Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Halil Kut (1882, İstanbul – 20 Ağustos 1957, İstanbul), Türk asker. "Kut'ül Ammare Kahramanı" olarak da bilinir. Enver Paşa'nın kendisinden bir yaş küçük amcasıdır. 1934 yılında Soyadı Kanunu'nun çıkmasından sonra Mustafa Kemal Atatürk tarafından Kût'ül-Amâre Zaferi nedeniyle "Kut" soyadı verildi.
| Halil Kut 1317 (1902) P.-20 | |
|---|---|
 | |
| Lakabı | "Kût'ül-Amâre Kahramanı" |
| Doğum | 1882 İstanbul |
| Ölüm | 20 Ağustos 1957 (75 yaşında) İstanbul |
| Bağlılığı |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Hizmet yılları | 1902-1917 |
| Rütbesi |  Mirliva |
| Komutası | İstanbul Komutanlığı, 6. Ordu, 9. Kolordu, Kafkas İslam Ordusu |
| Çatışma/savaşları | |
| Ödülleri |         |
Askerlik Hayatının İlk Yılları
Harp Akademisi'nde Mustafa Kemal ile sınıf arkadaşıydı. 1902 yılında Harp Akademisi'nden Mümtaz Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin 117 numaralı üyesi oldu.
II. Meşrutiyet ve 31 Mart İsyanı arası dönemde İran'daki hürriyet hareketine desteğe gönderildi.
23 Ocak 1913 tarihindeki Bâb-ı Âli Baskını'ndan sonra İstanbul Merkez Komutanlığı'na atandı.
I. Dünya Savaşı
Irak Cephesi
Tümgeneral Charles Vere Ferrers Townshend komutasındaki İngiliz 6. Poona Tümeni (Hint Tümeni) Bağdat'a ilerlemeye çalışırken 22-23 Kasım 1915 tarihlerinde Selman-ı Pak Muharebesi'ni kaybederek geri çekildi ve 3 Aralık'ta Kut'ül Ammare kasabasına sığındı. İngilizler Kut'u ele geçirmek için General Aylmer komutasındaki Tigris (Dicle) Kolordusuyla hücuma geçtiyse de 6 Ocak 1916 tarihinde 'nde 4000 askerini kaybederek geri çekildi. Kafkasya Cephesi'nden kolordusuyla beraber Irak Cephesi'ne takviyeye gelen Halil Bey, bu muharebede geri çekilme emrini veren Miralay Nurettin Bey'in yerine 9. Kolordu Komutanı olarak atandı.
Komutasındaki 9. Kolordu ile İngiliz kuvvetlerine 13 Ocak 1916 tarihinde 'nde 1600, 21 Ocak tarihinde de 'nde 2700 personeli kaybederek geri püskürtüldü. İngilizler Mart başında tekrar taarruza geçti. Ancak 8 Mart 1916 tarihinde Sabis mevkiinde Miralay Ali İhsan Bey komutasındaki 13. Kolordu'ya hücum ettiyse de 3500 asker zayiat vererek geri çekildi. Bu yenilgiden dolayı General Aylmer azledilerek yerine General Gorringe getirildi.
Kutü'l-Ammare Savaşları
19 Nisan 1916 tarihinde Müşir Colmar von der Goltz Paşa, Bağdat'ta bulunan karargâhında tifüsten ölünce, genç yaşta olmasına rağmen Mirliva Halil Paşa 6. Ordu komutanlığına atandı.
29 Nisan 1916 tarihinde Irak Cephesi'nde Kut'ül Ammare kasabasında General Charles Townshend komutasındaki İngiliz ordularını esir aldı. İngiliz General, Kut'ta yaşanan açlıktan dolayı diğer 4 general, 481 subay ve 13100 er ile birlikte teslim oldu.
Irak Ordusu Komutanı Halil Paşa'nın, Kut'ül-Ammare zaferinden sonra 6. Orduya yayınladığı mesaj şöyledir:
| “ | Arslanlar! Bütün Osmanlılara şeref ve şan, İngilizlere kara meydan olan şu kızgın toprağın güneşli semasında şehitlerimizin ruhları sevinçle gülerek uçarken, ben de hepinizin pak alınlarından öperek cümlenizi tebrik ediyorum. Ordum gerek Kut karşısında ve gerekse Kut'u kurtarmaya gelen ordular karşısında 350 subay ve 10 bin erini şehit vermiştir. Fakat buna karşılık bugün Kut'ta 13 general, 481 subay ve 13 bin 300 er teslim alıyorum. Bu teslim aldığımız orduyu kurtarmaya gelen İngiliz kuvvetleri de 30 bin zayiat vererek geri dönmüşlerdir. Şu iki farka bakılınca, cihanı hayretlere düşürecek kadar büyük bir fark görülür. Tarih bu olayı yazmak için kelime bulmakta müşkülata uğrayacaktır. İşte Osmanlı sebatının İngiliz inadını kırdığı birinci zaferi Çanakkale'de, ikinci zaferi burada görüyoruz. | „ |
— Halil Paşa | ||
İngiliz tarihçi , Kut'un kaybını Britanya (İngiltere) askeri tarihindeki en aşağılık şartlı teslimi olarak tanımladı.
Kut'un alınmasından sonra Irak askerî valiliğine getirildi.
İngiliz birlikleri 1917 yılı başında askeri yığınaklarını tamamlayıp taarruza geçtiler. Harbiye Nazırı Enver Paşa, Halil Paşa'nın birliklerinin bir kısmını İran cephesine kaydırılmasını emretmişti. 11 Mart 1917 tarihinde General Maude yönetimindeki İngiliz birlikleri Bağdat'a girerken, Halil Paşa'nın komutasındaki Osmanlı askerleri Bağdat'ı boşaltmak zorunda kaldı.
Kafkas İslam Ordusu
1917 yılında Ekim Devrimi'nin ardından anti bolşevik Rusların zayıflamasından yararlanmak için kurulan, yeğeni Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu'nun ileri harekâtına katıldı ve Azerbaycan'ın başkenti Bakü'ye girdi.
Mütareke Dönemi
Mütareke'nin imzalanması sonrasında Ermenistan'a büyükelçi olarak atanmasına rağmen, yoldan geri döndürülerek İstanbul'a getirildi. Daha sonra İtilaf kuvvetleri tarafından Bekirağa Bölüğü'ne hapsedildiyse de buradan kaçarak Anadolu'ya geçti.
Kurtuluş Savaşı Dönemi
Anadolu'da Türk Kurtuluş Savaşı'nın başlaması üzerine o sırada Sivas'ta bulunan Mustafa Kemal Paşa ile buluştu. Mustafa Kemal Paşa tarafından Sovyetler Birliği'nin Millî Mücadele'ye desteğini sağlamakla görevlendirildi. Moskova'ya giderek Sovyet liderleriyle görüştü ve daha sonra Sovyet yönetimi tarafından TBMM Hükûmeti'ne gönderilen külçe altınları ve silahları getirdi.
Daha sonra Türkiye'de kalmasına izin verilmeyince, önce Moskova'ya, Enver Paşa'nın Türkistan'da Sovyet yönetimine karşı savaş başlatması üzerine de 1922 yılında Berlin'e gitti.
Cumhuriyet Dönemi
Cumhuriyetin kurulmasından sonra hükûmetin verdiği özel izinle Türkiye'ye dönen Kut, 14 Temmuz 1923’te askerlikten emekli oldu. Ve 1957 yılında öldü. Anıları ölümünden çok sonra, 1972'de, Kut'ül Ammare Kahramanı Halil Paşa'nın Anıları: Bitmeyen Savaş adıyla yayımlandı.
Halil Kut'un torunu Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locasının eski büyük üstadı olan Kaya Paşakay'dır.
Ölümü ve Vasiyeti
1957'de İstanbul'da gırtlak kanserinden dolayı öldü. Halil Kut'un vasiyeti mezarına bir şişe rakı dökülmesi idi. fakat torunu Kaya Paşakay bunun doğru olmadığını iddia etmiştir. Çırağan Caddesinde bulunan Yahya Efendi Dergahı’nın mezarlığına defnedilmiştir.
Popüler kültürdeki yeri
2018-2019 yılları arasında TRT 1'de yayınlanan Mehmetçik Kutlu Zafer adlı Türk yapımı televizyon dizisinde tarafından canlandırılmıştır.
Kaynakça
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. () |
- ^ Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, İstanbul, 1968, s. 29.
- ^ "Kutülamare kahramanı Halil Kut dün vefat etti", Milliyet, 21 Ağustos 1957.
- ^ 91. Yıldönümünde Kut'ül Ammare Zaferi 28 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı, URL erişim tarihi: 16 Ocak 2010.
- ^ . Mehmet Fatih Baş. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 26 Aralık 2016. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2016.
- ^ ""Kutan, Çiller, ille de Bozlak", Hakkı Devrim, Radikal, 22/10/2002". 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
- ^ "Murat Bardakçı, "Kafayı çekiyorum, o halde lâikim!" başlıklı yazısı, Habertürk". 3 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
- ^ "Kut'ül Amare komutanı: Mezarıma rakı dökün". 3 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.
- ^ Haber7. . Haber7. 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2021.
- ^ . Sabah. 21 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2021.
- ^ . TRT Haber. 27 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2023.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Halil Kut 1882 Istanbul 20 Agustos 1957 Istanbul Turk asker Kut ul Ammare Kahramani olarak da bilinir Enver Pasa nin kendisinden bir yas kucuk amcasidir 1934 yilinda Soyadi Kanunu nun cikmasindan sonra Mustafa Kemal Ataturk tarafindan Kut ul Amare Zaferi nedeniyle Kut soyadi verildi Halil Kut 1317 1902 P 20Lakabi Kut ul Amare Kahramani Dogum1882 IstanbulOlum20 Agustos 1957 75 yasinda IstanbulBagliligi Osmanli ImparatorluguHizmet yillari1902 1917RutbesiMirlivaKomutasiIstanbul Komutanligi 6 Ordu 9 Kolordu Kafkas Islam OrdusuCatisma savaslariTrablusgarp Savasi Balkan Savaslari I Dunya Savasi Iran Cephesi Dilman Muharebesi Irak Cephesi Kut ul Amare KusatmasiOdulleriAskerlik Hayatinin Ilk YillariHarp Akademisi nde Mustafa Kemal ile sinif arkadasiydi 1902 yilinda Harp Akademisi nden Mumtaz Yuzbasi rutbesiyle mezun oldu Ittihat ve Terakki Cemiyeti nin 117 numarali uyesi oldu II Mesrutiyet ve 31 Mart Isyani arasi donemde Iran daki hurriyet hareketine destege gonderildi 23 Ocak 1913 tarihindeki Bab i Ali Baskini ndan sonra Istanbul Merkez Komutanligi na atandi I Dunya SavasiIrak Cephesi Tumgeneral Charles Vere Ferrers Townshend komutasindaki Ingiliz 6 Poona Tumeni Hint Tumeni Bagdat a ilerlemeye calisirken 22 23 Kasim 1915 tarihlerinde Selman i Pak Muharebesi ni kaybederek geri cekildi ve 3 Aralik ta Kut ul Ammare kasabasina sigindi Ingilizler Kut u ele gecirmek icin General Aylmer komutasindaki Tigris Dicle Kolordusuyla hucuma gectiyse de 6 Ocak 1916 tarihinde nde 4000 askerini kaybederek geri cekildi Kafkasya Cephesi nden kolordusuyla beraber Irak Cephesi ne takviyeye gelen Halil Bey bu muharebede geri cekilme emrini veren Miralay Nurettin Bey in yerine 9 Kolordu Komutani olarak atandi Komutasindaki 9 Kolordu ile Ingiliz kuvvetlerine 13 Ocak 1916 tarihinde nde 1600 21 Ocak tarihinde de nde 2700 personeli kaybederek geri puskurtuldu Ingilizler Mart basinda tekrar taarruza gecti Ancak 8 Mart 1916 tarihinde Sabis mevkiinde Miralay Ali Ihsan Bey komutasindaki 13 Kolordu ya hucum ettiyse de 3500 asker zayiat vererek geri cekildi Bu yenilgiden dolayi General Aylmer azledilerek yerine General Gorringe getirildi Kutu l Ammare Savaslari 19 Nisan 1916 tarihinde Musir Colmar von der Goltz Pasa Bagdat ta bulunan karargahinda tifusten olunce genc yasta olmasina ragmen Mirliva Halil Pasa 6 Ordu komutanligina atandi 29 Nisan 1916 tarihinde Irak Cephesi nde Kut ul Ammare kasabasinda General Charles Townshend komutasindaki Ingiliz ordularini esir aldi Ingiliz General Kut ta yasanan acliktan dolayi diger 4 general 481 subay ve 13100 er ile birlikte teslim oldu Irak Ordusu Komutani Halil Pasa nin Kut ul Ammare zaferinden sonra 6 Orduya yayinladigi mesaj soyledir Arslanlar Butun Osmanlilara seref ve san Ingilizlere kara meydan olan su kizgin topragin gunesli semasinda sehitlerimizin ruhlari sevincle gulerek ucarken ben de hepinizin pak alinlarindan operek cumlenizi tebrik ediyorum Ordum gerek Kut karsisinda ve gerekse Kut u kurtarmaya gelen ordular karsisinda 350 subay ve 10 bin erini sehit vermistir Fakat buna karsilik bugun Kut ta 13 general 481 subay ve 13 bin 300 er teslim aliyorum Bu teslim aldigimiz orduyu kurtarmaya gelen Ingiliz kuvvetleri de 30 bin zayiat vererek geri donmuslerdir Su iki farka bakilinca cihani hayretlere dusurecek kadar buyuk bir fark gorulur Tarih bu olayi yazmak icin kelime bulmakta muskulata ugrayacaktir Iste Osmanli sebatinin Ingiliz inadini kirdigi birinci zaferi Canakkale de ikinci zaferi burada goruyoruz Halil Pasa Ingiliz tarihci Kut un kaybini Britanya Ingiltere askeri tarihindeki en asagilik sartli teslimi olarak tanimladi Kut un alinmasindan sonra Irak askeri valiligine getirildi Ingiliz birlikleri 1917 yili basinda askeri yiginaklarini tamamlayip taarruza gectiler Harbiye Naziri Enver Pasa Halil Pasa nin birliklerinin bir kismini Iran cephesine kaydirilmasini emretmisti 11 Mart 1917 tarihinde General Maude yonetimindeki Ingiliz birlikleri Bagdat a girerken Halil Pasa nin komutasindaki Osmanli askerleri Bagdat i bosaltmak zorunda kaldi Kafkas Islam Ordusu 1917 yilinda Ekim Devrimi nin ardindan anti bolsevik Ruslarin zayiflamasindan yararlanmak icin kurulan yegeni Nuri Pasa komutasindaki Kafkas Islam Ordusu nun ileri harekatina katildi ve Azerbaycan in baskenti Baku ye girdi Mutareke DonemiMutareke nin imzalanmasi sonrasinda Ermenistan a buyukelci olarak atanmasina ragmen yoldan geri dondurulerek Istanbul a getirildi Daha sonra Itilaf kuvvetleri tarafindan Bekiraga Bolugu ne hapsedildiyse de buradan kacarak Anadolu ya gecti Kurtulus Savasi DonemiAnadolu da Turk Kurtulus Savasi nin baslamasi uzerine o sirada Sivas ta bulunan Mustafa Kemal Pasa ile bulustu Mustafa Kemal Pasa tarafindan Sovyetler Birligi nin Milli Mucadele ye destegini saglamakla gorevlendirildi Moskova ya giderek Sovyet liderleriyle gorustu ve daha sonra Sovyet yonetimi tarafindan TBMM Hukumeti ne gonderilen kulce altinlari ve silahlari getirdi Daha sonra Turkiye de kalmasina izin verilmeyince once Moskova ya Enver Pasa nin Turkistan da Sovyet yonetimine karsi savas baslatmasi uzerine de 1922 yilinda Berlin e gitti Cumhuriyet DonemiCumhuriyetin kurulmasindan sonra hukumetin verdigi ozel izinle Turkiye ye donen Kut 14 Temmuz 1923 te askerlikten emekli oldu Ve 1957 yilinda oldu Anilari olumunden cok sonra 1972 de Kut ul Ammare Kahramani Halil Pasa nin Anilari Bitmeyen Savas adiyla yayimlandi Halil Kut un torunu Hur ve Kabul Edilmis Masonlar Buyuk Locasinin eski buyuk ustadi olan Kaya Pasakay dir Olumu ve Vasiyeti1957 de Istanbul da girtlak kanserinden dolayi oldu Halil Kut un vasiyeti mezarina bir sise raki dokulmesi idi fakat torunu Kaya Pasakay bunun dogru olmadigini iddia etmistir Ciragan Caddesinde bulunan Yahya Efendi Dergahi nin mezarligina defnedilmistir Populer kulturdeki yeri2018 2019 yillari arasinda TRT 1 de yayinlanan Mehmetcik Kutlu Zafer adli Turk yapimi televizyon dizisinde tarafindan canlandirilmistir KaynakcaBu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Harp Akademileri Komutanligi Harp Akademilerinin 120 Yili Istanbul 1968 s 29 Kutulamare kahramani Halil Kut dun vefat etti Milliyet 21 Agustos 1957 91 Yildonumunde Kut ul Ammare Zaferi 28 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk Silahli Kuvvetleri Genelkurmay Baskanligi URL erisim tarihi 16 Ocak 2010 Mehmet Fatih Bas Gazi Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu 26 Aralik 2016 3 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2016 Kutan Ciller ille de Bozlak Hakki Devrim Radikal 22 10 2002 5 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2016 Murat Bardakci Kafayi cekiyorum o halde laikim baslikli yazisi Haberturk 3 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2016 Kut ul Amare komutani Mezarima raki dokun 3 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2016 Haber7 Haber7 7 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Kasim 2021 Sabah 21 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Kasim 2021 TRT Haber 27 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2023 Dis baglantilar