Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gorgonopsiyenler (Gorgonopsia), Geç Permiyen'in baskın etçil terapsit grubu. Permiyen'de, kesit olarak oval olan ve tırtıklı bir arka kenar taşıyan büyük ölçüde genişlemiş üst ve alt köpek dişleri tarafından av üzerinde beslenmeye uyum sağlamış, nispeten nadir, küçük etoburlar olarak ortaya çıkarlar. Bununla birlikte, Geç Permiyen'in geri kalanında, gorgonopsiyenler baskın karasal etoburlardı ve aynı zamanda çağdaş Rus yataklarında da bulunurlar. Şimdiye kadar Güney Afrika ve Rusya dışında tamamen bilinmiyorlar ve diğer son Permiyen terapsit gruplarının aksine, tek bir gorgonopsiyenin bile Triyas'ın sonuna kadar hayatta kaldığı bilinmiyor.
| Gorgonopsia | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 'un montelenmiş iskeleti, Amerikan Doğa Tarihi Müzesi | |||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||
| |||||||||||
| Tip cins | |||||||||||
| † Owen, 1876 | |||||||||||
| Alt gruplar | |||||||||||
Daha önce yaşamış olası terapsit olarak bahsedilen Kuzey Amerika'nın Guadalupiyeni'nden büyük ölçüde gözden düşmüş parçalanmış örnekler arasında, bir bazal gorgonopsiyen olabilecek vardır. Watongia, iki kranial fragman ve birkaç postkraniyal kemik ile temsil edilir. Olson'a göre, kafatası çatısının parçası üzerinde bir preparietal kemik ve aynı zamanda biraz gorgonopsiyen benzeri omurlara sahipti. Ayrıca ince uzuv kemikleri ve arka ayağın belirli falanjlarının boyutunda bir miktar küçülme vardı.
Morfoloji
Gorgonopsiyenlerin vücut boyutları küçük bir köpeğinkinden, yaşayan herhangi bir memeli yırtıcı hayvandan biraz daha büyük olana kadar değişiyordu. Büyütülmüş köpek dişlerinin yanı sıra, beş üst ve dört alt iyi gelişmiş kesici diş bulunurken, postkaninler en fazla dört veya beş çok küçük, basit dişe indirgenir. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç kranial özellik de grubu teşhis eder:
- kafatasının genişlemiş, düz tepeli preorbital bölgesi
- intertemporal çatı geniş ve adduktor kas tarafından işgal edilmemiş halde kalırken, temporal fenestranın lateral ve posterior uzantı ile genişlemesi
- preparietal kemik
- vomerler kaynaşmış haldedir
- damağın orta ventral hattında buluşan çift palatin kemikleri, pterygoidlerle birlikte derin tonozlu bir damak oluşturur.
Sistematik
Gorgonopsiyenler ayrıca etçil dişler, kafatası çatısının geniş intertemporal bölgesi ve çok muhafazakar postkraniyal iskelet gibi birçok ilkel therapsid özelliklerini de korurlar. Sonuç olarak, geçmişte onları, şu anda dahil olan ve gibi diğer ilkel etçil taksonlarla sınıflandırmaya yönelik bir eğilim olmuştur.
Daha sonraki yazarlar Sigogneau-Russell'in (1989) incelemesini takip etti ve Gorgonopsia'yı, kafatasının temporal fenestrasının ve damak notunun tanısal karakterlerine sahip iyi tanımlanmış formlarla sınırlandırdı. Taksonomik olarak bu şekilde kısıtlanmış olan grup içinde dikkate değer bir muhafazakarlık vardır. Cinsler kendi aralarında büyüklük, kafatası genişliğinin nispi oranları, interorbital genişlik, vb. ve postcanine diş sayısının önemsiz karakterinden biraz daha fazla farklılık gösterir ve hepsi tek bir Gorgonopsidae familyası içinde yer alabilir.
Sigogneau-Russell (1989) üç alt aileyi tanır. cinslerin çoğunluğundan oluşur. , geniş postorbital bar ve büyük elmacık kemerleri ile çok geniş, ağır yapılı bir kafatasına sahiptir. , esas olarak, tüm gorgonopsianların en büyüğü olan ve yarım metreden fazla kafatası uzunluğuna sahip olan Rus cinsi kendisinden oluşur. Bu boyuttan ayrı olarak ana özelliği, nispeten çok uzun preorbital uzunluktur.
Dış sistematik
Rubidge & Sidor (2001) tarafından oluşturulmuş, Gorgonopsiyenlerin dış sistematiğini gösteren kladogram:
| Therapsida |
| ||||||||||||||||||||||||
İç sistematik
Bendel vd. (2018) tarafından yapılan çalışmaya göre oluşturulmuş, gorgonopsia'nın iç sistematiğini gösteren kladogram.
| Gorgonopsia |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Paleobiyoloji
Biyolojik olarak, gorgonopsiyenler son derece yırtıcı bir yaşam tarzına mükemmel bir şekilde adapte olmuşlardı.
Çene hareketi
Gorgonopsiyenler, kafatasına sadece gevşek bir şekilde bağlı olan bir kuadrata sahiptiler (kuadrat ve skuamosal arasında sütür bağlantısı yoktu) ve çene tamamen açıldığında, çene ekleminin şekli eklemi kuadrata göre çevirmeye zorladı. (eklem çeneyi açmak için döndüğü için yana doğru da kaymaya zorlandı).
Kemp (1969), çenelerin işleyişini ayrıntılı olarak analiz etti ve 'un olağanüstü iyi korunmuş bir örneğinin karşı kesici ve köpek dişlerinde korunan aşınma fasetlerinden, alt çenenin iki hareket tarzına sahip olduğunu gösterdi. En basiti, büyük üst ve alt köpek dişlerinin birbirini yeterince temizlemesi için yeterli olacak şekilde, çeneleri 90 derece kadar son derece geniş bir şekilde açmaktan ibaretti. Alt çene daha sonra güçlü bir şekilde eklendi, böylece keskin, tırtıklı kenarlı köpekler, onu etkisiz hale getirmek için avın içine batacaktı. İkinci ısırma şekli daha kesindi ve alt çenenin ileriye doğru bir propalinal kaymasından oluşuyordu, böylece kapatıldığında bir taraftaki dört tırtıklı alt kesici diş benzer şekilde tırtıklı beş üst kesici dişin arasından geçiyordu. İç içe geçen kesici dişin etkisi, ette pürüzlü bir kenar kesmek ve bu nedenle parçaların daha kolay yırtılıp yutulmasını sağlamak olurdu. Çenenin gerekli ön-arka hareketini elde etmek için, kuadrat ve skuamosal kemik arasında hareketli bir artikülasyon gelişti, bu sayede kuadrat kemiğinin top şeklindeki gövdesi, enine bir eksen etrafında yuva şeklinde bir skuamozal girinti içinde döndürüldü. Etki, kuadratın alt kısmının ileri veya geri kaymasına izin vermekti, bu da tüm alt çenenin ileri veya geri hareket etmesine neden oldu. Bu sayede, kesici dişlerin birbirine geçmesi için çene öne doğru veya kesici dişlerin güçlü köpek hareketinin önüne geçmemesi için geriye doğru kayabilir.
Laurin (1998), gorgonopsiyenlerin kuadratının bu propalinal yeteneğe sahip olup olmadığından şüpheliydi, ancak alt çene, alt kesici dişler için yeterince uzun olmadığından, aksi takdirde kesici dişlerin yanlarındaki aşınma fasetlerinin nasıl oluşabileceği konusunda yorum yapmadı.
Her halükarda, gorgonopsiyen diş yapısı, muhtemelen bol miktarda daha küçük oluşan nispeten büyük, aktif avlarla başa çıkmak için uyarlanmıştır.
Taksonomi
Fosil dağılımı
Gorgonopsiyenlerin fosilleri, Güney Afrika, Zambiya, Tanzanya, Malawi ve Rusya Federasyonu'nda bulundu.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Ad, Yunan mitolojisindeki Gorgonlar'dan esinlenerek türetilmiştir – ὄψις (ópsis) Antik Yunancada yüz veya görünüş anlamına gelir.
Kaynakça
Dipnotlar
- ^ a b "Gorgonopsia". paleobiodb.org. 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021.
- ^ . glosbe.com. 9 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ a b c d e f g h i T.S. Kemp The origin and evolution of mammals (2005) ss. 52-55.
- ^ T.S. Kemp The origin and evolution of mammals (2005) ss. 28-30.
- ^ a b Rubidge, Bruce S.; Sidor, Christian A. (Kasım 2001). "Evolutionary Patterns Among Permo-Triassic Therapsids". Annual Review of Ecology and Systematics. 32 (1): 449-480. doi:10.1146/annurev.ecolsys.32.081501.114113. ISSN 0066-4162.
- ^ Kammerer, Christian F.; Masyutin, Vladimir (8 Haziran 2018). "Gorgonopsian therapsids (Nochnitsa gen. nov. and Viatkogorgon) from the Permian Kotelnich locality of Russia". PeerJ (İngilizce). 6: e4954. doi:10.7717/peerj.4954. ISSN 2167-8359. (PMC) 5995105 $2. (PMID) 29900078. 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021.
Bibliyografya
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Gorgonopsia ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur![image]()
Vikitür'de Gorgonopsia ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.- Prehistoric: Therapsid & Gorgonopsia 7 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . inaturalist.org
- Video: When Gorgons Rules the Earth (4:00)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gorgonopsiyenler Gorgonopsia Gec Permiyen in baskin etcil terapsit grubu Permiyen de kesit olarak oval olan ve tirtikli bir arka kenar tasiyan buyuk olcude genislemis ust ve alt kopek disleri tarafindan av uzerinde beslenmeye uyum saglamis nispeten nadir kucuk etoburlar olarak ortaya cikarlar Bununla birlikte Gec Permiyen in geri kalaninda gorgonopsiyenler baskin karasal etoburlardi ve ayni zamanda cagdas Rus yataklarinda da bulunurlar Simdiye kadar Guney Afrika ve Rusya disinda tamamen bilinmiyorlar ve diger son Permiyen terapsit gruplarinin aksine tek bir gorgonopsiyenin bile Triyas in sonuna kadar hayatta kaldigi bilinmiyor Gorgonopsia Yasadigi donem araligi 266 1 253 17 myo Mezozoyik PreYeYeOSDCPTJKPgN un montelenmis iskeleti Amerikan Doga Tarihi MuzesiBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataKlad TherapsidaKlad TheriodontiaKlad Gorgonopsia Seeley 1894Tip cins Owen 1876Alt gruplarMetne bakiniz Daha once yasamis olasi terapsit olarak bahsedilen Kuzey Amerika nin Guadalupiyeni nden buyuk olcude gozden dusmus parcalanmis ornekler arasinda bir bazal gorgonopsiyen olabilecek vardir Watongia iki kranial fragman ve birkac postkraniyal kemik ile temsil edilir Olson a gore kafatasi catisinin parcasi uzerinde bir preparietal kemik ve ayni zamanda biraz gorgonopsiyen benzeri omurlara sahipti Ayrica ince uzuv kemikleri ve arka ayagin belirli falanjlarinin boyutunda bir miktar kuculme vardi Morfoloji A PIN 2212 6 ivakhnenkoi nin holotipi B yorumlayici cizimle birlikte sag yan gorunum Gorgonopsiyenlerin vucut boyutlari kucuk bir kopeginkinden yasayan herhangi bir memeli yirtici hayvandan biraz daha buyuk olana kadar degisiyordu Buyutulmus kopek dislerinin yani sira bes ust ve dort alt iyi gelismis kesici dis bulunurken postkaninler en fazla dort veya bes cok kucuk basit dise indirgenir Asagidakiler de dahil olmak uzere birkac kranial ozellik de grubu teshis eder kafatasinin genislemis duz tepeli preorbital bolgesi intertemporal cati genis ve adduktor kas tarafindan isgal edilmemis halde kalirken temporal fenestranin lateral ve posterior uzanti ile genislemesi preparietal kemik vomerler kaynasmis haldedir damagin orta ventral hattinda bulusan cift palatin kemikleri pterygoidlerle birlikte derin tonozlu bir damak olusturur SistematikGorgonopsiyenler ayrica etcil disler kafatasi catisinin genis intertemporal bolgesi ve cok muhafazakar postkraniyal iskelet gibi bircok ilkel therapsid ozelliklerini de korurlar Sonuc olarak gecmiste onlari su anda dahil olan ve gibi diger ilkel etcil taksonlarla siniflandirmaya yonelik bir egilim olmustur Daha sonraki yazarlar Sigogneau Russell in 1989 incelemesini takip etti ve Gorgonopsia yi kafatasinin temporal fenestrasinin ve damak notunun tanisal karakterlerine sahip iyi tanimlanmis formlarla sinirlandirdi Taksonomik olarak bu sekilde kisitlanmis olan grup icinde dikkate deger bir muhafazakarlik vardir Cinsler kendi aralarinda buyukluk kafatasi genisliginin nispi oranlari interorbital genislik vb ve postcanine dis sayisinin onemsiz karakterinden biraz daha fazla farklilik gosterir ve hepsi tek bir Gorgonopsidae familyasi icinde yer alabilir Sigogneau Russell 1989 uc alt aileyi tanir cinslerin cogunlugundan olusur genis postorbital bar ve buyuk elmacik kemerleri ile cok genis agir yapili bir kafatasina sahiptir esas olarak tum gorgonopsianlarin en buyugu olan ve yarim metreden fazla kafatasi uzunluguna sahip olan Rus cinsi kendisinden olusur Bu boyuttan ayri olarak ana ozelligi nispeten cok uzun preorbital uzunluktur Dis sistematik Rubidge amp Sidor 2001 tarafindan olusturulmus Gorgonopsiyenlerin dis sistematigini gosteren kladogram Therapsida Eutherapsida Dinocephalia Neotherapsida Anomodontia Theriodontia Gorgonopsia Eutheriodontia memelileri icerir Ic sistematik Bendel vd 2018 tarafindan yapilan calismaya gore olusturulmus gorgonopsia nin ic sistematigini gosteren kladogram Gorgonopsia Rusya kladi Afrika kladi Arctognathus Paleobiyoloji genc bir Scutosaurus u avliyor Biyolojik olarak gorgonopsiyenler son derece yirtici bir yasam tarzina mukemmel bir sekilde adapte olmuslardi Cene hareketi capensis in kafatasi ilustrasyonu Gorgonopsiyenler kafatasina sadece gevsek bir sekilde bagli olan bir kuadrata sahiptiler kuadrat ve skuamosal arasinda sutur baglantisi yoktu ve cene tamamen acildiginda cene ekleminin sekli eklemi kuadrata gore cevirmeye zorladi eklem ceneyi acmak icin dondugu icin yana dogru da kaymaya zorlandi Kemp 1969 cenelerin isleyisini ayrintili olarak analiz etti ve un olaganustu iyi korunmus bir orneginin karsi kesici ve kopek dislerinde korunan asinma fasetlerinden alt cenenin iki hareket tarzina sahip oldugunu gosterdi En basiti buyuk ust ve alt kopek dislerinin birbirini yeterince temizlemesi icin yeterli olacak sekilde ceneleri 90 derece kadar son derece genis bir sekilde acmaktan ibaretti Alt cene daha sonra guclu bir sekilde eklendi boylece keskin tirtikli kenarli kopekler onu etkisiz hale getirmek icin avin icine batacakti Ikinci isirma sekli daha kesindi ve alt cenenin ileriye dogru bir propalinal kaymasindan olusuyordu boylece kapatildiginda bir taraftaki dort tirtikli alt kesici dis benzer sekilde tirtikli bes ust kesici disin arasindan geciyordu Ic ice gecen kesici disin etkisi ette puruzlu bir kenar kesmek ve bu nedenle parcalarin daha kolay yirtilip yutulmasini saglamak olurdu Cenenin gerekli on arka hareketini elde etmek icin kuadrat ve skuamosal kemik arasinda hareketli bir artikulasyon gelisti bu sayede kuadrat kemiginin top seklindeki govdesi enine bir eksen etrafinda yuva seklinde bir skuamozal girinti icinde donduruldu Etki kuadratin alt kisminin ileri veya geri kaymasina izin vermekti bu da tum alt cenenin ileri veya geri hareket etmesine neden oldu Bu sayede kesici dislerin birbirine gecmesi icin cene one dogru veya kesici dislerin guclu kopek hareketinin onune gecmemesi icin geriye dogru kayabilir Laurin 1998 gorgonopsiyenlerin kuadratinin bu propalinal yetenege sahip olup olmadigindan supheliydi ancak alt cene alt kesici disler icin yeterince uzun olmadigindan aksi takdirde kesici dislerin yanlarindaki asinma fasetlerinin nasil olusabilecegi konusunda yorum yapmadi Her halukarda gorgonopsiyen dis yapisi muhtemelen bol miktarda daha kucuk olusan nispeten buyuk aktif avlarla basa cikmak icin uyarlanmistir TaksonomiKlad Gorgonopsia Familya Gorgonopsidae ArctognathusFosil dagilimiUst Permiyen ve Erken Triyas boyunca tetrapodlarin dagilimi ve sicaklik kusaklari Gorgonopsiyenlerin fosilleri Guney Afrika Zambiya Tanzanya Malawi ve Rusya Federasyonu nda bulundu Ayrica bakinizDinocephalia Theriodontia AnomodontiaNotlar Ad Yunan mitolojisindeki Gorgonlar dan esinlenerek turetilmistir ὄpsis opsis Antik Yunancada yuz veya gorunus anlamina gelir KaynakcaDipnotlar a b Gorgonopsia paleobiodb org 7 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2021 glosbe com 9 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Nisan 2022 a b c d e f g h i T S Kemp The origin and evolution of mammals 2005 ss 52 55 T S Kemp The origin and evolution of mammals 2005 ss 28 30 a b Rubidge Bruce S Sidor Christian A Kasim 2001 Evolutionary Patterns Among Permo Triassic Therapsids Annual Review of Ecology and Systematics 32 1 449 480 doi 10 1146 annurev ecolsys 32 081501 114113 ISSN 0066 4162 Kammerer Christian F Masyutin Vladimir 8 Haziran 2018 Gorgonopsian therapsids Nochnitsa gen nov and Viatkogorgon from the Permian Kotelnich locality of Russia PeerJ Ingilizce 6 e4954 doi 10 7717 peerj 4954 ISSN 2167 8359 PMC 5995105 2 PMID 29900078 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2021 KB1 bakim PMC bicimi link Bibliyografya Kemp T S 2005 The origin and evolution of mammals Oxford Oxford University Press ISBN 978 0 19 154517 7 OCLC 232311794 9 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2021 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Gorgonopsia ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Gorgonopsia ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Prehistoric Therapsid amp Gorgonopsia 7 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde inaturalist org Video When Gorgons Rules the Earth 4 00