Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hasan Fehmi (1874 - 6 Nisan 1909), Osmanlı gazetecisi.
Yazı işleri müdürü ve başyazarı olduğu Serbesti Gazetesi’ndeki yazılarında İttihat ve Terakki yönetimini sert bir dille eleştiren gazeteci, 6 Nisan 1909 günü vurularak öldürülmüş ve Türkiye'de ilk basın şehidi olarak tarihe geçmiştir. Öldürülmesinden sonra gelişen olaylar, İttihat ve Terakki yönetimine karşı gelişen 31 Mart Ayaklanması’nı tetikledi. Öldürüldüğü 6 Nisan günü, Türkiye’de “Öldürülen Gazeteciler Günü” olarak kabul edilir.
Yaşam öyküsü
1874 yılında dünyaya geldi. İstanbul’da Mülkiye Mektebi’ndeki öğreniminin ardından Sultan II. Abdülhamit'in istibdat dönemi baskılarına dayanamayıp Paris’e gitti. Paris’te Prens Sabahattin ve çevresi ile tanıştı. Ardından Mısır’a gitti.
II. Meşrutiyet’in ilanından sonra İstanbul’a döndü. Serbesti gazetesinin başyazarlığını üstlendi. Dönemin radikal yazarlarından birisiydi.İttihat ve Terakki ve Sultan II. Abdülhamit yönetimine karşı sert eleştirilerde bulunuyordu. Yazıları, gazeteye tehdit mektuplarının gönderilmesine sebep oldu ancak o, eleştirilerine devam etti. 3 Nisan 1909'da, ölümünden dört gün önce yayımlanan makalesinde şunları yazmıştı: "Millet bugün kan ağlarken milletin damarlarında eskiden kalmış olan birkaç damla kanı da emmeğe uğraşan rüesay-ı mar tıynet (yılan karakterli acımasız karakterli kişiler) katiyen merhametten, insaftan bir şey anlamıyorlar. Bu cemiyet (İttihat ve Terakki) daha ne vakte kadar böyle mazarrat (kötülük) tohumları saçmakta devam edecektir? Zira cemiyetin fenalığı açlıktan da kıtlıktan da koleradan da ziyade tahribatı mucip oluyor."
6 Nisan 1909 gecesi arkadaşı mülkiye kaymakamlarından Ertuğrul Şakir Bey ile Beyoğlu’nda Engiri Milletvekili Müfit Bey'le görüşmeye giden Hasan Fehmi, Sirkeci'ye dönerken her iki girişinde güvenlik kontrolü yapılan Galata Köprüsü'nde silahlı saldırıya uğradı. Ensesinden girip alnından çıkan kurşun nedeniyle olay yerinde hayatını kaybetti. Ertuğrul Şakir Bey, göğsünden yaralandı. Ertuğrul Şakir'in ifadesine göre, süvari zabiti üniformalı saldırgan kendisine ateş ederken "Al sana da Mevlan" diye bağırmıştı. Bu ifade saldırının gerçekte Serbesti gazetesinin başyazarıyla birlikte sahibi Mevlânzâde Rifat'ı hedef aldığı, karanlıkta gözlüğü ve sakalı nedeniyle benzetildiği için Ertuğrul Şakir'in de hedef olduğu şeklinde yorumlandı. Cinayet aydınlatılamadı. 8 Nisan günü, İttihatçı muhaliflerin bir gövde gösterisine dönüşen büyük bir cenaze töreninin ardından II. Mahmut Türbesi’ne defnedildi.
31 Mart Vakası
Hasan Fehmi Bey’in öldürülmesini İttihat ve Terakki yönetimine mal eden muhalefet, olaya büyük tepki gösterdi. Cenazede Hukuk Fakültesi öğrencileri Mülkiye öğrencileri ile birleşerek Bab-ı Ali’nin kapısında Sadrazam Hüseyin Hilmi Paşa’dan katillerin bulunmasını istedi. Başlangıçta küçük olan topluluk, Sultanahmet'te bulunan Meclis-i Mebusan binası önüne gelinceye kadar 50 bine ulaştı. Paşanın topluluğa yaptığı konuşmada katilin yakalanması için emir verdiğini söylemesinin ardından "tabii eğer yakalanabilirse" ifadesini kullanması tepki çekti. Kalabalıkta bulunan genç hukuk öğrencisi, geleceğin başyazarlarından Burhan Felek "Buraya edatı şart girmez paşa. Katil yakalanırsa ne demek?" diye bağırdı. 31 Mart Ayaklanması, cenazedeki bu gövde gösterisinden beş gün sonra, henüz Hasan Fehmi’nin katledilmesinin etkisi geçmeden ortaya çıktı. Bu nedenle Hasan Fehmi’nin öldürülmesi, 31 Mart Ayaklanmasının yakın nedeni olarak görülür.
Öldürülen Gazeteciler Günü
Gazeteci Hasan Fehmi Bey’in bir suikasta kurban gittiği 6 Nisan günü, 1996’da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından “Basın Şehitleri Günü” olarak kabul edildi; 2005’ten bu yana ise bu anma gününün adı “Öldürülen Gazeteciler Günü” olarak değiştirildi. Anma günü vesilesiyle her 6 Nisan’da bazı etkinlikler gerçekleştirilir.
Kaynakça
- ^ a b "Portreler: Hasan Fehmi Bey (1874-1909) , Saidnursi.de sitesi, 20.04.2007". 19 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2011.
- ^ "Gazetecilik Enstitüsü Dergisi 1961 Yıllığı". Basınımızın Şehitleri, yazan: Mustafa Baydar. İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü, Fakülteler Matbaası. 28 Kasım 1961. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2022.
- ^ a b "Osmanlı Basınında 31 Mart Olayı" (PDF). Muhammet Emin Çaycı, Yüksek Lisans Tezi. Dokuzeylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü. 2009. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2022.[]
- ^ "Avni Özgürel, Gazeteci Neden Kurban Seçilir? , Radikal Gazetesi, 21.01.2007". 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2022.
- ^ "Kemal Kızıktoprak, 31 Mart Ayaklanması'nda Ulemanın Karşı Çabası OlarakCemiyet-i İlmiye-i İslâmiye'nin Beyannameleri, Köprü Dergisi, 78. Sayı, Bahar 2002". 13 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2011.
- ^ . 12 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2011.
- ^ "Basın Şehitleri Yerine Öldürülen Gazeteciler, Milliyet Gazetesi, 27.10.2005". 8 Ekim 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hasan Fehmi 1874 6 Nisan 1909 Osmanli gazetecisi Hasan Fehmi Bey Mart 1909 tarihli Resimli Kitab dergisinde Hasan Fehmi Bey in cenaze toreninden Mart 1909 tarihli Resimli Kitab dergisinde Hasan Fehmi Bey in cenaze toreninden Yazi isleri muduru ve basyazari oldugu Serbesti Gazetesi ndeki yazilarinda Ittihat ve Terakki yonetimini sert bir dille elestiren gazeteci 6 Nisan 1909 gunu vurularak oldurulmus ve Turkiye de ilk basin sehidi olarak tarihe gecmistir Oldurulmesinden sonra gelisen olaylar Ittihat ve Terakki yonetimine karsi gelisen 31 Mart Ayaklanmasi ni tetikledi Olduruldugu 6 Nisan gunu Turkiye de Oldurulen Gazeteciler Gunu olarak kabul edilir Yasam oykusuHasan Fehmi Bey in son fotografi Osmanlica yazi Sehid muhterem Hasan Fehmi beyin son resmidir 1874 yilinda dunyaya geldi Istanbul da Mulkiye Mektebi ndeki ogreniminin ardindan Sultan II Abdulhamit in istibdat donemi baskilarina dayanamayip Paris e gitti Paris te Prens Sabahattin ve cevresi ile tanisti Ardindan Misir a gitti II Mesrutiyet in ilanindan sonra Istanbul a dondu Serbesti gazetesinin basyazarligini ustlendi Donemin radikal yazarlarindan birisiydi Ittihat ve Terakki ve Sultan II Abdulhamit yonetimine karsi sert elestirilerde bulunuyordu Yazilari gazeteye tehdit mektuplarinin gonderilmesine sebep oldu ancak o elestirilerine devam etti 3 Nisan 1909 da olumunden dort gun once yayimlanan makalesinde sunlari yazmisti Millet bugun kan aglarken milletin damarlarinda eskiden kalmis olan birkac damla kani da emmege ugrasan ruesay i mar tiynet yilan karakterli acimasiz karakterli kisiler katiyen merhametten insaftan bir sey anlamiyorlar Bu cemiyet Ittihat ve Terakki daha ne vakte kadar boyle mazarrat kotuluk tohumlari sacmakta devam edecektir Zira cemiyetin fenaligi acliktan da kitliktan da koleradan da ziyade tahribati mucip oluyor 6 Nisan 1909 gecesi arkadasi mulkiye kaymakamlarindan Ertugrul Sakir Bey ile Beyoglu nda Engiri Milletvekili Mufit Bey le gorusmeye giden Hasan Fehmi Sirkeci ye donerken her iki girisinde guvenlik kontrolu yapilan Galata Koprusu nde silahli saldiriya ugradi Ensesinden girip alnindan cikan kursun nedeniyle olay yerinde hayatini kaybetti Ertugrul Sakir Bey gogsunden yaralandi Ertugrul Sakir in ifadesine gore suvari zabiti uniformali saldirgan kendisine ates ederken Al sana da Mevlan diye bagirmisti Bu ifade saldirinin gercekte Serbesti gazetesinin basyazariyla birlikte sahibi Mevlanzade Rifat i hedef aldigi karanlikta gozlugu ve sakali nedeniyle benzetildigi icin Ertugrul Sakir in de hedef oldugu seklinde yorumlandi Cinayet aydinlatilamadi 8 Nisan gunu Ittihatci muhaliflerin bir govde gosterisine donusen buyuk bir cenaze toreninin ardindan II Mahmut Turbesi ne defnedildi 31 Mart Vakasi Hasan Fehmi Bey in oldurulmesini Ittihat ve Terakki yonetimine mal eden muhalefet olaya buyuk tepki gosterdi Cenazede Hukuk Fakultesi ogrencileri Mulkiye ogrencileri ile birleserek Bab i Ali nin kapisinda Sadrazam Huseyin Hilmi Pasa dan katillerin bulunmasini istedi Baslangicta kucuk olan topluluk Sultanahmet te bulunan Meclis i Mebusan binasi onune gelinceye kadar 50 bine ulasti Pasanin topluluga yaptigi konusmada katilin yakalanmasi icin emir verdigini soylemesinin ardindan tabii eger yakalanabilirse ifadesini kullanmasi tepki cekti Kalabalikta bulunan genc hukuk ogrencisi gelecegin basyazarlarindan Burhan Felek Buraya edati sart girmez pasa Katil yakalanirsa ne demek diye bagirdi 31 Mart Ayaklanmasi cenazedeki bu govde gosterisinden bes gun sonra henuz Hasan Fehmi nin katledilmesinin etkisi gecmeden ortaya cikti Bu nedenle Hasan Fehmi nin oldurulmesi 31 Mart Ayaklanmasinin yakin nedeni olarak gorulur Oldurulen Gazeteciler GunuHasan Fehmi Bey in mezari Gazeteci Hasan Fehmi Bey in bir suikasta kurban gittigi 6 Nisan gunu 1996 da Turkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafindan Basin Sehitleri Gunu olarak kabul edildi 2005 ten bu yana ise bu anma gununun adi Oldurulen Gazeteciler Gunu olarak degistirildi Anma gunu vesilesiyle her 6 Nisan da bazi etkinlikler gerceklestirilir Kaynakca a b Portreler Hasan Fehmi Bey 1874 1909 Saidnursi de sitesi 20 04 2007 19 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2011 Gazetecilik Enstitusu Dergisi 1961 Yilligi Basinimizin Sehitleri yazan Mustafa Baydar Istanbul Universitesi Gazetecilik Enstitusu Fakulteler Matbaasi 28 Kasim 1961 Erisim tarihi 1 Temmuz 2022 a b Osmanli Basininda 31 Mart Olayi PDF Muhammet Emin Cayci Yuksek Lisans Tezi Dokuzeylul Universitesi Ataturk Ilkeleri ve Inkilap Tarihi Enstitusu 2009 Erisim tarihi 1 Temmuz 2022 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link olu kirik baglanti Avni Ozgurel Gazeteci Neden Kurban Secilir Radikal Gazetesi 21 01 2007 25 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2022 Kemal Kiziktoprak 31 Mart Ayaklanmasi nda Ulemanin Karsi Cabasi OlarakCemiyet i Ilmiye i Islamiye nin Beyannameleri Kopru Dergisi 78 Sayi Bahar 2002 13 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2011 12 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2011 Basin Sehitleri Yerine Oldurulen Gazeteciler Milliyet Gazetesi 27 10 2005 8 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2011