Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hasan Helimişi (Gürcüce: ჰასან ჰელიმიში) Laz ressam ve şairdir. Lazca ve Türkçe yazdığı şiirleri ve Laz motiflerini temel alan resimleriyle tanınmıştır.
| Hasan Helimişi | |
|---|---|
 Hasan Helimişi'nin otoportresi | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | Kasım 1907 Ortahopa, Lazistan Sancağı, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 2 Mart 1976 (68 yaşında) Sarpi, Gürcistan SSC, SSCB |
| Uyruk | Laz |
| Alanı | Ressam, şair |
| Katıldığı akımlar | Toplumcu şiir |
Hayatı
Laz ressam ve şair Hasan Helimişi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Ortahopa köyünde doğdu. İlkokul, ortaokul ve lise öğrenimini Türkiye'de tamamladı. 1925-1931 yılları arasında Hopa ve Pazar arasındaki Laz köylerinden derlemeler yaptı. 1932'de TKP üyesi olduğu için Sovyetler Birliği'ne çağrıldı ve Batum'a gitti. Aynı yıl Leningrad'da bulunan SSCB-Ulusal Azınlıklar Enstitüsü'ne gönderildi. Burada dans, müzik ve tiyatro gibi konularda eğitim aldı. Leningrad'da "Lazuri Grupa" adında bir horon ekibi kurdu. 1935 yılında tramvaydan düşerek sağ bacağını kaybeden Helimişi, Batum'a dönmek zorunda kaldı. Batum'da iken evlendi. Batum'da kaldığı yıllarda baba mesleği olan kunduracılıkla geçimini sağlarken 1938'de sebep gösterilmeden hapse atıldı. 3 ay Batum Hapishanesi ve bir süre Tiflis'teki bir hapishanede hapis yattıktan sonra "yanlışlık olduğu" belirtilerek hapisten çıkarıldı. 1949-1954 yılları arasında, güvenilmez ve “şüpheli” bir kişi olduğu için, Sibirya'daki Vasünggan (Tomsky Bölgesi) şehrine gönderildi. 1961'den 1967'ye kadar, Tiflis Devlet Üniversitesi (TSU) Doğu Çalışmaları Fakültesinde Türkçe öğretmenliği yaptı. 2 Mart 1976'da 68 yaşında ölen Helimişi, Sarpi köyüne götürülüp burada defnedildi.
Şiiri
Lazca ve Türkçe yazan Hasan Helimişi'nin şiirleri, diğer metinlerle birlikte Lazlar üzerine araştırmalar yapan Arnold Çikobava ve Sergi Cikia tarafından farklı zamanlarda yayımlandı. Bütün şiirleri İntelekti yayınevinin "100 Şiir" dizisi kapsamında Laz Şiiri (ლაზური პოეზია / Lazuri Poezia, 2007; Yayına hazırlayan: Tea Kalandia) adlı kitapta yer aldı. Hasan Helimişi’nin şiirinde başlıca konulardan biri doğduğu yer olan Lazistan’dır. Şiirlerinde sıkça çocukluk ve gençlik dönemini konu edinmiştir. Ozan geleneğinin temsilcisi olan Helimişi, “Ben Bir Âşığım” adlı şiirinde, halkından uzak olmasından ve memleketi Hopa’ya duyduğu özlemden dolayı kendini yuvası bozulmuş dertli bir bülbül olarak anlatır.
Resmi
Daha çok Laz motiflerini temel alan resimler yapan Hasan Helimişi’nin bir ressam olarak kabul edilmesi ölümünün ardından 1979 yılında, Batum'a Tiflis’ten gelen sanat tarihçilerinin Sarpi’deki kütüphanede korunan tabloları görmesinden sonra gerçekleşti. Aynı yıl Gürcistan Devlet Sanat Müzesi’nde tabloları sergilendi ve bu sergi büyük ses getirdi. Helimişi’nin resimleri günümüzde Sarpi köyündeki Sarpi Ortaokulu Sergi Salonu’nda sergilenmektedir. Ayrıca çok sayıda resmi, koleksiyoncuların koleksiyonlarında kendine yer buluyor.
Eserleri
- Wori nenape - Kısa dörtlükleri
- Xopurepes - Hopalılara
- Moleni lazi - Berideki Laz
- Çandaş gverdi - Yarım kalan düğün
- N3ana - Sene
- Mu ôat e skiri - Ne yapalim oğlum
- Onçamure
- Möita walona
- Mşkiridoni
- Yamo
- Hek noxro3kare
- Leningradi - Leningrad
- Semercis
- Marşalis
- Boğerdinare ğormoti
- Masuma fara
- İa var meskirun
- Leninis
- Var gomdunur
- Şirak komolis gyamgars
- Bâirom
- Kvaomxaze
- Zoğas mo munâinam
- Sinoriş ğali
Kaynakça
- ^ nplg.gov.ge 19 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - ჰასან ჰელიმიში; The National Parliamentary Library of Georgia
- ^ a b Tina Şioşvili, "Laz ozan Hasan Helimişi", Pirosmani dergisi, sayı 11, s. 9-14.
Dış bağlantılar
- Hasan Helimişi'nin otobiyografisi (Lazuri.com) 12 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hasan Helimisi Gurcuce ჰასან ჰელიმიში Laz ressam ve sairdir Lazca ve Turkce yazdigi siirleri ve Laz motiflerini temel alan resimleriyle taninmistir Hasan HelimisiHasan Helimisi nin otoportresiGenel bilgilerDogumKasim 1907 1907 11 00 Ortahopa Lazistan Sancagi Osmanli ImparatorluguOlum2 Mart 1976 68 yasinda Sarpi Gurcistan SSC SSCBUyrukLazAlaniRessam sairKatildigi akimlarToplumcu siirHasan Helimisi nin Gurcu alfabesini kullanarak Lazca yazdigi bir yaziHayatiLaz ressam ve sair Hasan Helimisi Osmanli Imparatorlugu nun Ortahopa koyunde dogdu Ilkokul ortaokul ve lise ogrenimini Turkiye de tamamladi 1925 1931 yillari arasinda Hopa ve Pazar arasindaki Laz koylerinden derlemeler yapti 1932 de TKP uyesi oldugu icin Sovyetler Birligi ne cagrildi ve Batum a gitti Ayni yil Leningrad da bulunan SSCB Ulusal Azinliklar Enstitusu ne gonderildi Burada dans muzik ve tiyatro gibi konularda egitim aldi Leningrad da Lazuri Grupa adinda bir horon ekibi kurdu 1935 yilinda tramvaydan duserek sag bacagini kaybeden Helimisi Batum a donmek zorunda kaldi Batum da iken evlendi Batum da kaldigi yillarda baba meslegi olan kunduracilikla gecimini saglarken 1938 de sebep gosterilmeden hapse atildi 3 ay Batum Hapishanesi ve bir sure Tiflis teki bir hapishanede hapis yattiktan sonra yanlislik oldugu belirtilerek hapisten cikarildi 1949 1954 yillari arasinda guvenilmez ve supheli bir kisi oldugu icin Sibirya daki Vasunggan Tomsky Bolgesi sehrine gonderildi 1961 den 1967 ye kadar Tiflis Devlet Universitesi TSU Dogu Calismalari Fakultesinde Turkce ogretmenligi yapti 2 Mart 1976 da 68 yasinda olen Helimisi Sarpi koyune goturulup burada defnedildi SiiriLazca ve Turkce yazan Hasan Helimisi nin siirleri diger metinlerle birlikte Lazlar uzerine arastirmalar yapan Arnold Cikobava ve Sergi Cikia tarafindan farkli zamanlarda yayimlandi Butun siirleri Intelekti yayinevinin 100 Siir dizisi kapsaminda Laz Siiri ლაზური პოეზია Lazuri Poezia 2007 Yayina hazirlayan Tea Kalandia adli kitapta yer aldi Hasan Helimisi nin siirinde baslica konulardan biri dogdugu yer olan Lazistan dir Siirlerinde sikca cocukluk ve genclik donemini konu edinmistir Ozan geleneginin temsilcisi olan Helimisi Ben Bir Asigim adli siirinde halkindan uzak olmasindan ve memleketi Hopa ya duydugu ozlemden dolayi kendini yuvasi bozulmus dertli bir bulbul olarak anlatir ResmiDaha cok Laz motiflerini temel alan resimler yapan Hasan Helimisi nin bir ressam olarak kabul edilmesi olumunun ardindan 1979 yilinda Batum a Tiflis ten gelen sanat tarihcilerinin Sarpi deki kutuphanede korunan tablolari gormesinden sonra gerceklesti Ayni yil Gurcistan Devlet Sanat Muzesi nde tablolari sergilendi ve bu sergi buyuk ses getirdi Helimisi nin resimleri gunumuzde Sarpi koyundeki Sarpi Ortaokulu Sergi Salonu nda sergilenmektedir Ayrica cok sayida resmi koleksiyoncularin koleksiyonlarinda kendine yer buluyor EserleriWori nenape Kisa dortlukleri Xopurepes Hopalilara Moleni lazi Berideki Laz Candas gverdi Yarim kalan dugun N3ana Sene Mu oat e skiri Ne yapalim oglum Oncamure Moita walona Mskiridoni Yamo Hek noxro3kare Leningradi Leningrad Semercis Marsalis Bogerdinare gormoti Masuma fara Ia var meskirun Leninis Var gomdunur Sirak komolis gyamgars Bairom Kvaomxaze Zogas mo munainam Sinoris galiKaynakca nplg gov ge 19 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ჰასან ჰელიმიში The National Parliamentary Library of Georgia a b Tina Siosvili Laz ozan Hasan Helimisi Pirosmani dergisi sayi 11 s 9 14 Dis baglantilarHasan Helimisi nin otobiyografisi Lazuri com 12 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde