Gülten Akın Cankoçak (23 Ocak 1933, Yozgat - 4 Kasım 2015, Ankara), Türk şair ve yazar.
Gülten Akın | |
---|---|
Doğum | 23 Ocak 1933 Yozgat, Türkiye |
Ölüm | 4 Kasım 2015 (82 yaşında) Ankara |
Defin yeri | Karşıyaka Mezarlığı, Ankara |
Meslek | Şair, avukat, öğretmen |
Milliyet | Türk |
Dönem | Cumhuriyet dönemi |
Konu | Kadın, kent yaşamı, gecekondu, göçmenlik, mahkûmiyet |
Önemli ödülleri | İlgili liste |
1950’li yıllarda yazmaya başladığı şiirleriyle, kısmen İkinci Yeni çizgisinde görülen, ancak 1970’li yıllardaki şiirlerinden itibaren bireycilikten toplumculuğa yönelen bir şairdir.
Şiirleri pek çok dile çevrilen ve kırktan fazla şiiri bestelenen Gülten Akın, Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın 2008 yılındaki vefatından sonra Milliyet gazetesinin yaptığı bir ankette en fazla oyu alarak yaşayan en büyük Türk şairi seçildi. Şiirinde bir doruk noktası olarak nitelenen Beni Sorarsan’ı 2013’te yayımladı.Aksu Bora'nın annesidir.
Hayatı
23 Ocak 1933 tarihinde Yozgat’ta doğdu. Yozgat’ın Sorgun ilçesinde ilköğrenimini tamamladı. 1940’lı yıllarda memleketi Yozgat’tan Ankara’ya göç etti ve ortaöğrenimini Ankara Atatürk Anadolu Lisesi'nde tamamladı. 1955'te Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu.
1956’da Yaşar Cankoçak'la evlendi; bu evlilikten beş çocuk sahibi oldu. Kaymakam olan eşinin görevi nedeniyle 1958-1972 arasında Anadolu’nun çeşitli ilçelerinde yaşadı. Gevaş, Alucra, Gerze, Saray ilçelerinde ve Kahramanmaraş'ta yardımcı avukatlık, avukatlık ve öğretmenlik yaptı.
1972'de Ankara'ya yerleşerek Türk Dil Kurumu Derleme ve Tarama Kolu'nda çalıştı. Kültür Bakanlığı Yayın Danışma Kurulu üyeliğinde bulundu. Demokratik kitle örgütlerinin yeniden kuruluşu çalışmalarına katıldı. İnsan Hakları Derneği, Halkevleri, Dil Derneği gibi örgütlerde kurucu ve yönetici olarak görev aldı. 1978'de emekliye ayrıldı. 1980’lerde Ankara’da bir banka soygununa katıldığı gerekçesiyle tutuklanan ve dosyası Şentepe Devrimci Yol davasıyla birleştirilerek önce müebbet hapse mahkûm edilen sonra cezası Yargıtayca bozulan oğlunun cezaevi günlerinde yaşadıklarını şiirine yansıttı.42 gün (1986) adlı kitabında Mamak Cezaevi'nde süren açlık grevini anlattı. Yaşamını Balıkesir’in Burhaniye ilçesinde sürdürdü.
4 Kasım 2015’te tedavi görmekte olduğu hastanede öldü. Cenazesi 6 Kasım 2015 cuma günü Kocatepe Camii'nden kaldırılarak Karşıyaka Mezarlığı'na defnedildi.
Edebî hayatı
İlk şiiri Çin Masalı, Nisan 1951’de Son Haber gazetesinde neşredildi. Henüz 18 yaşındayken kaleme aldığı, pek sözü edilmeyen bu şiiri kitaplarına almadı. Kitaplarına aldığı ilk şiiri, 1952 yılında Ankara Hukuk Fakültesi’nde öğrenciyken Mülkiye dergisinde yayımlandı. Gülten Akın, Cemal Süreya, Sezai Karakoç ve Ece Ayhan ile aynı dönemde Ankara Üniversitesi'nde öğrenci oldu.Mülkiye dergisi, bir yıl sonra Cemal Süreya’nın da ilk şiirini yayımladı.
Gülten Akın'ın şiirleri daha sonra Hisar, Varlık, Yeditepe, Türk Dili gibi dergilerde neşredildi. İlk şiirlerinin konusu daha çok doğa, aşk, ayrılık, özlem iken, ilerleyen dönemlerde daha toplumsal sorunların ağır bastığı görüldü. 1980 öncesinde halkın yaşadıkları, onun da hayatına ve şiirine yansıdı. Daha sonraki şiirlerinde toplumsal sorunlara yöneldi. Gezip gördüğü yerlerden aldığı esinle zenginleşen ve coşkulu bir insan sevgisiyle yoğrulan şiiri, toplumsal sorunları, yaşam-halk ilişkisini öne çıkardı.
Şiirlerinde büyük ölçüde folklor öğelerinden yararlandı. Şiir üzerine yazılarını bir araya getiren 1983 tarihli Şiiri Düzde Kuşatmak başlıklı kitabında, halk kaynağına inme isteğini, "Halkta var olan öz ve biçimi diyalektik olarak yükseltmek, şiiri yükseltirken halkın yaşamının ve yaşam biçimlerinin yükselmesine yardımcı olmak" sözleriyle açıklar. 1978 tarihli Yaşam Öyküsü başlıklı kısa özyaşamöyküsünde geçen “Hemen bütün dizelerimin temelinde birtakım olgular, gerçekler vardır benim için” cümlesi de teknik açıdan aynı yönteme işaret ediyor.
Şiirleri pek çok dile çevrildi ve kırktan fazla şiiri bestelendi. Bestelenen şiirlerinden biri, Sezen Aksu'nun 1993 tarihli albümüne adını veren Deli Kızın Türküsü’dür.
2008’de Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın ölümünden sonra Milliyet gazetesinin yaptığı yaşayan en büyük şair araştırmasında en çok oyu alan Gülten Akın, şiirinde bir doruk noktası olarak nitelenen Beni Sorarsan, 2013’te yayımlandı ve bu kitabı ile Metin Altıok Şiir Ödülü’ne layık görüldü.
Akın, şiir dışındaki edebi türlere fazla ilgi göstermedi ancak yedi adet kısa oyun yazdı. Ürettiği tiyatro metinlerinde kadın, evlilik, düzene yönelik eleştiriler, yoksulluk, yalnızlık, yaşlılık ve yabancılaşma gibi konular üzerinde durdu.-
Ölümünden sonra
Balad Şiir Vakfı tarafından 2023 yılında Akın'ın adına şiir ödülü verilmeye başlandı.
Eserleri
Bazı şiir kitapları
- Rüzgâr Saati (1956)
- Kestim Kara Saçlarımı (1960)
- Sığda (1964)
- Kırmızı Karanfil (1971)
- Maraş'ın ve Ökkeş'in Destanı (1972)
- Ağıtlar ve Türküler (1976)
- Seyran Destanı (1979)
- İlahiler (1983)
- Sevda Kalıcıdır (1991)
- Sonra İşte Yaşlandım (1995)
- Sessiz Arka Bahçeler (1998)
- Uzak Bir Kıyıda (2003)
- Kırmızı Karanfil, 1956 - 1971 Toplu Şiirler I (2004)
- Ağıtlar ve Türküler, 1972 - 1983 Toplu Şiirler II (2004)
- Uzak Bir Kıyıda, 1991 - 2013 Toplu Şiirler III (2004)
Düz Yazıları
- Şiiri Düzde Kuşatmak (1996)
Bestelenmiş şiirleri
- Büyü Yavrum - Grup Yorum (1987), Edip Akbayram, Kemal Sahir Gürel (1988)
- Deli Kızın Türküsü - Sezen Aksu (1993)
- Siyah Beyaz (1989) - Sevinç Eratalay
- Beni Unutma (1989) - Sevinç Eratalay
- Ertuğrul'a Ağıt - Grup Yorum
Ödülleri
- 1955 - Varlık şiir yarışmasında birincilik ödülü
- 1965 - Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü, Sığda ile
- 1972 - TRT Sanat Ödülleri Yarışması'nda Başarı Ödülü, Maraş'ın ve Ökkeş'in Destanı ile
- 1977 - Yeditepe Şiir Armağanı, Ağıtlar ve Türküler ile
- 1991 - Halil Kocagöz Şiir Ödülü
- 1992 - Sedat Simavi Edebiyat Ödülü
- 1999 - Altın Portakal Şiir Ödülü
- 2003 - Dünya gazetesi Yılın Telif Kitabı Ödülü
- 2008 - Erdal Öz Edebiyat Ödülü
- 2014 - Metin Altıok Şiir Ödülü
Kaynakça
Vikisöz'de Gülten Akın ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- ^ a b . 3 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2015.
- ^ a b (PDF). 9 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2015.
- ^ . 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2015.
- ^ "İnceliklerin Şairi Son Yolculuğuna Uğurlandı". Milliyet. 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ . 9 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2015.
- ^ "Erhan Üstündağ 42 Gün: Gülten Akın'dan Mamak Açlık Grevi, Biamag Cumartesi, 11.09.2008". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2015.
- ^ a b (PDF). 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.
- ^ . T24. 8 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2021.
- ^ Akın, Gülten (1996). Şiir üzerine notlar. 1. baskı. Beyoğlu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ISBN . OCLC 42002121. 28 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Nisan 2021.
- ^ Akın, Gülten (1996). Şiiri düzde kuşatmak. 1. baskı. Beyoğlu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ISBN . OCLC 40492609. 28 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Nisan 2021.
- ^ "Türkiye Yazıları". Sayı: 20. Kasım 1978.
- ^ "Miraç Zeynep Özkartal, 'Dağlarca'nın Halefi Gülten Akın mı?, Milliyet gazetesi, 28.12.2008". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2015.
- ^ . 9 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2015.
- ^ "2023 Gülten Akın Ödüllü Şiir Yarışması". 20 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mart 2023.
- ^ Erken, Birgül (2010). Gülten Akın’ın Hayatı, Eserleri ve Sanatı (Yüksek Lisans). Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Türk Edebiyatı Bilim Dalı. s. 52.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gulten Akin Cankocak 23 Ocak 1933 Yozgat 4 Kasim 2015 Ankara Turk sair ve yazar Gulten AkinDogum23 Ocak 1933 Yozgat TurkiyeOlum4 Kasim 2015 82 yasinda AnkaraDefin yeriKarsiyaka Mezarligi AnkaraMeslekSair avukat ogretmenMilliyetTurkDonemCumhuriyet donemiKonuKadin kent yasami gecekondu gocmenlik mahkumiyetOnemli odulleriIlgili liste 1950 li yillarda yazmaya basladigi siirleriyle kismen Ikinci Yeni cizgisinde gorulen ancak 1970 li yillardaki siirlerinden itibaren bireycilikten toplumculuga yonelen bir sairdir Siirleri pek cok dile cevrilen ve kirktan fazla siiri bestelenen Gulten Akin Fazil Husnu Daglarca nin 2008 yilindaki vefatindan sonra Milliyet gazetesinin yaptigi bir ankette en fazla oyu alarak yasayan en buyuk Turk sairi secildi Siirinde bir doruk noktasi olarak nitelenen Beni Sorarsan i 2013 te yayimladi Aksu Bora nin annesidir Hayati23 Ocak 1933 tarihinde Yozgat ta dogdu Yozgat in Sorgun ilcesinde ilkogrenimini tamamladi 1940 li yillarda memleketi Yozgat tan Ankara ya goc etti ve ortaogrenimini Ankara Ataturk Anadolu Lisesi nde tamamladi 1955 te Ankara Universitesi Hukuk Fakultesi nden mezun oldu 1956 da Yasar Cankocak la evlendi bu evlilikten bes cocuk sahibi oldu Kaymakam olan esinin gorevi nedeniyle 1958 1972 arasinda Anadolu nun cesitli ilcelerinde yasadi Gevas Alucra Gerze Saray ilcelerinde ve Kahramanmaras ta yardimci avukatlik avukatlik ve ogretmenlik yapti 1972 de Ankara ya yerleserek Turk Dil Kurumu Derleme ve Tarama Kolu nda calisti Kultur Bakanligi Yayin Danisma Kurulu uyeliginde bulundu Demokratik kitle orgutlerinin yeniden kurulusu calismalarina katildi Insan Haklari Dernegi Halkevleri Dil Dernegi gibi orgutlerde kurucu ve yonetici olarak gorev aldi 1978 de emekliye ayrildi 1980 lerde Ankara da bir banka soygununa katildigi gerekcesiyle tutuklanan ve dosyasi Sentepe Devrimci Yol davasiyla birlestirilerek once muebbet hapse mahkum edilen sonra cezasi Yargitayca bozulan oglunun cezaevi gunlerinde yasadiklarini siirine yansitti 42 gun 1986 adli kitabinda Mamak Cezaevi nde suren aclik grevini anlatti Yasamini Balikesir in Burhaniye ilcesinde surdurdu 4 Kasim 2015 te tedavi gormekte oldugu hastanede oldu Cenazesi 6 Kasim 2015 cuma gunu Kocatepe Camii nden kaldirilarak Karsiyaka Mezarligi na defnedildi Edebi hayatiIlk siiri Cin Masali Nisan 1951 de Son Haber gazetesinde nesredildi Henuz 18 yasindayken kaleme aldigi pek sozu edilmeyen bu siiri kitaplarina almadi Kitaplarina aldigi ilk siiri 1952 yilinda Ankara Hukuk Fakultesi nde ogrenciyken Mulkiye dergisinde yayimlandi Gulten Akin Cemal Sureya Sezai Karakoc ve Ece Ayhan ile ayni donemde Ankara Universitesi nde ogrenci oldu Mulkiye dergisi bir yil sonra Cemal Sureya nin da ilk siirini yayimladi Gulten Akin in siirleri daha sonra Hisar Varlik Yeditepe Turk Dili gibi dergilerde nesredildi Ilk siirlerinin konusu daha cok doga ask ayrilik ozlem iken ilerleyen donemlerde daha toplumsal sorunlarin agir bastigi goruldu 1980 oncesinde halkin yasadiklari onun da hayatina ve siirine yansidi Daha sonraki siirlerinde toplumsal sorunlara yoneldi Gezip gordugu yerlerden aldigi esinle zenginlesen ve coskulu bir insan sevgisiyle yogrulan siiri toplumsal sorunlari yasam halk iliskisini one cikardi Siirlerinde buyuk olcude folklor ogelerinden yararlandi Siir uzerine yazilarini bir araya getiren 1983 tarihli Siiri Duzde Kusatmak baslikli kitabinda halk kaynagina inme istegini Halkta var olan oz ve bicimi diyalektik olarak yukseltmek siiri yukseltirken halkin yasaminin ve yasam bicimlerinin yukselmesine yardimci olmak sozleriyle aciklar 1978 tarihli Yasam Oykusu baslikli kisa ozyasamoykusunde gecen Hemen butun dizelerimin temelinde birtakim olgular gercekler vardir benim icin cumlesi de teknik acidan ayni yonteme isaret ediyor Siirleri pek cok dile cevrildi ve kirktan fazla siiri bestelendi Bestelenen siirlerinden biri Sezen Aksu nun 1993 tarihli albumune adini veren Deli Kizin Turkusu dur 2008 de Fazil Husnu Daglarca nin olumunden sonra Milliyet gazetesinin yaptigi yasayan en buyuk sair arastirmasinda en cok oyu alan Gulten Akin siirinde bir doruk noktasi olarak nitelenen Beni Sorarsan 2013 te yayimlandi ve bu kitabi ile Metin Altiok Siir Odulu ne layik goruldu Akin siir disindaki edebi turlere fazla ilgi gostermedi ancak yedi adet kisa oyun yazdi Urettigi tiyatro metinlerinde kadin evlilik duzene yonelik elestiriler yoksulluk yalnizlik yaslilik ve yabancilasma gibi konular uzerinde durdu Olumunden sonraBalad Siir Vakfi tarafindan 2023 yilinda Akin in adina siir odulu verilmeye baslandi EserleriBazi siir kitaplari Ruzgar Saati 1956 Kestim Kara Saclarimi 1960 Sigda 1964 Kirmizi Karanfil 1971 Maras in ve Okkes in Destani 1972 Agitlar ve Turkuler 1976 Seyran Destani 1979 Ilahiler 1983 Sevda Kalicidir 1991 Sonra Iste Yaslandim 1995 Sessiz Arka Bahceler 1998 Uzak Bir Kiyida 2003 Kirmizi Karanfil 1956 1971 Toplu Siirler I 2004 ISBN 978 975 08 0854 1 Agitlar ve Turkuler 1972 1983 Toplu Siirler II 2004 ISBN 978 975 08 0855 X Uzak Bir Kiyida 1991 2013 Toplu Siirler III 2004 ISBN 978 975 08 0856 8 Duz Yazilari Siiri Duzde Kusatmak 1996 ISBN 978 975 363 480 3Bestelenmis siirleri Buyu Yavrum Grup Yorum 1987 Edip Akbayram Kemal Sahir Gurel 1988 Deli Kizin Turkusu Sezen Aksu 1993 Siyah Beyaz 1989 Sevinc Eratalay Beni Unutma 1989 Sevinc Eratalay Ertugrul a Agit Grup YorumOdulleri1955 Varlik siir yarismasinda birincilik odulu 1965 Turk Dil Kurumu Siir Odulu Sigda ile 1972 TRT Sanat Odulleri Yarismasi nda Basari Odulu Maras in ve Okkes in Destani ile 1977 Yeditepe Siir Armagani Agitlar ve Turkuler ile 1991 Halil Kocagoz Siir Odulu 1992 Sedat Simavi Edebiyat Odulu 1999 Altin Portakal Siir Odulu 2003 Dunya gazetesi Yilin Telif Kitabi Odulu 2008 Erdal Oz Edebiyat Odulu 2014 Metin Altiok Siir OduluKaynakcaVikisoz de Gulten Akin ile ilgili sozleri bulabilirsiniz a b 3 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mart 2015 a b PDF 9 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2015 12 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2015 Inceliklerin Sairi Son Yolculuguna Ugurlandi Milliyet 5 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Nisan 2020 9 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2015 Erhan Ustundag 42 Gun Gulten Akin dan Mamak Aclik Grevi Biamag Cumartesi 11 09 2008 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Kasim 2015 a b PDF 15 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2015 Arsivlenmis kopya 7 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Kasim 2015 T24 8 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2021 Akin Gulten 1996 Siir uzerine notlar 1 baski Beyoglu Istanbul Yapi Kredi Yayinlari ISBN 975 363 503 6 OCLC 42002121 28 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2021 Akin Gulten 1996 Siiri duzde kusatmak 1 baski Beyoglu Istanbul Yapi Kredi Yayinlari ISBN 975 363 480 3 OCLC 40492609 28 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2021 Turkiye Yazilari Sayi 20 Kasim 1978 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Mirac Zeynep Ozkartal Daglarca nin Halefi Gulten Akin mi Milliyet gazetesi 28 12 2008 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Kasim 2015 9 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2015 2023 Gulten Akin Odullu Siir Yarismasi 20 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mart 2023 Erken Birgul 2010 Gulten Akin in Hayati Eserleri ve Sanati Yuksek Lisans Edirne Trakya Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Turk Dili ve Edebiyati Anabilim Dali Turk Edebiyati Bilim Dali s 52 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim