Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli.Ocak 2024) () ( |
Fugu (Japonca: 河豚, 鰒 veya フグ), özellikle Japon mutfağında yenilen bir balon balığı türüdür.
Tüketimi
Fugu, İndo-Pasifik kökenli bir türdür. Tetrodotoksinden dolayı oldukça zehirli olduğundan dolayı fugu yemeği hazırlanırken çok ince olan zehirli damarlarının, derisinin ve zehrin bol miktarda olduğu başta karaciğer ve yumurtalıkları olmak üzere iç organlarının mutlaka tek tek çıkarılması gerekir. Zehrin ete bulaşmaması için bu ayıklama işlemi çok dikkatli yapılmalıdır. En tecrübeli şeflerin bile bu işi tamamlama süresi en az 10 dakikadır. Fugu servis eden restoranlar başta Japonya olmak üzere bazı ülkelerde yasalar tarafından sıkı bir şekilde kontrol edilmektedir ve üç veya daha fazla yıl süren titiz bir eğitimden sonra sadece çok usta aşçılar tarafından hazırlanmasına izin verilmektedir. Japonya'da fugu yemeği hazırlamak, fugu balığı satmak ve satın almak (ki satın alanların çoğu fugu restoranı işleten şeflerdir) için özel bir lisansa ihtiyaç vardır. Fugu balığı ayrıca çiftliklerde zehirsiz olarak da yetişebilmekte ve popülaritesi artmaktadır.
Fugu, saşimi ve olarak servis edilir. Bazı kişiler tarafından karaciğerin en lezzetli kısmı olduğunu düşünülmektedir ama aynı zamanda en zehirli kısmı olup restoranlarda bu organın sunulması 1984 yılında yasaklandı. Fugu, Japon mutfağının en ünlü ve en kötü şöhretli yemeklerinden biri haline geldi. 50 yıl önce fugu yemeğinden yılda 100 kişi zehirlenirken günümüzde bu sayı yılda 3'e düşmüştür. Bu ölenler de genellikle lisansız aşçıların hazırladığı fugulardan dolayıdır. Lisanslı şeflerin hazırladığı fugular nedeniyle henüz bir ölüm vakası kaydedilmemiştir.
Türkiye'deki Yayılışı
Kızıldeniz'den Akdeniz'e Süveyş Kanalı yoluyla göç etmiştir. Türkiye ve İsrailli balıkçılar tarafından birçok birey yakalanmıştır. Türkiye'de özellikle Marmaris ve Gökova bölgesinde bolca yakalanmaktadır.
Beslenme
Etçil olan balon balığı, küçük boylarda iken ağırlıklı olarak kabuklularla, büyüdükçe de ek olarak yumuşakçalarla beslenmektedir. Dişleri çok keskindir ve tenekeyi bile kesebilir. Tehlike anında su veya hava alarak kendini şişirir. Böylece ısırılması zor olur. Kaldı ki ihtiva ettiği zehirden dolayı onu ısıran herhangi bir canlı için ölüm kaçınılmazdır.
Ekolojik ve Ekonomik Zararları
Balon balığının Süveyş Kanalı yoluyla Kızıldeniz'den Akdeniz'e gelmesiyle birlikte bölgedeki yumuşakçaların (ahtapot-kalamar-mürekkep balığı) sayısının ciddi ölçüde azaldığı yönünde bulgular vardır. Balıkçılık sektörü de bundan olumsuz etkilenmektedir. Balon balıklarının ekonomik ve ekolojik zararlarının yanı sıra dokularında tetrodotoksin (ttx) adı verilen çok güçlü bir nörotoksik zehir bulundurmalarından dolayı, insan sağlığına oldukça büyük zararı vardır. Bu toksinin siyanürden 1000 kat daha fazla zehirli olduğu bilinmektedir ve ölüme yol açmaktadır. Akdeniz'e kıyısı olan ülkelerde ve Türkiye'de balon balığı avcılarına yakaladıkları balık başına ödül verilmektedir
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Fugu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Personal Account of surviving a fugu poisoning 23 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- BBC article with video of fugu preparation 9 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Fugu haber gazete kitap akademik JSTOR Ocak 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Fugu Japonca 河豚 鰒 veya フグ ozellikle Japon mutfaginda yenilen bir balon baligi turudur FuguTuketimiFugu Indo Pasifik kokenli bir turdur Tetrodotoksinden dolayi oldukca zehirli oldugundan dolayi fugu yemegi hazirlanirken cok ince olan zehirli damarlarinin derisinin ve zehrin bol miktarda oldugu basta karaciger ve yumurtaliklari olmak uzere ic organlarinin mutlaka tek tek cikarilmasi gerekir Zehrin ete bulasmamasi icin bu ayiklama islemi cok dikkatli yapilmalidir En tecrubeli seflerin bile bu isi tamamlama suresi en az 10 dakikadir Fugu servis eden restoranlar basta Japonya olmak uzere bazi ulkelerde yasalar tarafindan siki bir sekilde kontrol edilmektedir ve uc veya daha fazla yil suren titiz bir egitimden sonra sadece cok usta ascilar tarafindan hazirlanmasina izin verilmektedir Japonya da fugu yemegi hazirlamak fugu baligi satmak ve satin almak ki satin alanlarin cogu fugu restorani isleten seflerdir icin ozel bir lisansa ihtiyac vardir Fugu baligi ayrica ciftliklerde zehirsiz olarak da yetisebilmekte ve popularitesi artmaktadir Fugu sasimi ve olarak servis edilir Bazi kisiler tarafindan karacigerin en lezzetli kismi oldugunu dusunulmektedir ama ayni zamanda en zehirli kismi olup restoranlarda bu organin sunulmasi 1984 yilinda yasaklandi Fugu Japon mutfaginin en unlu ve en kotu sohretli yemeklerinden biri haline geldi 50 yil once fugu yemeginden yilda 100 kisi zehirlenirken gunumuzde bu sayi yilda 3 e dusmustur Bu olenler de genellikle lisansiz ascilarin hazirladigi fugulardan dolayidir Lisansli seflerin hazirladigi fugular nedeniyle henuz bir olum vakasi kaydedilmemistir Turkiye deki YayilisiKizildeniz den Akdeniz e Suveys Kanali yoluyla goc etmistir Turkiye ve Israilli balikcilar tarafindan bircok birey yakalanmistir Turkiye de ozellikle Marmaris ve Gokova bolgesinde bolca yakalanmaktadir BeslenmeEtcil olan balon baligi kucuk boylarda iken agirlikli olarak kabuklularla buyudukce de ek olarak yumusakcalarla beslenmektedir Disleri cok keskindir ve tenekeyi bile kesebilir Tehlike aninda su veya hava alarak kendini sisirir Boylece isirilmasi zor olur Kaldi ki ihtiva ettigi zehirden dolayi onu isiran herhangi bir canli icin olum kacinilmazdir Ekolojik ve Ekonomik ZararlariBalon baliginin Suveys Kanali yoluyla Kizildeniz den Akdeniz e gelmesiyle birlikte bolgedeki yumusakcalarin ahtapot kalamar murekkep baligi sayisinin ciddi olcude azaldigi yonunde bulgular vardir Balikcilik sektoru de bundan olumsuz etkilenmektedir Balon baliklarinin ekonomik ve ekolojik zararlarinin yani sira dokularinda tetrodotoksin ttx adi verilen cok guclu bir norotoksik zehir bulundurmalarindan dolayi insan sagligina oldukca buyuk zarari vardir Bu toksinin siyanurden 1000 kat daha fazla zehirli oldugu bilinmektedir ve olume yol acmaktadir Akdeniz e kiyisi olan ulkelerde ve Turkiye de balon baligi avcilarina yakaladiklari balik basina odul verilmektedirKaynakca a b 2006 Oxford University Press s 324 ISBN 0 19 280681 5 a b c Hosking Richard 1997 A Dictionary of Japanese Food Ingredients amp Culture Tuttle Publishing ss 41 42 ISBN 0 8048 2042 2 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Fugu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Personal Account of surviving a fugu poisoning 23 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC article with video of fugu preparation 9 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde