Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gaius Marius (d. MÖ 157 - ö. 13 Ocak MÖ 86) Romalı asker ve kariyeri boyunca eşi benzeri görülmemiş biçimde dördü art arda olmak üzere toplam yedi kere Konsül seçilmiş siyasetçi. Topraksız vatandaşların (proleterlerin) askere alınması ve lejyonların piyade taburları şeklinde yeniden örgütlenmesi gibi çarpıcı yenilikleri içeren Marius Reformları ile tarihe geçmiştir.
| Gaius Marius | |
|---|---|
 | |
| Münih Glyptothek'deki büstü | |
| Roma Cumhuriyeti'nin Konsülü | |
| Görev süresi M.Ö. 107, M.Ö. 104–100, M.Ö. 1 Ocak 86 - M.Ö. 13 Ocak 86 | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | ve |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | M.Ö. 157 Arpinum, Roma Cumhuriyeti |
| Ölüm | M.Ö. 13 Ocak 86 Roma, Roma Cumhuriyeti |
| Partisi | populares |
| Evlilik(ler) | Julia (Jül Sezar'ın halası) |
| Çocuk(lar) | |
| Dini | Roma Paganizmi |
İlk yılları
Çarpıcı politik yeteneklerden yoksun sıradan bir konuşmacı olan Marius, bunlara karşın yetenekli ve cesur bir askerdi. İlk olarak MÖ 134 yılı Numantia seferinde Scipio Aemilianus'un ordusunda askeri öğrenci olarak görev aldı. Bu seferde çok büyük takdir toplayan Marius, MÖ 119'da , gibi soylu ailelerin desteğiyle seçildi. Bu görevdeyken seçim kanunu ve oy verme usulünde değişikliğe gidip aristokratların etkinliğini kırma girişiminde bulundu. Önerdiği yasa sayesinde oy verme işlemindeki baskıyı kırdı. Bu yasa tasarısının iptali için senatoya baskı yapan dönemin konsüllerini ise hapis cezasıyla tehdit ederek püskürttü. MÖ 115'te Aedilis (beledi görevleri olan şehir yöneticisi) olmak istese de başarılı olamadı ve rüşvetle Praetor seçildi. Ertesi sene İber Yarımadası'nda uzak bir eyaletin valiliğine atandı ve buradaki madenlerin işletilmesinden iyi kazanç elde etti. Seçimlerdeki rüşvet yüzünden kovuşturmaya uğramadan işin içinden sıyrıldı ve aristokrat tabakaya yıllardır kinli olmasına neden olan onların arasına kabul edilmeme sorununa da yaptığı önemli bir evlilikle son verdi. Ünlü bir patrici ailesinin kızı olan Julia ile evlendi ki Julia ünlü Julius Caesar'ın halasıdır.
Olgunluk çağı
Numidya kralı 'ya karşı olan savaşta imperium yetkisini konsül almıştı ve Marius onun emrinde orduda subay olarak görev aldı. Başarılar kazanılsa da Afrika'da gerilla savaşı Jugurtha'nın taktiklerine karşı Metellus'un yetersizliği algısını Roma'da yaydı ve akabinde MÖ 107'de Konsül seçilerek ordu komutasını senatodan elde eden Marius, tarihte Marius Reformları olarak bilinen yeniliklere imza attı. Servet esasına göre zenginlerin askerlik yükümlülüğü vardır kanununu değiştirdi ve ordunun profesyonelleşme adımını attı. Alt tabaka kesime ordu yolu açılmıştı, ayrıca lejyonların tertibinde de düzenlemelere gitti. Güçlü bir komuta kademesi kurdu hatta gelecekte kendisine karşı çıkacak Sulla bile subayı (equestor) olarak emrindeydi. Halk ve atlı (equestor) sınıftan büyük bir teveccüh görüyordu. Afrika'daki görevindeyse Jugurtha MÖ. 105 yılında yakalandı ve Afrika'daki bu cephe zaferle kapandı. Tüm zafer Marius'a aitti, zaferinin kutlandığı yıl ikinci kez konsül seçildi (MÖ 104). MÖ 104-102 yılları içinde kuzey bölgelerde Töton ve Cimbri kabilelerinden oluşan Cermen orduları terör estirmekteydi. Marius, imperium yetkisiyle donatılarak önce Tötonları bugünkü Fransa'nın Aix-en-Province bölgesine denk düşen kesiminde karşılayıp bozguna uğrattı (MÖ 102). Bir sene sonra MÖ 102 yılının konsülü olan mevkidaşı Catulus'un başarısız olduğu görevi üstlendi ve Vercellae mevkiinde Cimbri kavmini bozguna uğrattı. MÖ 104-100 arası dört yıl art arda konsül seçilerek Roma Tarihi'nde onulmaz etkiler bırakan Marius, cumhuriyet rejimini de geri dönülmez bir yola sokmuştur. Son zaferleri sonrası tüm övgü ve kazanımları sahiplenip Catulus ve Sulla'nın tepkisini de çekmişti.
Güçten düşüşü
MÖ 100 yılında, Roma politik anlamda çalkantılı bir sürece girecekti, zira Gracchus kardeşlerin reformist hamlelerini hatırlatan fikirlerle dolu iki kişi Saturninus ve Glaucia sırasıyla ikinci kez tribün ve praetor oldular. Marius ile yakın ilişkide olan bu isimler onun yararına yasaları geçirip Marius'un kitlesinden büyük destek görüyorlardı. İlk kez MÖ 103'te halk tribünü seçilen Saturninus gazilere ve italik bağlaşık halklara (socii) toprak verilmesi yasasını çıkarmıştı. Q. Metellus Numidicus, tarafından Senatodan atılmaları istenen bu ikili Marius'un da himayesiyle yerlerini korudular, tam tersine Metellus Yunanistan'a sürüldü. Bu ikili üçüncü kez MÖ 99 seçimlerinde aday olmak istedilerse de halihazırda praetor olan Glaucia konsüllük seçimlerinde aday olamadı ve Saturnunis da Marius'un kafasını karıştırmıştı. Roma'da siyasi şiddet ise büyük bir gürültüyle patlak vermek üzereydi. Saturninus, oldu bittiyle Glaucia'nın adaylığı için şiddete başvurdu ve rakip aday Gaius Memmius öldürüldü. Olayların çığrından çıkması üzerine senato, geleneğe uyarak senatus consultum ultimum ilan etti ve konsül Marius'a cumhuriyeti kurtarması emrini verdi, Saturninus ve Glaucia cumhuriyet düşmanı ilan edildiler. Marius, her şeye rağmen iki politik yandaşını canlı tutmak niyetindeydi. Forumda linç edilmekten kurtulan Saturninus yandaşlarıyla Capitol'e sığındı. Marius onları karar çıkana dek canlı tutmak istese de rakip hizip binayı kuşattı, çatıya çıkıp kiremitleri kaldırdı, akabinde Saturninus ve yandaşları katledildi. Glaucia da saklandığı evden çıkarılıp linç edildi. Sonraki yıllarda Marius nispeten köşesine çekilmiştir. MÖ 90-88 yıllarında italik müttefiklerin isyanını bastırmada kendisinden daha deneyimsiz Rutilius Lupus'un komutasında yeniden orduya katıldı. Dönemin tribünü Sulpicius Rufus, Mithridates'le savaşan Sulla yerine Marius'u doğu'ya gönderme kararı aldı; ama Sulla Campania'da topladığı ordusuyla Roma'ya yürüyüp tüm otoriteyi üstüne aldı. MÖ 87'de Yunanistan'a giderek otoriteyi boş bırakan Sulla'dan sonra Roma'ya Marius ve Cinna girdiler ve Marius yedinci ve son kez konsül seçildi. Ciddi ve büyük bir muhalif temizliği yapmışsa da Sulla'nın sonraki dönemde düzenleyeceği sindirme ve yok etme politikası yanında bir hiçtir. Marius 13 Ocak MÖ 86 yılında öldü. Arkasında dolu dolu bir politik kariyer ve önemli reformlar bırakmıştır. Tek oğlu MÖ 82'de konsül olarak Sulla ile savaşırken öldü ve eşi Julia ise MÖ 69'da öldü. Marius'un ölümü sonrası tüm başarı alametleri Sulla tarafından Capitol'den kaldırılmıştı ve Julius Caesar, güçlenen politik bir figür olarak Marius'un eşinin yani halasının cenaze töreninde tüm bu alametleri gururla ortaya koyup Roma tarihinde hiçbir kadına nasip olmayan bir cenaze töreni düzenletmiştir.
Kaynakça
 | Romalı devlet adamı ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gaius Marius d MO 157 o 13 Ocak MO 86 Romali asker ve kariyeri boyunca esi benzeri gorulmemis bicimde dordu art arda olmak uzere toplam yedi kere Konsul secilmis siyasetci Topraksiz vatandaslarin proleterlerin askere alinmasi ve lejyonlarin piyade taburlari seklinde yeniden orgutlenmesi gibi carpici yenilikleri iceren Marius Reformlari ile tarihe gecmistir Gaius MariusMunih Glyptothek deki bustuRoma Cumhuriyeti nin KonsuluGorev suresi M O 107 M O 104 100 M O 1 Ocak 86 M O 13 Ocak 86Yerine geldigiYerine gelen veKisisel bilgilerDogum M O 157 Arpinum Roma CumhuriyetiOlum M O 13 Ocak 86 Roma Roma CumhuriyetiPartisi popularesEvlilik ler Julia Jul Sezar in halasi Cocuk lar Dini Roma PaganizmiIlk yillariCarpici politik yeteneklerden yoksun siradan bir konusmaci olan Marius bunlara karsin yetenekli ve cesur bir askerdi Ilk olarak MO 134 yili Numantia seferinde Scipio Aemilianus un ordusunda askeri ogrenci olarak gorev aldi Bu seferde cok buyuk takdir toplayan Marius MO 119 da gibi soylu ailelerin destegiyle secildi Bu gorevdeyken secim kanunu ve oy verme usulunde degisiklige gidip aristokratlarin etkinligini kirma girisiminde bulundu Onerdigi yasa sayesinde oy verme islemindeki baskiyi kirdi Bu yasa tasarisinin iptali icin senatoya baski yapan donemin konsullerini ise hapis cezasiyla tehdit ederek puskurttu MO 115 te Aedilis beledi gorevleri olan sehir yoneticisi olmak istese de basarili olamadi ve rusvetle Praetor secildi Ertesi sene Iber Yarimadasi nda uzak bir eyaletin valiligine atandi ve buradaki madenlerin isletilmesinden iyi kazanc elde etti Secimlerdeki rusvet yuzunden kovusturmaya ugramadan isin icinden siyrildi ve aristokrat tabakaya yillardir kinli olmasina neden olan onlarin arasina kabul edilmeme sorununa da yaptigi onemli bir evlilikle son verdi Unlu bir patrici ailesinin kizi olan Julia ile evlendi ki Julia unlu Julius Caesar in halasidir Olgunluk cagiNumidya krali ya karsi olan savasta imperium yetkisini konsul almisti ve Marius onun emrinde orduda subay olarak gorev aldi Basarilar kazanilsa da Afrika da gerilla savasi Jugurtha nin taktiklerine karsi Metellus un yetersizligi algisini Roma da yaydi ve akabinde MO 107 de Konsul secilerek ordu komutasini senatodan elde eden Marius tarihte Marius Reformlari olarak bilinen yeniliklere imza atti Servet esasina gore zenginlerin askerlik yukumlulugu vardir kanununu degistirdi ve ordunun profesyonellesme adimini atti Alt tabaka kesime ordu yolu acilmisti ayrica lejyonlarin tertibinde de duzenlemelere gitti Guclu bir komuta kademesi kurdu hatta gelecekte kendisine karsi cikacak Sulla bile subayi equestor olarak emrindeydi Halk ve atli equestor siniftan buyuk bir teveccuh goruyordu Afrika daki gorevindeyse Jugurtha MO 105 yilinda yakalandi ve Afrika daki bu cephe zaferle kapandi Tum zafer Marius a aitti zaferinin kutlandigi yil ikinci kez konsul secildi MO 104 MO 104 102 yillari icinde kuzey bolgelerde Toton ve Cimbri kabilelerinden olusan Cermen ordulari teror estirmekteydi Marius imperium yetkisiyle donatilarak once Totonlari bugunku Fransa nin Aix en Province bolgesine denk dusen kesiminde karsilayip bozguna ugratti MO 102 Bir sene sonra MO 102 yilinin konsulu olan mevkidasi Catulus un basarisiz oldugu gorevi ustlendi ve Vercellae mevkiinde Cimbri kavmini bozguna ugratti MO 104 100 arasi dort yil art arda konsul secilerek Roma Tarihi nde onulmaz etkiler birakan Marius cumhuriyet rejimini de geri donulmez bir yola sokmustur Son zaferleri sonrasi tum ovgu ve kazanimlari sahiplenip Catulus ve Sulla nin tepkisini de cekmisti Gucten dususuMO 100 yilinda Roma politik anlamda calkantili bir surece girecekti zira Gracchus kardeslerin reformist hamlelerini hatirlatan fikirlerle dolu iki kisi Saturninus ve Glaucia sirasiyla ikinci kez tribun ve praetor oldular Marius ile yakin iliskide olan bu isimler onun yararina yasalari gecirip Marius un kitlesinden buyuk destek goruyorlardi Ilk kez MO 103 te halk tribunu secilen Saturninus gazilere ve italik baglasik halklara socii toprak verilmesi yasasini cikarmisti Q Metellus Numidicus tarafindan Senatodan atilmalari istenen bu ikili Marius un da himayesiyle yerlerini korudular tam tersine Metellus Yunanistan a suruldu Bu ikili ucuncu kez MO 99 secimlerinde aday olmak istedilerse de halihazirda praetor olan Glaucia konsulluk secimlerinde aday olamadi ve Saturnunis da Marius un kafasini karistirmisti Roma da siyasi siddet ise buyuk bir gurultuyle patlak vermek uzereydi Saturninus oldu bittiyle Glaucia nin adayligi icin siddete basvurdu ve rakip aday Gaius Memmius olduruldu Olaylarin cigrindan cikmasi uzerine senato gelenege uyarak senatus consultum ultimum ilan etti ve konsul Marius a cumhuriyeti kurtarmasi emrini verdi Saturninus ve Glaucia cumhuriyet dusmani ilan edildiler Marius her seye ragmen iki politik yandasini canli tutmak niyetindeydi Forumda linc edilmekten kurtulan Saturninus yandaslariyla Capitol e sigindi Marius onlari karar cikana dek canli tutmak istese de rakip hizip binayi kusatti catiya cikip kiremitleri kaldirdi akabinde Saturninus ve yandaslari katledildi Glaucia da saklandigi evden cikarilip linc edildi Sonraki yillarda Marius nispeten kosesine cekilmistir MO 90 88 yillarinda italik muttefiklerin isyanini bastirmada kendisinden daha deneyimsiz Rutilius Lupus un komutasinda yeniden orduya katildi Donemin tribunu Sulpicius Rufus Mithridates le savasan Sulla yerine Marius u dogu ya gonderme karari aldi ama Sulla Campania da topladigi ordusuyla Roma ya yuruyup tum otoriteyi ustune aldi MO 87 de Yunanistan a giderek otoriteyi bos birakan Sulla dan sonra Roma ya Marius ve Cinna girdiler ve Marius yedinci ve son kez konsul secildi Ciddi ve buyuk bir muhalif temizligi yapmissa da Sulla nin sonraki donemde duzenleyecegi sindirme ve yok etme politikasi yaninda bir hictir Marius 13 Ocak MO 86 yilinda oldu Arkasinda dolu dolu bir politik kariyer ve onemli reformlar birakmistir Tek oglu MO 82 de konsul olarak Sulla ile savasirken oldu ve esi Julia ise MO 69 da oldu Marius un olumu sonrasi tum basari alametleri Sulla tarafindan Capitol den kaldirilmisti ve Julius Caesar guclenen politik bir figur olarak Marius un esinin yani halasinin cenaze toreninde tum bu alametleri gururla ortaya koyup Roma tarihinde hicbir kadina nasip olmayan bir cenaze toreni duzenletmistir Kaynakca a b c d Balsdon John P V Dacre Gaius Marius Encyclopedia Britannica Encyclopedia Britannica 22 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2020 Romali devlet adami ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz