Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hatiroğlu Şerafeddin Mesud, Anadolu Selçuklu Devleti yöneticisi ve Anadolu'daki Moğol yönetimine başkaldıran önderlerdendir.
Hayatının ilk yıllarıyla ilgili bilgi yoktur. Babası Hatıreddin Zekeriya-yı Sucâsi, Moğol ilerleyişi sırasında Zencan'dan Anadolu'ya gelmiştir. Babası, Batu Han tarafından Moğollar’ın kontrolündeki Anadolu Selçuklularına naip ve vezir olarak atanan Şemseddin İsfahânî'nin maiyetinde yer almış ve onun 1247 yılında beylerbeyi Şerafeddin Mahmud'un isyanının bastırılmasından sonra Emîr-i Dâd, 1253-1254 yılında Çorum Serleşkeri ve sonrasında da IV. Kılıç Arslan'ın naibi olmuştur.
Babasının yükseliş döneminde kendisinin nasıl bir hayat sürdüğü bilinmeyen Hatiroğlu Şerafeddin, 1257 yılında babası IV. Kılıç Arslan'ın yanında görevini sürdürürken kendisinin de Muineddin Süleyman Pervane'nin maiyet katibi olarak görev yaptığı görülmektedir. Muhtemelen 1262 yılında beylerbeyi (bütün askeri birliklerin başı) olmuştur. Pervane'nin etkin konumu sayesinde kendisine Niğde ve çevresi ikta olarak verilmiş, Niğde serleşkerliğine yükselmiştir. Bu önemli yükselişi sırasında sultan IV. Kılıç Arslan ile arası bozulmaya başlamıştır. Aksarayî ve Eflakî tarafından Muineddin Süleyman Pervane ve adamlarının komplosuyla zehirli şarap içirilerek IV. Kılıç Arslan'ın öldürüldüğü belirtilirken İbni Bibi ise IV. Kılıç Arslan'ın zehirli şarabı içtikten sonra öldürüleceğini anlayıp kaçmaya çalışırken Hatiroğlu Şerafeddin ve kardeşi Ziyaeddin tarafından yakalanarak öldürüldüğünü yazmıştır (1266).
IV. Kılıç Arslan'ın öldürülmesinden sonra tahta geçen çocuk yaştaki III. Gıyâseddin Keyhüsrev döneminde devlet yönetimine iyice hakim olan Pervane'nin en güvendiği adamlarından olmuş hatta ondan sonra devlette en önemli ikinci konuma kadar yükselmiştir. Bu esnada Moğol hükümdarı Abaka Han'ın kendi emirlerini Anadolu'ya göndererek önemli konuma getirmesi Pervane ve Hatiroğlu'nun da içinde bulunduğu birçok Anadolu Selçuklu idarecisini rahatsız etmiştir. 1274 yılında Pervane ile birlikte Anadolu'daki Moğol baskısından kurtulmak için Memlük Sultanı I. Baybars'ı davet eden grup içerisinde yer almıştır. Baybars bu daveti kabul etmekle birlikte gelecek yıl gelebileceğini söylemiştir. Ancak Pervane ikili oynayarak Moğollar'a açık şekilde karşı çıkmadığı gibi Baybars'a da gerekli desteği vermemiştir. Bu durum Hatiroğlu Şerafeddin ve birçok Selçuklu ileri gelenini rahatsız etmiş ve Pervane ile aralarının bozulmasına sebep olmuştur.
Pervane'nin 27 Mayıs 1276 tarihinde Sivas'tan Tebriz’e gitmesiyle Hatiroğlu Şerafeddin'de Moğollar ve onlara itaat eden Anadolu Selçuklu yönetimine karşı isyanı başlatmıştır. İsyan başlar başlamaz kendisini Kayseri'de tuzağa düşürüp öldürmekle görevlendirilen Emir Taceddin Giv'in amacını anlayarak onu kardeşi Ziyaeddin'in yardımıyla öldürmüştür. Temmuz ayında Kayseri'de denetim sağlandıktan sonra kardeşi Ziyaeddin'i, Sultan III. Gıyâseddin Keyhüsrev ve bazı emirlerle birlikte Niğde'ye göndermiştir. Bu sırada Karamanoğlu Mehmed'in yanında yer almasıyla birçok emir ve beyde kendisine katılmıştır. Bundan sonra birçok emirin bağlılık mektubunu alıp temsilcileriyle birlikte kardeşi Ziyaeddin'i Şam'da bulunan Sultan Baybars'ın yanına göndermiştir. 27 Temmuz da yapılan görüşmede Baybars'ın yıl sonuna kadar Anadolu'ya gelemeyeceğini belirtmesi ve Pervane'nin de yaklaşık 30 bin kişilik Moğol gücüyle Anadolu'ya geldiğinin haber alınması üzerine Hatiroğlu'nu destekleyen birçok emir ve bey kendisini terk etmeye başlamıştır. Hayal kırıklığı içerisindeki Hatiroğlu Şerafeddin, isyanına destek veren Ulukışla Kalesine gitmiş ancak kale yöneticisi Sabıku'd-din tarafından tutuklanarak Pervane'ye teslim edilmiştir. Sorgulamadan sonra Abaka Han'ın hakkına vereceği karar beklenmiş ve bu karar beklenirken de her gün 100 kırbaçla cezalandırılmıştır. Hakkında verilen idam emrinin gelmesiyle de 1276 yılı Ekim ayında idam edilmiştir. İbni Bibi, Şerefeddin Hatiroğlu'nun Kayseri'de idam edildikten sonra cesedinin parçalar halinde Konya, Ankara ve Erzincan'a gönderildiğini yazmıştır.
Kaynakça
- ^ Çubukçu, Tamer Ünal (2023). ""Çorum" Adının Tarihsel Gelişimi ve Kökeni Üzerine Bir Değerlendirme". Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi. 10 (6). DergiPark. ss. 2475-2501. 29 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2024.
- ^ a b c d Şen, Mehmet Emin; Bingöl, Galip (2022). "Anadolu'da Moğol Tahakkümüne Karşı Aykırı Bir Ses: Beylerbeyi Hatiroğlu Şerafeddin". Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, 7. DergiPark. ss. 381-392. 27 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2024.
- ^ Hacıgökmen, Mehmet Ali (2001). "Anadolu Selçukluları Zamanında Sadrü'd-din Konevî'nin Türkmen İsyanlarına Bakışı". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 10. DergiPark. ss. 39-49. 29 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hatiroglu Serafeddin Mesud Anadolu Selcuklu Devleti yoneticisi ve Anadolu daki Mogol yonetimine baskaldiran onderlerdendir Hayatinin ilk yillariyla ilgili bilgi yoktur Babasi Hatireddin Zekeriya yi Sucasi Mogol ilerleyisi sirasinda Zencan dan Anadolu ya gelmistir Babasi Batu Han tarafindan Mogollar in kontrolundeki Anadolu Selcuklularina naip ve vezir olarak atanan Semseddin Isfahani nin maiyetinde yer almis ve onun 1247 yilinda beylerbeyi Serafeddin Mahmud un isyaninin bastirilmasindan sonra Emir i Dad 1253 1254 yilinda Corum Serleskeri ve sonrasinda da IV Kilic Arslan in naibi olmustur Babasinin yukselis doneminde kendisinin nasil bir hayat surdugu bilinmeyen Hatiroglu Serafeddin 1257 yilinda babasi IV Kilic Arslan in yaninda gorevini surdururken kendisinin de Muineddin Suleyman Pervane nin maiyet katibi olarak gorev yaptigi gorulmektedir Muhtemelen 1262 yilinda beylerbeyi butun askeri birliklerin basi olmustur Pervane nin etkin konumu sayesinde kendisine Nigde ve cevresi ikta olarak verilmis Nigde serleskerligine yukselmistir Bu onemli yukselisi sirasinda sultan IV Kilic Arslan ile arasi bozulmaya baslamistir Aksarayi ve Eflaki tarafindan Muineddin Suleyman Pervane ve adamlarinin komplosuyla zehirli sarap icirilerek IV Kilic Arslan in olduruldugu belirtilirken Ibni Bibi ise IV Kilic Arslan in zehirli sarabi ictikten sonra oldurulecegini anlayip kacmaya calisirken Hatiroglu Serafeddin ve kardesi Ziyaeddin tarafindan yakalanarak olduruldugunu yazmistir 1266 IV Kilic Arslan in oldurulmesinden sonra tahta gecen cocuk yastaki III Giyaseddin Keyhusrev doneminde devlet yonetimine iyice hakim olan Pervane nin en guvendigi adamlarindan olmus hatta ondan sonra devlette en onemli ikinci konuma kadar yukselmistir Bu esnada Mogol hukumdari Abaka Han in kendi emirlerini Anadolu ya gondererek onemli konuma getirmesi Pervane ve Hatiroglu nun da icinde bulundugu bircok Anadolu Selcuklu idarecisini rahatsiz etmistir 1274 yilinda Pervane ile birlikte Anadolu daki Mogol baskisindan kurtulmak icin Memluk Sultani I Baybars i davet eden grup icerisinde yer almistir Baybars bu daveti kabul etmekle birlikte gelecek yil gelebilecegini soylemistir Ancak Pervane ikili oynayarak Mogollar a acik sekilde karsi cikmadigi gibi Baybars a da gerekli destegi vermemistir Bu durum Hatiroglu Serafeddin ve bircok Selcuklu ileri gelenini rahatsiz etmis ve Pervane ile aralarinin bozulmasina sebep olmustur Pervane nin 27 Mayis 1276 tarihinde Sivas tan Tebriz e gitmesiyle Hatiroglu Serafeddin de Mogollar ve onlara itaat eden Anadolu Selcuklu yonetimine karsi isyani baslatmistir Isyan baslar baslamaz kendisini Kayseri de tuzaga dusurup oldurmekle gorevlendirilen Emir Taceddin Giv in amacini anlayarak onu kardesi Ziyaeddin in yardimiyla oldurmustur Temmuz ayinda Kayseri de denetim saglandiktan sonra kardesi Ziyaeddin i Sultan III Giyaseddin Keyhusrev ve bazi emirlerle birlikte Nigde ye gondermistir Bu sirada Karamanoglu Mehmed in yaninda yer almasiyla bircok emir ve beyde kendisine katilmistir Bundan sonra bircok emirin baglilik mektubunu alip temsilcileriyle birlikte kardesi Ziyaeddin i Sam da bulunan Sultan Baybars in yanina gondermistir 27 Temmuz da yapilan gorusmede Baybars in yil sonuna kadar Anadolu ya gelemeyecegini belirtmesi ve Pervane nin de yaklasik 30 bin kisilik Mogol gucuyle Anadolu ya geldiginin haber alinmasi uzerine Hatiroglu nu destekleyen bircok emir ve bey kendisini terk etmeye baslamistir Hayal kirikligi icerisindeki Hatiroglu Serafeddin isyanina destek veren Ulukisla Kalesine gitmis ancak kale yoneticisi Sabiku d din tarafindan tutuklanarak Pervane ye teslim edilmistir Sorgulamadan sonra Abaka Han in hakkina verecegi karar beklenmis ve bu karar beklenirken de her gun 100 kirbacla cezalandirilmistir Hakkinda verilen idam emrinin gelmesiyle de 1276 yili Ekim ayinda idam edilmistir Ibni Bibi Serefeddin Hatiroglu nun Kayseri de idam edildikten sonra cesedinin parcalar halinde Konya Ankara ve Erzincan a gonderildigini yazmistir Kaynakca Cubukcu Tamer Unal 2023 Corum Adinin Tarihsel Gelisimi ve Kokeni Uzerine Bir Degerlendirme Akademik Tarih ve Dusunce Dergisi 10 6 DergiPark ss 2475 2501 29 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2024 a b c d Sen Mehmet Emin Bingol Galip 2022 Anadolu da Mogol Tahakkumune Karsi Aykiri Bir Ses Beylerbeyi Hatiroglu Serafeddin Ortacag Arastirmalari Dergisi 7 DergiPark ss 381 392 27 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2024 Hacigokmen Mehmet Ali 2001 Anadolu Selcuklulari Zamaninda Sadru d din Konevi nin Turkmen Isyanlarina Bakisi Selcuk Universitesi Turkiyat Arastirmalari Dergisi 10 DergiPark ss 39 49 29 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2024