Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Frig dili (/ ˈ f r ɪ dʒ i ə n /), klasik antik çağda (MÖ 8. yüzyıldan MS 5. yüzyıla kadar) Anadolu'da (modern Türkiye) konuşulan ve Frig medeniyetinin resmi dili olan bir Hint-Avrupa diliydi.
| Frigce | |
|---|---|
| Frig dili | |
| Bölge | Orta Anadolu |
| Ölü dil | MS 5. yüzyıl |
| Dil ailesi | |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | xpg |
| Glottolog | phry1239 |
Antik Yunan yazarları, "Frig" kelimesini, tek bir "kabile" veya "halk" adından ziyade, esas olarak Anadolu'nun orta bölgelerinde yer alan geniş bir etno-kültürel kompleksi tanımlamak için bir şemsiye terim olarak kullanmışlardır. Platon, bazı Frigce kelimelerin Yunanca kelimelere benzediğini gözlemlemiş ve bunu "" eserinde yazmıştır.
Keşif ve Deşifre Edilmesi
Herodotus ve gibi eski yazarlar, bize Frigce olduğu varsayılan birkaç düzine kelime, sözde tefsirler sağlamışlardı. Modern zamanlarda, Ortaköy'de bulunan Frig metinli ilk anıt,1752'de tanımlanmıştır. 1800'de Yazılıkaya'da (klasik Nakoleia) iki yazıt daha keşfedilmiştir. Bir tanesinin üzerinde ΜΙΔΑΙ, 'Midas'a' yazısı okunabiliyordu, bu da onların efsanevi Frigya kralı Midas'ın bir binasının, muhtemelen mezarının parçası olduğu fikrini uyandırdı. Daha sonra Batılı arkeologlar, tarihçiler ve diğer akademisyenler, Homeros'un dünyasının coğrafi arka planını ve Yeni Ahit'in bahsettiği eski dünyadan unutulmuş medeniyetleri bulmak için Anadolu'yu dolaşmaya başladıklarında, daha fazla anıt keşfedildi. 1862'ye gelindiğinde, aralarında birkaç Yunanca-Frig dili iki dilli olan on altı Frig yazıtı biliniyordu. Bu, Alman bilim adamı Andreas David Mordtmann'ın yazıyı deşifre etmek için ilk ciddi girişimi üstlenmesine imkan verdi, ancak Frigce ile Ermenice arasındaki paralellikleri aşırı vurguladı ve bu da bazı yanlış sonuçlara yol açtı. 1880'den sonra İskoç Mukaddes Kitap bilgini William Mitchell Ramsay, daha birçok yazıt keşfetti. 20. yüzyılda, sürekli yeni metin akışı, daha güvenilir transkripsiyonlar ve Hint-Avrupa ses değiştirme yasalarının daha iyi bilinmesi nedeniyle Frigce anlayışı arttı. Alfabe artık iyi biliniyor, ancak alfabenin daha nadir işaretlerinin küçük revizyonları hala mümkün olsa da, bir işaret (= /j/, transkripsiyonu y) görece daha yakın bir tarih olan 1969'da güvenli bir şekilde tanımlandı.
Yazıtlar
Frig epigrafik materyali, Eski Frig ve Yeni Frig olmak üzere iki ayrı alt gruba bölünmüştür. Bunlar, Frig dilinin farklı aşamalarını gösterir, farklı alfabelerle ve farklı malzemeler üzerine yazılır ve farklı coğrafi dağılımlara sahiptir. Eski Frig dili, Anadolu ve ötesindeki 395 yazıtta tasdik edilmektedir . MÖ 800 ile 330 yılları arasında Frig alfabesiyle yazılmıştır. Corpus des inscriptions paléo-phrygiennes (CIPPh) ve ekleri, birkaç grafiti dahil edilmemekle birlikte, bilinen Eski Frig yazıtlarının çoğunu içerir. MÖ 8. yüzyılın ortalarından kalma en eski yazıtlar, Gordion'daki (Yassıhöyük ya da " Midas Höyüğü ") ve Bayındır'daki (Doğu Likya) tümülüslerde (mezar höyükleri) gümüş, bronz ve kaymaktaşı nesneler üzerinde bulunmuştur.
Yeni Frigce dili ise, 117 cenaze yazıtında tasdik edilmiştir, çoğunlukla bir Yunan kitabesinden sonra eklenen saygısızlık yapanlara karşı lanetler eklenmiştir . Yeni Frigce MS 1. ve 3. yüzyıllar arasında Yunan alfabesiyle yazılmıştır ve Orta Anadolu'daki eski Frigya'nın batı kısmı ile sınırlıdır . Yeni Frig yazıtlarının çoğu kaybolmuştur, bu nedenle bunlar yalnızca ilk derleyicilerin tanıklıklarıyla bilinmektedir. Yeni Frig yazıtları William M. Ramsay (yaklaşık 1900) ve Obrador-Cursach (2018) tarafından kataloglanmıştır.
Bazı uzmanlar, Dokimeion'dan tek bir yazıtla temsil edilen üçüncü bir bölümü, Orta Frig dilini tanımlarlar. Makedonya fethinden sonra MÖ 4. yüzyılın sonlarına tarihlenen, sekiz satırda yazılmış altı hekzametrik mısradan oluşan bir Frig kitabesidir. Yunan alfabesiyle yazılmış ilk Frig metni olarak kabul edilir. Deyiş biçimi, Bithynia'daki Eski Frig kitabesinin bazı yankılarını taşır, ancak Yeni Frigce'de bulunan fonetik ve imla özelliklerini önceden tahmin eder. Gordion'dan MÖ 4. yüzyıldan 2. yüzyıla kadar uzanan üç grafiti, hem kullanılan alfabe hem de dilsel aşama açısından belirsizdir ve Orta Frigce olarak da kabul edilebilir.
Bazı Frigce Kelimeler
Frigce diğer Anadolu dilleri gibi ilgi görmeye ve araştırılmaya devam etmektedir ve farklı kesimden farklı kişiler bu kadim dilleri öğrenmeye ve araştırmaya merak sarmıştır. Bu dildeki kelimeler diğer Anadolu dillerinden çok Latin ve Yunan dilleri ile daha çok benzerlik göstermektedir.
| Frigçe | Türkçe | Yunanca | İngilizce |
|---|---|---|---|
| ad- | "ile bağlacı" | εις | to, by, at |
| onoman | isim | όνομα | name |
| knaika | kadın,eş | γυναίκα | woman,wife |
Burada Frigçe cümle ve Türkçe anlamlarını bir arada verilmiştir :
Frigçe : Βας ιοι βεκος μεβερετ (Yazım)
Frigçe : Bas ioi bekos meberet (Okunuş)
Türkçe : Bas ekmeğini elinden alacak.
Frigçe : ...Aυτος κε ουα κ' οροκα γεγαριτμενος ας Βαταν τευτους (Yazım)
Frigçe : ...Autos ke oua k' oroka gegaritmenos as Batan teutos (Okunuş)
Türkçe : ...Ve kendisi ve soyu Bas tarafından lanetlensin.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "{{{name}}}". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ . Anadolu Uygarlıkları. 5 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ a b c . www.palaeolexicon.com. 30 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ . www.britannica.com (İngilizce). 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ Plato, 427? BCE-347? BCE. "Cratylus". www.gutenberg.org/files/1616/1616-h/1616-h.htm (İngilizce). Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ Platon, Francesco Ademollo (3 Şubat 2011). The Cratylus of Plato: A Commentary (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN .
- ^ a b c d Obrador-Cursach, Bartomeu (1 Ocak 2020). The Phrygian Language. BRILL. ISBN .
- ^ Wissenschaften (München), Bayerische Akademie der (1862). Sitzungsberichte der Königl. Bayerischen Akademie der Wissenschaften zu München: 1862, 1 (Almanca).
- ^ Zgusta, Ladislav; Brixhe, Claude; Lejeune, Michel (Haziran 1986). "Corpus des inscriptions paléo-phrygiennes". Language. 62 (2): 462. doi:10.2307/414697. ISSN 0097-8507.
- ^ . Video. ILoveLanguages!. 2021. 8 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
Okuma listesi
- Woodhouse, Robert. "An overview of research on Phrygian from the nineteenth century to the present day". Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 126 (2009), 167-188, DOI 10.2478/v10148-010-0013-x.
Dış bağlantılar
- Corpus of Phrygian Inscriptions 28 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
- Encyclopædia Britannica - Phrygian Language (İngilizce)
- Linguistic Bibliography Online[] (İngilizce)
- Palaeolexicon - Dictionary, History and Translations of the Phrygian Language3 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Midas and the Mushki, by Miltiades E. Bolaris (2010)6 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Anatolianscripts.com - Frig Alfabesi 17 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.palaeolexicon.com/[] Phrygian
- The Sound of the Phrygian language (Vocabulary & Sample Text) 25 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Frigçe, İngilizce)
- Eski Anadolu Dillerine Giriş (Türkçe)
- Anadolu Dillerine Yazım Örnekleri (Hititçe, İngilizce)
- Anadolu Dillerine Yazım Örnekleri (Hititçe, İngilizce)
- Frigler (Adım Adım Tarih) 23 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Frig dili ˈ f r ɪ dʒ i e n klasik antik cagda MO 8 yuzyildan MS 5 yuzyila kadar Anadolu da modern Turkiye konusulan ve Frig medeniyetinin resmi dili olan bir Hint Avrupa diliydi FrigceFrig diliBolgeOrta AnadoluOlu dilMS 5 yuzyilDil ailesiHint Avrupa dil ailesiDil kodlariISO 639 3xpgGlottolog a rel nofollow class external text href http glottolog org resource languoid id phry1239 phry1239 a Antik Yunan yazarlari Frig kelimesini tek bir kabile veya halk adindan ziyade esas olarak Anadolu nun orta bolgelerinde yer alan genis bir etno kulturel kompleksi tanimlamak icin bir semsiye terim olarak kullanmislardir Platon bazi Frigce kelimelerin Yunanca kelimelere benzedigini gozlemlemis ve bunu eserinde yazmistir Kesif ve Desifre EdilmesiHerodotus ve gibi eski yazarlar bize Frigce oldugu varsayilan birkac duzine kelime sozde tefsirler saglamislardi Modern zamanlarda Ortakoy de bulunan Frig metinli ilk anit 1752 de tanimlanmistir 1800 de Yazilikaya da klasik Nakoleia iki yazit daha kesfedilmistir Bir tanesinin uzerinde MIDAI Midas a yazisi okunabiliyordu bu da onlarin efsanevi Frigya krali Midas in bir binasinin muhtemelen mezarinin parcasi oldugu fikrini uyandirdi Daha sonra Batili arkeologlar tarihciler ve diger akademisyenler Homeros un dunyasinin cografi arka planini ve Yeni Ahit in bahsettigi eski dunyadan unutulmus medeniyetleri bulmak icin Anadolu yu dolasmaya basladiklarinda daha fazla anit kesfedildi 1862 ye gelindiginde aralarinda birkac Yunanca Frig dili iki dilli olan on alti Frig yaziti biliniyordu Bu Alman bilim adami Andreas David Mordtmann in yaziyi desifre etmek icin ilk ciddi girisimi ustlenmesine imkan verdi ancak Frigce ile Ermenice arasindaki paralellikleri asiri vurguladi ve bu da bazi yanlis sonuclara yol acti 1880 den sonra Iskoc Mukaddes Kitap bilgini William Mitchell Ramsay daha bircok yazit kesfetti 20 yuzyilda surekli yeni metin akisi daha guvenilir transkripsiyonlar ve Hint Avrupa ses degistirme yasalarinin daha iyi bilinmesi nedeniyle Frigce anlayisi artti Alfabe artik iyi biliniyor ancak alfabenin daha nadir isaretlerinin kucuk revizyonlari hala mumkun olsa da bir isaret j transkripsiyonu y gorece daha yakin bir tarih olan 1969 da guvenli bir sekilde tanimlandi YazitlarFrig epigrafik materyali Eski Frig ve Yeni Frig olmak uzere iki ayri alt gruba bolunmustur Bunlar Frig dilinin farkli asamalarini gosterir farkli alfabelerle ve farkli malzemeler uzerine yazilir ve farkli cografi dagilimlara sahiptir Eski Frig dili Anadolu ve otesindeki 395 yazitta tasdik edilmektedir MO 800 ile 330 yillari arasinda Frig alfabesiyle yazilmistir Corpus des inscriptions paleo phrygiennes CIPPh ve ekleri birkac grafiti dahil edilmemekle birlikte bilinen Eski Frig yazitlarinin cogunu icerir MO 8 yuzyilin ortalarindan kalma en eski yazitlar Gordion daki Yassihoyuk ya da Midas Hoyugu ve Bayindir daki Dogu Likya tumuluslerde mezar hoyukleri gumus bronz ve kaymaktasi nesneler uzerinde bulunmustur Yeni Frigce dili ise 117 cenaze yazitinda tasdik edilmistir cogunlukla bir Yunan kitabesinden sonra eklenen saygisizlik yapanlara karsi lanetler eklenmistir Yeni Frigce MS 1 ve 3 yuzyillar arasinda Yunan alfabesiyle yazilmistir ve Orta Anadolu daki eski Frigya nin bati kismi ile sinirlidir Yeni Frig yazitlarinin cogu kaybolmustur bu nedenle bunlar yalnizca ilk derleyicilerin tanikliklariyla bilinmektedir Yeni Frig yazitlari William M Ramsay yaklasik 1900 ve Obrador Cursach 2018 tarafindan kataloglanmistir Bazi uzmanlar Dokimeion dan tek bir yazitla temsil edilen ucuncu bir bolumu Orta Frig dilini tanimlarlar Makedonya fethinden sonra MO 4 yuzyilin sonlarina tarihlenen sekiz satirda yazilmis alti hekzametrik misradan olusan bir Frig kitabesidir Yunan alfabesiyle yazilmis ilk Frig metni olarak kabul edilir Deyis bicimi Bithynia daki Eski Frig kitabesinin bazi yankilarini tasir ancak Yeni Frigce de bulunan fonetik ve imla ozelliklerini onceden tahmin eder Gordion dan MO 4 yuzyildan 2 yuzyila kadar uzanan uc grafiti hem kullanilan alfabe hem de dilsel asama acisindan belirsizdir ve Orta Frigce olarak da kabul edilebilir Frigya medeniyetinin besigi olan ve hala ayni adla anilan Frig Vadisi Bazi Frigce KelimelerFrigce diger Anadolu dilleri gibi ilgi gormeye ve arastirilmaya devam etmektedir ve farkli kesimden farkli kisiler bu kadim dilleri ogrenmeye ve arastirmaya merak sarmistir Bu dildeki kelimeler diger Anadolu dillerinden cok Latin ve Yunan dilleri ile daha cok benzerlik gostermektedir Frigce Bazi Kelime Ornekleri Ve Kiyaslanmasi Frigce Turkce Yunanca Ingilizcead ile baglaci eis to by atonoman isim onoma nameknaika kadin es gynaika woman wife Burada Frigce cumle ve Turkce anlamlarini bir arada verilmistir Frigce Bas ioi bekos meberet Yazim Frigce Bas ioi bekos meberet Okunus Turkce Bas ekmegini elinden alacak Frigce Aytos ke oya k oroka gegaritmenos as Batan teytoys Yazim Frigce Autos ke oua k oroka gegaritmenos as Batan teutos Okunus Turkce Ve kendisi ve soyu Bas tarafindan lanetlensin Ayrica bakinizPaleo Balkan dilleri Yunanca Hititce Ermenice Traklar FriglerKaynakca Hammarstrom Harald Forkel Robert Haspelmath Martin Ed 2017 name Glottolog 3 0 Jena Germany Max Planck Institute for the Science of Human History Anadolu Uygarliklari 5 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2023 a b c www palaeolexicon com 30 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2023 www britannica com Ingilizce 10 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2023 Plato 427 BCE 347 BCE Cratylus www gutenberg org files 1616 1616 h 1616 h htm Ingilizce Erisim tarihi 18 Ocak 2023 Platon Francesco Ademollo 3 Subat 2011 The Cratylus of Plato A Commentary Ingilizce Cambridge University Press ISBN 978 1 139 49469 4 a b c d Obrador Cursach Bartomeu 1 Ocak 2020 The Phrygian Language BRILL ISBN 978 90 04 41998 8 Wissenschaften Munchen Bayerische Akademie der 1862 Sitzungsberichte der Konigl Bayerischen Akademie der Wissenschaften zu Munchen 1862 1 Almanca Zgusta Ladislav Brixhe Claude Lejeune Michel Haziran 1986 Corpus des inscriptions paleo phrygiennes Language 62 2 462 doi 10 2307 414697 ISSN 0097 8507 Video ILoveLanguages 2021 8 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2023 Okuma listesiWoodhouse Robert An overview of research on Phrygian from the nineteenth century to the present day Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis Volume 126 2009 167 188 DOI 10 2478 v10148 010 0013 x Dis baglantilarCorpus of Phrygian Inscriptions 28 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce Encyclopaedia Britannica Phrygian Language Ingilizce Linguistic Bibliography Online olu kirik baglanti Ingilizce Palaeolexicon Dictionary History and Translations of the Phrygian Language3 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Midas and the Mushki by Miltiades E Bolaris 2010 6 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Anatolianscripts com Frig Alfabesi 17 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www palaeolexicon com olu kirik baglanti Phrygian The Sound of the Phrygian language Vocabulary amp Sample Text 25 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Frigce Ingilizce Eski Anadolu Dillerine Giris Turkce Anadolu Dillerine Yazim Ornekleri Hititce Ingilizce Anadolu Dillerine Yazim Ornekleri Hititce Ingilizce Frigler Adim Adim Tarih 23 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce