Gideros, Karadeniz Bölgesi'nde, Cide ilçesi sınırları içerisinde yer almakta ve Cide ilçesi ile Bartın iline bağlı olan Kurucaşile ilçesi arasındaki karayolu üzerinde bulunan doğal sit alanıdır. Koyun denize açıldığı ağız ancak büyükçe iki tekne genişliğindedir. Eskiden korsanların saklanma yeri olduğu söylenir.
Gideros | |
---|---|
Cide | |
Ülke | Türkiye |
İl | Kastamonu |
İlçe | Cide |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Zaman dilimi | (TSİ) |
Resmî site [1] |
Cide yönünden ve Kurucaşile yönünden gelinerek iki ayrı koldan sahile kıvrıla kıvrıla inilir. Balık yiyilebilir. Sandal ile Osmanlı hamamı ve boğaz görülebilir. Küçük plajında denize girilebilir.
Etimoloji
Gideros isminin nereden geldiği kesin değildir. Kökeninin Latince veya Yunanca olduğu düşünülmekle beraber, Bilge Umar’ın önerisine göre Luvicedir. İsim, Strabon’un verdiği bilgilere göre Phrixus’un oğlu Kytoros’tan gelmektedir.
Eustathius, Kytoros isminin Kytorieus, Kytorites ve Kytorios şeklinde evrildiğinden, kendi zamanında ise Kydoron olarak anıldığına dikkat çeker.
Tarihçe
Arkeolojik yüzey araştırmaları
Cide’de 2009-2011 yılları arasında Leiden ve Glasgow Üniversiteleri tarafından “Cide Archeological Project” adı altında yüzey araştırmaları yapılmıştır.
Bu yüzey araştırmasının açıklanmış sonuçlarından anlaşıldığı kadarıyla, Gideros’ta bulunan Çadır İni ve Ballıcı İni mağaralarında Orta Kalkolitik'e ait çanak çömlek parçaları; Gideros Mağarası 1 olarak adlandırılan mağarada Bizans dönemine ait çanak çömlek ve mabet kalıntıları; Gideros Kalesi etrafında bir kısmı yıkılmış yapılar ve surlar ile Bizans dönemine ait çanak çömlek; Gideros Köyünde Roma-Bizans dönemine ait duvar kalıntıları; Filyos Mağarasında Erken Tunç Çağına ait çanak çömlek keşfedilmiştir. Ayrıca Demir Çağı ve Helenistik Devre ait yapı ve kalıntılar da keşfedilmiştir.
Roma öncesi
İlyada Destanında Kytoros kentinde Truva Savaşı esnasında Enetlerin yaşadığı ve bu halkın savaşa katıldığı anlatılır. Bölge, içinde sayıldığı Paflagonya bölgesiyle paralel olarak MÖ. 7. yüzyılda Kimmer istilasına uğrar. Daha sonra sırasıyla Lidya, Pers, İskender ve Pontus İmparatorluklarına bağlı hale gelir.
Roma-Bizans devri
Bölge, MÖ. yaklaşık 60'larda Roma hakimiyeti altına girdi. Kytoros'un bazı antikçağ kaynaklarında Sinope'ye bağlı olduğundan, Helen ya da Miken kolonisi kolonisi olduğu anlatılır. Ayrıca "polis" olduğundan da bahsedilir.
Türkler tarafından fethi
Gideros Kalesi, 1284 yılının Eylül-Ekim Aylarında Çobanoğulları Beyi Muzaffereddin Yavlak Arslan tarafından fethedilmiş olup, bu fethi anlatan fetihname İran Milli Kütüphanesinde bulunmaktadır. Bu fetihnamenin bir kopyası ise 2019 yılında Cide'ye getirilmiştir.
Fetihnameye göre Gideros Kalesi fitne ve fesat mekanı olup bu kalenin fethine karar kılınmıştı ve nihayet 683 senesinin Recep Ayının 4. gününde harekete geçilmişti. Yavlak Arslan'ın ordusu 4.000 civarında idi. Diğer yandan Gideros Kalesi önünde Trabzon İmparatorluğu ve Bizans birlikleri gelmiş bulunmaktaydı. Yavlak Arslan'ın kuvvetleri ile Bizans ve Trabzon İmparatorluğu birlikleri kale önünde savaşmış ve birlikler yenilerek kaleye çekilmek zorunda kalmışlardı.
Neticede 24 Eylül - 3 Ekim 1284 tarihlerinde kale hisarlarına yapılan direkt saldırılar sonucunda kale düştü ve fetih gerçekleşti.
Osmanlı
Candaroğulları Beyliği'nin Osmanlı İmparatorluğu'na katılmasıyla birlikte Cide ve onun içerisinde bulunan Gideros, Osmanlı idari sistemine dahil oldu. Gideros'un öne çıkan özelliği, kereste nakli ve gemi yapımı amacıyla kullanılmasıydı.
Türkiye Cumhuriyeti
Gideros, Cumhuriyetin ilanından sonra da Cide'deki Kalafat köyünün sınırlarında kalmış, Kalafat köyü ise daha sonra referandumla mahalleye çevrilmiştir. Gideros, turizm bakımından yıldan yıla gelişmekte olan bir bölgedir.
Mitolojide Gideros
Gideros’un ismi ve kuruluşu Yunan mitoslarından Altın Post Efsanesi ile bağlantılıdır. Strabon’un verdiği bilgilere göre kent altın postlu koçu kaçıran Phrixus’un oğlu Kytoros tarafından kurulmuş olup ismini de kendisinden almaktadır.
Eustathius, kenti şimşir ağaçlarıyla özdeşleştirir. Virgil ve Apollonius ise kenti "Ormanlık Kytorus" olarak anmış, şimşir ağaçlarının Kytoros’tan Amastris’e kadar uzandığından söz etmişlerdir. Ovidius Naso, yazdığı mitoslarında Kytoros şimşiri ile yapılmış bir taraktan ve Athena’nın Arakne’ye Kytoros şimşiri ile yapılmış bir mekik ile vurduğundan bahseder.
Gaius Valerius Catullus, şiirlerinde Kytoros’ta şimşirden yapılmış bir tekneden ve bu teknenin tüm Akdeniz’i gezdiğini anlatır.
İlyada Destanı
Homeros, İlyada Destanında Paflagonya’dan gelen Pylaimenes ve ordusundan bahsederken Kytoros’un da adını zikretmekte, Sesamon kenti de dahil olmak üzere Enetlerin burada yaşadığını ve vahşi katırlarının meşhur olduğundan bahsetmektedir.
Kaynakça
Özel
- ^ a b Bakan, C; Şerifoğlu, T. (2016) a.g.m, syf. 57.
- ^ Umar, Bilge (1993). Türkiye'deki Tarihsel Adlar, "Gideros" maddesi. İstanbul: İnkılâp. ISBN 975-10-0539-6.
- ^ Bakan, C; Şerifoğlu, T. (2015) a.g.m, syf. 297.
- ^ Düring, Bleda S.; Glatz, Claudia. (2010) a.g.m, syf. 187-201.
- ^ Düring, Bleda S.; Glatz, Claudia. (2015) a.g.m, syf. 229.
- ^ Karasalihoğlu, Murat. (2014) a.g.m, syf. 152.
- ^ Karasalihoğlu, Murat. (2014) a.g.m, syf. 154.
- ^ Yakupoğlu, Cevdet; Musalı, Namiq. (2018) a.g.m, syf. 77.
- ^ "Cide'nin 735 yıllık fetihnamesi İran'da bulundu" 3 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Özgür Alantor, Anadolu Ajansı, 24 Eylül 2019. Erişim Tarihi: 26 Mayıs 2020.
- ^ Yakupoğlu, Cevdet; Musalı, Namiq. (2018) a.g.m, syf. 93.
- ^ Yakupoğlu, Cevdet; Musalı, Namiq. (2018) a.g.m, syf. 112.
- ^ Düring, Bleda S.; Glatz, Claudia. (2015) a.g.m, syf. 382.
- ^ . Haber7. 2 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ "Kastamonu / Cide - Gideros Koyu Doğal Sit Alanı". T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. 28 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ a b c “Mitosların Kenti: Kastamonu” 22 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Murat Karasalihoğlu, Kastamonu Gazetesi, 20 Aralık 2018. Erişim Tarihi: 15 Mayıs 2020.
- ^ Öztürk, Özhan. (2016). a.g.e, syf. 288.
- ^ Çam, Fatma. (2016) a.g.m, syf. 32.
Genel
- Caner Bakan, Tevfik Emre Şerifoğlu (2016). "M.Ö. Birinci Binde Kytoros Göç Kolonizasyon, Ticaret ve Kimlik". İnsan, Kimlik, Mekân Bağlamında Zonguldak Sempozyumu Bildirileri. Bülent Ecevit Üniversitesi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.
- Caner Bakan, Tevfik Emre Şerifoğlu (2015). "Cytorus-Cide During The Hellenistic Period". Recent Studies on the Archaeology of Anatolia. s. 297-303. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.
- Bleda S. During, Claudia Glatz (2010). "2009 Cide Arkeoloji Projesi: İlk Sonuçlar" (PDF). 28. Araştırma Sonuçları Toplantısı. Cilt I. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. ss. 187-201. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.
- Bleda S. Düring, Claudia Glatz (2015). Kinetic Landscapes: The Cide Archaeological Project : Surveying the Turkish Western Black Sea Region (İngilizce). De Gruyter Open. s. 229. ISBN . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.
- Murat Karasalihoğlu (2014). "Antikçağ Kaynaklarında ve Sonraki Seyahatnamelerde Kastamonu Kıyıları". IV (2). Mediterranean Journal of Humanities. ss. 151-165. 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.
- Cevdet Yakupoğlu, Namiq Musalı (2018). "Çobanoğulları Uc Beyliği dönemine ait Gideros Fetihnâmesi (683 / 1284): Çeviri ve Değerlendirme". 37 (63). Tarih Araştırmaları Dergisi. ss. 77-133. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.
- Özhan Öztürk (2016). Pontus Antik Çağdan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi. Nika Yayın. s. 288. ISBN . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.
- Çam, Fatma (2016). "Paphlagonia'da Bir Pers Prensesi ve Onun Kenti: Amastris" (PDF). Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. I (2). ss. 31-46. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gideros Karadeniz Bolgesi nde Cide ilcesi sinirlari icerisinde yer almakta ve Cide ilcesi ile Bartin iline bagli olan Kurucasile ilcesi arasindaki karayolu uzerinde bulunan dogal sit alanidir Koyun denize acildigi agiz ancak buyukce iki tekne genisligindedir Eskiden korsanlarin saklanma yeri oldugu soylenir GiderosKoyCideUlkeTurkiyeIlKastamonuIlceCideCografi bolgeKaradeniz BolgesiZaman dilimiUTC 03 00 TSI Resmi site 1 Cide yonunden ve Kurucasile yonunden gelinerek iki ayri koldan sahile kivrila kivrila inilir Balik yiyilebilir Sandal ile Osmanli hamami ve bogaz gorulebilir Kucuk plajinda denize girilebilir EtimolojiGideros isminin nereden geldigi kesin degildir Kokeninin Latince veya Yunanca oldugu dusunulmekle beraber Bilge Umar in onerisine gore Luvicedir Isim Strabon un verdigi bilgilere gore Phrixus un oglu Kytoros tan gelmektedir Eustathius Kytoros isminin Kytorieus Kytorites ve Kytorios seklinde evrildiginden kendi zamaninda ise Kydoron olarak anildigina dikkat ceker Gideros ta gunes batarken TarihceArkeolojik yuzey arastirmalari Cide de 2009 2011 yillari arasinda Leiden ve Glasgow Universiteleri tarafindan Cide Archeological Project adi altinda yuzey arastirmalari yapilmistir Bu yuzey arastirmasinin aciklanmis sonuclarindan anlasildigi kadariyla Gideros ta bulunan Cadir Ini ve Ballici Ini magaralarinda Orta Kalkolitik e ait canak comlek parcalari Gideros Magarasi 1 olarak adlandirilan magarada Bizans donemine ait canak comlek ve mabet kalintilari Gideros Kalesi etrafinda bir kismi yikilmis yapilar ve surlar ile Bizans donemine ait canak comlek Gideros Koyunde Roma Bizans donemine ait duvar kalintilari Filyos Magarasinda Erken Tunc Cagina ait canak comlek kesfedilmistir Ayrica Demir Cagi ve Helenistik Devre ait yapi ve kalintilar da kesfedilmistir Paflagonya Bolgesi Roma oncesi Ilyada Destaninda Kytoros kentinde Truva Savasi esnasinda Enetlerin yasadigi ve bu halkin savasa katildigi anlatilir Bolge icinde sayildigi Paflagonya bolgesiyle paralel olarak MO 7 yuzyilda Kimmer istilasina ugrar Daha sonra sirasiyla Lidya Pers Iskender ve Pontus Imparatorluklarina bagli hale gelir Roma Bizans devri Bolge MO yaklasik 60 larda Roma hakimiyeti altina girdi Kytoros un bazi antikcag kaynaklarinda Sinope ye bagli oldugundan Helen ya da Miken kolonisi kolonisi oldugu anlatilir Ayrica polis oldugundan da bahsedilir Turkler tarafindan fethi Ana maddeler ve Muzaffereddin Yavlak Arslan Gideros Kalesi 1284 yilinin Eylul Ekim Aylarinda Cobanogullari Beyi Muzaffereddin Yavlak Arslan tarafindan fethedilmis olup bu fethi anlatan fetihname Iran Milli Kutuphanesinde bulunmaktadir Bu fetihnamenin bir kopyasi ise 2019 yilinda Cide ye getirilmistir Fetihnameye gore Gideros Kalesi fitne ve fesat mekani olup bu kalenin fethine karar kilinmisti ve nihayet 683 senesinin Recep Ayinin 4 gununde harekete gecilmisti Yavlak Arslan in ordusu 4 000 civarinda idi Diger yandan Gideros Kalesi onunde Trabzon Imparatorlugu ve Bizans birlikleri gelmis bulunmaktaydi Yavlak Arslan in kuvvetleri ile Bizans ve Trabzon Imparatorlugu birlikleri kale onunde savasmis ve birlikler yenilerek kaleye cekilmek zorunda kalmislardi Neticede 24 Eylul 3 Ekim 1284 tarihlerinde kale hisarlarina yapilan direkt saldirilar sonucunda kale dustu ve fetih gerceklesti Osmanli Candarogullari Beyligi nin Osmanli Imparatorlugu na katilmasiyla birlikte Cide ve onun icerisinde bulunan Gideros Osmanli idari sistemine dahil oldu Gideros un one cikan ozelligi kereste nakli ve gemi yapimi amaciyla kullanilmasiydi Turkiye Cumhuriyeti Gideros Cumhuriyetin ilanindan sonra da Cide deki Kalafat koyunun sinirlarinda kalmis Kalafat koyu ise daha sonra referandumla mahalleye cevrilmistir Gideros turizm bakimindan yildan yila gelismekte olan bir bolgedir Mitolojide GiderosGideros un ismi ve kurulusu Yunan mitoslarindan Altin Post Efsanesi ile baglantilidir Strabon un verdigi bilgilere gore kent altin postlu kocu kaciran Phrixus un oglu Kytoros tarafindan kurulmus olup ismini de kendisinden almaktadir Eustathius kenti simsir agaclariyla ozdeslestirir Virgil ve Apollonius ise kenti Ormanlik Kytorus olarak anmis simsir agaclarinin Kytoros tan Amastris e kadar uzandigindan soz etmislerdir Ovidius Naso yazdigi mitoslarinda Kytoros simsiri ile yapilmis bir taraktan ve Athena nin Arakne ye Kytoros simsiri ile yapilmis bir mekik ile vurdugundan bahseder Gaius Valerius Catullus siirlerinde Kytoros ta simsirden yapilmis bir tekneden ve bu teknenin tum Akdeniz i gezdigini anlatir Ilyada Destani Homeros Ilyada Destaninda Paflagonya dan gelen Pylaimenes ve ordusundan bahsederken Kytoros un da adini zikretmekte Sesamon kenti de dahil olmak uzere Enetlerin burada yasadigini ve vahsi katirlarinin meshur oldugundan bahsetmektedir KaynakcaOzel a b Bakan C Serifoglu T 2016 a g m syf 57 Umar Bilge 1993 Turkiye deki Tarihsel Adlar Gideros maddesi Istanbul Inkilap ISBN 975 10 0539 6 Bakan C Serifoglu T 2015 a g m syf 297 During Bleda S Glatz Claudia 2010 a g m syf 187 201 During Bleda S Glatz Claudia 2015 a g m syf 229 Karasalihoglu Murat 2014 a g m syf 152 Karasalihoglu Murat 2014 a g m syf 154 Yakupoglu Cevdet Musali Namiq 2018 a g m syf 77 Cide nin 735 yillik fetihnamesi Iran da bulundu 3 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ozgur Alantor Anadolu Ajansi 24 Eylul 2019 Erisim Tarihi 26 Mayis 2020 Yakupoglu Cevdet Musali Namiq 2018 a g m syf 93 Yakupoglu Cevdet Musali Namiq 2018 a g m syf 112 During Bleda S Glatz Claudia 2015 a g m syf 382 Haber7 2 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Aralik 2020 Kastamonu Cide Gideros Koyu Dogal Sit Alani T C Kultur ve Turizm Bakanligi 28 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2020 a b c Mitoslarin Kenti Kastamonu 22 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Murat Karasalihoglu Kastamonu Gazetesi 20 Aralik 2018 Erisim Tarihi 15 Mayis 2020 Ozturk Ozhan 2016 a g e syf 288 Cam Fatma 2016 a g m syf 32 Genel Caner Bakan Tevfik Emre Serifoglu 2016 M O Birinci Binde Kytoros Goc Kolonizasyon Ticaret ve Kimlik Insan Kimlik Mekan Baglaminda Zonguldak Sempozyumu Bildirileri Bulent Ecevit Universitesi Erisim tarihi 26 Mayis 2020 Caner Bakan Tevfik Emre Serifoglu 2015 Cytorus Cide During The Hellenistic Period Recent Studies on the Archaeology of Anatolia s 297 303 Erisim tarihi 26 Mayis 2020 Bleda S During Claudia Glatz 2010 2009 Cide Arkeoloji Projesi Ilk Sonuclar PDF 28 Arastirma Sonuclari Toplantisi Cilt I T C Kultur ve Turizm Bakanligi Kultur Varliklari ve Muzeler Genel Mudurlugu ss 187 201 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Mayis 2020 Bleda S During Claudia Glatz 2015 Kinetic Landscapes The Cide Archaeological Project Surveying the Turkish Western Black Sea Region Ingilizce De Gruyter Open s 229 ISBN 3110444968 Erisim tarihi 26 Mayis 2020 Murat Karasalihoglu 2014 Antikcag Kaynaklarinda ve Sonraki Seyahatnamelerde Kastamonu Kiyilari IV 2 Mediterranean Journal of Humanities ss 151 165 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2020 Cevdet Yakupoglu Namiq Musali 2018 Cobanogullari Uc Beyligi donemine ait Gideros Fetihnamesi 683 1284 Ceviri ve Degerlendirme 37 63 Tarih Arastirmalari Dergisi ss 77 133 Erisim tarihi 26 Mayis 2020 Ozhan Ozturk 2016 Pontus Antik Cagdan Gunumuze Karadeniz in Etnik ve Siyasi Tarihi Nika Yayin s 288 ISBN 9786058389175 Erisim tarihi 26 Mayis 2020 Cam Fatma 2016 Paphlagonia da Bir Pers Prensesi ve Onun Kenti Amastris PDF Bartin Universitesi Edebiyat Fakultesi Dergisi I 2 ss 31 46 Erisim tarihi 26 Mayis 2020 olu kirik baglanti