Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Guyana veya resmî adıyla Guyana Kooperatif Cumhuriyeti (İngilizce: Co-operative Republic of Guyana), Karayipler'de yer alan bir ülkedir. Kıtanın kuzeyinde yer alan ülkenin batısında Venezuela, doğusunda Surinam, güneyinde Brezilya yer alırken; kuzey taraflarının Karayip Denizi'ne kıyısı vardır. Ülkenin en büyük şehri ve aynı zamanda da başkenti Georgetown'dur.
Guyana Co-operative Republic of Guyana Guyana Kooperatif Cumhuriyeti | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Slogan "Bir insan, bir millet, bir kader" | |||||||||
 | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent ve en büyük şehir | Georgetown 6°46′K 58°10′B / 6.767°K 58.167°B | ||||||||
| Resmî dil(ler) | İngilizce | ||||||||
| Tanınan bölgesel dil(ler) | Guyanese Creole, Portekizce, İspanyolca, , , , | ||||||||
| Etnik gruplar |
| ||||||||
| Demonim | |||||||||
| Hükûmet | Üniter, başkanlı, anayasal cumhuriyet | ||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 214.970 km2 (84.) | ||||||||
• Su (%) | 8.4 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• 2018 tahminî | 786.391 (164..) | ||||||||
• 2012 sayımı | 747.884 | ||||||||
• Yoğunluk | 3,502/km2 (232.) | ||||||||
| GSYİH (SAGP) | 2020 tahminî | ||||||||
• Toplam | 13,661 milyar $ (145.) | ||||||||
• Kişi başına | 17.360 $ (72..) | ||||||||
| GSYİH (nominal) | 2020 tahminî | ||||||||
• Toplam | 6,806 milyar $ (151.) | ||||||||
• Kişi başına | 8.073 $ (70.) | ||||||||
| İGE (2019) |  0.682orta · 122. | ||||||||
| Para birimi | Guyana doları (GYD) | ||||||||
| Zaman dilimi | UTC-4 | ||||||||
| Trafik akışı | sol | ||||||||
| Telefon kodu | 592 | ||||||||
| İnternet alan adı | .gy | ||||||||
Coğrafya
Guyana tarafından kontrol edilen bölge, 1 ° ve 9 ° K enlemleri ile 56 ° ve 62 ° W boylamları ile dünyanın en seyrek nüfuslu ülkelerinden biri arasında yer almaktadır.
Ülke beş doğal bölgeye ayrılabilir; nüfusun çoğunun yaşadığı Atlantik sahili boyunca (düşük kıyı ovası) dar ve verimli bir bataklık ovası; Guyana'nın maden yataklarının çoğunu içeren daha beyaz bir kum kuşak (engebeli kum ve kil bölgesi); ülkenin güneyindeki yoğun yağmur ormanları (Ormanlık Yayla Bölgesi); güneybatıdaki daha kuru savana alanları; ve çoğunlukla Brezilya sınırına yükselen dağlardan oluşan en küçük iç ovalar (iç savana).
En uzun dört nehir 1.010 kilometre uzunluğunda Essequibo, 724 kilometre uzunluğunda Courentyne Nehri, 595 kilometre (370 mil) Berbice ve 346 kilometre (215 mi) Demerara'dır. Courentyne nehri Surinam ile sınırı oluşturur.
Guyana, Güney Amerika'daki bazı bölgelere insanlar tarafından erişilemeyen en büyük bozulmamış yağmur ormanlarından birine sahiptir. Guyana'nın zengin doğal tarihi, ilk kaşifler Sir Walter Raleigh ve Charles Waterton ve daha sonra doğa bilimci Sir David Attenborough ve Gerald Durrell tarafından tanımlandı. 2008'de BBC, keşfedilmemiş türler ve dev su samuru ve harpy kartal gibi nadir türler de dahil olmak üzere, büyük yaban hayatı çeşitliliğini vurgulayan Jaguar'ın Kayıp Ülkesi adlı üç bölümlü bir program yayınladı.
Guyana, 2012 yılında yağmur ormanlarını koruma çabaları nedeniyle Norveç'ten 45 milyon dolar ödül aldı. Bu, doğal yaşam alanını korumak ve sürdürmek için uluslararasında toplam 250 milyon dolarlık bir 2009 anlaşmasından kaynaklanıyor. Ülke şimdiye kadar toplam hibenin 115 milyon dolarını aldı.
İdari yapılanma
Guyana idari açıdan on bölgeye ayrılmıştır.
| Nr. | Bölge | Yüzölçümü (km²) | Nüfus | Nüfus yoğunluğu (kişi/km²) |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 20.339 | 24.275 | 1,19 | |
| 2 | 47.213 | 17.597 | 0,37 | |
| 3 | 2.232 | 310.320 | 139,03 | |
| 4 | 36.234 | 123.695 | 3,41 | |
| 5 | 3.755 | 103.061 | 27,45 | |
| 6 | 4.190 | 52.428 | 12,51 | |
| 7 | 6.195 | 49.253 | 7,95 | |
| 8 | 20.051 | 10.095 | 0,50 | |
| 9 | 17.040 | 41.112 | 2,41 | |
| 10 | 57.750 | 19.387 | 0,34 | |
| Guyana | 214.999 | 751.223 | 3,49 |
Nüfusun % 57'sini Hristiyanlar, % 28'ini Hindular ve % 10'undan fazlasını müslümanlar oluşturur.
Salgın hastalıklar
2013 yılında başlayan Batı Afrikadaki Ebola salgını,Guyana'ya da sıçraması soncu birçok insan hayatını kaybetmiştir.Tahminlere göre 5740 Guyana vatandaşı yaşamını yitirmiştir. Salgında dünya genelinde ise 20,000 kişi yaşamını yitirmiştir.
Kaynakça
- ^ Guyana 2012 Census 6 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . GeoHive– Guyana. Retrieved 2 August 2012.
- ^ a b "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2021.
- ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN . 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2021.
Dış bağlantılar
| Vikisözlük'te guyana ile ilgili tanım bulabilirsiniz. |
| Wikimedia Commons'ta Guyana ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Vikikaynak'ta Guyana ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
| Vikigezgin'de Guyana ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. |
Wikimedia Atlas'da Guyana
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Guyana veya resmi adiyla Guyana Kooperatif Cumhuriyeti Ingilizce Co operative Republic of Guyana Karayipler de yer alan bir ulkedir Kitanin kuzeyinde yer alan ulkenin batisinda Venezuela dogusunda Surinam guneyinde Brezilya yer alirken kuzey taraflarinin Karayip Denizi ne kiyisi vardir Ulkenin en buyuk sehri ve ayni zamanda da baskenti Georgetown dur GuyanaCo operative Republic of Guyana Guyana Kooperatif CumhuriyetiBayrak ArmaSlogan Bir insan bir millet bir kader Milli mars source source track track track track Baskent ve en buyuk sehirGeorgetown 6 46 K 58 10 B 6 767 K 58 167 B 6 767 58 167Resmi dil ler IngilizceTaninan bolgesel dil ler Guyanese Creole Portekizce Ispanyolca Etnik gruplar 43 5 30 2 17 Karisik 9 1 Guyana KizilderilileriDemonimHukumetUniter baskanli anayasal cumhuriyet Devlet BaskaniIrfaan Ali BasbakanMark PhillipsTarihce 1667 1814 Britanya Guyanasi1814 1966 Birlesik Krallik tan26 May 1966 Cumhuriyet23 Subat 1970Yuzolcumu Toplam214 970 km2 84 Su 8 4Nufus 2018 tahmini786 391 164 2012 sayimi747 884 Yogunluk3 502 km2 232 GSYIH SAGP 2020 tahmini Toplam13 661 milyar 145 Kisi basina17 360 72 GSYIH nominal 2020 tahmini Toplam6 806 milyar 151 Kisi basina8 073 70 IGE 2019 0 682 orta 122 Para birimiGuyana dolari GYD Zaman dilimiUTC 4Trafik akisisolTelefon kodu592Internet alan adi gyCografyaGuyana tarafindan kontrol edilen bolge 1 ve 9 K enlemleri ile 56 ve 62 W boylamlari ile dunyanin en seyrek nufuslu ulkelerinden biri arasinda yer almaktadir Ulke bes dogal bolgeye ayrilabilir nufusun cogunun yasadigi Atlantik sahili boyunca dusuk kiyi ovasi dar ve verimli bir bataklik ovasi Guyana nin maden yataklarinin cogunu iceren daha beyaz bir kum kusak engebeli kum ve kil bolgesi ulkenin guneyindeki yogun yagmur ormanlari Ormanlik Yayla Bolgesi guneybatidaki daha kuru savana alanlari ve cogunlukla Brezilya sinirina yukselen daglardan olusan en kucuk ic ovalar ic savana En uzun dort nehir 1 010 kilometre uzunlugunda Essequibo 724 kilometre uzunlugunda Courentyne Nehri 595 kilometre 370 mil Berbice ve 346 kilometre 215 mi Demerara dir Courentyne nehri Surinam ile siniri olusturur Guyana Guney Amerika daki bazi bolgelere insanlar tarafindan erisilemeyen en buyuk bozulmamis yagmur ormanlarindan birine sahiptir Guyana nin zengin dogal tarihi ilk kasifler Sir Walter Raleigh ve Charles Waterton ve daha sonra doga bilimci Sir David Attenborough ve Gerald Durrell tarafindan tanimlandi 2008 de BBC kesfedilmemis turler ve dev su samuru ve harpy kartal gibi nadir turler de dahil olmak uzere buyuk yaban hayati cesitliligini vurgulayan Jaguar in Kayip Ulkesi adli uc bolumlu bir program yayinladi Guyana 2012 yilinda yagmur ormanlarini koruma cabalari nedeniyle Norvec ten 45 milyon dolar odul aldi Bu dogal yasam alanini korumak ve surdurmek icin uluslararasinda toplam 250 milyon dolarlik bir 2009 anlasmasindan kaynaklaniyor Ulke simdiye kadar toplam hibenin 115 milyon dolarini aldi Idari yapilanmaGuyana idari bolgeleri Guyana idari acidan on bolgeye ayrilmistir Nr Bolge Yuzolcumu km Nufus Nufus yogunlugu kisi km 1 20 339 24 275 1 192 47 213 17 597 0 373 2 232 310 320 139 034 36 234 123 695 3 415 3 755 103 061 27 456 4 190 52 428 12 517 6 195 49 253 7 958 20 051 10 095 0 509 17 040 41 112 2 4110 57 750 19 387 0 34Guyana 214 999 751 223 3 49 Nufusun 57 sini Hristiyanlar 28 ini Hindular ve 10 undan fazlasini muslumanlar olusturur Salgin hastaliklar2013 yilinda baslayan Bati Afrikadaki Ebola salgini Guyana ya da sicramasi soncu bircok insan hayatini kaybetmistir Tahminlere gore 5740 Guyana vatandasi yasamini yitirmistir Salginda dunya genelinde ise 20 000 kisi yasamini yitirmistir Kaynakca Guyana 2012 Census 6 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde GeoHive Guyana Retrieved 2 August 2012 a b Report for Selected Countries and Subjects www imf org 29 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ocak 2021 Human Development Report 2020 The Next Frontier Human Development and the Anthropocene PDF United Nations Development Programme 15 Aralik 2020 ss 343 346 ISBN 978 92 1 126442 5 15 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Aralik 2020 Arsivlenmis kopya 28 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2021 Dis baglantilarVikisozluk te guyana ile ilgili tanim bulabilirsiniz Wikimedia Commons ta Guyana ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Vikikaynak ta Guyana ile ilgili metin bulabilirsiniz Vikigezgin de Guyana ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadir Wikimedia Atlas da Guyana