Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gobi Çölü, Orta Asya'da, Moğolistan Cumhuriyetinin güneyi ve Çin'e bağlı ve Kansu eyaletlerinin yakınlarındaki bölgeleri de içine alan geniş çöl. Etrafını kayalık sıradağlar çevirmiştir. Güneyde Altun Dağ, Bei ve Yin Dağları, batıda Tanrı Dağları, kuzeyde Altay ve Hangay Dağları yer alır. Çölün uzunluğu 1600 km olup, genişliği 480–965 km arasında değişir.
| Gobi Çölü | |
|---|---|
 | |
 | |
| Coğrafya | |
| Ülke(ler) | Çin, Moğolistan |
| Bölge(ler) | Ömnögovi, Sühbatur |
| Konum | Orta Asya |
| Koordinatlar | 42°30′K 103°0′D / 42.500°K 103.000°D |
| Özellikler | |
| Biyom | Kurak çöl, Kar leoparı, Kursaklı ceylan, Yaban eşeği |
| Biyocoğrafik bölge | Palearktik |
| Hayvan türü | Kurt |
| Uzunluk | 1.500 km (930 mi) |
| Genişlik | 800 km (500 mi) |
| Yüzölçümü | 1.295.000 km2 (500.000 sq mi) |
| İklim | Karasal iklim |
| Sıcaklık | -40-45 °C (-40-113 °F) |
| Wikimedia Commons | |
Gobi Çölünde karasal ve kuru bir iklim egemendir. Kışları soğuk, yazları ise sıcaktır. Sıcaklık -40 ile 45 °C arasında değişir. Yağışların büyük bölümü yazın olur. Batıda yıllık yağış ortalaması 69 mm iken, kuzeydoğuda 200 milimetreye çıkar.
Dünyanın beşinci büyük çölüdür. Çakıllı düzlük araziler ve kayalıklardan oluşmaktadır. Bazı yerleri kum, bazı yerleri çakıllarla kaplı olan Gobi Çölünde, bitki örtüsü dikenli çalı ve küçük otlardan ibarettir. Akarsu hemen hemen hiç yoktur. Yalnız orta büyüklükte tuzlu göllere rastlanır. Yaygın yeraltı suları bazı kesimlerde büyükbaş hayvan yetiştirilmesine imkân sağlar. Öte yandan, çölde yaban eşekleri, atlar, ayılar, kurtlar ve develerin yanı sıra, kar kaplanlarına da rastlamak mümkündür.
En iyi korunmuş dinozor fosil yataklarına da sahip olan Gobi çölünün özellikle kızıl kayalar bölgesi paleontologlar için önemli bir yerdir.
Çölü boydan boya geçen bir demiryolu hattı mevcuttur.
Koordinatlar
- Dzungarian Havzası yarı çöl
(43°K 83°D / 43°K 83°D–43°K 86°D / 43°K 86°D)
- Doğu Gobi çölü bozkır
43°45′K 111°50′D / 43.750°K 111.833°D )
Ulaanbaatar (48°00′K 107°00′D / 48.000°K 107.000°D)
Coğrafya
Gobi, güneybatıdan kuzeydoğuya 1.600 km (1.000 mi) ve kuzeyden güneye 800 km (500 mi) ölçülerindedir. Çöl, batıda Bosten Gölü ile Lop Nur'u birleştiren hat boyunca (87°–89° doğu) en geniştir. Alanı yaklaşık olarak 1.295.000 kilometrekare (500.000 sq mi)’dir.
En geniş tanımıyla Gobi, Pamir'in eteklerinden (77° doğu) Mançurya sınırındaki Büyük Hingan Dağları'na, 116–118° doğuya kadar uzanan uzun çöl şeridini; kuzeyde Altay, Sayan ve Yablonovo sıradağlarının eteklerinden, güneyde Tibet Platosu'nun kuzey kenarlarını oluşturan Kunlun, Altun Dağları ve Qilian sıradağlarına kadar uzanan uzun çöl şeridini içerir.
Avrupa ve Amerikan keşifleri
Gobi'nin, çoğunlukla göçebe halklar tarafından uzun bir insan yerleşimi geçmişi vardır. Gobi ismi Moğolcada çöl anlamına gelir. Bölge çoğunlukla Moğollar, Uygurlar ve Kazaklar tarafından iskan edilmiştir.
Gobi Çölü bir bütün olarak, çöl boyunca kendi güzergahlarına katılan bireysel gezginlerin gözlemleriyle sınırlı olduğundan, dışarıdakiler tarafından çok eksik biliniyordu. Gobi'nin anlaşılmasına katkıda bulunan Avrupalı ve Amerikalı kaşifler arasında en önemlileri şunlardı:
- Jean-François Gerbillon (1688–1698)
- Eberhard Isbrand Ides (1692–1694)
- Lorenz Lange (1727–1728 ve 1736)
- Fuss ve Alexander G. von Bunge (1830–1831)
- Hermann Fritsche (1868–1873)
- Pavlinov ve Z.L. Matusovski (1870)
- Ney Elias (1872–1873)
- Nikolai Przhevalsky (1870–1872 ve 1876–1877)
- Zosnovsky (1875)
- Mikhail V. Pevtsov (1878)
- Grigory Potanin (1877 ve 1884–1886)
- Béla Széchenyi ve Lajos Lóczy (1879–1880)
- Kardeşler Grigory Grum-Grshimailo (1889–1890) ve M. Y. Grigory Grum-Grshimailo
- Pyotr Kuzmich Kozlov (1893–1894 ve 1899–1900)
- Vsevolod I. Roborovsky (1894)
- Vladimir Obruchev (1894–1896)
- Karl Josef Futterer ve Dr. Holderer (1896)
- Charles-Etienne Bonin (1896 ve 1899)
- Sven Hedin (1897 ve 1900–1901)
- K. Bogdanovich (1898)
- Ladyghin (1899–1900) ve Katsnakov (1899–1900)
Kaynakça
- ^ a b c d Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN .
- ^ a b c Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Gobi". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.
- ^ Wright, John W., (Ed.) (2006). The New York Times Almanac (2007 bas.). New York, New York: Penguin Books. ss. 456. ISBN .
- ^ Hare, John (1 Kasım 2009). "The Mysteries of the Gobi Desert". Asian Affairs. 40 (3). ss. 408-417. doi:10.1080/03068370903195196. ISSN 0306-8374.
Dış bağlantılar
 | Moğolistan coğrafyası ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Asya coğrafyası ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gobi Colu Orta Asya da Mogolistan Cumhuriyetinin guneyi ve Cin e bagli ve Kansu eyaletlerinin yakinlarindaki bolgeleri de icine alan genis col Etrafini kayalik siradaglar cevirmistir Guneyde Altun Dag Bei ve Yin Daglari batida Tanri Daglari kuzeyde Altay ve Hangay Daglari yer alir Colun uzunlugu 1600 km olup genisligi 480 965 km arasinda degisir Gobi ColuCografyaUlke ler Cin MogolistanBolge ler Omnogovi SuhbaturKonumOrta AsyaKoordinatlar42 30 K 103 0 D 42 500 K 103 000 D 42 500 103 000OzelliklerBiyomKurak col Kar leopari Kursakli ceylan Yaban esegiBiyocografik bolgePalearktikHayvan turuKurtUzunluk1 500 km 930 mi Genislik800 km 500 mi Yuzolcumu1 295 000 km2 500 000 sq mi IklimKarasal iklimSicaklik 40 45 C 40 113 F Wikimedia Commons Vikiveri de duzenle Gobi Colunde karasal ve kuru bir iklim egemendir Kislari soguk yazlari ise sicaktir Sicaklik 40 ile 45 C arasinda degisir Yagislarin buyuk bolumu yazin olur Batida yillik yagis ortalamasi 69 mm iken kuzeydoguda 200 milimetreye cikar Dunyanin besinci buyuk coludur Cakilli duzluk araziler ve kayaliklardan olusmaktadir Bazi yerleri kum bazi yerleri cakillarla kapli olan Gobi Colunde bitki ortusu dikenli cali ve kucuk otlardan ibarettir Akarsu hemen hemen hic yoktur Yalniz orta buyuklukte tuzlu gollere rastlanir Yaygin yeralti sulari bazi kesimlerde buyukbas hayvan yetistirilmesine imkan saglar Ote yandan colde yaban esekleri atlar ayilar kurtlar ve develerin yani sira kar kaplanlarina da rastlamak mumkundur En iyi korunmus dinozor fosil yataklarina da sahip olan Gobi colunun ozellikle kizil kayalar bolgesi paleontologlar icin onemli bir yerdir Colu boydan boya gecen bir demiryolu hatti mevcuttur KoordinatlarDzungarian Havzasi yari col 43 K 83 D 43 K 83 D 43 83 43 K 86 D 43 K 86 D 43 86 Dogu Gobi colu bozkir 43 45 K 111 50 D 43 750 K 111 833 D 43 750 111 833 Ulaanbaatar 48 00 K 107 00 D 48 000 K 107 000 D 48 000 107 000 CografyaGobi guneybatidan kuzeydoguya 1 600 km 1 000 mi ve kuzeyden guneye 800 km 500 mi olculerindedir Col batida Bosten Golu ile Lop Nur u birlestiren hat boyunca 87 89 dogu en genistir Alani yaklasik olarak 1 295 000 kilometrekare 500 000 sq mi dir En genis tanimiyla Gobi Pamir in eteklerinden 77 dogu Mancurya sinirindaki Buyuk Hingan Daglari na 116 118 doguya kadar uzanan uzun col seridini kuzeyde Altay Sayan ve Yablonovo siradaglarinin eteklerinden guneyde Tibet Platosu nun kuzey kenarlarini olusturan Kunlun Altun Daglari ve Qilian siradaglarina kadar uzanan uzun col seridini icerir Avrupa ve Amerikan kesifleri Gobi nin cogunlukla gocebe halklar tarafindan uzun bir insan yerlesimi gecmisi vardir Gobi ismi Mogolcada col anlamina gelir Bolge cogunlukla Mogollar Uygurlar ve Kazaklar tarafindan iskan edilmistir Gobi Colu bir butun olarak col boyunca kendi guzergahlarina katilan bireysel gezginlerin gozlemleriyle sinirli oldugundan disaridakiler tarafindan cok eksik biliniyordu Gobi nin anlasilmasina katkida bulunan Avrupali ve Amerikali kasifler arasinda en onemlileri sunlardi Jean Francois Gerbillon 1688 1698 Eberhard Isbrand Ides 1692 1694 Lorenz Lange 1727 1728 ve 1736 Fuss ve Alexander G von Bunge 1830 1831 Hermann Fritsche 1868 1873 Pavlinov ve Z L Matusovski 1870 Ney Elias 1872 1873 Nikolai Przhevalsky 1870 1872 ve 1876 1877 Zosnovsky 1875 Mikhail V Pevtsov 1878 Grigory Potanin 1877 ve 1884 1886 Bela Szechenyi ve Lajos Loczy 1879 1880 Kardesler Grigory Grum Grshimailo 1889 1890 ve M Y Grigory Grum Grshimailo Pyotr Kuzmich Kozlov 1893 1894 ve 1899 1900 Vsevolod I Roborovsky 1894 Vladimir Obruchev 1894 1896 Karl Josef Futterer ve Dr Holderer 1896 Charles Etienne Bonin 1896 ve 1899 Sven Hedin 1897 ve 1900 1901 K Bogdanovich 1898 Ladyghin 1899 1900 ve Katsnakov 1899 1900 Kaynakca a b c d Nijman Jan 2020 Geography Realms Regions and Concepts 20 bas Wiley ISBN 978 1119607410 a b c Bu madde artik kamu mali olan bir yayindan alinan metni iceriyor Chisholm Hugh Ed 1911 Gobi Encyclopaedia Britannica 11 bas Cambridge University Press Wright John W Ed 2006 The New York Times Almanac 2007 bas New York New York Penguin Books ss 456 ISBN 978 0 14 303820 7 Hare John 1 Kasim 2009 The Mysteries of the Gobi Desert Asian Affairs 40 3 ss 408 417 doi 10 1080 03068370903195196 ISSN 0306 8374 Dis baglantilarMogolistan cografyasi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Cin cografyasi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Asya cografyasi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz