Mihver Devletleri (Almanca: Achsenmächte, İtalyanca: Potenze dell'Asse, Japonca: 枢軸国), II. Dünya Savaşı'nda Müttefik Devletler bloğuna karşı temel olarak Almanya, İtalya ve Japonya'nın, bunun dışında Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Finlandiya, Bağımsız Hırvatistan Devleti, Vichy Fransası, Arnavutluk, Habeşistan, Mançukuo, Tayland, Burmanya ve Irak'ın oluşturduğu blok. Ayrıca İran Şahı Rıza Pehlevi Almanya'dan yana tavır almış, İspanya ise Mihver güçlerin bir taraftarı olarak kalmıştır.
Mihver sözcüğü "eksen" anlamına gelir. Eksen (Alm. Achsen) (İng. Axis) sözcüğü bu ittifakı tanımlamak için ilk kez faşist Macar lider Gyula Gömbös tarafından kullanıldı. 1936'da ise Benito Mussolini tarafından ilk kez resmen kullanıldı.
Kuruluşu
1930'ların ortalarında Mihver (Eksen) Devletleri Nazi Almanyası, İtalya Krallığı ve Japon İmparatorluğu'nun bir araya gelmelerinin ilk adımı, Ekim 1936'da Almanya ve İtalya tarafından imzalanan bir antlaşma ile oldu. Ardından Benito Mussolini, 1 Kasım tarihinde diğer tüm Avrupa ülkelerinin Roma-Berlin ekseninde döneceğini ve böylece Mihver teriminin yerleşeceğini açıkladı. Hemen hemen eşzamanlı ikinci adım ise, yine 1936 yılının Kasım ayında, Almanya ile Japonya arasındaki anti-komünist bir antlaşma olan Anti-Komintern Paktı'nın imzalanması idi. İtalya da 1937 yılında bu antlaşmaya katıldı. Roma-Berlin Ekseni, 1939 yılında Çelik Pakt adı altında, 27 Eylül 1940 tarihinde de üç devletin askerî hedeflerinin bütünleşmesine yol açan Tripartite Paktı (Üçlü Pakt) ile askerî bir ittifak haline geldi.
II. Dünya Savaşı sırasındaki en geniş sınırlarında Mihver Devletleri, Avrupa, Kuzey Afrika ve Doğu Asya'nın çoğu bölgesini işgal etmişti. Üçlü zirveler yapılmıyordu, iş birliği yapılsa da, koordinasyon asgari düzeyde kalıyordu. Kısmen Almanya ile İtalya arasında bir miktar koordineli çalışmalar söz konusuydu. Savaş, 1945'te Mihver güçlerinin yenilgisi ve ittifakın dağılmasıyla sona erdi. Müttefiklerin durumunda olduğu gibi, Mihver üyeliği de akışkandı; bazı ülkeler taraflarını değiştiriyor ya da savaş sırasında askerî katılım kararlarını değiştirebiliyorlardı.
Mihver'in temel hedefleri
- Nazi Almanyası: Adolf Hitler, öncelikle Orta Avrupa, ardından Doğu ve Batı Avrupa'yı Almanya topraklarına katmak amacındadır. İkincil planı ise Asya'yı, özellikle Sovyetler Birliği ve Yakın Doğu'daki stratejik noktaları ele geçirmeyi, komünizmin dünya üzerindeki varlığını ortadan kaldırmayı ve Avrupa'daki Yahudi mevcudiyetinin tasfiye edilmesini amaçlamıştır.
- İtalya Krallığı: I. Dünya Savaşı'ndan istediğini alamayan İtalya dar bir sömürge alanıyla sanayisini beslemeye çalışıyordu. Ayrıca I. Dünya Savaşı'nda İtilaf Devletleri ile görüş ayrılığına düşen İtalya, Mussolini'nin faşist politikaları nedeniyle Avrupa'da sorun teşkil ediyordu. İtalya'nın eski Roma İmparatorluğu gibi güçlü bir devlet olmasını isteyen Mussolini, Almanya ile yakınlaşarak Mihver Devletleri blokunda savaşa girmiştir. İtalya; Kuzey Afrika ve Balkanlar'da ilerlemiştir.
- Japon İmparatorlğu: I. Dünya Savaşı sonunda Almanya'nın Uzak Doğu sömürgeleri Japonya'ya verilmişti. Üstelik Çin'in bir bölümü de Japonya'nın hâkimiyetindeydi. Ancak bu kadar sömürge bile hızla sanayileşen ve büyüyen Japon ekonomisini doyuramıyordu. Ekonomik çıkarlar için ABD ile yakınlaşan Japonya, savaşın patlak vermesi ile Almanya'ya yakınlaşmıştır. Pearl Harbor Saldırısı ile ABD'nin savaşa girmesine neden olmuştur.
Bu üç temel Mihver devletinin dışında Macaristan, Romanya, Finlandiya ve Bulgaristan gibi devletler yeni toprak kazanımları, eski düşmanlarıyla savaşmak için veya işgal altında zorunlu olarak Mihver Devletleri'ne katılmışlardır.
- Eylül 1942'den Aralık 1942'ye kadar Almanya ve onun işgal alanları.
- İtalya, kolonileri ve işgal alanları.
- 1937'den 1945'e Japon İmparatorluğu ve onun işgal alanları.
Mihver Devletleri listesi
- Nazi Almanyası
- İtalya Krallığı (1943'e dek), İtalyan Sosyal Cumhuriyeti (Almanya'nın kuklası, 1943'ten sonra)
- Japon İmparatorluğu
- Macaristan Krallığı
- Romanya Krallığı
- Slovak Cumhuriyeti (1939-1945)
- Bulgaristan Krallığı
- Yugoslavya Krallığı (25-27 Mart 1941)
- Hırvatistan
- Burma
- Çin Cumhuriyeti Yeniden Düzenlenmiş Ulusal Hükûmeti
- Mengjiang (Japonya'nın kuklası [1939-40], sonra Çin'in özerk bölgesi [1940-45])
- Finlandiya Cumhuriyeti (1939-1944)
- Özgür Hindistan
- Irak Krallığı (1941)
- Mançukuo (Japonya'nın kuklası)
- Tayland Krallığı
- Fransız Devleti (tartışmalı, Almanya'nın kuklası)
- Karadağ
- Sırbistan
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Cornelia Schmitz-Berning (2007). Vokabular des Nationalsozialismus. Berlin: De Gruyter. s. 745. ISBN .
- ^ "Axis" (İngilizce). GlobalSecurity.org. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Nisan 2019.
- ^ Weinberg, Gerhard (1970). The Foreign Policy of Hitler's Germany Diplomatic Revolution in Europe 1933–36 (İngilizce). Chicago: University of Chicago Press. ss. 342-346. ISBN .
- ^ "Three-Power Pact Between Germany, Italy, and Japan, Signed at Berlin, September 27, 1940" (İngilizce). Avalon Law Project. 10 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Nisan 2019.
- ^ Young, Sh.: 7
- ^ Mackenzie, Sh.: 101
Dış bağlantılar
Vikisözlük'te Axis powers veya Mihver Devletleri ile ilgili tanım bulabilirsiniz. |
Wikimedia Commons'ta Axis powers ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Anti-Komintern Paktı'nın tam metni 14 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mihver Devletleri Almanca Achsenmachte Italyanca Potenze dell Asse Japonca 枢軸国 II Dunya Savasi nda Muttefik Devletler bloguna karsi temel olarak Almanya Italya ve Japonya nin bunun disinda Macaristan Romanya Bulgaristan Finlandiya Bagimsiz Hirvatistan Devleti Vichy Fransasi Arnavutluk Habesistan Mancukuo Tayland Burmanya ve Irak in olusturdugu blok Ayrica Iran Sahi Riza Pehlevi Almanya dan yana tavir almis Ispanya ise Mihver guclerin bir taraftari olarak kalmistir Muttefik Devletler Pearl Harbor Saldirisi ndan sonra katilanlar 1941 1945 Mihver Devletleri isgal ve ilhak edilen devletler dahil Tarafsiz devletler Mihver sozcugu eksen anlamina gelir Eksen Alm Achsen Ing Axis sozcugu bu ittifaki tanimlamak icin ilk kez fasist Macar lider Gyula Gombos tarafindan kullanildi 1936 da ise Benito Mussolini tarafindan ilk kez resmen kullanildi KurulusuTripartite Pakti Uclu Pakt icin kutlama Eylul 1940 Tokyo 1941 1942 yillarinda Avrupa 1930 larin ortalarinda Mihver Eksen Devletleri Nazi Almanyasi Italya Kralligi ve Japon Imparatorlugu nun bir araya gelmelerinin ilk adimi Ekim 1936 da Almanya ve Italya tarafindan imzalanan bir antlasma ile oldu Ardindan Benito Mussolini 1 Kasim tarihinde diger tum Avrupa ulkelerinin Roma Berlin ekseninde donecegini ve boylece Mihver teriminin yerlesecegini acikladi Hemen hemen eszamanli ikinci adim ise yine 1936 yilinin Kasim ayinda Almanya ile Japonya arasindaki anti komunist bir antlasma olan Anti Komintern Pakti nin imzalanmasi idi Italya da 1937 yilinda bu antlasmaya katildi Roma Berlin Ekseni 1939 yilinda Celik Pakt adi altinda 27 Eylul 1940 tarihinde de uc devletin askeri hedeflerinin butunlesmesine yol acan Tripartite Pakti Uclu Pakt ile askeri bir ittifak haline geldi II Dunya Savasi sirasindaki en genis sinirlarinda Mihver Devletleri Avrupa Kuzey Afrika ve Dogu Asya nin cogu bolgesini isgal etmisti Uclu zirveler yapilmiyordu is birligi yapilsa da koordinasyon asgari duzeyde kaliyordu Kismen Almanya ile Italya arasinda bir miktar koordineli calismalar soz konusuydu Savas 1945 te Mihver guclerinin yenilgisi ve ittifakin dagilmasiyla sona erdi Muttefiklerin durumunda oldugu gibi Mihver uyeligi de akiskandi bazi ulkeler taraflarini degistiriyor ya da savas sirasinda askeri katilim kararlarini degistirebiliyorlardi Mihver in temel hedefleriNazi Almanyasi Adolf Hitler oncelikle Orta Avrupa ardindan Dogu ve Bati Avrupa yi Almanya topraklarina katmak amacindadir Ikincil plani ise Asya yi ozellikle Sovyetler Birligi ve Yakin Dogu daki stratejik noktalari ele gecirmeyi komunizmin dunya uzerindeki varligini ortadan kaldirmayi ve Avrupa daki Yahudi mevcudiyetinin tasfiye edilmesini amaclamistir Italya Kralligi I Dunya Savasi ndan istedigini alamayan Italya dar bir somurge alaniyla sanayisini beslemeye calisiyordu Ayrica I Dunya Savasi nda Itilaf Devletleri ile gorus ayriligina dusen Italya Mussolini nin fasist politikalari nedeniyle Avrupa da sorun teskil ediyordu Italya nin eski Roma Imparatorlugu gibi guclu bir devlet olmasini isteyen Mussolini Almanya ile yakinlasarak Mihver Devletleri blokunda savasa girmistir Italya Kuzey Afrika ve Balkanlar da ilerlemistir Japon Imparatorlgu I Dunya Savasi sonunda Almanya nin Uzak Dogu somurgeleri Japonya ya verilmisti Ustelik Cin in bir bolumu de Japonya nin hakimiyetindeydi Ancak bu kadar somurge bile hizla sanayilesen ve buyuyen Japon ekonomisini doyuramiyordu Ekonomik cikarlar icin ABD ile yakinlasan Japonya savasin patlak vermesi ile Almanya ya yakinlasmistir Pearl Harbor Saldirisi ile ABD nin savasa girmesine neden olmustur Bu uc temel Mihver devletinin disinda Macaristan Romanya Finlandiya ve Bulgaristan gibi devletler yeni toprak kazanimlari eski dusmanlariyla savasmak icin veya isgal altinda zorunlu olarak Mihver Devletleri ne katilmislardir Eylul 1942 den Aralik 1942 ye kadar Almanya ve onun isgal alanlari Italya kolonileri ve isgal alanlari 1937 den 1945 e Japon Imparatorlugu ve onun isgal alanlari Mihver Devletleri listesiBuyuk Dogu Asya Kongresine 5 6 Kasim 1943 katilanlar soldan saga Ba Maw Burma Devlet Baskani Zhang Jinghui Mancukuo Basbakani Wang Jingwei Cin Cumhuriyeti Yeniden Duzenlenmis Ulusal Hukumeti Cumhurbaskani Hideki Tōjō Japon Imparatorlugu Basbakani Wan Waithayakon Tayland prensi Jose P Laurel Filipinler Cumhurbaskani Subhas Chandra Bose Ozgur Hindistan Devlet Baskani Nazi Almanyasi Italya Kralligi 1943 e dek Italyan Sosyal Cumhuriyeti Almanya nin kuklasi 1943 ten sonra Arnavutluk Japon Imparatorlugu Macaristan Kralligi Romanya Kralligi Slovak Cumhuriyeti 1939 1945 Bulgaristan Kralligi Yugoslavya Kralligi 25 27 Mart 1941 Hirvatistan Burma Cin Cumhuriyeti Yeniden Duzenlenmis Ulusal Hukumeti Mengjiang Japonya nin kuklasi 1939 40 sonra Cin in ozerk bolgesi 1940 45 Finlandiya Cumhuriyeti 1939 1944 Ozgur Hindistan Irak Kralligi 1941 Mancukuo Japonya nin kuklasi Tayland Kralligi Fransiz Devleti tartismali Almanya nin kuklasi Karadag SirbistanAyrica bakinizMuttefik Devletler II Dunya SavasiKaynakca Cornelia Schmitz Berning 2007 Vokabular des Nationalsozialismus Berlin De Gruyter s 745 ISBN 978 3 11 019549 1 Axis Ingilizce GlobalSecurity org 27 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Nisan 2019 Weinberg Gerhard 1970 The Foreign Policy of Hitler s Germany Diplomatic Revolution in Europe 1933 36 Ingilizce Chicago University of Chicago Press ss 342 346 ISBN 022 6 88509 7 Three Power Pact Between Germany Italy and Japan Signed at Berlin September 27 1940 Ingilizce Avalon Law Project 10 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Nisan 2019 Young Sh 7 Mackenzie Sh 101Dis baglantilarVikisozluk te Axis powers veya Mihver Devletleri ile ilgili tanim bulabilirsiniz Wikimedia Commons ta Axis powers ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Anti Komintern Pakti nin tam metni 14 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde