Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Grunge (bazen Seattle sound olarak da adlandırılır) 1980’lerin ortasında Amerika'nın Washington eyaletinde çoğunlukla da Seattle bölgesinde alternatif rockın bir alt türü olarak ortaya çıkmıştır. İlk grunge oluşumları Seattlelı bağımsız plak şirketi Sub Pop etrafında şekillenmiştir, 1990'lı yılların başında da popülaritesi hızla artarak, Kaliforniya ve birçok Amerikan eyaletine yayılarak daha çok hayran kitlesi toplamış ve büyük plak şirketlerinin ilgisini çekmiştir.
| Grunge | |
|---|---|
| Müzikal kökenleri | Alternatif rock Hardcore punk Heavy metal Bağımsız rock Punk Rock |
| Kültürel kökenleri | 1980'lerin ortası, Washington, Amerika Birleşik Devletleri |
| Önemli çalgılar | Elektro gitar - Bas gitar - Bateri - Vokaller |
| Popülerlik | 1990'ların başından ortalarına doğru, dünya çapında. |
| Türevler | Post-grunge |
| Karışım tarzları | |
| Nu metal | |
Hardcore punk ve heavy metal'den büyük ölçüde esinlenen grunge distortionlı heavy metal vari gitar rifleri, öfke dolu şarkı sözleri, hırıltılı vokalleri ile özdeşleştirilir. Grunge yapı ve estetik olarak diğer rock türlerinin daha sadeleşmiş bir halidir. Çoğu grunge müzisyeni dağınık saçları ve günlük sade kıyafet tarzları ile dikkat çeker.
Grunge 1990'ların ilk çeyreğinde Nirvana'nın Nevermind, Pearl Jam'in Ten, Soundgarden'ın Badmotorfinger, Alice in Chains'in Dirt ve Stone Temple Pilots'ın Core albümleriyle ticari olarak başarıya ulaştı. Bu grupların başarıları alternatif rockın popülaritesini artırdı ve grunge'ı o zamanki hard rock gruplarından daha popüler kıldı. Birçok grunge grubu 1990'ların sonlarında dağılsa da, tarzlarından uzaklaşsalar da etkileri hala modern rock müzik üzerinde hissedilmektedir.
Yüksek sesli distortionlı efektlerle elde edilen cızırtılı gitar tonlarıyla özdeşleştirilen grunge, hardcore punk ve heavy metal tarzlarının birleşiminden oluşmaktadır. Bu iki türden birinin etkisi bazı gruplarda diğerine göre daha fazla olabilmektedir. Müziği, sözleri punkın ham tarzı ile benzerlikler gösterirken, aynı zamanda düşük temposu, gam yapısı ve daha kompleks çalınış tarzıyla heavy metali anımsatır. Şarkı sözleri öfkelidir. Genellikle yabancılaşma, duyarsızlık, özgürlük isteği gibi konuları içerir.
Grunge grupları 1980'lerin sonlarında ticari başarı elde etmeye başladılar. Soundgarden 1989 yılında A&M Records ile anlaşma yaparak grunge grupları arasında ilk kez kurumsal büyüklükte bir müzik şirketi ile anlaşma yapan grup olmuştur. Birçok nedenle beraber grunge'ın şöhreti zamanla düşüşe geçmiştir. 1990'ların ortalarından itibaren birçok grunge grubu dağılmış ya da popülerlikleri azalmıştır. Nirvana gitaristi Kurt Cobain'in eroin bağımlılığı ve psikolojik sorunları nedeniyle 1994 yılında 27 yaşındayken intihar etmesinden sonra grunge eski popülaritesini bir daha asla yakalayamamıştır.
Etimoloji
Grunge kelimesi ilk kez 1978 yılında NME dergisinde yazar Paul Ramball tarafından gitar ağırlıklı rock müzik yapan popüler grupları tasvir etmek için kullanılsa da, ilk kez bir bir müzik akımını tanımlaması anlamında Green River ve Mudhoney vokalisti Mark Arm tarafından 1981'de dile getirilmiştir. Mark Arm grunge'ı Seatle'da yayın yapan Desperate Times adlı müzik dergisinde Mark McLaughlin takma adıyla Mr. Epp and the Calculations adlı kendi grubu hakkında yazdığı bir makalede “Saf Grunge" "Saf Gürültü” kelimeleriyle ilk kez kullanmıştır. Desperate Times editörü Clark Humphrey Seatlelı ilk grunge grupları için kullandığını ve Sub Pop'un kurucularından Bruce Pavitt'in de bu terimi bazen Green River'ı betimlemek için kullandığından bahseder. Mark Arm yıllar sonra "Tabii ki grunge'ı ben uydurmadım. Başkasından aldım. Grunge kelimesi zaten 1980'lerdeki King Snake Roost, The Scientists, Salamander Jim, Beasts of Bourbon gibi Avustralyalı gruplar için kullanılıyordu” diyecektir. Mark Arm'ın amacı her ne kadar bir rock müzik tarzı kastı gütse de, grunge terimi zaman içerisinde punk/metal karışımından oluşan tüm Seattle müzik çehresini tanımlamak için kullanılmaya başlanmıştır.
Karakteri
Yüksek sesli distorsiyonlı efektlerle elde edilen cızırtılı gitar tonlarıyla özdeşleştirilen grunge, hardcore punk ve heavy metal tarzlarının birleşiminden oluşur. Bu iki türden birinin etkisi bazı gruplarda diğerine göre daha fazla olabilmektedir. Müziği, sözleri punkın ham tarzı ile benzerlikler gösterirken, aynı zamanda düşük temposu, gam yapısı ve daha kompleks çalınış tarzıyla heavy metali anımsatır. Sub pop prodüktörlerinden Jack Endino ve Melvins grubu heavy metal'in grunge üstündeki etkisini ve kışkırtıcılığını Kiss gibi grupların etkisine yorarlar. Çoğu grunge müzisyenleri bu tarz grupları modası geçmiş olarak tanımlasalar da bir o kadar da onlardan ilham almıştırlar. 1990'lı yılların ilk yarısıyla beraber Nirvana'nın müzikal formülü popüler olmaya başladı. Allmusic bunu punk/metal karışımı olarak tanımlar. Tuşlu çalgılar genelde grunge'ta kullanılmamasına rağmen Seattlelı grup Gorrilla 1960’lı yılların grubu Vox organ'dan ilham alarak gitarı ön planda tutma anlayışına karşı tavır almışlardır.
Şarkı sözleri öfkelidir. Genellikle yabancılaşma, duyarsızlık, özgürlük isteği gibi konuları içerir. Birçok grunge müzisyeni toplumsal önyargı gibi nedenlerden ötürü topluma karşı genel bir güvensizlik hissine sahiptir. Bu yönüyle punk rock müzisyenleriyle oldukça benzerlikler gösterirler.Soundgarden'ın "Big Dumb Sex" adlı şarkısında görülebileceği gibi glam metali ve 80'lerdeki popüler müziği karikatürize olarak algılarlar ve hicvederler.
Grunge gruplarının konserleri gösterişsiz ama bir o kadar da tempolu ve coşkulu olarak bilinir. Müzikle alakası olmayan lazer gösterili, havai fişekli yüksek bütçeli konser organizasyonlarını benimsememişlerdir. Abartılı sahne teatralliğinden kaçınmışlardır. Aksine yerel gruplarla aralarında bir fark görmemişlerdir. Jack Endino Hype! adlı belgeselde şöyle denmiştir: “Seattlelı grupların ana meselesi şaklabanlık yapmak olmadığından konserleri farklıdır, ama aynı zamanda da gaza getiricidir.”
Giyim tarzlarını en iyi yansıtan kıyafetlerden biri çoğunlukla 2. el dükkânlarından aldıkları oduncu gömlekleridir. Ayrıca sade günlük kot tişörtle beraber dağınık saçlarda grunge modasının önemli bir tarzıdır. Bu giyim tarzı bilinçli olarak bir moda akımına evrilmemiştir. Müzik yazarı Charles R. Cross bu konu hakkında şöyle demiştir: “[Nirvana solisti] Kurt Cobain şampuanlanamayacak kadar üşengeç biriydi.” Camianın önemli isimlerinden Jonathan Poneman da şöyle söylemiştir: “Bu tarz kıyafetler ucuzdu ve dayanıklıydı. Daha önce sahiplenilmemiş bir tarzdı. Ve tabii ki 80'lerin şaşaalı havalı stiline tamamen aykırıydı.”
Grunge akımının önemli felsefesinden biri de bireyselliğe verdiği önemdir. Dave Rimmer yayınladığı bir makalede şöyle demiştir: ”Birçok genç Cobain’in müziğinden ve onları cesarete davet edişinden etkilendi. Zamanla kendi sahiciliğinizden ya da müziğinizden emin olabilir misiniz? Ama olmazsanız o zaman numaracı, yapmacık ve satılık olma gerçekliği ile yaşayabilir misiniz?"
Tarihi
Kökleri ve Etkilenimleri
Grunge tarzının oluşumunun önemli etkilerinden biri Seattle müzik çehresinin diğer etkilerden kısmen izole olmasıdır. Sub Pop kurucularından Jonathan Poneman bu etkiyi şöyle tanımlar: “Seattle şehri Newyork, Los Angels gibi metropollerin kendilerinden başka şehirlerdeki aktif müzik oluşumlarını görmezden gelmelerine mükemmel bir örnek teşkil eder.” Mark Arm ise bu izolasyonu söyle açıklar. ”Haritanın bu köşesinde olmak, birbirimizin fikirlerini araklamak tamamen doğaldı” Punk akımından evrilen grunge The Fartz, The U-Men, 10 Minute Warning, The Accüsed ve the Fastbacks gibi birçok Seattlelı yerel grupların müziğinden etkilenmiştir. Öte yandan yavaş, sert ve çızırtılı bir tınısı olan Melvins'in de grunge'ın oluşumunda önemli bir katkısı vardır.
Kuzeybatı pasifiğin dışında birçok grup ve müzik akımları grunge'ı etkiledi. Amerikanın Kuzey Doğusundan olan Sonic Youth, Pixies ve Dinosaur Jr. gibi grupların grunge a etkileri çok önemlidir. Scratch Acid, Butthole Surfers gibi birçok indie rock grubu nirvanayı etkiledi. Sonic Youth, Pixies, Dinosaur Jr gibi ABD nin kuzuydoğusundan birçok alternatif rock grubunun gruge üzerinde önemli etkileri vardır. Sonic Youth grunge gruplarına destekleri boyunca özellikle onların bağımsız yapılarını güçlendirmeye çalıştı. Pixies'in ise Nirvana'nın müziğine etkisi Kurt Cobain tarafından Rolling Stones dergisine verdiği röportaj da söyle bahsedildi. “Pixies'in müziğini o kadar seviyordum ki kesinlikle o grupta çalmalıyım ya da en azından bir cover grubunu kurmalıyım diye düşünmüştüm ilk zamanlar. Yumuşak sessiz sonra aniden gürültülü ve sert olan müzikal yapılarını müziğimizde çok kullandık. 1997 yılının ağustos ayında ise Dave Grohl Guitar World adlı müzik dergisine şunları söyledi: "Kurt, Krist ve ben the Knack, Bay City Rollers, Beatles. Abba gibi grupları Flipper ve Black Flag'i sevdiğimiz kadar severdik. Pixies hatta Black Sabbath'tan "war pigs"i dinlediğinizde hemen o güçlü dinamik yapıyı hissedersiniz. Biz sadece bunları pop şarkılarıyla karıştırdık.
Alternatif rock ve punk köklerinin dışında birçok grunge grubu 1970'lerin ilk yarısındaki heavy metalden de oldukça etkilenmişlerdir. Babylon's Burning: From Punk to Grunge adlı kitabın yazarı Clinton Heylin Black Sabbath’ın belki de punk öncesi öncesi grunge'ı en çok etkileyen unsur olduğunu dile getirir. Müzikolog Bob Gulla ise Black Sabbath’ın tarzının Nirvana, Soundgarden ve Alice in Chains gibi grunge gruplarındaki etkilerinin hemen göze çarptığını söylemiştir.Q adlı müzik dergisine göre ise Led Zeppelinin etikileri özellikle Soundgarden'ın albümlerinde -seksit ve maço tavırları dışında- açıkça görülmektedir.Guitar World’dan Jon Wiederhorn ise grunge'ı şöyle tanımlar. “Peki grunge gerçekte nedir? Creedence Clearwater Revival, Black Sabbath ve the Stooges tan oluşan bir süper grubu kafanızda canlandırın. İşte o zaman sorunun cevabına yaklaşmışsınız demektir.
Los Angeleslı hardcore punk grubu Black Flag'in geleneksel tarzları yanında heavy metal ile sentezleyerek kaydettikleri 1984 tarihli My War adlı albümleri Seattle müzik çevresinde güçlü bir etki yapmıştır. Mudhoney elemanlarından Steve Turner bu konuda şunları dile getirir: "Çoğu kişi Black Flag'in yavaşlayan müziğinden nefret etmişti o zaman. Ama biz tamtersi çok sevmiştik. İlginç ve sarsıcı bir tarzları vardı. 1984 yıllılarında Seattlelı birçok grup The U-Men'nin yaptığı müzikten feyz olarak punk ve metal tarzlarını kendi müziklerinde harmanlamaya başladılar.
Ham yapıları, distorsiyon ve yoğun feedback kullanımlarıyla bazı noise rock gruplarınında grunge üzerinde etkileri vardır. Bu gruplar arasında Wisconsin eyaletinden Killdozer, en önemlisi ise yavaş ve karanlık yapısıyla özdeşleşen San Francisco'dan Flipper sayılabilir. The Butthole Surfers'ın punk, metal ve noise rockı müziklerinde harmanlayarak kullanması Soundgarden'nın özellikle ilk albümleri üzerinde etkili olmuştur.
The Scientists, Cosmic Psychos ve feedtime gibi bazı Avusturalyalı gruplar Sub Pop'ın kurucularından Jonathan Poneman ve Mudhoney grubu üyeleri tarafından yapılan radyo yayınlarında grunge müziğinin öncüleri olarak bahsedilir.
Neil Young Pearl Jam ile birkaç konser verip Mirror Ball adlı albümü kayıt ettikten sonra basın tarafından grunge'ın babası olarak lanse edildi. Bu iddia hem Neil Young'un kendi grubu Crazy Horse ile yaptığı bol distortionlu albümlere -ki özellikle Rust Never Sleeps adlı albümleri- hem de kendi kişiliği ve grunge müzisyenleriyle uyumlu giyiniş tarzına atfen söylenmiştir. Benzer fakat çoğunlukla göz ardı edilen bir etkide Redd Kross'un Neurotica adlı albümleri için geçerlidir. Sub Pop kurucularından Jonathan Poneman bu albüm için şunları söylemiştir: "Neurotica benim için ve Seattle daki müzik çevresindeki birçok insan için hayat kurtarıcı olmuştur."
İlk dönemleri (1980'ler)
1986 yılında C/Z Records tarafından yayınlanan derleme bir albüm olan Deep Six grunge'ın oluşumunda öncü bir rol üstlenmiştir. Green River, Soundgarden, Melvins, Malfunkshun, Skin Yard ve The U-Men adlı 6 grubun çeşitli kayıtlarını içerir. Birçok kişiye göre bu derleme ilk grunge albümüdür.
Daha sonra aynı yıl içerisinde Bruce Pavitt in yeni kurduğu Sub Pop adlı şirket etiketiyle Sub Pop 100 adlı derleme albüm ve Green River'ın Dry As a Bone adlı EP'si yayınlandı. Sub Pop kurucuları Bruce Pavitt ve Jonathan Poneman Seattle'daki bu müziği marka haline getirmeye çalışarak, dağıtım ve prodüksiyon aşamalarını güçlendirerek hem yerel hem evrensel bakımdan bütün müzik çehresini etkileyip ilham kaynağı olmuşlardır.
İlk dönem grunge konserleri oldukça az sayıda bir avuç insan tarafından organize edildi fakat Sub Pop fotoğrafçısı Charles Peterson'ın fotoğrafları bu konserlerin imajının artmasına yardım etti. Eski Green River elemanlarından kurulu Mudhoney Sub Pop ile beraber başından beri şirketin amiral gemisi grubu olarak azımsanmayacak katkılar sağladı ve Seattle grunge hareketine öncülük etti. C/Z Records, Estrus Records, EMpTy Records ve PopLlama Records gibi diğer şirketlerde müzik sektörü içinde grunge'ın pazarlamasına katkı sağladı.
Grunge İngiltere basının ilgisini Pavitt ve Poneman'nın İngiliz müzik dergisi Melody Maker yazarı Everett True dan Seattle'ın yerel müzik hareketiyle ilgili bir makale yazmalarını istemesiyle çekti. Böylece seksenli yılların sonunda grunge ilk defa yerelin dışında tanınırlık kazandı ve daha çok insanı konserlere çekti. Grunge alkültürde popülerlilik kazanmaya başlayınca birçok müzik grubu Seattle'a yerleşmeye ve yerel grupların tarzlarını taklit etmeye başladı.Mudhoney den Steve Turner bu durumu şöyle anlatır: "Bu çok kötüydü. Taklitçi gruplar birden ortaya çıkmıştı ve ortaya çıkan şeyin bizimle hiçbir lakası yoktu" Bu duruma bir reaksiyon olarak birçok grunge grubu tarzlarını değiştirdi Nirvana Tad gibi gruplar kısmen daha melodik şarkılar yazmaya başladılar.
Ana Akım Dönemi (1990'ların başından ortasına kadar)
80'li yılların sonuna doğru grunge grupları yavaş yavaş popüler olmaya başlamışlardı. Soundgarden 1989 yılında A&M Records'a katılarak büyük bir müzik şirketiyle anlaşma imzalayan ilk grunge grubu oldu. Jack Endino ya göre bu durum Alice in Chains Screaming Trees gibi diğer grupların ilk "büyük" albümlerini yayınlamalarına önayak olmuştur. Aberdeen, Washington dan Nirvana ilk albümleri Bleach'i 1989 yılında yayınladıklarında büyük şirketlerin ilgisini çekmişti. Böylece Nirvana Geffen Records ile 1990 yılında anlaşma imzaladı. 1991 eylülünde Nirvana ünlü albümü Nevermind'ı yayınladı. Bu albümün en fazla yine Geffen'in yayınladığı Sonic Youth'un Goo albümü kadar bir başarı kazanması bekleniyordu. Albümden yayınlanan ilk single "Smells Like Teen Spirit" grunge fenomeninin ateşleyicisi oldu. Şarkının MTV'de sürekli çalınması sayesinde Nevermind 1991 yılının sonuna kadar 400,000 sattı. 1992 yılının Ocağında Nevermind Billboard 200 listesinin tepesinde olan Michael Jackson'nın Dangerous albümünü yerinden ederek 1 numaraya çıktı. Nevermind 1999 yılında Recording Industry Association of America (RIAA) tarafından elmas plakla ödüllendirildi.
Nevermind'ın başarısı müzik endüstrisini şaşırttı. Nevermind sadece grunge'ı popülerleştirmedi aynı zamanda kültürel ve ticari olarak alternatif rockın varolabilmesini sağladı.
Michael Azerrad Nevermind'ı müzik piyasasını domine eden glam metalin popülaritesini kaybettiren, kültürel olarak dönemin ruhunu yakalayan bir dönüm noktası olarak addeder. Grunge, ne kadar radikal olup olmadığına bakmaksızın sayıca az bir kitleye hitap eden müzikal türlerin toplumun bir bileşeni olabileceğini, ana akımla ortak olup kendi pazarlarını oluştabileceklerini kanıtlamıştır. Diğer grunge gruplarıda sonradan Nirvana'nın başarısına ulaştılar. Eski Mother Love Bone elemanlarından Jeff Ament ve Stone Gossard'un bulunduğu Pearl Jam Nevermind'tan bir ay önce ağustos 1991 de Ten albümlerini çıkardı fakat albüm satışları ancak bir yıl sonra artış gösterdi.1992 yılının ikici yarısında Ten büyük başarı kazandı altın plakla ödüllendirildi ve Billboard listesinde iki numaraya yükseldi. RIAA tarafından 13 platinyum sertifikası aldı.
Soundgarden'nın Badmotorfinger, Alice in Chains'in Dirt, Pearl Jam ve Soundgarden elemanlarından oluşan Temple of The Dog'un aynı isimli albümleri 1992 yılının en çok satan albümleri arasındadır. Grunge gruplarının bu başarılarından sonra Rolling Stone dergisi Seattle'a "yeni Liverpool" yakıştırması yapmıştır. Bu dönemde büyük plak şirketleri kaydeğer grunge gruplarıyla anlaşma imzaladı. Cameron Crowe'un 1992 tarihli Singles filmi grunge'ın önemli temsilcilerinin bir araya geldiği bir film olmuştur. Hikâyesi Seattle'da geçen filmde Pearl Jam, Soundgarden ve Alice in Chains elemanlarına küçük roller verilmiştir. Film 1991 yılında çekilmesine rağmen grunge'ın popülerleştiği yıl olan 1992 yılında vizyona girmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c d e "Arşivlenmiş kopya". 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ağustos 2014.
- ^ Ramball, Paul (April 1, 1978) "he American Midwest: Akron and Cleveland--Exploring alternative hives of industry in Akron, City of Rubber, and Cleveland, City of Steel,". NME.
- ^ Humphrey, Clark. Loser: The Real Seattle Music Story. New York: Harry N. Abrams, 1999. , p. 63.
- ^ True, Everett (20 January 2001). "No End in Sight: Mudhoney Is Alive and Well" 6 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The Stranger. Retrieved 11 September 2009.
- ^ a b c d e f Pray, D., Helvey-Pray Productions (1996). Hype! Republic Pictures.
- ^ Ragland, Cathy (19 November 1993). "Powerful, Melodic Gorilla Rises Above A Sea Of Grunge". The Seattle Times.
- ^ Freind, Bill (29 January 2002). "Grunge". St. James Encyclopedia of Pop Culture. Archived from the original 28 Haziran 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi on 28 Jun 2012. Retrieved 29 September 2013.
- ^ Marin, Rick. "Grunge: A Success Story". The New York Times. 15 November 1992.
- ^ Marsh, Dave. "LIVE THROUGH THIS....". Rock & Rap Archives 124.
- ^ Aston, Martin. "Freak Scene". Q: Nirvana and the Story of Grunge. December 2005. p. 12.
- ^ Wall, Mick. "Northwest Passage". Q: Nirvana and the Story of Grunge. December 2005. p. 9.
- ^ Wall, Mick. "Northwest Passage". Q: Nirvana and the Story of Grunge. December 2005. p. 8.
- ^ Gina Misiroglu. American Countercultures: An Encyclopedia of Nonconformists, Alternative Lifestyles, and Radical Ideas in U.S. History. Routledge, 2015. p. 343
- ^ Everley, Dave. "Daydream Nation". Q: Nirvana and the Story of Grunge. December 2005. p. 39.
- ^ Fricke, David. "Kurt Cobain: The Rolling Stone Interview". Rolling Stone. 27 January 1994.
- ^ Guitar World (1998). Guitar World Presents Nirvana and the Grunge Revolution. Milwaukee: Hal Leonard Corporation. pp. 170–1. 6 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ISBN 0-79359006-X. ISBN 978-0-79359006-3.
- ^ Heylin, p. 601.
- ^ Gulla, Bob, The Greenwood Encyclopedia of Rock History: The grunge and post-grunge years, 1991-2005, Greenwood Press, 2006, p. 231.
- ^ Brannigan, Paul. "Outshined". Q: Nirvana and the Story of Grunge. December 2005. p. 102.
- ^ Guitar World (1998). "Seattle Reign. The Rise and Fall of Seattle Grunge. By Jon Wiederhorn (pp. 1-12)". Guitar World Presents Nirvana and the Grunge Revolution. "Quote."
- ^ Azerrad, Michael. Our Band Could Be Your Life: Scenes from the American Indie Underground, 1981-1991. Boston: Little, Brown and Company, 2001. ISBN 0-316-78753-1, p. 419.
- ^ Azerrad (2001), p. 418.
- ^ Azerrad (2001), p. 439.
- ^ Hennesy, Kate (11 August 2013)."Cosmic Psychos: Uber-blokes punked, pumped and primed" 4 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The Sydney Morning Herald. Retrieved October 8, 2015.
- ^ Rowe, Zan (26 September 2008)."Jonathan Poneman from Sub-Pop takes five with the albums he wishes he'd released..." 26 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Mornings with Zan. Retrieved 8 October 2015.
- ^ McNair, James. "Rust Never Sleeps - Neil Young". Q: Nirvana and the Story of Grunge. Aralık 2005. s. 36.
- ^ "This is the most important band in America? 27 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Entertainment Weekly. 3 Aralık1993.
- ^ Azerrad, Michael. Bizim Grubumuz Senin hayatın olabilir: Amerikan Alt-Kültüründen sahneler 1981-1991. (İngilizce) 11 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Boston: Little, Brown and Company, 2001. ISBN 0-316-78753-1, sy. 419.
- ^ Azerrad (2001), sy. 449
- ^ Lyons, sy. 120
- ^ "American album certifications – Nirvana – Nevermind" 17 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Recording Industry Association of America.
- ^ Olsen, Eric (9 Nisan 2004). "1 0 years later, Cobain lives on in his music". MSNBC.com 28 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ...com linki
- ^ Azerrad (1994), sy. 229-30.
- ^ Swanson, Carl (Şubat 3, 2013). Hala 1993 yılında mıyız 8 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .?" 8 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. . Şubat 26, 2013.
- ^ Pearlman, Nina. "Black Days". . Aralık 2002.
- ^ "American album certifications – Pearl Jam – Ten" 18 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Recording Industry Association of America.
- ^ Lyons, sy. 136.
- ^ a b Marin, Rick (Kasım 15, 1992)."Grunge: A Success Story" 8 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The New York Times.
- ^ Azerrad (2001), sy. 452–53.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Grunge bazen Seattle sound olarak da adlandirilir 1980 lerin ortasinda Amerika nin Washington eyaletinde cogunlukla da Seattle bolgesinde alternatif rockin bir alt turu olarak ortaya cikmistir Ilk grunge olusumlari Seattleli bagimsiz plak sirketi Sub Pop etrafinda sekillenmistir 1990 li yillarin basinda da popularitesi hizla artarak Kaliforniya ve bircok Amerikan eyaletine yayilarak daha cok hayran kitlesi toplamis ve buyuk plak sirketlerinin ilgisini cekmistir GrungeMuzikal kokenleriAlternatif rock Hardcore punk Heavy metal Bagimsiz rock Punk RockKulturel kokenleri1980 lerin ortasi Washington Amerika Birlesik DevletleriOnemli calgilarElektro gitar Bas gitar Bateri VokallerPopulerlik1990 larin basindan ortalarina dogru dunya capinda TurevlerPost grungeKarisim tarzlariNu metalKurt Cobain onde ve Krist Novoselic solda 1992 MTV Video Muzik Odullerinde canli performans sergiler iken Hardcore punk ve heavy metal den buyuk olcude esinlenen grunge distortionli heavy metal vari gitar rifleri ofke dolu sarki sozleri hiriltili vokalleri ile ozdeslestirilir Grunge yapi ve estetik olarak diger rock turlerinin daha sadelesmis bir halidir Cogu grunge muzisyeni daginik saclari ve gunluk sade kiyafet tarzlari ile dikkat ceker Grunge 1990 larin ilk ceyreginde Nirvana nin Nevermind Pearl Jam in Ten Soundgarden in Badmotorfinger Alice in Chains in Dirt ve Stone Temple Pilots in Corealbumleriyle ticari olarak basariya ulasti Bu gruplarin basarilari alternatif rockin popularitesini artirdi ve grunge i o zamanki hard rock gruplarindan daha populer kildi Bircok grunge grubu 1990 larin sonlarinda dagilsa da tarzlarindan uzaklassalar da etkileri hala modern rock muzik uzerinde hissedilmektedir Yuksek sesli distortionli efektlerle elde edilen cizirtili gitar tonlariyla ozdeslestirilen grunge hardcore punk ve heavy metal tarzlarinin birlesiminden olusmaktadir Bu iki turden birinin etkisi bazi gruplarda digerine gore daha fazla olabilmektedir Muzigi sozleri punkin ham tarzi ile benzerlikler gosterirken ayni zamanda dusuk temposu gam yapisi ve daha kompleks calinis tarziyla heavy metali animsatir Sarki sozleri ofkelidir Genellikle yabancilasma duyarsizlik ozgurluk istegi gibi konulari icerir Grunge gruplari 1980 lerin sonlarinda ticari basari elde etmeye basladilar Soundgarden 1989 yilinda A amp M Records ile anlasma yaparak grunge gruplari arasinda ilk kez kurumsal buyuklukte bir muzik sirketi ile anlasma yapan grup olmustur Bircok nedenle beraber grunge in sohreti zamanla dususe gecmistir 1990 larin ortalarindan itibaren bircok grunge grubu dagilmis ya da populerlikleri azalmistir Nirvana gitaristi Kurt Cobain in eroin bagimliligi ve psikolojik sorunlari nedeniyle 1994 yilinda 27 yasindayken intihar etmesinden sonra grunge eski popularitesini bir daha asla yakalayamamistir EtimolojiGrunge kelimesi ilk kez 1978 yilinda NME dergisinde yazar Paul Ramball tarafindan gitar agirlikli rock muzik yapan populer gruplari tasvir etmek icin kullanilsa da ilk kez bir bir muzik akimini tanimlamasi anlaminda Green River ve Mudhoney vokalisti Mark Arm tarafindan 1981 de dile getirilmistir Mark Arm grunge i Seatle da yayin yapan Desperate Times adli muzik dergisinde Mark McLaughlin takma adiyla Mr Epp and the Calculations adli kendi grubu hakkinda yazdigi bir makalede Saf Grunge Saf Gurultu kelimeleriyle ilk kez kullanmistir Desperate Times editoru Clark Humphrey Seatleli ilk grunge gruplari icin kullandigini ve Sub Pop un kurucularindan Bruce Pavitt in de bu terimi bazen Green River i betimlemek icin kullandigindan bahseder Mark Arm yillar sonra Tabii ki grunge i ben uydurmadim Baskasindan aldim Grunge kelimesi zaten 1980 lerdeki King Snake Roost The Scientists Salamander Jim Beasts of Bourbon gibi Avustralyali gruplar icin kullaniliyordu diyecektir Mark Arm in amaci her ne kadar bir rock muzik tarzi kasti gutse de grunge terimi zaman icerisinde punk metal karisimindan olusan tum Seattle muzik cehresini tanimlamak icin kullanilmaya baslanmistir KarakteriYuksek sesli distorsiyonli efektlerle elde edilen cizirtili gitar tonlariyla ozdeslestirilen grunge hardcore punk ve heavy metal tarzlarinin birlesiminden olusur Bu iki turden birinin etkisi bazi gruplarda digerine gore daha fazla olabilmektedir Muzigi sozleri punkin ham tarzi ile benzerlikler gosterirken ayni zamanda dusuk temposu gam yapisi ve daha kompleks calinis tarziyla heavy metali animsatir Sub pop produktorlerinden Jack Endino ve Melvins grubu heavy metal in grunge ustundeki etkisini ve kiskirticiligini Kiss gibi gruplarin etkisine yorarlar Cogu grunge muzisyenleri bu tarz gruplari modasi gecmis olarak tanimlasalar da bir o kadar da onlardan ilham almistirlar 1990 li yillarin ilk yarisiyla beraber Nirvana nin muzikal formulu populer olmaya basladi Allmusic bunu punk metal karisimi olarak tanimlar Tuslu calgilar genelde grunge ta kullanilmamasina ragmen Seattleli grup Gorrilla 1960 li yillarin grubu Vox organ dan ilham alarak gitari on planda tutma anlayisina karsi tavir almislardir Sarki sozleri ofkelidir Genellikle yabancilasma duyarsizlik ozgurluk istegi gibi konulari icerir Bircok grunge muzisyeni toplumsal onyargi gibi nedenlerden oturu topluma karsi genel bir guvensizlik hissine sahiptir Bu yonuyle punk rock muzisyenleriyle oldukca benzerlikler gosterirler Soundgarden in Big Dumb Sex adli sarkisinda gorulebilecegi gibi glam metali ve 80 lerdeki populer muzigi karikaturize olarak algilarlar ve hicvederler Grunge gruplarinin konserleri gosterissiz ama bir o kadar da tempolu ve coskulu olarak bilinir Muzikle alakasi olmayan lazer gosterili havai fisekli yuksek butceli konser organizasyonlarini benimsememislerdir Abartili sahne teatralliginden kacinmislardir Aksine yerel gruplarla aralarinda bir fark gormemislerdir Jack Endino Hype adli belgeselde soyle denmistir Seattleli gruplarin ana meselesi saklabanlik yapmak olmadigindan konserleri farklidir ama ayni zamanda da gaza getiricidir Giyim tarzlarini en iyi yansitan kiyafetlerden biri cogunlukla 2 el dukkanlarindan aldiklari oduncu gomlekleridir Ayrica sade gunluk kot tisortle beraber daginik saclarda grunge modasinin onemli bir tarzidir Bu giyim tarzi bilincli olarak bir moda akimina evrilmemistir Muzik yazari Charles R Cross bu konu hakkinda soyle demistir Nirvana solisti Kurt Cobain sampuanlanamayacak kadar usengec biriydi Camianin onemli isimlerinden Jonathan Poneman da soyle soylemistir Bu tarz kiyafetler ucuzdu ve dayanikliydi Daha once sahiplenilmemis bir tarzdi Ve tabii ki 80 lerin sasaali havali stiline tamamen aykiriydi Grunge akiminin onemli felsefesinden biri de bireysellige verdigi onemdir Dave Rimmer yayinladigi bir makalede soyle demistir Bircok genc Cobain in muziginden ve onlari cesarete davet edisinden etkilendi Zamanla kendi sahiciliginizden ya da muziginizden emin olabilir misiniz Ama olmazsaniz o zaman numaraci yapmacik ve satilik olma gercekligi ile yasayabilir misiniz TarihiKokleri ve Etkilenimleri Grunge tarzinin olusumunun onemli etkilerinden biri Seattle muzik cehresinin diger etkilerden kismen izole olmasidir Sub Pop kurucularindan Jonathan Poneman bu etkiyi soyle tanimlar Seattle sehri Newyork Los Angels gibi metropollerin kendilerinden baska sehirlerdeki aktif muzik olusumlarini gormezden gelmelerine mukemmel bir ornek teskil eder Mark Arm ise bu izolasyonu soyle aciklar Haritanin bu kosesinde olmak birbirimizin fikirlerini araklamak tamamen dogaldi Punk akimindan evrilen grunge The Fartz The U Men 10 Minute Warning The Accused ve the Fastbacks gibi bircok Seattleli yerel gruplarin muziginden etkilenmistir Ote yandan yavas sert ve cizirtili bir tinisi olan Melvins in de grunge in olusumunda onemli bir katkisi vardir Kuzeybati pasifigin disinda bircok grup ve muzik akimlari grunge i etkiledi Amerikanin Kuzey Dogusundan olan Sonic Youth Pixies ve Dinosaur Jr gibi gruplarin grunge a etkileri cok onemlidir Scratch Acid Butthole Surfers gibi bircok indie rock grubu nirvanayi etkiledi Sonic Youth Pixies Dinosaur Jr gibi ABD nin kuzuydogusundan bircok alternatif rock grubunun gruge uzerinde onemli etkileri vardir Sonic Youth grunge gruplarina destekleri boyunca ozellikle onlarin bagimsiz yapilarini guclendirmeye calisti Pixies in ise Nirvana nin muzigine etkisi Kurt Cobain tarafindan Rolling Stones dergisine verdigi roportaj da soyle bahsedildi Pixies in muzigini o kadar seviyordum ki kesinlikle o grupta calmaliyim ya da en azindan bir cover grubunu kurmaliyim diye dusunmustum ilk zamanlar Yumusak sessiz sonra aniden gurultulu ve sert olan muzikal yapilarini muzigimizde cok kullandik 1997 yilinin agustos ayinda ise Dave Grohl Guitar World adli muzik dergisine sunlari soyledi Kurt Krist ve ben the Knack Bay City Rollers Beatles Abba gibi gruplari Flipper ve Black Flag i sevdigimiz kadar severdik Pixies hatta Black Sabbath tan war pigs i dinlediginizde hemen o guclu dinamik yapiyi hissedersiniz Biz sadece bunlari pop sarkilariyla karistirdik Alternatif rock ve punk koklerinin disinda bircok grunge grubu 1970 lerin ilk yarisindaki heavy metalden de oldukca etkilenmislerdir Babylon s Burning From Punk to Grunge adli kitabin yazari Clinton Heylin Black Sabbath in belki de punk oncesi oncesi grunge i en cok etkileyen unsur oldugunu dile getirir Muzikolog Bob Gulla ise Black Sabbath in tarzinin Nirvana Soundgarden ve Alice in Chains gibi grunge gruplarindaki etkilerinin hemen goze carptigini soylemistir Q adli muzik dergisine gore ise Led Zeppelinin etikileri ozellikle Soundgarden in albumlerinde seksit ve maco tavirlari disinda acikca gorulmektedir Guitar World dan Jon Wiederhorn ise grunge i soyle tanimlar Peki grunge gercekte nedir Creedence Clearwater Revival Black Sabbath ve the Stooges tan olusan bir super grubu kafanizda canlandirin Iste o zaman sorunun cevabina yaklasmissiniz demektir Los Angelesli hardcore punk grubu Black Flag in geleneksel tarzlari yaninda heavy metal ile sentezleyerek kaydettikleri 1984 tarihli My War adli albumleri Seattle muzik cevresinde guclu bir etki yapmistir Mudhoney elemanlarindan Steve Turner bu konuda sunlari dile getirir Cogu kisi Black Flag in yavaslayan muziginden nefret etmisti o zaman Ama biz tamtersi cok sevmistik Ilginc ve sarsici bir tarzlari vardi 1984 yillilarinda Seattleli bircok grup The U Men nin yaptigi muzikten feyz olarak punk ve metal tarzlarini kendi muziklerinde harmanlamaya basladilar Ham yapilari distorsiyon ve yogun feedback kullanimlariyla bazi noise rock gruplarininda grunge uzerinde etkileri vardir Bu gruplar arasinda Wisconsin eyaletinden Killdozer en onemlisi ise yavas ve karanlik yapisiyla ozdeslesen San Francisco dan Flipper sayilabilir The Butthole Surfers in punk metal ve noise rocki muziklerinde harmanlayarak kullanmasi Soundgarden nin ozellikle ilk albumleri uzerinde etkili olmustur The Scientists Cosmic Psychos ve feedtime gibi bazi Avusturalyali gruplar Sub Pop in kurucularindan Jonathan Poneman ve Mudhoney grubu uyeleri tarafindan yapilan radyo yayinlarinda grunge muziginin onculeri olarak bahsedilir Neil Young Pearl Jam ile birkac konser verip Mirror Ball adli albumu kayit ettikten sonra basin tarafindan grunge in babasi olarak lanse edildi Bu iddia hem Neil Young un kendi grubu Crazy Horse ile yaptigi bol distortionlu albumlere ki ozellikle Rust Never Sleeps adli albumleri hem de kendi kisiligi ve grunge muzisyenleriyle uyumlu giyinis tarzina atfen soylenmistir Benzer fakat cogunlukla goz ardi edilen bir etkide Redd Kross un Neurotica adli albumleri icin gecerlidir Sub Pop kurucularindan Jonathan Poneman bu album icin sunlari soylemistir Neurotica benim icin ve Seattle daki muzik cevresindeki bircok insan icin hayat kurtarici olmustur Ilk donemleri 1980 ler 1986 yilinda C Z Records tarafindan yayinlanan derleme bir album olan Deep Six grunge in olusumunda oncu bir rol ustlenmistir Green River Soundgarden Melvins Malfunkshun Skin Yard ve The U Men adli 6 grubun cesitli kayitlarini icerir Bircok kisiye gore bu derleme ilk grunge albumudur Daha sonra ayni yil icerisinde Bruce Pavitt in yeni kurdugu Sub Pop adli sirket etiketiyle Sub Pop 100 adli derleme album ve Green River in Dry As a Bone adli EP si yayinlandi Sub Pop kuruculari Bruce Pavitt ve Jonathan Poneman Seattle daki bu muzigi marka haline getirmeye calisarak dagitim ve produksiyon asamalarini guclendirerek hem yerel hem evrensel bakimdan butun muzik cehresini etkileyip ilham kaynagi olmuslardir Ilk donem grunge konserleri oldukca az sayida bir avuc insan tarafindan organize edildi fakat Sub Pop fotografcisi Charles Peterson in fotograflari bu konserlerin imajinin artmasina yardim etti Eski Green River elemanlarindan kurulu Mudhoney Sub Pop ile beraber basindan beri sirketin amiral gemisi grubu olarak azimsanmayacak katkilar sagladi ve Seattle grunge hareketine onculuk etti C Z Records Estrus Records EMpTy Records ve PopLlama Records gibi diger sirketlerde muzik sektoru icinde grunge in pazarlamasina katki sagladi Grunge Ingiltere basinin ilgisini Pavitt ve Poneman nin Ingiliz muzik dergisi Melody Maker yazari Everett True dan Seattle in yerel muzik hareketiyle ilgili bir makale yazmalarini istemesiyle cekti Boylece seksenli yillarin sonunda grunge ilk defa yerelin disinda taninirlik kazandi ve daha cok insani konserlere cekti Grunge alkulturde populerlilik kazanmaya baslayinca bircok muzik grubu Seattle a yerlesmeye ve yerel gruplarin tarzlarini taklit etmeye basladi Mudhoney den Steve Turner bu durumu soyle anlatir Bu cok kotuydu Taklitci gruplar birden ortaya cikmisti ve ortaya cikan seyin bizimle hicbir lakasi yoktu Bu duruma bir reaksiyon olarak bircok grunge grubu tarzlarini degistirdi Nirvana Tad gibi gruplar kismen daha melodik sarkilar yazmaya basladilar Ana Akim Donemi 1990 larin basindan ortasina kadar 80 li yillarin sonuna dogru grunge gruplari yavas yavas populer olmaya baslamislardi Soundgarden 1989 yilinda A amp M Records a katilarak buyuk bir muzik sirketiyle anlasma imzalayan ilk grunge grubu oldu Jack Endino ya gore bu durum Alice in Chains Screaming Trees gibi diger gruplarin ilk buyuk albumlerini yayinlamalarina onayak olmustur Aberdeen Washington dan Nirvana ilk albumleri Bleach i 1989 yilinda yayinladiklarinda buyuk sirketlerin ilgisini cekmisti Boylece Nirvana Geffen Records ile 1990 yilinda anlasma imzaladi 1991 eylulunde Nirvana unlu albumu Nevermind i yayinladi Bu albumun en fazla yine Geffen in yayinladigi Sonic Youth un Goo albumu kadar bir basari kazanmasi bekleniyordu Albumden yayinlanan ilk single Smells Like Teen Spirit grunge fenomeninin atesleyicisi oldu Sarkinin MTV de surekli calinmasi sayesinde Nevermind 1991 yilinin sonuna kadar 400 000 satti 1992 yilinin Ocaginda Nevermind Billboard 200 listesinin tepesinde olan Michael Jackson nin Dangerous albumunu yerinden ederek 1 numaraya cikti Nevermind 1999 yilinda Recording Industry Association of America RIAA tarafindan elmas plakla odullendirildi Nevermind in basarisi muzik endustrisini sasirtti Nevermind sadece grunge i populerlestirmedi ayni zamanda kulturel ve ticari olarak alternatif rockin varolabilmesini sagladi Michael Azerrad Nevermind i muzik piyasasini domine eden glam metalin popularitesini kaybettiren kulturel olarak donemin ruhunu yakalayan bir donum noktasi olarak addeder Grunge ne kadar radikal olup olmadigina bakmaksizin sayica az bir kitleye hitap eden muzikal turlerin toplumun bir bileseni olabilecegini ana akimla ortak olup kendi pazarlarini olustabileceklerini kanitlamistir Diger grunge gruplarida sonradan Nirvana nin basarisina ulastilar Eski Mother Love Bone elemanlarindan Jeff Ament ve Stone Gossard un bulundugu Pearl Jam Nevermind tan bir ay once agustos 1991 de Ten albumlerini cikardi fakat album satislari ancak bir yil sonra artis gosterdi 1992 yilinin ikici yarisinda Ten buyuk basari kazandi altin plakla odullendirildi ve Billboard listesinde iki numaraya yukseldi RIAA tarafindan 13 platinyum sertifikasi aldi Soundgarden nin Badmotorfinger Alice in Chains in Dirt Pearl Jam ve Soundgarden elemanlarindan olusan Temple of The Dog un ayni isimli albumleri 1992 yilinin en cok satan albumleri arasindadir Grunge gruplarinin bu basarilarindan sonra Rolling Stone dergisi Seattle a yeni Liverpool yakistirmasi yapmistir Bu donemde buyuk plak sirketleri kaydeger grunge gruplariyla anlasma imzaladi Cameron Crowe un 1992 tarihli Singles filmi grunge in onemli temsilcilerinin bir araya geldigi bir film olmustur Hikayesi Seattle da gecen filmde Pearl Jam Soundgarden ve Alice in Chains elemanlarina kucuk roller verilmistir Film 1991 yilinda cekilmesine ragmen grunge in populerlestigi yil olan 1992 yilinda vizyona girmistir Kaynakca a b c d e Arsivlenmis kopya 18 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Agustos 2014 Ramball Paul April 1 1978 he American Midwest Akron and Cleveland Exploring alternative hives of industry in Akron City of Rubber and Cleveland City of Steel NME Humphrey Clark Loser The Real Seattle Music Story New York Harry N Abrams 1999 ISBN 1 929069 24 3 p 63 True Everett 20 January 2001 No End in Sight Mudhoney Is Alive and Well 6 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Stranger Retrieved 11 September 2009 a b c d e f Pray D Helvey Pray Productions 1996 Hype Republic Pictures Ragland Cathy 19 November 1993 Powerful Melodic Gorilla Rises Above A Sea Of Grunge The Seattle Times Freind Bill 29 January 2002 Grunge St James Encyclopedia of Pop Culture Archived from the original 28 Haziran 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi on 28 Jun 2012 Retrieved 29 September 2013 Marin Rick Grunge A Success Story The New York Times 15 November 1992 Marsh Dave LIVE THROUGH THIS Rock amp Rap Archives 124 Aston Martin Freak Scene Q Nirvana and the Story of Grunge December 2005 p 12 Wall Mick Northwest Passage Q Nirvana and the Story of Grunge December 2005 p 9 Wall Mick Northwest Passage Q Nirvana and the Story of Grunge December 2005 p 8 Gina Misiroglu American Countercultures An Encyclopedia of Nonconformists Alternative Lifestyles and Radical Ideas in U S History Routledge 2015 p 343 Everley Dave Daydream Nation Q Nirvana and the Story of Grunge December 2005 p 39 Fricke David Kurt Cobain The Rolling Stone Interview Rolling Stone 27 January 1994 Guitar World 1998 Guitar World Presents Nirvana and the Grunge Revolution Milwaukee Hal Leonard Corporation pp 170 1 6 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 79359006 X ISBN 978 0 79359006 3 Heylin p 601 Gulla Bob The Greenwood Encyclopedia of Rock History The grunge and post grunge years 1991 2005 Greenwood Press 2006 p 231 Brannigan Paul Outshined Q Nirvana and the Story of Grunge December 2005 p 102 Guitar World 1998 Seattle Reign The Rise and Fall of Seattle Grunge By Jon Wiederhorn pp 1 12 Guitar World Presents Nirvana and the Grunge Revolution Quote Azerrad Michael Our Band Could Be Your Life Scenes from the American Indie Underground 1981 1991 Boston Little Brown and Company 2001 ISBN 0 316 78753 1 p 419 Azerrad 2001 p 418 Azerrad 2001 p 439 Hennesy Kate 11 August 2013 Cosmic Psychos Uber blokes punked pumped and primed 4 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Sydney Morning Herald Retrieved October 8 2015 Rowe Zan 26 September 2008 Jonathan Poneman from Sub Pop takes five with the albums he wishes he d released 26 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mornings with Zan Retrieved 8 October 2015 McNair James Rust Never Sleeps Neil Young Q Nirvana and the Story of Grunge Aralik 2005 s 36 This is the most important band in America 27 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Entertainment Weekly 3 Aralik1993 Azerrad Michael Bizim Grubumuz Senin hayatin olabilir Amerikan Alt Kulturunden sahneler 1981 1991 Ingilizce 11 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Boston Little Brown and Company 2001 ISBN 0 316 78753 1 sy 419 Azerrad 2001 sy 449 Lyons sy 120 American album certifications Nirvana Nevermind 17 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Recording Industry Association of America Olsen Eric 9 Nisan 2004 1 0 years later Cobain lives on in his music MSNBC com 28 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde com linki Azerrad 1994 sy 229 30 Swanson Carl Subat 3 2013 Hala 1993 yilinda miyiz 8 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 8 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Subat 26 2013 Pearlman Nina Black Days Aralik 2002 American album certifications Pearl Jam Ten 18 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Recording Industry Association of America Lyons sy 136 a b Marin Rick Kasim 15 1992 Grunge A Success Story 8 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde The New York Times Azerrad 2001 sy 452 53