Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fındık yeşil kokarcası (Palomena prasina) Pentatomidae familyasından zararlı böcek türü.
| Fındık yeşil kokarcası | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
  | ||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Palomena prasina (Linnaeus, 1761) |
Özellikle fındığın önemli bir zararlısı olması ve diğer ürünlerde ciddi bir zarar meydana getirmemesi sebebiyle, başlıca fındık yetiştiricisi iki ülke olan İtalya ve Türkiye dışında bu böcek üzerinde yapılmış çalışmalar son derece sınırlıdır. Türkiye'deki en geniş ve kapsamlı yeni çalışma ile tarafından 2003-2004 yıllarında Samsun ilinde yapılıp 2006 yılında 'nde yayımlanan çalışmadır.
Morfoloji
Yumurta
Yumurtaları fıçı biçimindedir. İlk konulduğu sıralarda açık yeşil, açılmaya yakın rengi morumsu-siyaha dönüşmekte, açıldıktan sonra beyaz renk alarak, üzerinde siyah renkte “T” harfi şeklinde bir yumurta kırıcısı bulunmaktadır. P. prasina yumurtalarının çapı ortalama 1.17±0.01 (1.03-1.23) mm, yüksekliği ise 1.39±0.03 (1.14 -1.69) mm’dir.
Yumurtalarını çiftleştikten 3 gün sonra 2’şer dakika ara ile bırakmakta ve yumurtayı bıraktıktan sonra arka bacaklarıyla diğer yumurtalara yaklaştırıp düzenli bir küme oluşturmaktadır. Laboratuvar şartlarında yumurtaların açılımı 8.02 gün sürmektedir. Bir kümede bulunan yumurtaların hepsi bir gün içinde açılmaktadır. Yumurtaların açılma oranı % 96.4 olarak saptanmıştır.
Nimf
Birinci dönem nimf: Baş, göğüs, duyarga ve bacaklar siyah, karın yeşil renktedir ve üzerinde siyah lekeler bulunmaktadır. Duyargalar 4 segmentlidir. Prothoraks genişliği ortalama 1.42 mm ve vücut boyu ise 1.56 mm dir.
İkinci dönem nimf: İlk dönemlerde siyah renkte, zamanla abdomen yeşil renk almaktadır ve üzerinde kalın siyah bantlar bulunmaktadır. Karnın kenarları kesik siyah bir çizgi ile çevrilidir. Duyargalar siyah renkte ve 4 segmentlidir. Prothoraks genişliği ortalama 2.47 mm ve vücut boyu ise 3.53 mm dir.
Üçüncü dönem nimf: Baş ve göğüs koyu yeşil, karın ise biraz daha açık yeşil renktedir ve karında kalın izler bulunmaktadır. Duyargaların 1. ve 2. segmentleri yeşil, 3. segmenti kırmızı, 4. segmenti ise kırmızımsı kahverengindedir ve 4 segmentlidir. Tarsuslar kırmızımsı kahverengindedir. Prothoraks genişliği ortalama 3.53 mm ve vücut boyu ise 4.84 mm dir.
Dördüncü dönem nimf: Tamamen yeşil renktedir. Duyargaların 3. segmenti kırmızı renkte, 4 segmenti ise kırmızımsı kahverengindedir. Tarsuslar kırmızımsı renktedir. Bu dönemde kanat izleri, paurometabol başkalaşmanın tipik özelliği olarak, belirmeye başlamaktadır. Prothoraks genişliği ortalama 5.60 mm ve vücut boyu ise 7.83 mm dir.
Beşinci dönem nimf: Renk yönünden bir önceki döneme benzemektedir. Ancak kanat izleri daha belirgindir. Prothoraks genişliği 6.87 mm ve vücut boyu ise 10.23 mm dir.
-
![image]()
Birinci dönem nimf -
![image]()
Üçüncü dönem nimf -
![image]()
Beşinci dönem nimf
Ergin
Erginlerinin dorsali (üst ya da sırt kısmı) yeşil veya kahverenginde, ventral (alt ya da karın kısmı) açık yeşil veya kırmızıdır. Duyargaların uç segmentleri ve tarsus koyu kırmızıdır. Duyargaları 5 segmentli, 2. ve 3. segmentler eşit uzunluktadır. Ergin dişilerin boyu ortalama 14.39 mm ve prothoraks genişliği 8.55 mm, ergin erkeklerin boyu 12.77 mm ve prothoraks genişliği 7.87 mm’dir. Erginlerin yaşam süresi 10 aydır. Kışlamış erginler Haziran ayı sonlarına kadar yaşar. Erginlerdeki 1:2 (erkek:dişi) olarak tespit edilmiştir.
Doğal koşullarda erginlerde yeşil ve kahverengi olarak 2 ana renk görülür. İlkbahar ve yaz aylarında parlak yeşil renge bürünürler. Kış uykusuna gireceği zaman rengi bronz-kahverengi olur. Türkiye'de kahverengi erginlerin Temmuz ayı sonlarından itibaren görülmeye başlandığı belirlenmiştir. Her iki rengin de populasyonda eşit oranda görüldüğü, ancak kışlamış erginlerin mat yeşil renkli olması ile yeni nesil yeşil erginlerden ayrıldığı, farklı renge sahip olma bakımından erginler arasında önemli bir fark bulunmadığı saptanmıştır.
Biyolojisi
Yarı başkalaşımlıdır (Paurometabol tipinde). Yani, nimfler erginlerine benzer ve pupa evresi yoktur. Çoğu zaman nimfleri alışkanlıkla "larva" terimiyle ifade edilse de, tam başkalaşımlı böceklerdeki gibi bir "larva" evresi yoktur. Yumurtadan larva olarak değil nimf olarak çıkarlar.
Kışı ergin olarak dökülmüş yapraklar altında ya da korunabilecekleri yerlerde geçirirler. Kışlayan erginler Mart sonu ya da Nisan başında hava sıcaklığı 18-20 °C ye ulaşınca kışlaklardan çıkarlar. Çıkış kısa sürede tamamlanır ve çıkan erginler çiftleşip yumurtalarını bırakırlar.
Yumurtalar genellikle 14-28 lik gruplar halinde fındık yapraklarının alt yüzlerine bırakılır. Yumurtalar 8-10 gün içinde açılır.
Yumurtalardan çıkan birinci dönem nimfler yumurta kümesi üzerinde ya da çok yakınında ve toplu olarak beslenirler. İkinci dönemi otlar üzerinde geçirdikten sonra ve üçüncü dönemden sonra fındıklar üzerine geçerek zararlı olmaya başlarlar. Yılda 1 döl verir.
Konukçıları
Karadeniz bölgesinde, öncelikle fındık zararlısıdır. Bundan başka, kiraz, dut, elma, Turunçgiller, kızılağaç, böğürtlen, saparna ve fındık altlarında bulunan yabancı otlar diğer konukçularıdır.
Zararı
Dünya fındık üretiminin % 65-75’i ve toplam ihracatın % 70-75’i Türkiye tarafından karşılanmaktadır. Yoğunluğu ve bütün fındık bahçelerinde ekonomik zarar seviyesinin üstünde bulunması ile diğer türlerden ayrılır. Fındığın dışındaki diğer bitkilerdeki zararı ise önemsenmeyecek derecede azdır.
Aynı şekilde bu zararlının İtalya’da fındık bahçelerinde en önemli zararlı olduğu ve benzer zararlılar içinde en yüksek populasyona sahip bulunduğu bilinmektedir.
Meyvelerde ergin ve nimfleri emgi yapmak suretiyle zararlı olurlar. Fındık kurdunda olduğu gibi, bunlar da karamuk oluştururlar:
Sarı karamuk : Erken dönemde (Temmuz ayı içinde), meyveler normal iriliğe gelinceye kadar geçen dönemde zarar gören meyvelerde oluşur. Fındık kokarcasının meyvelerde beslenmesi sonucu meyvelerin içi boştur ya da şekilsizdir ve ağaçtan dökülürler. Ürün kaybına sebep olurlar.
Kara karamuk : İlerleyen dönemde, meyveler normal iriliğe ulaştıktan iç bağlayıncaya kadar geçen dönemde zarar gören meyvelerde oluşur. Fındık kokarcasının meyvelerde beslenmesi sonucu emgili meyvelerin içi şekilsiz ve lekelidir. Ürün kalitesinde düşmeye sebep olurlar. Lekeli iç şeklindeki zarar, iç fındıklarda bazen % 20 ye kadar çıkmakta ve ihracatta önemli sorunlar yaratmaktadır. Ekonomik zararı yüksektir.
Mücadele
Kültürel önlemler: Fındık bahçelerinde yabancı ot temizliğine dikkat edilmelidir.
Kimyasal mücadele: Kışlamış erginlere karşı ayrı bir mücadele gerekmez. Kışlamış erginlerin çıkışı Nisan ayı ortalarından itibaren en yüksek noktaya ulaşır. Bu tarihten itibaren kışlamış erginlere karşı ilaçlı mücadele yapılabilir. Ancak bu dönem fındıklarda en önemli zararlı olan fındık kurdu mücadelesine denk geldiğinden her iki zararlıya karşı etkili olabilecek bir ilaç kullanılabilir. Fakat nimflere karşı Temmuz ayında ilaçlama gerekir. İlaçlamaya karar vermek için bahçe büyüklüğüne göre 10-30 ocak seçilir. Sabah ya da akşam serinliğinde bir bez çarşaf üzerine ağaçlar silkelenerek düşen nimfler sayılır. Ocak başına 1 nimf bulunan bahçelerde mücadele uygulanır. Kullanılacak ilaçlar ve dozları hakkında en yakın il veya ilçe müdürlüklerine başvurulmalıdır.
Kaynakça
- , Palomena prasina L. (Heteroptera:Pentatomidae)’nın bazı morfolojik ve biyolojik özelliklerinin saptanması üzerinde araştırmalar, Türk. entomol. derg., 2006, 30 (1): 43-56 (Böcek üzerine yapılmış en kapsamlı Türkçe çalışmadır)
- samsun.tarim.gov.tr Fındık Yeşilkokarcası[]
- British Bugs 11 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Findik yesil kokarcasi Palomena prasina Pentatomidae familyasindan zararli bocek turu Findik yesil kokarcasiBiyolojik siniflandirmaUst alem EukaryotaAlem AnimaliaAlt alem EumetazoaSube ArthropodaAlt sube HexapodaSinif InsectaTakim Hemiptera Yarim kanatlilar Familya PentatomidaeCins Tur P prasinaIkili adlandirmaPalomena prasina Linnaeus 1761 CiftlesmeYumurtlamaNimf Ozellikle findigin onemli bir zararlisi olmasi ve diger urunlerde ciddi bir zarar meydana getirmemesi sebebiyle baslica findik yetistiricisi iki ulke olan Italya ve Turkiye disinda bu bocek uzerinde yapilmis calismalar son derece sinirlidir Turkiye deki en genis ve kapsamli yeni calisma ile tarafindan 2003 2004 yillarinda Samsun ilinde yapilip 2006 yilinda nde yayimlanan calismadir MorfolojiYumurta Yumurtalari fici bicimindedir Ilk konuldugu siralarda acik yesil acilmaya yakin rengi morumsu siyaha donusmekte acildiktan sonra beyaz renk alarak uzerinde siyah renkte T harfi seklinde bir yumurta kiricisi bulunmaktadir P prasina yumurtalarinin capi ortalama 1 17 0 01 1 03 1 23 mm yuksekligi ise 1 39 0 03 1 14 1 69 mm dir Yumurtalarini ciftlestikten 3 gun sonra 2 ser dakika ara ile birakmakta ve yumurtayi biraktiktan sonra arka bacaklariyla diger yumurtalara yaklastirip duzenli bir kume olusturmaktadir Laboratuvar sartlarinda yumurtalarin acilimi 8 02 gun surmektedir Bir kumede bulunan yumurtalarin hepsi bir gun icinde acilmaktadir Yumurtalarin acilma orani 96 4 olarak saptanmistir Nimf Birinci donem nimf Bas gogus duyarga ve bacaklar siyah karin yesil renktedir ve uzerinde siyah lekeler bulunmaktadir Duyargalar 4 segmentlidir Prothoraks genisligi ortalama 1 42 mm ve vucut boyu ise 1 56 mm dir Ikinci donem nimf Ilk donemlerde siyah renkte zamanla abdomen yesil renk almaktadir ve uzerinde kalin siyah bantlar bulunmaktadir Karnin kenarlari kesik siyah bir cizgi ile cevrilidir Duyargalar siyah renkte ve 4 segmentlidir Prothoraks genisligi ortalama 2 47 mm ve vucut boyu ise 3 53 mm dir Ucuncu donem nimf Bas ve gogus koyu yesil karin ise biraz daha acik yesil renktedir ve karinda kalin izler bulunmaktadir Duyargalarin 1 ve 2 segmentleri yesil 3 segmenti kirmizi 4 segmenti ise kirmizimsi kahverengindedir ve 4 segmentlidir Tarsuslar kirmizimsi kahverengindedir Prothoraks genisligi ortalama 3 53 mm ve vucut boyu ise 4 84 mm dir Dorduncu donem nimf Tamamen yesil renktedir Duyargalarin 3 segmenti kirmizi renkte 4 segmenti ise kirmizimsi kahverengindedir Tarsuslar kirmizimsi renktedir Bu donemde kanat izleri paurometabol baskalasmanin tipik ozelligi olarak belirmeye baslamaktadir Prothoraks genisligi ortalama 5 60 mm ve vucut boyu ise 7 83 mm dir Besinci donem nimf Renk yonunden bir onceki doneme benzemektedir Ancak kanat izleri daha belirgindir Prothoraks genisligi 6 87 mm ve vucut boyu ise 10 23 mm dir Birinci donem nimf Ucuncu donem nimf Besinci donem nimfErgin Erginlerinin dorsali ust ya da sirt kismi yesil veya kahverenginde ventral alt ya da karin kismi acik yesil veya kirmizidir Duyargalarin uc segmentleri ve tarsus koyu kirmizidir Duyargalari 5 segmentli 2 ve 3 segmentler esit uzunluktadir Ergin disilerin boyu ortalama 14 39 mm ve prothoraks genisligi 8 55 mm ergin erkeklerin boyu 12 77 mm ve prothoraks genisligi 7 87 mm dir Erginlerin yasam suresi 10 aydir Kislamis erginler Haziran ayi sonlarina kadar yasar Erginlerdeki 1 2 erkek disi olarak tespit edilmistir Dogal kosullarda erginlerde yesil ve kahverengi olarak 2 ana renk gorulur Ilkbahar ve yaz aylarinda parlak yesil renge burunurler Kis uykusuna girecegi zaman rengi bronz kahverengi olur Turkiye de kahverengi erginlerin Temmuz ayi sonlarindan itibaren gorulmeye baslandigi belirlenmistir Her iki rengin de populasyonda esit oranda goruldugu ancak kislamis erginlerin mat yesil renkli olmasi ile yeni nesil yesil erginlerden ayrildigi farkli renge sahip olma bakimindan erginler arasinda onemli bir fark bulunmadigi saptanmistir BiyolojisiYari baskalasimlidir Paurometabol tipinde Yani nimfler erginlerine benzer ve pupa evresi yoktur Cogu zaman nimfleri aliskanlikla larva terimiyle ifade edilse de tam baskalasimli boceklerdeki gibi bir larva evresi yoktur Yumurtadan larva olarak degil nimf olarak cikarlar Kisi ergin olarak dokulmus yapraklar altinda ya da korunabilecekleri yerlerde gecirirler Kislayan erginler Mart sonu ya da Nisan basinda hava sicakligi 18 20 C ye ulasinca kislaklardan cikarlar Cikis kisa surede tamamlanir ve cikan erginler ciftlesip yumurtalarini birakirlar Yumurtalar genellikle 14 28 lik gruplar halinde findik yapraklarinin alt yuzlerine birakilir Yumurtalar 8 10 gun icinde acilir Yumurtalardan cikan birinci donem nimfler yumurta kumesi uzerinde ya da cok yakininda ve toplu olarak beslenirler Ikinci donemi otlar uzerinde gecirdikten sonra ve ucuncu donemden sonra findiklar uzerine gecerek zararli olmaya baslarlar Yilda 1 dol verir KonukcilariKaradeniz bolgesinde oncelikle findik zararlisidir Bundan baska kiraz dut elma Turuncgiller kizilagac bogurtlen saparna ve findik altlarinda bulunan yabanci otlar diger konukcularidir ZarariDunya findik uretiminin 65 75 i ve toplam ihracatin 70 75 i Turkiye tarafindan karsilanmaktadir Yogunlugu ve butun findik bahcelerinde ekonomik zarar seviyesinin ustunde bulunmasi ile diger turlerden ayrilir Findigin disindaki diger bitkilerdeki zarari ise onemsenmeyecek derecede azdir Ayni sekilde bu zararlinin Italya da findik bahcelerinde en onemli zararli oldugu ve benzer zararlilar icinde en yuksek populasyona sahip bulundugu bilinmektedir Meyvelerde ergin ve nimfleri emgi yapmak suretiyle zararli olurlar Findik kurdunda oldugu gibi bunlar da karamuk olustururlar Sari karamuk Erken donemde Temmuz ayi icinde meyveler normal irilige gelinceye kadar gecen donemde zarar goren meyvelerde olusur Findik kokarcasinin meyvelerde beslenmesi sonucu meyvelerin ici bostur ya da sekilsizdir ve agactan dokulurler Urun kaybina sebep olurlar Kara karamuk Ilerleyen donemde meyveler normal irilige ulastiktan ic baglayincaya kadar gecen donemde zarar goren meyvelerde olusur Findik kokarcasinin meyvelerde beslenmesi sonucu emgili meyvelerin ici sekilsiz ve lekelidir Urun kalitesinde dusmeye sebep olurlar Lekeli ic seklindeki zarar ic findiklarda bazen 20 ye kadar cikmakta ve ihracatta onemli sorunlar yaratmaktadir Ekonomik zarari yuksektir MucadeleKulturel onlemler Findik bahcelerinde yabanci ot temizligine dikkat edilmelidir Kimyasal mucadele Kislamis erginlere karsi ayri bir mucadele gerekmez Kislamis erginlerin cikisi Nisan ayi ortalarindan itibaren en yuksek noktaya ulasir Bu tarihten itibaren kislamis erginlere karsi ilacli mucadele yapilabilir Ancak bu donem findiklarda en onemli zararli olan findik kurdu mucadelesine denk geldiginden her iki zararliya karsi etkili olabilecek bir ilac kullanilabilir Fakat nimflere karsi Temmuz ayinda ilaclama gerekir Ilaclamaya karar vermek icin bahce buyuklugune gore 10 30 ocak secilir Sabah ya da aksam serinliginde bir bez carsaf uzerine agaclar silkelenerek dusen nimfler sayilir Ocak basina 1 nimf bulunan bahcelerde mucadele uygulanir Kullanilacak ilaclar ve dozlari hakkinda en yakin il veya ilce mudurluklerine basvurulmalidir Kaynakca Palomena prasina L Heteroptera Pentatomidae nin bazi morfolojik ve biyolojik ozelliklerinin saptanmasi uzerinde arastirmalar Turk entomol derg 2006 30 1 43 56 Bocek uzerine yapilmis en kapsamli Turkce calismadir samsun tarim gov tr Findik Yesilkokarcasi olu kirik baglanti British Bugs 11 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce