Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gazala Muharebesi (Almanların verdiği kod adı: Unternehmen Theseus / Theseus Harekâtı), Erwin Rommel’in komutasındaki Alman – İtalyan kuvvetlerinin, 26 Mayıs - 21 Haziran 1942 tarihleri arasında, Birleşik Krallık 8. Ordu’sunun savunduğu Gazala Hattı’na, ardından Tobruk’taki garnizonlarına yönelik saldırısı sırasında gerçekleşen muharebedir. Birleşik Krallık 8. Ordu komutanı General Neil Ritchie, Harekât Saha Komutanı ise General Claude Auchinleck’tir.
| Gazala Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| II. Dünya Savaşı, Kuzey Afrika Cephesi | |||||||
 Gazala Muharebesi esnasında Tobruk'ta yer alan kuvvetlerin durumu, 1942 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Birleşik Krallık Güney Afrika Britanya Hindistanı Polonya |  Almanya İtalya | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Claude Auchinleck | Erwin Rommel | ||||||
| Güçler | |||||||
| 175.000 kişi 843 tank | 80.000 kişi 560 tank | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 98.000 kişi 540 tank [] | 32.000 kişi 114 tank []. | ||||||
Öncesi
Rommel’in 1942 yılının Ocak ayındaki Sirenayka taarruzu ardından Müttefik kuvvetler, Libya’nın büyük bir bölümünden çekilerek Akdeniz kıyısındaki Tobruk ile güneydeki Bir Hakem yerleşimi arasında oluşturdukları güçlü mevzilere yerleşmişlerdi.
Gazala Hattı, General Gott komutasındaki 13. Kolordu tarafından tutulmaktadır. Bu kolordu 1. Güney Afrika Tümeni ile 50. Tümen’den oluşmaktadır.
Mayıs 1942 ayı ortalarında birkaç Alman ve İtalyan birliği, cephenin sahil kesiminde doğu yönünde yürüyüşe geçmiştir. Bu birlikler bir hafta kadar gündüzleri doğu yönünde, geceleri ise ters yönde hareket ettirilmişlerdir. İngiliz hava keşif raporları, gündüzki yürüyüşleri saptamış ve önemli miktarda birliğin Gazala Hattı yönünde, sahil kesiminden kaydırıldığını rapor etmiştir. Bu istihbarat raporları doğal olarak Müttefikler, Rommel'in Gazala Hattı'na sahil kesiminden saldıracağı sonucuna varmışlardır.
Muharebe
İlk taarruz
Motorize olmayan dört İtalyan tümeni, 27 Mayıs 1942 günü, Gazala Hattı'na, buradaki İngiliz kuvvetlerini sabitlemek üzere cephe taarruzuna başlamıştır. Cephe gerisinde ise yine eski uçak motorlarını yüklenen kamyonlar tozu toprağa katmaktadır. İngiliz hava keşifleri, cephe taarruzunu sürdüren piyade birliklerini zırhlı ve motorize birliklerin izledikleri yönündedir ister istemez.
Cephe taarruzu tüm gün sürmüştür. Rommel, aynı gün, beş tümenlik bir kuvvete -Alman 15. ve 21. Panzer Tümenleri, 50. Hafif Tümeni ve İtalyan Ariete Zırhlı Tümeni, Trieste Motorize Tümeni- bizzat komuta ederek parlak ama riskli bir taarruza geçmiştir. Taarruz, Müttefik savunma hattının mayınlı arazi ile çevrili olan güney kanat açığından icra edilmiştir. İtalyan 101. Motorize Tümeni –Trieste Tümeni- Bir Hakem’deki tahkimli bölgeye batı yönünden taarruz etmiştir. Aynı sırada İtalyan 132. Zırhlı Tümeni –Ariete Zırhlı Tümeni- Rommel’in taarruz kuvvetlerinin sol kanadı boyunca ilerleyerek Bir Hakem mevzilerinin geri hattına yönelmiştir. (Kroki için )
27 Mayıs 1942 sabahı açıktan dolanan panzerler İngiliz 7. Zırhlı Tümen’inin mevzilerine saldırmıştır. Tümenin tek tank tugayı, savaş alanına kitle halinde intikal edemedi ve tümenin iki motorize piyade tugayı ise kısa sürede dağıldı. Almanlar, 7. Zırhlı Tümen’in karargahını ele geçirdiler ve tümen komutanını esir aldılar.
Bu çevirme hareketi kuzeye dönüp sahile doğru ilerlerken Rommel’in umutları suya düştü. İngiliz 1. Zırhlı Tümen’inin direnişi ilerlemeyi durdurmuştur. Amerikan yapımı, 75 mm.lik toplarıyla Grant tankları, Alman tankları karşısında çok etkilidir. 88. mm.lik üç tanksavar bataryasının tanklarla eşgüdümlü kullanılmasıyla ancak, panzerler sahile 30 km. kadar yaklaşabilmişlerdir ve Rommel tanklarının üçte birini kaybetmiştir. Rommel’in muharebenin ikinci günü ve o günün gecesindeki girişimleri de sahile ulaşarak İngiliz 8. Ordusu’nun geri bağlantısını kesmekte başarılı olamamıştır. Dahası 16 adet 88 lik tanksavar topuyla alelacele oluşturulan bir tanksavar cephesi, Grant tanklarının akınını güçlükle de olsa durdurabilmiştir. Bu başarılamamış olsaydı Rommel’in ileri harekâttaki tümenleri çok daha ağır kayıplara uğrayabileceklerdi.
Rommel'in savunma pozisyonuna çekilmesi
Müttefik kuvvetlerin sol kanadında, mayınla çevrili alanda görevli 1. Özgür Fransa Tugayı, Rommel’in beklediğinden daha sert bir direniş göstermiştir. Sonuçta Rommel’in ileri harekât birlikleri, Bir Hakem’in güneyi ile Tobruk’un kuzeyi arasında, tuzağa düşmüşlerdir. Batıdan Müttefiklerin geniş mayınlı arazisi ile doğudan da İngiliz zırhlılarının taarruzları arasında kuşatılmış durumdadırlar.
Rommel, içinde bulunduğu bu koşulların yol açtığı sorunları sistematik çözümlerle aşmıştır. Öncelikle batı yönünde taarruz ederek ikmal hatlarını yeniden düzenlemeye girişti. Batı yönündeki bu taarruzu, 30 Haziran 1942 günü başlamış, Bir Hakem’in kuzeyindeki Sidi Muftah’daki İngiliz mevzilerine yönelmiştir. 2 Haziran da bu bölgeyi ele geçirmiştir. Taarruz bölgeyi savunan İngiliz 150. Piyade Tugayı’nı imha etmiştir. Hemen ardından iyi koordine edilmemiş ve gecikmiş taarruzları karşılamayı başarmış, art arda giriştiği karşı taarruzlarla da 5. Hint Tümeni'ni bozguna uğratmıştır.
Bir Hakem Muharebesi
Rommel’in bir sonraki adımı, güney yanındaki Bir Hakem mevzilerindeki Özgür Fransa birlikleri tarafından tutulan, etrafı mayınlarla çevrili alandaki direnmeyi bertaraf etmesidir.
Bir Hakem mevzileri, Gazala Hattı’nın en güney ucu, etrafı mayınlı araziyle çevrelenmiş, çok iyi tahkim edilmiş bir alandır. Bu bölge, bir kısmı Fransız Yabancılar Lejyonu askerlerinden oluşan Hür Fransız Tugayı ile bir Musevi taburu tarafından tutulmaktadır. Savunmada asker mevcudu, üçbin Fransız ve bin kadar yahudi savaşçıdır. Makineli tüfek ve toplar, yoğun topçu ve hava bombardımanından fazlaca etkilenmeyecek tarzda inşa edilmiş olan 1.200 kadar dar yuvalara yerleştirilmiştir. Tüm tahkimatıyla bir kale haline getirilmiştir. On altı gün boyunca havadan yapılan ikmalle direnen bu birlikler 10 Haziran 1942 gecesi mevzilerini terk ederek, gece boyu süren göğüs göğüse çarpışmalarla çekilmişlerdir.
Rommel'in ileri harekatı
11 Haziran 1942 de Rommel, panzer tümenlerini Sidi Muftah’dan doğu yönünde ilerletmiştir. Bu ileri harekâtla panzerler, ikisi 7. Zırhlı Tümen’in olmak üzere üç İngiliz zırhlı tugayı kıstırmayı başarmıştır. 7. Zırhlı Tümen’in komutanı General Messervy’nin çölde kaybolması bu birlikleri komutansız bırakmıştır. 12 Haziran 1942 günü bölgeden çekilebilen İngiliz tankları, uygun yerde konuşlanmış 88 mm.lik topların ağır ateşini yemiştir. 13 Haziran da panzerler kuzey doğu yönünde ilerleyerek “Şövalye Köprüsü”nde, Tobruk yönünde çekilmekte olan İngiliz tanklarına yeniden saldırmıştır. Böylece hem gafil avlayıp ağır kayıplar verdirmiş, hem de Tobruk yönünü kapatmıştır. İki gün içinde İngiliz tank tugayları 200 den fazla tank kaybetmişlerdir. Kuzey Afrika Cephesi’nde ilk kez Rommel’in emrindeki tankların sayısı, 8. Ordu’nun tank sayısından fazladır.
Böylece ihtiyatlarının önemli bir kısmını kaybeden İngiliz 8. ordusu, Rommel’in asıl planı olan 8. Ordu’yu Tobruk’un doğusunda kuşatma manevrasını karşılayabilecek durumda değildir. 13 Haziran 1942 gecesi İngiliz 8. Ordusu komutanı Ritchie, tüm birliklerini Gazala Hattı’ndan geri çekme kararı almış ve hemen ertesi gün bu karar uygulamaya koymuştur. Gazala Hattı’ndaki 1. Güney Afrika Tümeni, ağır silahlarını geride bırakarak Tobruk’a çekilmiştir. İngiliz 50. Tümeni ise geniş bir yay çizerek geri çekilmiş ve Tobruk savunmasına katılamamıştır.
Tobruk
General Auschinleck, 14 Haziran 1942 günü, doğudaki El Alameyn’deki güçlü savunma mevzilerine geri çekilmiştir. 2. Güney Afrika Tümeni, sarılmış Tobruk mevzilerinde burayı savunmak üzere kalmıştır. Bu mevziler Nisan 1941 ayında General Wavell tarafından düzenlenmişti. Tobruk, 1941 yılının Aralık ayında icra edilen Crusader Harekatı’yla kurtarılana kadar dokuz ay direnmeyi başarmıştı. Müttefikler, Tobruk’un yine başarıyla savunulacağını ummaktadırlar.
Bununla birlikte 21 Haziran 1942 günü sabahının 5:30 unda topçu ve hava bombardımanının ardından piyade birlikleri, hemen ardından da panzerler saldırıya geçmiş, saat 8:30 da savunmada bir gedik oluşmuştur. Savunma oldukça sert direnç göstermiş ancak, direnç noktalarına yönelen Stuka dalışları, olabildiğince öne çıkarak atış yapan topçu ve piyade tank işbirliği savunmayı giderek çözmüştür. Akşam olmadan Tobruk 35 bin askeriyle düşmüştür.
Gazala ve Tobruk’un teslim olması, General Auschinleck ve Ritchie’nin görevden alınarak yerlerine Montgomery ve Alexander’in atanmasına yol açmıştır.
Tobruk’u ele geçiren Rommel, 1 Temmuz 1942 tarihinde Mısır yönünde ilerlemiş ve burada gerçekleşmiştir.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- http://www.topedge.com/panels/ww2/na/gazala.html9 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.historylearningsite.co.uk/battle_of_gazala.htm4 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gazala Muharebesi Almanlarin verdigi kod adi Unternehmen Theseus Theseus Harekati Erwin Rommel in komutasindaki Alman Italyan kuvvetlerinin 26 Mayis 21 Haziran 1942 tarihleri arasinda Birlesik Krallik 8 Ordu sunun savundugu Gazala Hatti na ardindan Tobruk taki garnizonlarina yonelik saldirisi sirasinda gerceklesen muharebedir Birlesik Krallik 8 Ordu komutani General Neil Ritchie Harekat Saha Komutani ise General Claude Auchinleck tir Gazala MuharebesiII Dunya Savasi Kuzey Afrika CephesiGazala Muharebesi esnasinda Tobruk ta yer alan kuvvetlerin durumu 1942Tarih26 Mayis 21 Haziran 1942Bolge Tobruk Libya SonucMihver zaferiTaraflarBirlesik Krallik Guney Afrika Britanya Hindistani PolonyaAlmanya ItalyaKomutanlar ve liderlerClaude AuchinleckErwin RommelGucler175 000 kisi 843 tank80 000 kisi 560 tankKayiplar98 000 kisi 540 tank kaynak belirtilmeli 32 000 kisi 114 tank kaynak belirtilmeli Valentine Mk IIIOncesiRommel in 1942 yilinin Ocak ayindaki Sirenayka taarruzu ardindan Muttefik kuvvetler Libya nin buyuk bir bolumunden cekilerek Akdeniz kiyisindaki Tobruk ile guneydeki Bir Hakem yerlesimi arasinda olusturduklari guclu mevzilere yerlesmislerdi Gazala Hatti General Gott komutasindaki 13 Kolordu tarafindan tutulmaktadir Bu kolordu 1 Guney Afrika Tumeni ile 50 Tumen den olusmaktadir Mayis 1942 ayi ortalarinda birkac Alman ve Italyan birligi cephenin sahil kesiminde dogu yonunde yuruyuse gecmistir Bu birlikler bir hafta kadar gunduzleri dogu yonunde geceleri ise ters yonde hareket ettirilmislerdir Ingiliz hava kesif raporlari gunduzki yuruyusleri saptamis ve onemli miktarda birligin Gazala Hatti yonunde sahil kesiminden kaydirildigini rapor etmistir Bu istihbarat raporlari dogal olarak Muttefikler Rommel in Gazala Hatti na sahil kesiminden saldiracagi sonucuna varmislardir MuharebeIlk taarruz Motorize olmayan dort Italyan tumeni 27 Mayis 1942 gunu Gazala Hatti na buradaki Ingiliz kuvvetlerini sabitlemek uzere cephe taarruzuna baslamistir Cephe gerisinde ise yine eski ucak motorlarini yuklenen kamyonlar tozu topraga katmaktadir Ingiliz hava kesifleri cephe taarruzunu surduren piyade birliklerini zirhli ve motorize birliklerin izledikleri yonundedir ister istemez Cephe taarruzu tum gun surmustur Rommel ayni gun bes tumenlik bir kuvvete Alman 15 ve 21 Panzer Tumenleri 50 Hafif Tumeni ve Italyan Ariete Zirhli Tumeni Trieste Motorize Tumeni bizzat komuta ederek parlak ama riskli bir taarruza gecmistir Taarruz Muttefik savunma hattinin mayinli arazi ile cevrili olan guney kanat acigindan icra edilmistir Italyan 101 Motorize Tumeni Trieste Tumeni Bir Hakem deki tahkimli bolgeye bati yonunden taarruz etmistir Ayni sirada Italyan 132 Zirhli Tumeni Ariete Zirhli Tumeni Rommel in taarruz kuvvetlerinin sol kanadi boyunca ilerleyerek Bir Hakem mevzilerinin geri hattina yonelmistir Kroki icin 27 Mayis 1942 sabahi aciktan dolanan panzerler Ingiliz 7 Zirhli Tumen inin mevzilerine saldirmistir Tumenin tek tank tugayi savas alanina kitle halinde intikal edemedi ve tumenin iki motorize piyade tugayi ise kisa surede dagildi Almanlar 7 Zirhli Tumen in karargahini ele gecirdiler ve tumen komutanini esir aldilar Bu cevirme hareketi kuzeye donup sahile dogru ilerlerken Rommel in umutlari suya dustu Ingiliz 1 Zirhli Tumen inin direnisi ilerlemeyi durdurmustur Amerikan yapimi 75 mm lik toplariyla Grant tanklari Alman tanklari karsisinda cok etkilidir 88 mm lik uc tanksavar bataryasinin tanklarla esgudumlu kullanilmasiyla ancak panzerler sahile 30 km kadar yaklasabilmislerdir ve Rommel tanklarinin ucte birini kaybetmistir Rommel in muharebenin ikinci gunu ve o gunun gecesindeki girisimleri de sahile ulasarak Ingiliz 8 Ordusu nun geri baglantisini kesmekte basarili olamamistir Dahasi 16 adet 88 lik tanksavar topuyla alelacele olusturulan bir tanksavar cephesi Grant tanklarinin akinini guclukle de olsa durdurabilmistir Bu basarilamamis olsaydi Rommel in ileri harekattaki tumenleri cok daha agir kayiplara ugrayabileceklerdi Rommel in savunma pozisyonuna cekilmesi Muttefik kuvvetlerin sol kanadinda mayinla cevrili alanda gorevli 1 Ozgur Fransa Tugayi Rommel in beklediginden daha sert bir direnis gostermistir Sonucta Rommel in ileri harekat birlikleri Bir Hakem in guneyi ile Tobruk un kuzeyi arasinda tuzaga dusmuslerdir Batidan Muttefiklerin genis mayinli arazisi ile dogudan da Ingiliz zirhlilarinin taarruzlari arasinda kusatilmis durumdadirlar Rommel icinde bulundugu bu kosullarin yol actigi sorunlari sistematik cozumlerle asmistir Oncelikle bati yonunde taarruz ederek ikmal hatlarini yeniden duzenlemeye giristi Bati yonundeki bu taarruzu 30 Haziran 1942 gunu baslamis Bir Hakem in kuzeyindeki Sidi Muftah daki Ingiliz mevzilerine yonelmistir 2 Haziran da bu bolgeyi ele gecirmistir Taarruz bolgeyi savunan Ingiliz 150 Piyade Tugayi ni imha etmistir Hemen ardindan iyi koordine edilmemis ve gecikmis taarruzlari karsilamayi basarmis art arda giristigi karsi taarruzlarla da 5 Hint Tumeni ni bozguna ugratmistir Bir Hakem Muharebesi Rommel in bir sonraki adimi guney yanindaki Bir Hakem mevzilerindeki Ozgur Fransa birlikleri tarafindan tutulan etrafi mayinlarla cevrili alandaki direnmeyi bertaraf etmesidir Bir Hakem mevzileri Gazala Hatti nin en guney ucu etrafi mayinli araziyle cevrelenmis cok iyi tahkim edilmis bir alandir Bu bolge bir kismi Fransiz Yabancilar Lejyonu askerlerinden olusan Hur Fransiz Tugayi ile bir Musevi taburu tarafindan tutulmaktadir Savunmada asker mevcudu ucbin Fransiz ve bin kadar yahudi savascidir Makineli tufek ve toplar yogun topcu ve hava bombardimanindan fazlaca etkilenmeyecek tarzda insa edilmis olan 1 200 kadar dar yuvalara yerlestirilmistir Tum tahkimatiyla bir kale haline getirilmistir On alti gun boyunca havadan yapilan ikmalle direnen bu birlikler 10 Haziran 1942 gecesi mevzilerini terk ederek gece boyu suren gogus goguse carpismalarla cekilmislerdir Rommel in ileri harekati 11 Haziran 1942 de Rommel panzer tumenlerini Sidi Muftah dan dogu yonunde ilerletmistir Bu ileri harekatla panzerler ikisi 7 Zirhli Tumen in olmak uzere uc Ingiliz zirhli tugayi kistirmayi basarmistir 7 Zirhli Tumen in komutani General Messervy nin colde kaybolmasi bu birlikleri komutansiz birakmistir 12 Haziran 1942 gunu bolgeden cekilebilen Ingiliz tanklari uygun yerde konuslanmis 88 mm lik toplarin agir atesini yemistir 13 Haziran da panzerler kuzey dogu yonunde ilerleyerek Sovalye Koprusu nde Tobruk yonunde cekilmekte olan Ingiliz tanklarina yeniden saldirmistir Boylece hem gafil avlayip agir kayiplar verdirmis hem de Tobruk yonunu kapatmistir Iki gun icinde Ingiliz tank tugaylari 200 den fazla tank kaybetmislerdir Kuzey Afrika Cephesi nde ilk kez Rommel in emrindeki tanklarin sayisi 8 Ordu nun tank sayisindan fazladir Boylece ihtiyatlarinin onemli bir kismini kaybeden Ingiliz 8 ordusu Rommel in asil plani olan 8 Ordu yu Tobruk un dogusunda kusatma manevrasini karsilayabilecek durumda degildir 13 Haziran 1942 gecesi Ingiliz 8 Ordusu komutani Ritchie tum birliklerini Gazala Hatti ndan geri cekme karari almis ve hemen ertesi gun bu karar uygulamaya koymustur Gazala Hatti ndaki 1 Guney Afrika Tumeni agir silahlarini geride birakarak Tobruk a cekilmistir Ingiliz 50 Tumeni ise genis bir yay cizerek geri cekilmis ve Tobruk savunmasina katilamamistir TobrukGeneral Auschinleck 14 Haziran 1942 gunu dogudaki El Alameyn deki guclu savunma mevzilerine geri cekilmistir 2 Guney Afrika Tumeni sarilmis Tobruk mevzilerinde burayi savunmak uzere kalmistir Bu mevziler Nisan 1941 ayinda General Wavell tarafindan duzenlenmisti Tobruk 1941 yilinin Aralik ayinda icra edilen Crusader Harekati yla kurtarilana kadar dokuz ay direnmeyi basarmisti Muttefikler Tobruk un yine basariyla savunulacagini ummaktadirlar Bununla birlikte 21 Haziran 1942 gunu sabahinin 5 30 unda topcu ve hava bombardimaninin ardindan piyade birlikleri hemen ardindan da panzerler saldiriya gecmis saat 8 30 da savunmada bir gedik olusmustur Savunma oldukca sert direnc gostermis ancak direnc noktalarina yonelen Stuka dalislari olabildigince one cikarak atis yapan topcu ve piyade tank isbirligi savunmayi giderek cozmustur Aksam olmadan Tobruk 35 bin askeriyle dusmustur Gazala ve Tobruk un teslim olmasi General Auschinleck ve Ritchie nin gorevden alinarak yerlerine Montgomery ve Alexander in atanmasina yol acmistir Tobruk u ele geciren Rommel 1 Temmuz 1942 tarihinde Misir yonunde ilerlemis ve burada gerceklesmistir Kaynakca a b Carver p 167 Kroki icin 9 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ocak 2007 Dis baglantilarhttp www topedge com panels ww2 na gazala html9 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www historylearningsite co uk battle of gazala htm4 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde