Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Filyos Çayı veya Yenice Irmağı, Köroğlu Dağları, Bolu Dağları ve Ilgaz Dağlarından gelen çayların toplanıp, bir araya getirdiği çaydır. 228 kilometre uzanan çay, Zonguldak'ın Filyos beldesinde Karadeniz'e dökülür.
| Filyos Çayı (Yenice Irmağı) | |
|---|---|
 | |
| Konum | |
| Ülke(ler) | Türkiye |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Bolu, Türkiye |
| Ağız | Karadeniz |
| Uzunluk | 288 km |
Filyos Çayı
Filyos Çayı, çay boyunca birçok kola ayrılmaktadır. Bu nedenle birçok bölgede farklı adlarla anılmıştır. Çayın diğer adları; Yenice Nehri, Köroğlu Deresi, Markuşa deresi,Ulu Su, Gerede Çayı, Melan Çayı, Akçay, Soğanlı Çayı vb. birçok isimleri vardır. Filyos Çayının başladığı kaynak, Köroğu Deresidir. Çay, Bolu'nun Dörtdivan ve Gerede ilçelerinden, Ilgaz Dağlarından, geçip, Kastamonu'ya girmektedir. Kastamonu'dan da Zonguldak'a gelen çay, Filyos beldesinde Karadeniz'e dökülür.
Filyos Çayı coğrafyası
Filyos Çayının geçtiği bölgeler, genellikle tenha ve ıssız bölgelerden oluşmaktadır. Çayın üstüne Osmanlı devrinde "Bayramören Köprüsü" yapılmıştır. Bayramören Köprüsü, restore edilmiştir ve hala kullanılmaktadır. Günümüzde çayın üstünde birçok asma, ahşap ve taş köprüler yer almaktadır.
Filyos Çayından balıkçılık sektöründe önemli ölçüde bir işletim vardır. Civar köylerden, şehirlerden gelen siviller ve balıkçılar burada balıkçılık yaparak geçinmektedir. Çayın etrafı tenhadır, ancak Kastamonu'da genellikle tarım alanlarıyla çevrelenmiştir. Bu tarım alanlarında genellikle domates ve ceviz üretilmektedir.
Karabük'te ise çay, fabrika atıkları için kullanılmaktadır. Bu nedenle çaydan geçinenler ve çevre büyük ölçüde zarara uğramaktadır. Karabük'ten sonra çayın etrafında Osmanlıdan kalma konaklar bulunuyor. Bu konaklar, genellikle restore edilmemiştir. Ancak köylüler, bu konakların bakımını üstlenmişlerdir ve konaklar hala ayakta durmaktadırlar. Bunların dışında çayın etrafı sürekli olarak ormanlıktır. Bu ormanlardan geçinenler de bir hayli fazladır. Çayın; mobilyacılık ve alanında büyük bir ekonomik önemi var. Ormanlık alanlarda tür çeşitliliği fazla. Orkide bitkisinin 7 farklı türüne, Ters Laleye ve birçok tüketici canlıya ev sahipliği yapmaktadır. Bunun yanında civarındaki ormanlar İğneyapraklı Köknar Ağacı, Yaprağını Döken Kayın Ağacı, Gürgen Ağacı ve Meşe Ağacı türleri gibi birçok ağaç türüne ev sahipliği yapmaktadır. Filyos Çayının etrafında "Safranbolu Platosu" bulunmaktadır. Filyos Deltası, Türkiye'nin en verimli deltalarındandır.
Küresel Isınma sebebiyle Filyos Çayındaki su bolluğu, geçmişteki su bolluğunun üçte birine kadar düşmüştür. Çevre kirliliği ve fabrika atıkları nedeniyle Filyos Çayı, büyük zarar görmektedir. 1970 yılında çayın kenarında kurulan "SEKA Kağıt Fabrikası", çaya büyük zarar vermekteyken, getirilen su arıtım sistemleri ile bu fabrikanın kirlilik sorunu ortadan kaldırılmıştır.
Filyos Vadisi Projesi
Filyos Çayının Karadeniz'e karıştığı "Filyos Delta"sında "Filyos Vadisi Projesi" adı altında bir çalışma yürütülmektedir. Projeye göre, deltada dökülen sular kanallarla geri alınıyor ve yapay bir verimli havza oluşturulması üzere başka bir bölgeye aktarılmaktadır. Böylece yapay bir havza oluşturulacak ve özellikle tarım sektörüne büyük bir yatırım olacaktır. Ancak bu proje, çayın kurumasına daha da fazla etki etmektedir.
Kaynakça
- Atlas Dergisi, Aralık 2009, Sayı:201, s.56-74
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Filyos Cayi veya Yenice Irmagi Koroglu Daglari Bolu Daglari ve Ilgaz Daglarindan gelen caylarin toplanip bir araya getirdigi caydir 228 kilometre uzanan cay Zonguldak in Filyos beldesinde Karadeniz e dokulur Filyos Cayi Yenice Irmagi KonumUlke ler TurkiyeGenel bilgilerKaynak Bolu TurkiyeAgiz KaradenizUzunluk 288 kmFilyos CayiFilyos Cayi cay boyunca bircok kola ayrilmaktadir Bu nedenle bircok bolgede farkli adlarla anilmistir Cayin diger adlari Yenice Nehri Koroglu Deresi Markusa deresi Ulu Su Gerede Cayi Melan Cayi Akcay Soganli Cayi vb bircok isimleri vardir Filyos Cayinin basladigi kaynak Korogu Deresidir Cay Bolu nun Dortdivan ve Gerede ilcelerinden Ilgaz Daglarindan gecip Kastamonu ya girmektedir Kastamonu dan da Zonguldak a gelen cay Filyos beldesinde Karadeniz e dokulur Filyos Cayi cografyasi Filyos Cayinin gectigi bolgeler genellikle tenha ve issiz bolgelerden olusmaktadir Cayin ustune Osmanli devrinde Bayramoren Koprusu yapilmistir Bayramoren Koprusu restore edilmistir ve hala kullanilmaktadir Gunumuzde cayin ustunde bircok asma ahsap ve tas kopruler yer almaktadir Filyos Cayindan balikcilik sektorunde onemli olcude bir isletim vardir Civar koylerden sehirlerden gelen siviller ve balikcilar burada balikcilik yaparak gecinmektedir Cayin etrafi tenhadir ancak Kastamonu da genellikle tarim alanlariyla cevrelenmistir Bu tarim alanlarinda genellikle domates ve ceviz uretilmektedir Karabuk te ise cay fabrika atiklari icin kullanilmaktadir Bu nedenle caydan gecinenler ve cevre buyuk olcude zarara ugramaktadir Karabuk ten sonra cayin etrafinda Osmanlidan kalma konaklar bulunuyor Bu konaklar genellikle restore edilmemistir Ancak koyluler bu konaklarin bakimini ustlenmislerdir ve konaklar hala ayakta durmaktadirlar Bunlarin disinda cayin etrafi surekli olarak ormanliktir Bu ormanlardan gecinenler de bir hayli fazladir Cayin mobilyacilik ve alaninda buyuk bir ekonomik onemi var Ormanlik alanlarda tur cesitliligi fazla Orkide bitkisinin 7 farkli turune Ters Laleye ve bircok tuketici canliya ev sahipligi yapmaktadir Bunun yaninda civarindaki ormanlar Igneyaprakli Koknar Agaci Yapragini Doken Kayin Agaci Gurgen Agaci ve Mese Agaci turleri gibi bircok agac turune ev sahipligi yapmaktadir Filyos Cayinin etrafinda Safranbolu Platosu bulunmaktadir Filyos Deltasi Turkiye nin en verimli deltalarindandir Kuresel Isinma sebebiyle Filyos Cayindaki su bollugu gecmisteki su bollugunun ucte birine kadar dusmustur Cevre kirliligi ve fabrika atiklari nedeniyle Filyos Cayi buyuk zarar gormektedir 1970 yilinda cayin kenarinda kurulan SEKA Kagit Fabrikasi caya buyuk zarar vermekteyken getirilen su aritim sistemleri ile bu fabrikanin kirlilik sorunu ortadan kaldirilmistir Filyos Vadisi Projesi Filyos Cayinin Karadeniz e karistigi Filyos Delta sinda Filyos Vadisi Projesi adi altinda bir calisma yurutulmektedir Projeye gore deltada dokulen sular kanallarla geri aliniyor ve yapay bir verimli havza olusturulmasi uzere baska bir bolgeye aktarilmaktadir Boylece yapay bir havza olusturulacak ve ozellikle tarim sektorune buyuk bir yatirim olacaktir Ancak bu proje cayin kurumasina daha da fazla etki etmektedir KaynakcaAtlas Dergisi Aralik 2009 Sayi 201 s 56 74