanmaktadır. Ferizovik’te ayrıca, 270 öğrencili bir anaokulu da bulunmaktadır. Şehirde, internet hizmetinin verildiği iki halk kütüphanesi vardır.
Medya
Ferizovik’te 3 televizyon istasyonu ve 4 radyo istasyonu kayıtlıdır. Bunlar RTV TEMA, TV Liria, RTV Festina, Radio Ferizaj e Radio Fortuna adlı kuruluşlardır.
Demografik Yapı
Şehrin nüfus oranlarına dair kesin bilgiler henüz bulunmamaktadır. Son sayımlar 1991’de yapılmıştı ve bu tarihten günümüze dek Ferizovik ve çevresi, birçok demografik değişiklik yaşadı. 2007 yılı belediye verileri ışığındaki tahminlere göre şehrin nüfusu 160.000-170.000 civarındadır. En büyük oran Arnavutlara ait olup, bunları sırasıyla Aşkali, Rom, Goralı, Boşnak, Sırp ve Türk nüfusu izlemektedir.
1990’lar civarında şehrin nüfusu 80.000 dolayında iken, 1999 savaşı ile beraber çevreden ve Sırbistan’ın Müslüman bölgelerinden yapılan göçlerle şehir nüfusunda büyük artış yaşanmıştır. 1998-1999 savaş sürecinde şehir nüfusu 57.421 olarak kayıtlanmıştır. Rakamlara göre bu nüfusun %82.1’i Arnavut, %9.4’ü Sırp’tır. Kalan oran ise diğer halklara aittir (Türk, Boşnak, Aşkali, Rom, Goran).
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Ferizovik ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ 2011 Genel Nüfus Sayımı REKOS2011 12 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Kosova İstatistik Kurumu
- ^ Raif Vırmıça, Kosova’da Osmanlı Mimarî Eserleri I, TC. Kültür Bakanlığı, Ankara, 1999, s. 361-369
- ^ Dr. Cem Topsakal / Mr. Bedrettin Koro, Kosova’da Yaşayan Türkçe Eğitim, Bay Yayınları, Prizren, 2007, s. 76, s. 77
- ^ "Ferizovikli edebiyatçı Avni Abdullah hakkında". 21 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mart 2010.
- ^ Meşrutiyet 19 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Ferizovik’in söz edilişi
- ^ MSK ilk seçim sonuçlarını açıkladı[] Ferizovik’teki seçim sonucu
- ^ Robert Elsie, "Ferizaj", Historical Dictionary of Kosova, s. 58. Scarecrow Press, 2004. (İngilizce)
- ^ BM Kosova Misyonu: Ferizovik Belediyesi Profili 17 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Ekim 2007
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ferizovik veya Firzovik Arnavutca Ferizaj veya Ferizaji Sirpca Urosevac Uroshevac Kosova nin guneyinde yer alan sehir belediye ve il merkezi FerizovikSehirArmaFerizovikFerizovik in Kosova daki konumuUlke Bolge UNMIKKosova de facto Kosova ve Metohiya de jure UNMIK de jure Il FerizovikBelediyeFerizovikIdare Belediye BaskaniAgim AliuYuzolcumu Toplam720 km Nufus 2011 Toplam108 690 Yogunluk315 4 km Zaman dilimiUTC 01 00 OAS Yaz YSU UTC 02 00 OAYS Alan kodu 383Plaka kodu05Resmi site Ferizovik Belediyesi De facto olarak Kosova nin Ferizovik ilinde de jure olarak Sirbistan a bagli Kosova ve Metohiya Ozerk Bolgesi nin Kosovski ilinde yer alir Ayrica de jure olarak Birlesmis Milletler Kosova Gecici Yonetim Misyonu nun Yakova Bolgesi nde District of Urosevac bulunur Sehrin AdiSehrin adi Osmanli idaresi devrinde tren hatlarinin gectigi bolgede yasayan Firuz Aga nin ismi ile alakalidir Firuz Aga bolgenin ilerigelenlerinden biridir ve kurulan tren istasyonu da kendi topragi uzerine kurulmustur Firuz isminin Kosova da ozellikle Turkler disindaki halklarca Feriz olarak telaffuz edilmesi sehrin Turkce adinin da zamanla Ferizovik olarak kullanilmasi sonucunu dogurmustur Sehrin Ferizaj Ferizay olan Arnavutca adi da Firuz isminin bir varyantidir Sirplarin sehre verdikleri ad olan Urosevac ise Orta Cag da bolgede hukumran olan Sirp krali Stefan Uros un adiyla alakalidir Urosevac Urosevats ismi Turk egemenliginden sonraki devirde Sirp isimlendirmesi olarak gorulur Ferizovic ve Ferizovo bicimleri de sehrin Bulgarca adlarindandir Sehir icin kullanilan bir diger isim olan Tasyan ise Fransizca station sozunun Turkce telaffuz edilmis seklidir Tasyan adi da sehir icin kullanilagelmistir TarihOsmanli doneminde tren hatti 1903 Ferizovik Camii ve Ortodoks kilisesiHalk kutuphanesi Ferizovik sehri 1873 yilina dek kucuk bir koy durumunda olmustur Sehrin gelismesi Osmanli devrinin sonlarina dogru Belgrad Selanik tren hattinin acilmasi ile beraber gerceklesmeye baslamistir 1999 yilindaki 1998 1999 Kosova Savasi nda sehir ve sehirliler Sirplarin kontrolundaki Yugoslavya Ordusu JNA tarafindan buyuk hasara ugratilmistir Bu hazin sonuclar savasin bitisiyle beraber sehirdeki Sirp nufusun sehirden kacmasi neticesini dogurmustur Tarihi surecte sehirdeki Turklerin cok buyuk bolumu de dis goclerle sehri bosaltmistir CografyaFerizovik Kosova nin guney kesiminde yer alir Sehir Pristine Uskup ve Prizren Uskup karayolunun kesisme noktasinda konumlanir Dunyanin sayili askeri uslerinden biri olan ABD bu sehrin hemen yaninda bulunur Ussun kurulusu 1999 NATO mudahaleleri sonrasinda olusturulan yeni surecle baslamistir Kulturel YapiFerizovik sehir merkezinde bulunan cami ve kilise dini hosgoru ornegi olarak simgelestirilmektedir Cami 2 Dunya Savasi sirasinda hasar gormustur Sonrasinda da onarilmistir Son Kosova Savasi suresinde yok edilmekten kurtulmustur 2004 yilinda Kosova capinda yasanan ayaklanmalar sirasinda ulkedeki bircok Ortodoks din yapisi gibi Ferizovik Ortodoks Kilisesi ne yonelik de saldirilar yapilmaya calisilmistir EkonomiABD sirketi Brown amp Root Bondsteel Ussu insaati sebebiyle sehirdeki en buyuk isveren olmustur Bu sirket icin Ferizovik te 1500 kisi calismaktadir Sehrin devlete ait kurum ve kuruluslarinin 22 si ozellestirilmistir Ticaret ve Endustri Bakanligi nin verilerine gore sehirde 4500 den fazla kucuk ve orta olcekli isletme bulunmaktadir Sirketlerin 11 i uretim merkezli 43 u hizmet sektoru merkezli ve 46 si da ticaret merkezli yapilardir EgitimBelediye sinirlari icinde 30 ilkogretim okulu ve bu okullara devam eden 22 771 ogrenci bulunmaktadir 8 ortaogretim okulunda lise ve meslek liseleri 7 054 ogrenci egitim gormektedir Ogrencilerin buyuk bolumu Arnavut etnisitesine dahilken ogrenciler icinde az sayida Askali Rom Gorali ve Turk ogrencilere de rastlanmaktadir Ferizovik te ayrica 270 ogrencili bir anaokulu da bulunmaktadir Sehirde internet hizmetinin verildigi iki halk kutuphanesi vardir MedyaFerizovik te 3 televizyon istasyonu ve 4 radyo istasyonu kayitlidir Bunlar RTV TEMA TV Liria RTV Festina Radio Ferizaj e Radio Fortuna adli kuruluslardir Demografik YapiSehrin nufus oranlarina dair kesin bilgiler henuz bulunmamaktadir Son sayimlar 1991 de yapilmisti ve bu tarihten gunumuze dek Ferizovik ve cevresi bircok demografik degisiklik yasadi 2007 yili belediye verileri isigindaki tahminlere gore sehrin nufusu 160 000 170 000 civarindadir En buyuk oran Arnavutlara ait olup bunlari sirasiyla Askali Rom Gorali Bosnak Sirp ve Turk nufusu izlemektedir 1990 lar civarinda sehrin nufusu 80 000 dolayinda iken 1999 savasi ile beraber cevreden ve Sirbistan in Musluman bolgelerinden yapilan goclerle sehir nufusunda buyuk artis yasanmistir 1998 1999 savas surecinde sehir nufusu 57 421 olarak kayitlanmistir Rakamlara gore bu nufusun 82 1 i Arnavut 9 4 u Sirp tir Kalan oran ise diger halklara aittir Turk Bosnak Askali Rom Goran KaynakcaWikimedia Commons ta Ferizovik ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir 2011 Genel Nufus Sayimi REKOS2011 12 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kosova Istatistik Kurumu Raif Virmica Kosova da Osmanli Mimari Eserleri I TC Kultur Bakanligi Ankara 1999 s 361 369 Dr Cem Topsakal Mr Bedrettin Koro Kosova da Yasayan Turkce Egitim Bay Yayinlari Prizren 2007 s 76 s 77 Ferizovikli edebiyatci Avni Abdullah hakkinda 21 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mart 2010 Mesrutiyet 19 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ferizovik in soz edilisi MSK ilk secim sonuclarini acikladi olu kirik baglanti Ferizovik teki secim sonucu Robert Elsie Ferizaj Historical Dictionary of Kosova s 58 Scarecrow Press 2004 ISBN 0 8108 5309 4 Ingilizce BM Kosova Misyonu Ferizovik Belediyesi Profili 17 Kasim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ekim 2007