Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Harbendelu veya Harmandalı Yörükleri, Oğuz Türkleri'nin Avşar boyunun Şamlu koluna bağlı oymak.
Etimolojisi
"Harbendelu" adı İlhanlı hükümdarı Olcaytu'dan gelmektedir. Türklerde ve Moğollarda yeni doğan çocuğa nazar değmemesi için belli bir yaşa gelene kadar kötü anlamda isim konur Olcaytu'nun ismine de Harbende (Eşekkulu) ismi verilmiştir. Sonrasında ise Hudabende (Tanrıkulu) ismini almıştır. Türkler Anadolu'ya ilk geldiğinde Büyük Selçuklu Devleti göçebe Türkmenleri yerleşik hayata geçirmek istemiş fakat atalarının yaşama şekline alışan Türkmen obaları kabul etmeyip Halep, Gaziantep ve Adana civarlarına gitmiştir. Bu obaların içinde Harbendelü obası da vardır. Harbendelüler kışlak olarak Gaziantep ile Şam'a kadarki geniş bölümde yaşamış yazlak olarak da Sivas Uzunyayla'ya çıkmışlardır. Fakat Harbendelüleri daha iyi anlamak istiyorsak üç bölüme ayırarak bakmamız lazım Batı Anadolu Harbendelüleri (1691'den sonraki süreç) değişmiş adıyla Harmandalılar, Doğu (Gaziantep, Adana) Harbendelüleri ve son olarak Azerbaycan ve İran Harbendelüleri (Hudabende) olarak sınıflandırabiliriz.
Harbendeluler ne kadar Oğuz Türklerinin Avşar Boyunun Şamlu oymağına tabii gözükse de 1691 tarihli Rakka'ya sürgün için ne bakılırsa aslen yine Oğuz Türklerinin Beğdili ya da Bayat mensuptur.
Harbendelülerin alt obaları şunlardır:
- Soyladı
- Kozaklı
- Dişirci
- Kozcu
- Kozanlu
- İlyas Fakihler
- Uzun Karacalu
- İnaloğlu
- Caferlü
- İbrahim Şahlu
- Kasım Hacılu
- Yalunuzlu
- Burhan Hacılu
- Kayanlu
- Kurtulmuşlu
- Mısır Hocalu
- İllemişlü
- Tansuklu
- Bostanlu
- Cadılu
Daha tabi bilemediğimiz obalar da vardır.
1691'den sonra Harbendelüler ayrılmış Ankara, Adana, Kırşehir üzerinden 3 ana koldan Batı Anadolu'ya göçmeye başlamışlardır. Bu göçenler Harmandalu ismini almıştır. Oradakiler Malatya, Gaziantep ve Sivas'ta (Altınyayla) kalmıştır. Bir kısımda İran'a göçüp orada yaşamışlardır, hatta Şah İsmail'in en önemli şairlerinden olan Afşar Sadıki İran Harbendelülerindendir. Batıya göçenler neredeyse hala Yörük yaşam tarzını sürdürmektedir.
Yaygınlık
Türkiye'de Sivas, Yozgat, Manisa ve İçel, Eskişehir yöresinde doğrudan Harmandalı Manisa Akhisar'daki Harmandalı köyü Girit'ten sonraları göçmen almıştır. Harmandalı köyleri olarak nitelenen bazı köyler bulunmaktadır. Türkiye'de Uşak, Aksaray (Ortaköy, Harmandalı köyü), İzmir, Aydın, Muğla (Çölmeklü adıyla geçer), Antalya, Silifke, Adana (İmamoğlu, Karataş), Gaziantep, Giresun, Kırşehir (Çiçekdağ), Ankara (Bala ve Keskin), Afyon (Sandıklı), Burdur, Tokat, Yozgat, Diyarbakır, Malatya, Sivas ve birçok yerde dağınık şekilde görülür. Bu sayılan illerde en az 4-5 köyleri vardır. İran'da ise Tebriz ve Kuzey Horasan'da rastlanmaktadır. Azerbaycan'da Xırmandalı adında köy bile vardır. Türkmenistan ve Özbekistan'da diğer Türk boylarıyla karışmış şekilde görülmektedir. Ayrıca çok eski olan Özbek destanında Harmandalı adında güçlü bir karakter görülmektedir. Kerkük'te Tuzhurmatu'da önemli bir nüfusu Harbendelüler oluşturur.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Harbendelu veya Harmandali Yorukleri Oguz Turkleri nin Avsar boyunun Samlu koluna bagli oymak Etimolojisi Harbendelu adi Ilhanli hukumdari Olcaytu dan gelmektedir Turklerde ve Mogollarda yeni dogan cocuga nazar degmemesi icin belli bir yasa gelene kadar kotu anlamda isim konur Olcaytu nun ismine de Harbende Esekkulu ismi verilmistir Sonrasinda ise Hudabende Tanrikulu ismini almistir Turkler Anadolu ya ilk geldiginde Buyuk Selcuklu Devleti gocebe Turkmenleri yerlesik hayata gecirmek istemis fakat atalarinin yasama sekline alisan Turkmen obalari kabul etmeyip Halep Gaziantep ve Adana civarlarina gitmistir Bu obalarin icinde Harbendelu obasi da vardir Harbendeluler kislak olarak Gaziantep ile Sam a kadarki genis bolumde yasamis yazlak olarak da Sivas Uzunyayla ya cikmislardir Fakat Harbendeluleri daha iyi anlamak istiyorsak uc bolume ayirarak bakmamiz lazim Bati Anadolu Harbendeluleri 1691 den sonraki surec degismis adiyla Harmandalilar Dogu Gaziantep Adana Harbendeluleri ve son olarak Azerbaycan ve Iran Harbendeluleri Hudabende olarak siniflandirabiliriz Harbendeluler ne kadar Oguz Turklerinin Avsar Boyunun Samlu oymagina tabii gozukse de 1691 tarihli Rakka ya surgun icin ne bakilirsa aslen yine Oguz Turklerinin Begdili ya da Bayat mensuptur Harbendelulerin alt obalari sunlardir Soyladi Kozakli Disirci Kozcu Kozanlu Ilyas Fakihler Uzun Karacalu Inaloglu Caferlu Ibrahim Sahlu Kasim Hacilu Yalunuzlu Burhan Hacilu Kayanlu Kurtulmuslu Misir Hocalu Illemislu Tansuklu Bostanlu Cadilu Daha tabi bilemedigimiz obalar da vardir 1691 den sonra Harbendeluler ayrilmis Ankara Adana Kirsehir uzerinden 3 ana koldan Bati Anadolu ya gocmeye baslamislardir Bu gocenler Harmandalu ismini almistir Oradakiler Malatya Gaziantep ve Sivas ta Altinyayla kalmistir Bir kisimda Iran a gocup orada yasamislardir hatta Sah Ismail in en onemli sairlerinden olan Afsar Sadiki Iran Harbendelulerindendir Batiya gocenler neredeyse hala Yoruk yasam tarzini surdurmektedir YayginlikTurkiye de Sivas Yozgat Manisa ve Icel Eskisehir yoresinde dogrudan Harmandali Manisa Akhisar daki Harmandali koyu Girit ten sonralari gocmen almistir Harmandali koyleri olarak nitelenen bazi koyler bulunmaktadir Turkiye de Usak Aksaray Ortakoy Harmandali koyu Izmir Aydin Mugla Colmeklu adiyla gecer Antalya Silifke Adana Imamoglu Karatas Gaziantep Giresun Kirsehir Cicekdag Ankara Bala ve Keskin Afyon Sandikli Burdur Tokat Yozgat Diyarbakir Malatya Sivas ve bircok yerde daginik sekilde gorulur Bu sayilan illerde en az 4 5 koyleri vardir Iran da ise Tebriz ve Kuzey Horasan da rastlanmaktadir Azerbaycan da Xirmandali adinda koy bile vardir Turkmenistan ve Ozbekistan da diger Turk boylariyla karismis sekilde gorulmektedir Ayrica cok eski olan Ozbek destaninda Harmandali adinda guclu bir karakter gorulmektedir Kerkuk te Tuzhurmatu da onemli bir nufusu Harbendeluler olusturur Kaynakca a b c d Faruk Sumer 2016 Oguzlar Turk Dunyasi Arastirmalari Vakfi ISBN 978 975 498 236 7 5 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Haziran 2020 Osmanli Tahrir Defterleri 2010 PDF Devlet Arsivleri 5 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2020