Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hadzalar ya da Hadza halkı, dünyada bilinen son resmi kabile topluluğudur. Bugün Tanzanya'nın 'ne yakın bir ormanlık arazide yaşantılarını sürdürmektedirler. Halk halen 50.000 yıl önceki hayatlarını sürdürmekteler, ok ve yay ile ormanda veya savanalarda avlanmaktadırlar.
Hadzaların günümüzdeki şefi Şef Sakkoro'dur.
Yaşam
Hadzalar klasik bir kabile hayatını yaşamaktadırlar. Ok ve yay kullanarak avlarını avlarlar, onların etlerinden ve kürklerinden yararlanırlar. Hadzalarda doğan küçük bir bebek daha henüz erken yaşlarında vahşi yaşama alıştırılır. Örneğin bebek çok fazla ağlıyorsa göz altlarına küçük ama derin bıçak kesikleri atılır. Böylece bebek ağladığı zaman yoğun tuz miktarına sahip gözyaşı açık yarayı yakarak bebeğin ağlamamasını sağlar.
Hadzalarda avcılık tek ve en önemli geçim kaynaklarıdır. Göçebe bir toplum olduklarından tarımla pek uğraşmazlar. Hadzalarda herkesin kendine has bir ok ve yayı vardır ve herkes kendi ok ve yaylarına kendilerince renklendirir, bıçaklarla şekil verirler. Bu Hadzalarda önemli bir statü farkıdır. Aynı zamanda birinin oku kaybolduğunda eğer bir başkası tarafından bulunursa okun kime ait olduğu çabucak fark edilir. Ayrıca hayvanı öldüren kişi o hayvanın vücut kıllarını yayına sararak kaç hayvan öldürdüğünü gözler önüne serer.
Hadzalar düzenli olarak her gece şafak sökmeden yani ay daha uzaklaşmadan şefleri tarafından yataklarından kaldırılır ve avlarını avlamaya yanlarında köpek sürüleriyle giderler. Bu avlanmanın gece yapılmasının asıl amacı avları uykularındayken yakalamaktır. Ava gitmeden önce ateş etrafında toplanarak kutsal ayinlerini yerlerine getirirler. Hadzalar daha çok av toplamak ve kolayca saldırmak için küçük gruplar halinde saldırırlar. Bu gruplar 5-6 kişiliktir.
Kirli su kaynakları dışında temiz su kaynakları bulunmayan Hadzalar bu sayede verem gibi güçlü hastalıklara karşın oldukça güçlü bir bağışıklık sistemine sahiptirler.
Hadzalar yaşadıkları coğrafya şartları ve besin kaynakları olan canlıları yakalamak için yıllar içerisinde keskin gözlü ve hassas bir yapıya evrilmişlerdir.
Hadzalar gözlerine iyi geldiği gerekçesiyle uyuşturucu etkisine sahip bir tür afyon bitkisini sigara gibi yaprağa sarıp yakarak tüketirler. Bu geleneği 3 yaşından itibaren çocuklarına da alıştırmaktadırlar.
Hadzalar yakaladıkları hayvanları yemeye tırnaklarından başlarlar ve hiçbir bölgesini çöpe atmazlar. Boş zamanlarında kırılan veya kaybolan okları yerine yeni oklar yapmaklar uğraşırlar. Hadzalarda ortalama yaşam süresi 32 yıldır ve Hadzalar 30 kişilik çeşitli gruplara ayrılarak yaşarlar. Bu kadar az bir yaşam süresinin sebebi ise yüksek oranda bebek kaybıdır. (Her 100 bebek başına 50 ölüm)
Hadzaların en sevdiği ve tatlı niyetine yedikleri şey Baobab ağacında yetişen özel bir baldır. Fakat bu tür bal peteklerinde çok sayıda arı bulunduğundan balın alınması ve tüketilmesi oldukça zorludur. Hadzalarda bal bir para birim olarak kullanılır ve çoğu alışverişte ballar kullanılır.
Hadza Dili
Hadza Dili veya Hadzane Hadzalıların resmi dilidir fakat ölü bir dil olma yolunda ilerlemektedir. Hadza dili oldukça farklı bir fonetiğe ve sese sahip olduğundan bu dili konuşan kişiler tıpkı kekelermişçesine konuşurlar ve pek çok sesli harf (e ve i gibi) bulunmadığından cümledeki eksik sesli harfleri tamamlamak adına bir gırtlak sesi çıkarırlar. Hadza dilinde yalnızca 1 ve 2 rakamları bulunmaktadır. Bu yönden matematiksel olarak oldukça zayıflardır. 45 gibi büyük sayıları söylemek için ayak parmaklarıyla sayıyı oluştururlar. Örneğin 45 sayısı için sol ayakta 4, sağ ayakta 5 parmağı sayarlar ve birleştirirler. Matematiksel işlem yapamazlar. Bu yüzden saat, tarih ve takvim gibi sayısal aletleri yoktur, sırf bu yüzden özel veya dinsel günleri bile yoktur.
Nüfus
Hadzalıların toplam nüfusu 1.200-1.300'dür.
Ev Yaşamı
Hadzalılar günlerinin çok büyük bir kısmını dışarıda geçirdikleri için sağlam bir ev yaşamları yoktur. Sadece cinsel ilişki ve dinlenmek amacıyla ev olarak kullandıkları çalılardan yapılma küçük çadırlarda kalırlar. Buna rağmen pek çok Hadzalı çadır yapmak gibi zahmetli bir işle uğraşmak yerine buldukları ağaçların geniş kovuklarında yaşarlar.
Besin Kaynakları
Hadzalılar salyangozdan sincapa, antiloptan kaplanlara kadar her türlü hayvanı besin olarak tüketirler. Tarım yapılmadığından meyve veya sebze gibi yiyecekleri yoktur. Bunun yerine kadınlar topladıkları yabani ağaç ve bitki köklerini gruplar ile paylaşarak tüketirler. Hadzalarda eskinden var olan bir geleneğe göre bir Hadzalı artık avlanamayacak kadar yaşlandıktan sonra onun adına son kez büyük bir antilop avlanır ve şenlik havasında ziyafet düzenlenirdi. Ardından yaşlı Hadzalı gruptan atılır ve açlığa terk edilirdi. Bu gelenek günümüzde görülmemektedir.
Hadzalılar avlarında Çöl Gülü isimli bir ağacın dallarını önce kaynatıp daha sonra oluşan sert maddeyi oklarına bulayarak oluşan zehirli okları kullanırlar.
Ticaret
Hadzalılar özellikle ok uçları ve diğer av malzemeleri için çevre kabilelerle ticaret yapmaktadırlar. Bu ticarette bal veya uyuşturucu bitki kullanırlar. En yakın ticaret kabileleleri Datoga kabilesidir.
İnançları
Hadzalarda tek tanrı inancı vardır ve tanrının adı ''Ishoko''dur. İnanışa göre Ishoko bir gün yeşil ve mavi renkte iki deri parçasını bir araya getirmiş ve bunların ortasına açmış olduğu delikten nurlu nefesini üfleyerek ikisini şişik bir küre haline getirmiş ve dünyayı bu şekilde yaratmıştır. Ishoko ardından önce köpeği ardından insanı ve diğer canlıları yaratmıştır. Fakat yanlışlıkla yaratmış olduğu kötü ruhlu insanlar evrenin düzenini yok etmeye başlayınca onların ruhlarını yukarıya almıştır.
Sen artık insan değilsin!
- Ishoko'nun kötü ruhların canını alırken söylediği cümle
Ishoko kelimesi güzel bir av yakalandığında veya selam vermek amacıyla sık sık telaffuz edilir.
Ishoko Afrika'daki kabileler arasında kadın tanrıça olan tek tanrıdır. Ishoko tanrıların tanrısı Haine'nin karısıdır.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hadzalar ya da Hadza halki dunyada bilinen son resmi kabile toplulugudur Bugun Tanzanya nin ne yakin bir ormanlik arazide yasantilarini surdurmektedirler Halk halen 50 000 yil onceki hayatlarini surdurmekteler ok ve yay ile ormanda veya savanalarda avlanmaktadirlar Hadzalarin gunumuzdeki sefi Sef Sakkoro dur YasamHadzalar klasik bir kabile hayatini yasamaktadirlar Ok ve yay kullanarak avlarini avlarlar onlarin etlerinden ve kurklerinden yararlanirlar Hadzalarda dogan kucuk bir bebek daha henuz erken yaslarinda vahsi yasama alistirilir Ornegin bebek cok fazla agliyorsa goz altlarina kucuk ama derin bicak kesikleri atilir Boylece bebek agladigi zaman yogun tuz miktarina sahip gozyasi acik yarayi yakarak bebegin aglamamasini saglar Hadzalarda avcilik tek ve en onemli gecim kaynaklaridir Gocebe bir toplum olduklarindan tarimla pek ugrasmazlar Hadzalarda herkesin kendine has bir ok ve yayi vardir ve herkes kendi ok ve yaylarina kendilerince renklendirir bicaklarla sekil verirler Bu Hadzalarda onemli bir statu farkidir Ayni zamanda birinin oku kayboldugunda eger bir baskasi tarafindan bulunursa okun kime ait oldugu cabucak fark edilir Ayrica hayvani olduren kisi o hayvanin vucut killarini yayina sararak kac hayvan oldurdugunu gozler onune serer Hadzalar duzenli olarak her gece safak sokmeden yani ay daha uzaklasmadan sefleri tarafindan yataklarindan kaldirilir ve avlarini avlamaya yanlarinda kopek suruleriyle giderler Bu avlanmanin gece yapilmasinin asil amaci avlari uykularindayken yakalamaktir Ava gitmeden once ates etrafinda toplanarak kutsal ayinlerini yerlerine getirirler Hadzalar daha cok av toplamak ve kolayca saldirmak icin kucuk gruplar halinde saldirirlar Bu gruplar 5 6 kisiliktir Kirli su kaynaklari disinda temiz su kaynaklari bulunmayan Hadzalar bu sayede verem gibi guclu hastaliklara karsin oldukca guclu bir bagisiklik sistemine sahiptirler Hadzalar yasadiklari cografya sartlari ve besin kaynaklari olan canlilari yakalamak icin yillar icerisinde keskin gozlu ve hassas bir yapiya evrilmislerdir Hadzalar gozlerine iyi geldigi gerekcesiyle uyusturucu etkisine sahip bir tur afyon bitkisini sigara gibi yapraga sarip yakarak tuketirler Bu gelenegi 3 yasindan itibaren cocuklarina da alistirmaktadirlar Hadzalar yakaladiklari hayvanlari yemeye tirnaklarindan baslarlar ve hicbir bolgesini cope atmazlar Bos zamanlarinda kirilan veya kaybolan oklari yerine yeni oklar yapmaklar ugrasirlar Hadzalarda ortalama yasam suresi 32 yildir ve Hadzalar 30 kisilik cesitli gruplara ayrilarak yasarlar Bu kadar az bir yasam suresinin sebebi ise yuksek oranda bebek kaybidir Her 100 bebek basina 50 olum Hadzalarin en sevdigi ve tatli niyetine yedikleri sey Baobab agacinda yetisen ozel bir baldir Fakat bu tur bal peteklerinde cok sayida ari bulundugundan balin alinmasi ve tuketilmesi oldukca zorludur Hadzalarda bal bir para birim olarak kullanilir ve cogu alisveriste ballar kullanilir Hadza DiliHadza Dili veya Hadzane Hadzalilarin resmi dilidir fakat olu bir dil olma yolunda ilerlemektedir Hadza dili oldukca farkli bir fonetige ve sese sahip oldugundan bu dili konusan kisiler tipki kekelermiscesine konusurlar ve pek cok sesli harf e ve i gibi bulunmadigindan cumledeki eksik sesli harfleri tamamlamak adina bir girtlak sesi cikarirlar Hadza dilinde yalnizca 1 ve 2 rakamlari bulunmaktadir Bu yonden matematiksel olarak oldukca zayiflardir 45 gibi buyuk sayilari soylemek icin ayak parmaklariyla sayiyi olustururlar Ornegin 45 sayisi icin sol ayakta 4 sag ayakta 5 parmagi sayarlar ve birlestirirler Matematiksel islem yapamazlar Bu yuzden saat tarih ve takvim gibi sayisal aletleri yoktur sirf bu yuzden ozel veya dinsel gunleri bile yoktur NufusHadzalilarin toplam nufusu 1 200 1 300 dur Ev YasamiHadzalilar gunlerinin cok buyuk bir kismini disarida gecirdikleri icin saglam bir ev yasamlari yoktur Sadece cinsel iliski ve dinlenmek amaciyla ev olarak kullandiklari calilardan yapilma kucuk cadirlarda kalirlar Buna ragmen pek cok Hadzali cadir yapmak gibi zahmetli bir isle ugrasmak yerine bulduklari agaclarin genis kovuklarinda yasarlar Besin KaynaklariHadzalilar salyangozdan sincapa antiloptan kaplanlara kadar her turlu hayvani besin olarak tuketirler Tarim yapilmadigindan meyve veya sebze gibi yiyecekleri yoktur Bunun yerine kadinlar topladiklari yabani agac ve bitki koklerini gruplar ile paylasarak tuketirler Hadzalarda eskinden var olan bir gelenege gore bir Hadzali artik avlanamayacak kadar yaslandiktan sonra onun adina son kez buyuk bir antilop avlanir ve senlik havasinda ziyafet duzenlenirdi Ardindan yasli Hadzali gruptan atilir ve acliga terk edilirdi Bu gelenek gunumuzde gorulmemektedir Hadzalilar avlarinda Col Gulu isimli bir agacin dallarini once kaynatip daha sonra olusan sert maddeyi oklarina bulayarak olusan zehirli oklari kullanirlar TicaretHadzalilar ozellikle ok uclari ve diger av malzemeleri icin cevre kabilelerle ticaret yapmaktadirlar Bu ticarette bal veya uyusturucu bitki kullanirlar En yakin ticaret kabileleleri Datoga kabilesidir InanclariHadzalarda tek tanri inanci vardir ve tanrinin adi Ishoko dur Inanisa gore Ishoko bir gun yesil ve mavi renkte iki deri parcasini bir araya getirmis ve bunlarin ortasina acmis oldugu delikten nurlu nefesini ufleyerek ikisini sisik bir kure haline getirmis ve dunyayi bu sekilde yaratmistir Ishoko ardindan once kopegi ardindan insani ve diger canlilari yaratmistir Fakat yanlislikla yaratmis oldugu kotu ruhlu insanlar evrenin duzenini yok etmeye baslayinca onlarin ruhlarini yukariya almistir Sen artik insan degilsin Ishoko nun kotu ruhlarin canini alirken soyledigi cumle Ishoko kelimesi guzel bir av yakalandiginda veya selam vermek amaciyla sik sik telaffuz edilir Ishoko Afrika daki kabileler arasinda kadin tanrica olan tek tanridir Ishoko tanrilarin tanrisi Haine nin karisidir