Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin veya bölümün , doğrulanamaz veya yoruma dayalı ifadeler içerdiği düşünülmektedir. Lütfen iddiaları ederek ve yeni geliştirin. Özgün araştırmadan oluşmuş ifadeler kaldırılabilir. Ayrıntılar maddenin bulunabilir. |
Görünmez el, kendi çıkarları doğrultusunda hareket eden bireylerin getirdiği istenmeyen daha büyük sosyal yararları ve kamu yararını tanımlayan bir ekonomik kavramdır. Kavram ilk olarak Adam Smith tarafından 1759'da yazılan Ahlaki Duygular Teorisi'nde tanıtıldı. Smith'e göre, kelimenin tam anlamıyla ilahi bir yardımdır, bu tanrı elidir, bu da bunu gerçekleştirmek için çalışır.
1776'da Ulusların Zenginliği'ni yazdığında, Smith uzun yıllar Fransız Fizyokratlarının ekonomik modellerini incelemişti ve bu çalışmada görünmez el, yerli sanayiyi desteklemek için sermaye istihdamı ile daha doğrudan bağlantılıdır. Ulusların Zenginliği'nde bulunan "görünmez elin" tek kullanımı Kitap IV, Bölüm II' de, "Bu Tür Malların Yabancı Ülkelerden İthal Edilmesine İlişkin Kısıtlamalar"da yer gerçekleştirilir. Smith'in yazılarında tam ifade sadece üç kez kullanılır.
Smith, izole mülk modelinde her iki ekonomik uygulamayı da geliştiren 'un ifadesinin iki anlamını ortaya atmış olabilir.
Ticaret ve piyasa alışverişi fikri, neoklasik ekonominin arkasında yatan laissez faire ekonomi felsefesinin merkezi bir gerekçesidir. Bu anlamda, ekonomik ideolojiler arasındaki merkezi anlaşmazlık, "görünmez elin" ne kadar güçlü olduğu konusunda bir anlaşmazlık olarak görülebilir. Alternatif modellerde, Smith'in yaşamı boyunca büyük ölçekli endüstri, finans ve reklamcılık gibi yeni gelen güçler etkinliğini azaltır.
Terimin yorumları Smith tarafından kullanımın ötesinde genelleştirilmiştir.
Adam Smith öncesi
Görünmez el kavramına ilk atıf 7. yüzyıl Arabistan'ında ortaya çıkar ki, İslam peygamberi Muhammed'in bir tüccar tarafından fiyatları yükselmiş malların fiyatlarını sabitletmeleri istendiğinde, Muhammed "Fiyatları düşük ve yüksek yapan ancak Allah'tır" diye cevap verir, diğer Hadislerde ise "Fiyatları düzelten Allah'tır" denilir. Bu, bir peygamberin bile serbest piyasaya müdahale edemeyeceği bir laissez faire serbest pazarının ilk uygulaması olarak yorumlanmış ve uygulanmıştır.
Adam Smith
Ahlaki Duygular Teorisi
Smith'teki görünmez elin Batı dünyasındaki ilk görünümü, Bölüm IV, Kısım 1'deki Ahlaki Duygular Teorisi'nde (1759) gerçekleşir ve burada bencil bir ev sahibini, hasatını kendisi için çalışanlara dağıtmak için görünmez bir el tarafından yönetildiğini tanımlar:
Gururlu ve duygusuz ev sahibi geniş alanlarını görüyor ve kardeşlerinin istediği için düşünmeden, hayal gücünde tüm hasatı tüketiyor ... [Yine de] midesinin kapasitesi, arzularının sonsuzluğuyla orantılı değil ... geri kalanını, kendisinin de kullandığı o küçük şeyi hazırlayanlar arasında, bu küçük tüketilen saraya uyanlar arasında, büyüklük ekonomisinde kullanılan tüm farklı bibloları ve ıvır zıvırları sağlayanlar ve sırayla tutanlar arasında dağıtmakla yükümlü olacaktır; Hepsi böylece onun lüks ve kaprislerinden türeyen, boşuna insanlığından veya adaletinden bekledikleri hayatın necessaries payı... Zenginler sadece yığından en değerli ve uygun olanı seçerler. Fakirlerden biraz daha fazla tüketirler ve doğal bencilliklerine ve yakınlıklarına rağmen, sadece kendi manastırlarını kastetseler de, istihdam ettikleri binlerce kişinin emeğinden önerdikleri tek son, kendi kibirli ve doyumsuz arzularının tatmini olsa da, tüm iyileştirmelerinin ürettiği yoksullarla bölünürler... Görünmez bir el tarafından, dünya tüm sakinleri arasında eşit bölümlere ayrılmış olsaydı ve böylece onu istemeden, bilmeden toplumun ilgisini ilerletecek ve türlerin çoğalmasına yol açmış olacak olan yaşamın necessaries dağılımını yapmak için yönlendirilirler. Kader yeryüzünü birkaç yüce efendi arasında böldüğünde, bölmede dışlanmış gibi görünenleri ne unuttu ne de terk etti.
Görünmez el metaforunu kullanan Smith, kendi çıkarları doğrultusunda para alışverişi eden bir bireyin ekonomiyi bir bütün olarak istemeden nasıl etkilediğini sunmaya çalışıyordu. Başka bir deyişle, kendi çıkarlarını, kamu yararı ile birlikte bağlayan bir şey vardır, böylece kendi çıkarlarını takip eden bireyler kaçınılmaz olarak bir bütün olarak topluma fayda sağlayacaktır. "Görünmez elin" bu temsilinin Amerika'nın bağımsızlığının çalkantılı yılında gerçekleştiğini belirtmek gerekir. "Bu zamanlama göz önüne alındığında, bu daha olumlu çağrışımın, bir İskoç'un Amerikan Devrimi'nin potansiyel olumlu etkilerini yansıtması ve bir ulusun inen soyluların kontrolü dışında nasıl faaliyet gösterebileceği konusunda dünyayı aydınlatmaya çalışmasının doğrudan bir sonucu olduğu her türlü muhtemeldir."
Smith tarafından ifadenin diğer kullanımları
Sadece Astronomi Tarihi'nde (1758'den önce yazılmış) Smith, cahillerin doğa olaylarını açıklamak için atıfta bulunduğu görünmez elden bahseder:
Ateş yanar ve su tazelenir; ağır cisimler iner ve daha hafif maddeler kendi doğalarının gereği olarak yukarı doğru uçar; Jüpiter'in görünmez eli de bu konularda çalıştırılmak için yakalanmadı.
Ahlaki Duygular Teorisi'nde (1759) ve Ulusların Zenginliği'nde (1776) Adam Smith görünmez bir elden bahseder. Ahlaki Duygular Teorisi'nde Smith, kavramı neoklasik gelişim teorisinde de kullanılan bir kavram olan "aşağı doğru" bir teoriyi sürdürmek için kullanır: Zenginlerin oburluğu fakirleri beslemeye yarar.
Smith'in Fransa ziyareti ve Fransız Économistes'e (Fizyosistler olarak bilinir) tanışması, siyasi ekonominin sonu olarak görüşlerini mikro-ekonomik optimizasyondan makroekonomik büyümeye çevirdi. Yani ev sahibinin Ahlaki Duygular Teorisi'ndeki oburluğu, Ulusların Zenginliği'nde verimsiz emek olarak kınanıyor.
Smith'in mikro-ekonomikten makroekonomlu bir görüşe teorik U dönüşü Ulusların Zenginliği'ne yansımıyor. Bu kitabın büyük bir kısmı Smith'in Fransa ziyaretinden önceki derslerinden geri alıyor. Bu yüzden Ulusların Zenginliği'nde mikro-ekonomik ve makroekonomini olan Adam Smith'i ayırt etmek gerekir. Smith'in çalışmalarının ortasında görünmez bir eli alıntılayıp alıntılamadığı, tarifeler ve patentler söz konusu olduğunda olduğu gibi tekelleri ve hükûmet müdahalelerini kınayan mikro-ekonomik bir açıklama mı yoksa makroekonom ekonomik bir açıklama mı olduğu tartışılır.
Ayrıca bakınız
Kitaplar
- Felsefi Konular Üzerine Denemeler - Adam Smith
- Ben, Kalem -
- Ulusal Kazanç -
- Ahlaki Duygular Teorisi - Adam Smith
- Görünür El - Alfred D. Chandler Jr.
- Ulusların Zenginliği - Adam Smith
Maddeler
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin veya bolumun ozgun arastirma dogrulanamaz veya yoruma dayali ifadeler icerdigi dusunulmektedir Lutfen iddialari kontrol ederek ve yeni kaynaklar ekleyerek gelistirin Ozgun arastirmadan olusmus ifadeler kaldirilabilir Ayrintilar maddenin tartisma sayfasinda bulunabilir Gorunmez el kendi cikarlari dogrultusunda hareket eden bireylerin getirdigi istenmeyen daha buyuk sosyal yararlari ve kamu yararini tanimlayan bir ekonomik kavramdir Kavram ilk olarak Adam Smith tarafindan 1759 da yazilan Ahlaki Duygular Teorisi nde tanitildi Smith e gore kelimenin tam anlamiyla ilahi bir yardimdir bu tanri elidir bu da bunu gerceklestirmek icin calisir 1776 da Uluslarin Zenginligi ni yazdiginda Smith uzun yillar Fransiz Fizyokratlarinin ekonomik modellerini incelemisti ve bu calismada gorunmez el yerli sanayiyi desteklemek icin sermaye istihdami ile daha dogrudan baglantilidir Uluslarin Zenginligi nde bulunan gorunmez elin tek kullanimi Kitap IV Bolum II de Bu Tur Mallarin Yabanci Ulkelerden Ithal Edilmesine Iliskin Kisitlamalar da yer gerceklestirilir Smith in yazilarinda tam ifade sadece uc kez kullanilir Smith izole mulk modelinde her iki ekonomik uygulamayi da gelistiren un ifadesinin iki anlamini ortaya atmis olabilir Ticaret ve piyasa alisverisi fikri neoklasik ekonominin arkasinda yatan laissez faire ekonomi felsefesinin merkezi bir gerekcesidir Bu anlamda ekonomik ideolojiler arasindaki merkezi anlasmazlik gorunmez elin ne kadar guclu oldugu konusunda bir anlasmazlik olarak gorulebilir Alternatif modellerde Smith in yasami boyunca buyuk olcekli endustri finans ve reklamcilik gibi yeni gelen gucler etkinligini azaltir Terimin yorumlari Smith tarafindan kullanimin otesinde genellestirilmistir Adam Smith oncesiGorunmez el kavramina ilk atif 7 yuzyil Arabistan inda ortaya cikar ki Islam peygamberi Muhammed in bir tuccar tarafindan fiyatlari yukselmis mallarin fiyatlarini sabitletmeleri istendiginde Muhammed Fiyatlari dusuk ve yuksek yapan ancak Allah tir diye cevap verir diger Hadislerde ise Fiyatlari duzelten Allah tir denilir Bu bir peygamberin bile serbest piyasaya mudahale edemeyecegi bir laissez faire serbest pazarinin ilk uygulamasi olarak yorumlanmis ve uygulanmistir Adam SmithAhlaki Duygular Teorisi Smith teki gorunmez elin Bati dunyasindaki ilk gorunumu Bolum IV Kisim 1 deki Ahlaki Duygular Teorisi nde 1759 gerceklesir ve burada bencil bir ev sahibini hasatini kendisi icin calisanlara dagitmak icin gorunmez bir el tarafindan yonetildigini tanimlar Gururlu ve duygusuz ev sahibi genis alanlarini goruyor ve kardeslerinin istedigi icin dusunmeden hayal gucunde tum hasati tuketiyor Yine de midesinin kapasitesi arzularinin sonsuzluguyla orantili degil geri kalanini kendisinin de kullandigi o kucuk seyi hazirlayanlar arasinda bu kucuk tuketilen saraya uyanlar arasinda buyukluk ekonomisinde kullanilan tum farkli biblolari ve ivir zivirlari saglayanlar ve sirayla tutanlar arasinda dagitmakla yukumlu olacaktir Hepsi boylece onun luks ve kaprislerinden tureyen bosuna insanligindan veya adaletinden bekledikleri hayatin necessaries payi Zenginler sadece yigindan en degerli ve uygun olani secerler Fakirlerden biraz daha fazla tuketirler ve dogal bencilliklerine ve yakinliklarina ragmen sadece kendi manastirlarini kastetseler de istihdam ettikleri binlerce kisinin emeginden onerdikleri tek son kendi kibirli ve doyumsuz arzularinin tatmini olsa da tum iyilestirmelerinin urettigi yoksullarla bolunurler Gorunmez bir el tarafindan dunya tum sakinleri arasinda esit bolumlere ayrilmis olsaydi ve boylece onu istemeden bilmeden toplumun ilgisini ilerletecek ve turlerin cogalmasina yol acmis olacak olan yasamin necessaries dagilimini yapmak icin yonlendirilirler Kader yeryuzunu birkac yuce efendi arasinda boldugunde bolmede dislanmis gibi gorunenleri ne unuttu ne de terk etti Gorunmez el metaforunu kullanan Smith kendi cikarlari dogrultusunda para alisverisi eden bir bireyin ekonomiyi bir butun olarak istemeden nasil etkiledigini sunmaya calisiyordu Baska bir deyisle kendi cikarlarini kamu yarari ile birlikte baglayan bir sey vardir boylece kendi cikarlarini takip eden bireyler kacinilmaz olarak bir butun olarak topluma fayda saglayacaktir Gorunmez elin bu temsilinin Amerika nin bagimsizliginin calkantili yilinda gerceklestigini belirtmek gerekir Bu zamanlama goz onune alindiginda bu daha olumlu cagrisimin bir Iskoc un Amerikan Devrimi nin potansiyel olumlu etkilerini yansitmasi ve bir ulusun inen soylularin kontrolu disinda nasil faaliyet gosterebilecegi konusunda dunyayi aydinlatmaya calismasinin dogrudan bir sonucu oldugu her turlu muhtemeldir Smith tarafindan ifadenin diger kullanimlari Sadece Astronomi Tarihi nde 1758 den once yazilmis Smith cahillerin doga olaylarini aciklamak icin atifta bulundugu gorunmez elden bahseder Ates yanar ve su tazelenir agir cisimler iner ve daha hafif maddeler kendi dogalarinin geregi olarak yukari dogru ucar Jupiter in gorunmez eli de bu konularda calistirilmak icin yakalanmadi Ahlaki Duygular Teorisi nde 1759 ve Uluslarin Zenginligi nde 1776 Adam Smith gorunmez bir elden bahseder Ahlaki Duygular Teorisi nde Smith kavrami neoklasik gelisim teorisinde de kullanilan bir kavram olan asagi dogru bir teoriyi surdurmek icin kullanir Zenginlerin oburlugu fakirleri beslemeye yarar Smith in Fransa ziyareti ve Fransiz Economistes e Fizyosistler olarak bilinir tanismasi siyasi ekonominin sonu olarak goruslerini mikro ekonomik optimizasyondan makroekonomik buyumeye cevirdi Yani ev sahibinin Ahlaki Duygular Teorisi ndeki oburlugu Uluslarin Zenginligi nde verimsiz emek olarak kinaniyor Smith in mikro ekonomikten makroekonomlu bir goruse teorik U donusu Uluslarin Zenginligi ne yansimiyor Bu kitabin buyuk bir kismi Smith in Fransa ziyaretinden onceki derslerinden geri aliyor Bu yuzden Uluslarin Zenginligi nde mikro ekonomik ve makroekonomini olan Adam Smith i ayirt etmek gerekir Smith in calismalarinin ortasinda gorunmez bir eli alintilayip alintilamadigi tarifeler ve patentler soz konusu oldugunda oldugu gibi tekelleri ve hukumet mudahalelerini kinayan mikro ekonomik bir aciklama mi yoksa makroekonom ekonomik bir aciklama mi oldugu tartisilir Ayrica bakinizKitaplar Felsefi Konular Uzerine Denemeler Adam Smith Ben Kalem Ulusal Kazanc Ahlaki Duygular Teorisi Adam Smith Gorunur El Alfred D Chandler Jr Uluslarin Zenginligi Adam Smith Maddeler Laissez faire Objektivizm Sosyal bilimler felsefesi Spontan duzenKaynakca