Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hanya (Yunanca: Χανιά, Latin harfleriyle Hania), Girit'in ikinci büyük şehri ve aynı adı taşıyan ve Girit'in dört idarî bölümünden biri olan Hanya ilinin (nomos) merkezidir.
| Hanya Χανιά | |
|---|---|
Chania | |
 | |
  Hanya | |
| Ülke |  Yunanistan |
| Bölge | Girit |
| İdari Bölge | Hanya |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Panagiotis Simandirakis |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 351,3 km² |
| Rakım | 20 m |
| Nüfus (2011) | |
| • Toplam | 108.642 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| Zaman dilimi | (DAS) |
| • Yaz (YSU) | (DAYS) |
| Alan kodu | 28210 |
| Plaka kodu | ΧΝ |
Resmî site www.chania.gr | |
Tarihçe
Erken dönem
Hanya'nın en eski kalıntıları Kastelli tepesindeki Tunç Çağı buluntularıdır. Büyük ihtimalle şehrin adı da, antik şehir Kidonya'nın değişmiş bir halidir. Burada antik çağda Kidonyalılar'ın yaşadığı ancak MÖ 15. yüzyılda bir saldırıya uğradıkları düşünülmektedir. Mikenler'in adaya gelmesi ile yeniden canlanan şehir, sonraki dönemlerde aynı sıklıkta yerleşim yeri olmayı sürdürememiştir. Nihayet Kidonya, MÖ 12. yüzyılda tamamen talan edilmiştir. Kastelli'de yapılan arkeolojik kazılarda Linear B yazılı çanak çömlekler gün yüzüne çıkarılmıştır.
Kastelli tepesindeki Orta Çağ duvarları içerisine entegre edilmiş devşirme malzemeler, helenistik ve Roma dönemi Kidonyasına ait yapılardan alınmış ve surları inşa ederken kullanılmıştır.
Orta Çağ
823 ile 828 yılları arasında Araplar tarafından fethedilen şehir, 926'da Bizans tarafından yeniden fethedilmiştir. Şehrin asıl kalkındığı dönem La Canea adını taşıdığı Venedik hakimiyeti dönemidir. Bilhassa 1252 yılında Marino Morosini döneminde bastırılan bir isyan sonrası şehrin kalesinin surları güçlendirilmiştir. Yine de Cenevizliler 1260'ta şehri ele geçirmiş ve 1290'a kadar ellerinde tutmuşlardır.
1290'den sonra da Venedikliler şehri tahkim etmeye devam etmiştir. Kastelli Kalesi bu çabanın 14. yüzyıldaki bir eseridir. Ancak bu kale gitgide büyüyen liman için yeterli savunma sağlayamıyordu. Zira başlarını Barbaros Hayreddin Paşa'nın çektiği Türk denizciler büyük bir risk oluşturuyordu. Bu tehdide karşı yeterli savunma sahibi olmak için Venedikliler 1536'da Kandiye'deki kaleyi de planlayan mimar Michele Sanmicheli'yi yeni bir kale tasarımı ile görevlendirmiştir. İnşa edilen bu yeni kale, 1645'teki Osmanlı kuşatmasına yalnızca 2 ay dayanabilmiştir.
Bu arada İstanbul’un Osmanlılar tarafından fethedilmesi sonrası şehirden kaçan pek çok din adamı ve sanatçı adaya sığınmış ve burada Bizans kültürü ve dinini yaşatmaktaydılar.
Osmanlı dönemi
Hanya, 1645 yılında 54 gün süren kuşatmadan sonra 17 Ağustos’ta Osmanlılar tarafından fethedildi. Osmanlılar’ın Girit Adası’nda fethettiği ilk kaleydi. 1669'da adanın fethini tamamlayan Osmanlı Devleti tarafından adanın idarî merkezi yapıldı. Osmanlı döneminde adaya camiler inşa edildi ve bazı kiliseler camiye dönüştürüldü. Bu dönemde Girit yerlilerinin bir kısmı da İslam dinine geçti.
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında çıkan Rum isyanı üzerine adaya gönderilen Gazi Ahmet Muhtar Paşa, Girit Rumları'nın bağımsızlığı için zemin hazırlayan Halepa Sözleşmesi’ni 23 Kasım 1878’de Hanya’nın bir ilçesi olan Halepa’da imzaladı.
1880 yılında burada bir Mevlevihane kurulmuş ve 1904 yılına kadar faaliyetlerini sürdürmüştür. 1923 yılı Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi ile şehrin müslüman nüfusu göç etmek zorunda bırakılmıştır.
Modern dönem
Hanya, 1898-1908 arasındaki Girit Devleti döneminde de başkent işlevi görmüştür. Bu dönemde Prens Yeoryos Hanya'da konaklamıştır.
Hanya büyük ölçüde Venedik dönemi çehresini korumuştur. Şehrin tarihi çehresine en büyük zararı 1941'deki Nazi saldırısı ve günümüzde gittikçe artan inşaat sektörü vermektedir.
Ulaşım
Şehrin havalimanı yaklaşık 16 km. uzaklıkta Akrotiri Yarımadası'nda bulunan Hanya Uluslararası Havalimanı'dır. Atina'dan buraya gelmek için öncelikle feribotla 6 km. uzaklıktaki Suda limanına ulaşmak gerekmektedir.
Ek bilgiler
- Yunan devlet adamı Eleftherios Venizelos, Hanya'ya yakın bir köyde doğmuştur.
- Türkçedeki "Hanya'yı ve Konya'yı görmek" deyimi bu şehirden dolayı ortaya çıktığı düşünülür.
Görülecek Yerler
Turistik yerler
- Hanya limanı. Limanın iç kesimleri Orta Çağ'da sık sık kum birikmesi yaşadığından daha az kullanılmıştır. Günümüzde de daha canlı olan kesim dış liman kesimidir.
- Hanya kapalı çarşısı, yerel gıda ürünlerinin satıldığı, içerisinde restoranlar da barındıran haç şeklinde tasarlanmış bir kapalı çarşı
Müzeler
- Hanya Arkeoloji Müzesi
- Denizcilik Müzesi, 1913 yılında Eleftherios Venizelos ve Yunanistan Kralı I. Konstantin, Yunanistan ile birleşmek için bayrak salladığı Firkas adını taşıyan tabyada 1973 yılında kurulmuştur. Gemi maketleri, sualtı buluntuları, çeşitli alet ve donanımlar aracılığıyla antik çağlardan günümüze denizcilik ve deniz savaşları hakkında bilgi vermektedir. Sergilenenler arasında bir Tunç Çağı gemisi olan Minoa'nın birebir kopyası da yer almaktadır. Müzenin diğer bölümlerinde Girit'in 1913'te Yunanistan'a ilhakı ve özerkliği sırasında Hanya'nın rolünü ve ayrıca 1941'den 1945'e kadar süren Alman işgalini konu edinmektedirler.
- Hanya Tarihi Müzesi ve Arşivi, şehir parkı yanında I. Sfakianaki 20 caddesinde 1900'den kalma neoklasik bir bina içerisinde yer almaktadır. Eleftherios Venizelos hakkındaki serginin yanı sıra, Türkler ve Nazilere karşı mücadeleyi konu edinen resimler, silahlar ve bayraklar sergilenmektedir.
Tarihî binalar
- Deniz feneri, doğudaki liman girişinde bulunur, 2006'da kapsamlı bir şekilde restore ve stabilize edilmiştir. Mısır'ın Girit'i 1830 yılındaki kısa süreli işgali sırasında Venedik zamanından kalma bir deniz fenerinin temelleri üzerine inşa edilmiştir.
- Venedik dönemi burçları: San Salvatore, Sabbionara, Schiavo-Lando kulesi
- Venedik dönemi tersanesi ve mühimmat deposu, 1497 yılında limanın iç kısmında inşa edilmiş, zaman zaman tersane olarak da kullanılmıştır. Günümüzde kötü durumda olan ve eski işlevini yitiren yapılar kurşunla kaplı tonozları ile dikkat çekicidir.
Dinî yapılar
- Osmanlı dönemi soğan kubbeli Küçük Hasan Paşa Camii
- Etz Hayim Sinagogu
- Chatzimichali Daliani caddesi üzerindeki Osmanlı dönemi minaresi
- Osmanlı döneminde Hünkar Camisi adı altında hizmet veren Aya Nikola Kilisesi. 1918 yılında yeniden kilise olan yapının iç dekorasyonu, Arthur Evans'ın Knossos'ta keşfettiği Minos saraylarına imrenerek koyu kırmızı renkli sütunlar ve açık mavi renkli duvarlar ile düzenlenmiştir sağlanmıştır. Yunan ulusunun uzun süren yabancı hükümranlıklar sonrası ulusal kimlik arayışının mimariye dökülmüş bir hali gibidir.
- Venedik dönemi San Rocco Kilisesi, 1630 yılında inşa edilmiş tek nefli bir kilisedir.
- Agioi Anargyroi Kilisesi, 16. yüzyılda inşa edilmiş hem Osmanlı hem de Venedik döneminde ortodoks kilisesi olarak hizmet vermiş bir kilisedir.
- Bir yangın sonucu içerisi kararmış olan ancak yine de ikonları ile dikkat çeken Aya Katerini Kilisesi
İlgili yayınlar
- İsmail Kara, Hanya / Girit Mevlevihanesi, Dergah Yayınları (İstanbul 2006)
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Hanya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hanya Yunanca Xania Latin harfleriyle Hania Girit in ikinci buyuk sehri ve ayni adi tasiyan ve Girit in dort idari bolumunden biri olan Hanya ilinin nomos merkezidir Hanya XaniaSehirChaniaHanyaUlkeYunanistanBolgeGiritIdari BolgeHanyaIdare Belediye BaskaniPanagiotis SimandirakisYuzolcumu Toplam351 3 km Rakim20 mNufus 2011 Toplam108 642 Yogunlukoto km Zaman dilimiUTC 02 00 DAS Yaz YSU UTC 03 00 DAYS Alan kodu28210Plaka koduXNResmi site www chania grTarihceErken donem Hanya nin en eski kalintilari Kastelli tepesindeki Tunc Cagi buluntularidir Buyuk ihtimalle sehrin adi da antik sehir Kidonya nin degismis bir halidir Burada antik cagda Kidonyalilar in yasadigi ancak MO 15 yuzyilda bir saldiriya ugradiklari dusunulmektedir Mikenler in adaya gelmesi ile yeniden canlanan sehir sonraki donemlerde ayni siklikta yerlesim yeri olmayi surdurememistir Nihayet Kidonya MO 12 yuzyilda tamamen talan edilmistir Kastelli de yapilan arkeolojik kazilarda Linear B yazili canak comlekler gun yuzune cikarilmistir Kastelli tepesindeki Orta Cag duvarlari icerisine entegre edilmis devsirme malzemeler helenistik ve Roma donemi Kidonyasina ait yapilardan alinmis ve surlari insa ederken kullanilmistir Orta Cag 823 ile 828 yillari arasinda Araplar tarafindan fethedilen sehir 926 da Bizans tarafindan yeniden fethedilmistir Sehrin asil kalkindigi donem La Canea adini tasidigi Venedik hakimiyeti donemidir Bilhassa 1252 yilinda Marino Morosini doneminde bastirilan bir isyan sonrasi sehrin kalesinin surlari guclendirilmistir Yine de Cenevizliler 1260 ta sehri ele gecirmis ve 1290 a kadar ellerinde tutmuslardir 1290 den sonra da Venedikliler sehri tahkim etmeye devam etmistir Kastelli Kalesi bu cabanin 14 yuzyildaki bir eseridir Ancak bu kale gitgide buyuyen liman icin yeterli savunma saglayamiyordu Zira baslarini Barbaros Hayreddin Pasa nin cektigi Turk denizciler buyuk bir risk olusturuyordu Bu tehdide karsi yeterli savunma sahibi olmak icin Venedikliler 1536 da Kandiye deki kaleyi de planlayan mimar Michele Sanmicheli yi yeni bir kale tasarimi ile gorevlendirmistir Insa edilen bu yeni kale 1645 teki Osmanli kusatmasina yalnizca 2 ay dayanabilmistir Bu arada Istanbul un Osmanlilar tarafindan fethedilmesi sonrasi sehirden kacan pek cok din adami ve sanatci adaya siginmis ve burada Bizans kulturu ve dinini yasatmaktaydilar Osmanli donemi Hanya 1645 yilinda 54 gun suren kusatmadan sonra 17 Agustos ta Osmanlilar tarafindan fethedildi Osmanlilar in Girit Adasi nda fethettigi ilk kaleydi 1669 da adanin fethini tamamlayan Osmanli Devleti tarafindan adanin idari merkezi yapildi Osmanli doneminde adaya camiler insa edildi ve bazi kiliseler camiye donusturuldu Bu donemde Girit yerlilerinin bir kismi da Islam dinine gecti 1877 1878 Osmanli Rus Savasi sirasinda cikan Rum isyani uzerine adaya gonderilen Gazi Ahmet Muhtar Pasa Girit Rumlari nin bagimsizligi icin zemin hazirlayan Halepa Sozlesmesi ni 23 Kasim 1878 de Hanya nin bir ilcesi olan Halepa da imzaladi 1880 yilinda burada bir Mevlevihane kurulmus ve 1904 yilina kadar faaliyetlerini surdurmustur 1923 yili Turkiye Yunanistan nufus mubadelesi ile sehrin musluman nufusu goc etmek zorunda birakilmistir Modern donem Hanya 1898 1908 arasindaki Girit Devleti doneminde de baskent islevi gormustur Bu donemde Prens Yeoryos Hanya da konaklamistir Hanya buyuk olcude Venedik donemi cehresini korumustur Sehrin tarihi cehresine en buyuk zarari 1941 deki Nazi saldirisi ve gunumuzde gittikce artan insaat sektoru vermektedir Hanya KatedraliUlasimSehrin havalimani yaklasik 16 km uzaklikta Akrotiri Yarimadasi nda bulunan Hanya Uluslararasi Havalimani dir Atina dan buraya gelmek icin oncelikle feribotla 6 km uzakliktaki Suda limanina ulasmak gerekmektedir Ek bilgilerYunan devlet adami Eleftherios Venizelos Hanya ya yakin bir koyde dogmustur Turkcedeki Hanya yi ve Konya yi gormek deyimi bu sehirden dolayi ortaya ciktigi dusunulur Gorulecek YerlerTuristik yerler Hanya limani Limanin ic kesimleri Orta Cag da sik sik kum birikmesi yasadigindan daha az kullanilmistir Gunumuzde de daha canli olan kesim dis liman kesimidir Hanya kapali carsisi yerel gida urunlerinin satildigi icerisinde restoranlar da barindiran hac seklinde tasarlanmis bir kapali carsiVenedik doneminden kalma tersane ve depolarMuzeler Hanya Arkeoloji Muzesi Denizcilik Muzesi 1913 yilinda Eleftherios Venizelos ve Yunanistan Krali I Konstantin Yunanistan ile birlesmek icin bayrak salladigi Firkas adini tasiyan tabyada 1973 yilinda kurulmustur Gemi maketleri sualti buluntulari cesitli alet ve donanimlar araciligiyla antik caglardan gunumuze denizcilik ve deniz savaslari hakkinda bilgi vermektedir Sergilenenler arasinda bir Tunc Cagi gemisi olan Minoa nin birebir kopyasi da yer almaktadir Muzenin diger bolumlerinde Girit in 1913 te Yunanistan a ilhaki ve ozerkligi sirasinda Hanya nin rolunu ve ayrica 1941 den 1945 e kadar suren Alman isgalini konu edinmektedirler Hanya Tarihi Muzesi ve Arsivi sehir parki yaninda I Sfakianaki 20 caddesinde 1900 den kalma neoklasik bir bina icerisinde yer almaktadir Eleftherios Venizelos hakkindaki serginin yani sira Turkler ve Nazilere karsi mucadeleyi konu edinen resimler silahlar ve bayraklar sergilenmektedir Kucuk Hasan Pasa CamiiTarihi binalar Deniz feneri dogudaki liman girisinde bulunur 2006 da kapsamli bir sekilde restore ve stabilize edilmistir Misir in Girit i 1830 yilindaki kisa sureli isgali sirasinda Venedik zamanindan kalma bir deniz fenerinin temelleri uzerine insa edilmistir Venedik donemi burclari San Salvatore Sabbionara Schiavo Lando kulesi Venedik donemi tersanesi ve muhimmat deposu 1497 yilinda limanin ic kisminda insa edilmis zaman zaman tersane olarak da kullanilmistir Gunumuzde kotu durumda olan ve eski islevini yitiren yapilar kursunla kapli tonozlari ile dikkat cekicidir Venedik donemi San Rocco KilisesiDini yapilar Osmanli donemi sogan kubbeli Kucuk Hasan Pasa Camii Etz Hayim Sinagogu Chatzimichali Daliani caddesi uzerindeki Osmanli donemi minaresi Osmanli doneminde Hunkar Camisi adi altinda hizmet veren Aya Nikola Kilisesi 1918 yilinda yeniden kilise olan yapinin ic dekorasyonu Arthur Evans in Knossos ta kesfettigi Minos saraylarina imrenerek koyu kirmizi renkli sutunlar ve acik mavi renkli duvarlar ile duzenlenmistir saglanmistir Yunan ulusunun uzun suren yabanci hukumranliklar sonrasi ulusal kimlik arayisinin mimariye dokulmus bir hali gibidir Venedik donemi San Rocco Kilisesi 1630 yilinda insa edilmis tek nefli bir kilisedir Agioi Anargyroi Kilisesi 16 yuzyilda insa edilmis hem Osmanli hem de Venedik doneminde ortodoks kilisesi olarak hizmet vermis bir kilisedir Bir yangin sonucu icerisi kararmis olan ancak yine de ikonlari ile dikkat ceken Aya Katerini KilisesiIlgili yayinlarIsmail Kara Hanya Girit Mevlevihanesi Dergah Yayinlari Istanbul 2006 Kaynakca 24 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2011 Sarisen Ufuk Tatil Atlas 2010 Haziran Temmuz Agustos 27 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2011 Wikimedia Commons ta Hanya ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir