Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
HMS Lord Nelson, Lord Nelson zırhlı savaş gemisi sınıfına mensup, Kraliyet Donanması'na ait son ön-dretnot. 1906'da denize indirildi ve 1908'de göreve başladı. Lord Nelson, I. Dünya Savaşı 1914 yılında başladığında Manş Denizi Filosunun bayrak gemisiydi. 1915 yılı başlarında Akdeniz'de görev yapmaya başladı ve Çanakkale Savaşı'ndaki deniz harekâtlarına katıldı. Harekâtlar sonrasında orada kaldı ve sonraları adı Ege Filosu olarak değiştirilen Doğu Akdeniz Filosu'nun bayrak gemisi oldu. 1918 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun teslimiyeti üzerine Karadeniz'e hareket etti ve 1919 yılında Birleşik Krallık'a geri dönüşüne kadar bayrak gemisi olarak görevini sürdürdü. 1920 yılında hurdaya çıkarıldı.
 HMS Lord Nelson | |
| Tarihçe | |
|---|---|
 Birleşik Krallık | |
| Adı | Lord Nelson |
| Adının geldiği yer/kişi | Horatio Nelson |
| İnşa eden | Palmers Shipbuilding and Iron Company |
| Kızağa konuluşu | 18 Mayıs 1905 |
| Denize indirilişi | 4 Eylül 1906 |
| Görevlendirme | 1 Aralık 1908 |
| Hizmetten çıkışı | Mayıs 1919 |
| Akıbet | 4 Haziran 1920'de hurdaya çıkarıldı. |
| Genel karakteristik | |
| Sınıf ve tipi | Lord Nelson sınıfı zırhlı savaş gemisi |
| Deplasman | 18.106 ton (Maksimum) |
| Uzunluk | 135,2 m |
| Genişlik | 24,2 m |
| İtme gücü | 2 şaftlı, 4 silindirli üçlü genleşme tipi buhar motoru 16.750 ihp (12.490 kW) |
| Hız | 18 knot (33 km/sa; 21 mil/s) |
| Menzil | 10 knot (19 km/s; 12 mil/s) hızla 17.000 km (10.560 mil) |
| Kişi kapasitesi | Barış zamanı yaklaşık 750 Savaş zamanı 800-817 |
| Silah donanımı | 2 x 2-305 mm'lik top 4 x 2, 2 x 1-234 mm'lik top 24 x 1-QF 12 libre 18 cwt top 6 x 45 cm torpido tüpleri 2 × 1-3 libre top 5 x 450 mm'lik su altı torpido tüpü; 23 torpido bulunuyor. |
| Zırh | Ana kemer: Ortada 305 mm (9 inç), uç kısımlarda 152-51 mm (6-2 inç) Güverte: 38 mm (1,5 inç), orta kısımda 102-25,4 mm (4-1 inç), aşağı kısımda 76,2 mm (3 inç) 305 mm'lik taret: 305 mm (12 inç) 234 mm'lik taret: 178 mm (7 inç) Barbetler: 305 mm (12 inç) Kıçta gemi bölmesi: 203 mm (8 inç) Hisar: 203 mm (8 inç) Zırhlı kule: 305 mm (12 inç) |
Tasarım ve inşa
HMS Lord Nelson, Palmers Gemi İnşa ve Demircilik Şirketi tarafından Jarrow'da, 18 Mayıs 1905 tarihinde kızağa kondu ve 4 Eylül 1906 tarihinde denize indirildi. 305 mm'lik (12 inç) topların montajı oldukça gecikti, HMS Dreadnought 'un taretlerinin aynısı monte edildi ve Ekim 1908'e kadar çalışmalar tam olarak bitirilemedi. Kraliyet Donanması için belirlenen son ön-dretnot olmamasına rağmen donanmaya katılan son ön-dretnot oldu.
Lord Nelson inşa edildiğinde ağır yük ile deplasmanı 18.106 ton idi, uzunluğu 135,2 m, genişliği 24,2 m ve su çekimi de 7,9 m idi. Gemi dört silindirli üç genleşmeli motorlarla donatılmıştı, 16.750 beygir gücüne (12.490 kW) ulaşabiliyordu ve maksimum hızı 18 kn (33 km/h; 21 mph) idi.
Biri ön diğeri arka kısımda olmak üzere iki adet ikiz taret kuleleri vardı, bu kuleler 305 mm'lik (12 inç) toplarla donatıldı. İkincil silahları on adet 234 mm'lik (9,2 inç) toplardan oluşuyordu, sekizi üst güvertenin her köşesinde bulunan ikiz taret kulelerinde bulunuyordu, bir taret kulesi ise bunların arasında idi. Torpido botlara karşı yirmi dört adet QF 12 libre 18 cwt deniz topu ve iki adet 3 libre top ile donatılmıştı. Gemi aynı zamanda su altında beş adet 457 mm'lik torpido tüpü ile donatılmıştı, gemide 23 adet torpido bulunuyordu.
Hizmet dönemi
I. Dünya Savaşı öncesi
HMS Lord Nelson, 1 Aralık 1908 tarihinde Anavatan Filosunun Nore Komutanlığı'na bağlı olarak çekirdek kadroyla Chatham Tersanesinde ihtiyat kuvvetine ayrılarak göreve başladı. Lord Nelson Nore Komutanlığı sancak gemisi HMS Magnificent'ten görevi devralarak ilk "gerçek" görevine 5 Ocak 1909'da başladı. 1909 Nisan'ında Birinci Tümene bağlandı. Ocak 1911'de İkinci Tümene, Mayıs 1912'de 2. Savaş Filosuna transfer edildi. Eylül 1913'te geçici olarak 4. Savaş Filosuna transfer edildi. Nisan 1914'te Manş Denizi Filosu sancak gemisi HMS Queen'den görevi devraldı.
I. Dünya Savaşı
Lord Nelson, Ağustos 1914'te, (I. Dünya Savaşı başlangıcında) Manş Denizi Filosunun bayrak gemisi olarak atandı ve Portland Adası'nda konumlandırıldı. Sir John French komutasındaki British Expeditionary Force'un Fransa'ya deniz üzerinden transferinin güvenliğini sağladı. 14 Kasım 1914 tarihinde İngiliz kıyılarını olası Alman saldırılarına karşı korumak üzere görevlendirilerek Sheerness'e gönderildi. 30 Aralık 1914 tarihinde Portland Harbour'a döndü ve Şubat 1915'e kadar Manş Denizi'nde devriye gezdi.
Çanakkale Seferi, 1915-1916
Şubat 1915'te Lord Nelson, Çanakkale Deniz Harekâtları'na katılmak üzere Çanakkale'ye çağrıldı. 18 Şubat 1915'te Portland'dan ayrıldı ve 26 Şubat 1915'te Mondros Limanı'nda Çanakkale Savaş Filosu'na katıldı. Osmanlı hisarlarının ve sığınaklarının bombalanmasında yer aldı, Mart ayının başındaki ilk çıkartmaları destekledi. Osmanlı direnişi Lord Nelson'u 7 Mart 1915'te şiddetle engellemeyi başardı ve gemi birkaç kez vuruldu; geminin üstyapısı ve donatımı hasar gördü, bir darbe ile iki kömür deposu sular altında kaldı. Malta'da onarıldı ve geri dönerek 18 Mart 1915'teki ana saldırıya katıldı. Daha sonra, İkinci Kirte Muharebesi öncesinde 6 Mayıs 1915'te Osmanlı top bataryalarını topa tuttu.
12 Mayıs 1915'te Lord Nelson, Britanya Çanakkale Savaş Filosu'na bağlı HMS Queen Elizabeth'ten bayrak gemisi görevini devraldı, Rosslyn Wemyss'in bayrağı asıldı. Lord Nelson 20 Haziran 1915'te Gelibolu'da rıhtımları ve ticaret filolarını bombaladı. Gözlem balonuyla desteklenen gemi önemli hasarlar verdi.
Lord Kitchener Kasım ve 22 Aralık 1915'te gemiyi karargâh gemisine çevirdi.Koramiral John de Robeck gemi komuta görevini Rosslyn Wemyss'ten devralınca Lord Nelson'a kendi sancağını astı.
1916-1918 Akdeniz operasyonları
Lord Nelson'un hiçbir kayıp vermediği Çanakkale seferinin Ocak 1916'da sona ermesiyle beraber bölgedeki İngiliz deniz kuvvetleri tekrar organize edildi. Lord Nelson, Ağustos 1917'de Ege Filosu adını alacak olan Doğu Akdeniz Filosu'nun bayrak gemisi yapıldı. Bu filo, müttefik adalarını korumak, Selanik'teki Britanya Ordusu'na destek olmak ve Çanakkale Boğazı'ndan herhangi bir çıkış teşebbüsünde bulunabilecek Alman muharebe kruvazörü Goeben ile hafif kruvazör Breslau'ya karşı nöbet tutmak üzere bölgeye yayıldı. Lord Nelson, savaşın geri kalanını Selanik'te ve Mondros'ta geçirdi. Kardeş gemisi Agamemnonla iki alternatif üs arasında nöbet değişimi yapıyordu; Lord Nelson çoğunlukla Selanik'te, Agamemnon ise Mondros'ta bulunuyordu.
Donanma tarihçisi Ian Buxton'a göre Kraliyet Donanmasının en önemli görevi Çanakkale Boğazı'nı ablukaya almak ve böylece Doğu Akdeniz'i Goeben'in çıkışına karşı korumaktı. 12 Ocak 1918'de TuğamiralArthur Hayes-Sadler, Mondros'ta Ege Filosu'nun yeni komutanı olarak Lord Nelson'a kendi sancağını astı. Britanya Ordusu komutanıyla Selanik'te buluşmak üzere gitmesi gereken Arthur Hayes-Sadler, bu iş için şahsî yatını yetersiz buldu ve Lord Nelson'la gitti. Bu nedenle Lord Nelson, Alman kruvazörleri Goeben ile Breslau'nun 20 Ocak 1918'deki çıkışının önlenmesi harekâtında yer alamadı. Gemi, geri dönerek İmroz Deniz Muharebesi'ne katılamayacak kadar uzaktaydı; Goeben'in boğaza sığınmak üzere geri çekilirken yolunu kesmeye yetecek kadar vakti de yoktu. Lord Nelson, Ekim 1918'de Malta'da kısa bir tamirden geçti.
I. Dünya Savaşı sonrası
Osmanlı İmparatorluğu'yla imzalanan ateşkes antlaşmasının ardından Kasım 1918'de İstanbul'a gidecek olan İngiliz Filosu'nda Lord Nelson da yer alıyordu, daha sonra Karadeniz'de bayrak gemisi olarak hizmet etti. Nisan 1919'da Grandük Nikolay Nikolayeviç Romanov ile Grandük Peter Nikolayeviç, Rusya'dan Cenova'ya Lord Nelson ile götürüldü.
Gemi, Mayıs 1919'da Birleşik Krallık'a döndü ve satılık listesine ekleneceği Ağustos ayına kadar yedek kuvvette kaldı. 4 Haziran 1920'de Dover merkezli Stanlee Shipbreaking Company'ye satıldı. Ardından 8 Kasım 1920'de Slough Trading Company'ye ve sonrasında da Alman hurdacılara satıldı. Ocak 1922'de parçalanmak üzere Almanya'ya çekildi.
Kaynakça
- Özel
- ^ Burt, s. 284-297
- ^ a b Burt, s. 282
- ^ Burt, s. 297 ve Conway's All the World's Fighting Ships, s. 10 (1906–1921), ikisi de bu atanmanın 4. Filoya olduğunu doğrulamaktadır.
- ^ a b c Burt, s. 297
- ^ a b Gardiner & Gray, s. 10
- ^ Burt, s. 297–98
- ^ a b c d Burt, s. 298
- ^ Buxton, s. 126
- ^ van der Vat, s. 227
- Genel
- David K. Brown, Warrior to Dreadnought: Warship Development 1860–1905 (2003). London: Caxton Editions. .
- Ian Buxton, Big Gun Monitors: Design, Construction and Operations 1914–1945 (2008). Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. .
- R. A. Burt, British Battleships 1889-1904 (1988). Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. .
- Robert Gardiner & Randal Gray, Conway's All the World's Fighting Ships: 1906–1922 (1984). Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. .
- Keith McBride, "Lord Nelson and Agamemnon". In Jordan, John. Warship 2005 (2005). London: Conway. pp. 66–72. .
- Dan van der Vat, The Ship That Changed the World: The Escape of the Goeben to the Dardanelles in 1914 (1986). Bethesda, Maryland: Adler & Adler. .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
HMS Lord Nelson Lord Nelson zirhli savas gemisi sinifina mensup Kraliyet Donanmasi na ait son on dretnot 1906 da denize indirildi ve 1908 de goreve basladi Lord Nelson I Dunya Savasi 1914 yilinda basladiginda Mans Denizi Filosunun bayrak gemisiydi 1915 yili baslarinda Akdeniz de gorev yapmaya basladi ve Canakkale Savasi ndaki deniz harekatlarina katildi Harekatlar sonrasinda orada kaldi ve sonralari adi Ege Filosu olarak degistirilen Dogu Akdeniz Filosu nun bayrak gemisi oldu 1918 yilinda Osmanli Imparatorlugu nun teslimiyeti uzerine Karadeniz e hareket etti ve 1919 yilinda Birlesik Krallik a geri donusune kadar bayrak gemisi olarak gorevini surdurdu 1920 yilinda hurdaya cikarildi HMS Lord NelsonTarihceBirlesik KrallikAdiLord NelsonAdinin geldigi yer kisiHoratio NelsonInsa edenPalmers Shipbuilding and Iron CompanyKizaga konulusu18 Mayis 1905Denize indirilisi4 Eylul 1906Gorevlendirme1 Aralik 1908Hizmetten cikisiMayis 1919Akibet4 Haziran 1920 de hurdaya cikarildi Genel karakteristikSinif ve tipiLord Nelson sinifi zirhli savas gemisiDeplasman18 106 ton Maksimum Uzunluk135 2 mGenislik24 2 mItme gucu2 saftli 4 silindirli uclu genlesme tipi buhar motoru 16 750 ihp 12 490 kW Hiz18 knot 33 km sa 21 mil s Menzil10 knot 19 km s 12 mil s hizla 17 000 km 10 560 mil Kisi kapasitesiBaris zamani yaklasik 750 Savas zamani 800 817Silah donanimi2 x 2 305 mm lik top 4 x 2 2 x 1 234 mm lik top 24 x 1 QF 12 libre 18 cwt top 6 x 45 cm torpido tupleri 2 1 3 libre top 5 x 450 mm lik su alti torpido tupu 23 torpido bulunuyor ZirhAna kemer Ortada 305 mm 9 inc uc kisimlarda 152 51 mm 6 2 inc Guverte 38 mm 1 5 inc orta kisimda 102 25 4 mm 4 1 inc asagi kisimda 76 2 mm 3 inc 305 mm lik taret 305 mm 12 inc 234 mm lik taret 178 mm 7 inc Barbetler 305 mm 12 inc Kicta gemi bolmesi 203 mm 8 inc Hisar 203 mm 8 inc Zirhli kule 305 mm 12 inc Tasarim ve insaHMS Lord Nelson Palmers Gemi Insa ve Demircilik Sirketi tarafindan Jarrow da 18 Mayis 1905 tarihinde kizaga kondu ve 4 Eylul 1906 tarihinde denize indirildi 305 mm lik 12 inc toplarin montaji oldukca gecikti HMS Dreadnought un taretlerinin aynisi monte edildi ve Ekim 1908 e kadar calismalar tam olarak bitirilemedi Kraliyet Donanmasi icin belirlenen son on dretnot olmamasina ragmen donanmaya katilan son on dretnot oldu Lord Nelson insa edildiginde agir yuk ile deplasmani 18 106 ton idi uzunlugu 135 2 m genisligi 24 2 m ve su cekimi de 7 9 m idi Gemi dort silindirli uc genlesmeli motorlarla donatilmisti 16 750 beygir gucune 12 490 kW ulasabiliyordu ve maksimum hizi 18 kn 33 km h 21 mph idi Biri on digeri arka kisimda olmak uzere iki adet ikiz taret kuleleri vardi bu kuleler 305 mm lik 12 inc toplarla donatildi Ikincil silahlari on adet 234 mm lik 9 2 inc toplardan olusuyordu sekizi ust guvertenin her kosesinde bulunan ikiz taret kulelerinde bulunuyordu bir taret kulesi ise bunlarin arasinda idi Torpido botlara karsi yirmi dort adet QF 12 libre 18 cwt deniz topu ve iki adet 3 libre top ile donatilmisti Gemi ayni zamanda su altinda bes adet 457 mm lik torpido tupu ile donatilmisti gemide 23 adet torpido bulunuyordu Hizmet donemiI Dunya Savasi oncesi HMS Lord Nelson 1 Aralik 1908 tarihinde Anavatan Filosunun Nore Komutanligi na bagli olarak cekirdek kadroyla Chatham Tersanesinde ihtiyat kuvvetine ayrilarak goreve basladi Lord Nelson Nore Komutanligi sancak gemisi HMS Magnificent ten gorevi devralarak ilk gercek gorevine 5 Ocak 1909 da basladi 1909 Nisan inda Birinci Tumene baglandi Ocak 1911 de Ikinci Tumene Mayis 1912 de 2 Savas Filosuna transfer edildi Eylul 1913 te gecici olarak 4 Savas Filosuna transfer edildi Nisan 1914 te Mans Denizi Filosu sancak gemisi HMS Queen den gorevi devraldi I Dunya Savasi Lord Nelson Agustos 1914 te I Dunya Savasi baslangicinda Mans Denizi Filosunun bayrak gemisi olarak atandi ve Portland Adasi nda konumlandirildi Sir John French komutasindaki British Expeditionary Force un Fransa ya deniz uzerinden transferinin guvenligini sagladi 14 Kasim 1914 tarihinde Ingiliz kiyilarini olasi Alman saldirilarina karsi korumak uzere gorevlendirilerek Sheerness e gonderildi 30 Aralik 1914 tarihinde Portland Harbour a dondu ve Subat 1915 e kadar Mans Denizi nde devriye gezdi Canakkale Seferi 1915 1916 Subat 1915 te Lord Nelson Canakkale Deniz Harekatlari na katilmak uzere Canakkale ye cagrildi 18 Subat 1915 te Portland dan ayrildi ve 26 Subat 1915 te Mondros Limani nda Canakkale Savas Filosu na katildi Osmanli hisarlarinin ve siginaklarinin bombalanmasinda yer aldi Mart ayinin basindaki ilk cikartmalari destekledi Osmanli direnisi Lord Nelson u 7 Mart 1915 te siddetle engellemeyi basardi ve gemi birkac kez vuruldu geminin ustyapisi ve donatimi hasar gordu bir darbe ile iki komur deposu sular altinda kaldi Malta da onarildi ve geri donerek 18 Mart 1915 teki ana saldiriya katildi Daha sonra Ikinci Kirte Muharebesi oncesinde 6 Mayis 1915 te Osmanli top bataryalarini topa tuttu Lord Nelson Canakkale Bogazi nda demirli halde 1915 Kardes gemisi Agamemnon da arka tarafta demirli olarak goruluyor 12 Mayis 1915 te Lord Nelson Britanya Canakkale Savas Filosu na bagli HMS Queen Elizabeth ten bayrak gemisi gorevini devraldi Rosslyn Wemyss in bayragi asildi Lord Nelson 20 Haziran 1915 te Gelibolu da rihtimlari ve ticaret filolarini bombaladi Gozlem balonuyla desteklenen gemi onemli hasarlar verdi Lord Kitchener Kasim ve 22 Aralik 1915 te gemiyi karargah gemisine cevirdi Koramiral John de Robeck gemi komuta gorevini Rosslyn Wemyss ten devralinca Lord Nelson a kendi sancagini asti 1916 1918 Akdeniz operasyonlari Lord Nelson un hicbir kayip vermedigi Canakkale seferinin Ocak 1916 da sona ermesiyle beraber bolgedeki Ingiliz deniz kuvvetleri tekrar organize edildi Lord Nelson Agustos 1917 de Ege Filosu adini alacak olan Dogu Akdeniz Filosu nun bayrak gemisi yapildi Bu filo muttefik adalarini korumak Selanik teki Britanya Ordusu na destek olmak ve Canakkale Bogazi ndan herhangi bir cikis tesebbusunde bulunabilecek Alman muharebe kruvazoru Goeben ile hafif kruvazor Breslau ya karsi nobet tutmak uzere bolgeye yayildi Lord Nelson savasin geri kalanini Selanik te ve Mondros ta gecirdi Kardes gemisi Agamemnonla iki alternatif us arasinda nobet degisimi yapiyordu Lord Nelson cogunlukla Selanik te Agamemnon ise Mondros ta bulunuyordu Donanma tarihcisi Ian Buxton a gore Kraliyet Donanmasinin en onemli gorevi Canakkale Bogazi ni ablukaya almak ve boylece Dogu Akdeniz i Goeben in cikisina karsi korumakti 12 Ocak 1918 de TugamiralArthur Hayes Sadler Mondros ta Ege Filosu nun yeni komutani olarak Lord Nelson a kendi sancagini asti Britanya Ordusu komutaniyla Selanik te bulusmak uzere gitmesi gereken Arthur Hayes Sadler bu is icin sahsi yatini yetersiz buldu ve Lord Nelson la gitti Bu nedenle Lord Nelson Alman kruvazorleri Goeben ile Breslau nun 20 Ocak 1918 deki cikisinin onlenmesi harekatinda yer alamadi Gemi geri donerek Imroz Deniz Muharebesi ne katilamayacak kadar uzaktaydi Goeben in bogaza siginmak uzere geri cekilirken yolunu kesmeye yetecek kadar vakti de yoktu Lord Nelson Ekim 1918 de Malta da kisa bir tamirden gecti I Dunya Savasi sonrasi Osmanli Imparatorlugu yla imzalanan ateskes antlasmasinin ardindan Kasim 1918 de Istanbul a gidecek olan Ingiliz Filosu nda Lord Nelson da yer aliyordu daha sonra Karadeniz de bayrak gemisi olarak hizmet etti Nisan 1919 da Granduk Nikolay Nikolayevic Romanov ile Granduk Peter Nikolayevic Rusya dan Cenova ya Lord Nelson ile goturuldu Gemi Mayis 1919 da Birlesik Krallik a dondu ve satilik listesine eklenecegi Agustos ayina kadar yedek kuvvette kaldi 4 Haziran 1920 de Dover merkezli Stanlee Shipbreaking Company ye satildi Ardindan 8 Kasim 1920 de Slough Trading Company ye ve sonrasinda da Alman hurdacilara satildi Ocak 1922 de parcalanmak uzere Almanya ya cekildi KaynakcaOzel Burt s 284 297 a b Burt s 282 Burt s 297 ve Conway s All the World s Fighting Ships s 10 1906 1921 ikisi de bu atanmanin 4 Filoya oldugunu dogrulamaktadir a b c Burt s 297 a b Gardiner amp Gray s 10 Burt s 297 98 a b c d Burt s 298 Buxton s 126 van der Vat s 227 GenelDavid K Brown Warrior to Dreadnought Warship Development 1860 1905 2003 London Caxton Editions ISBN 1 84067 529 2 Ian Buxton Big Gun Monitors Design Construction and Operations 1914 1945 2008 Annapolis Maryland Naval Institute Press ISBN 978 1 59114 045 0 R A Burt British Battleships 1889 1904 1988 Annapolis Maryland Naval Institute Press ISBN 0 87021 061 0 Robert Gardiner amp Randal Gray Conway s All the World s Fighting Ships 1906 1922 1984 Annapolis Maryland Naval Institute Press ISBN 0 85177 245 5 Keith McBride Lord Nelson and Agamemnon In Jordan John Warship 2005 2005 London Conway pp 66 72 ISBN 1 84486 003 5 Dan van der Vat The Ship That Changed the World The Escape of the Goeben to the Dardanelles in 1914 1986 Bethesda Maryland Adler amp Adler ISBN 0 917561 13 9