Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hatra (Farsça: هترا, Arapça: الحضر al-Ḥaḍr), Irak'ın Ninova ilinde yer alan bir antik kenti. Bağdat'ın 290 km (180 mil) kuzeybatısında, Musul'un 110 km (68 mil) güneybatısında yer almaktadır.
| UNESCO Dünya Mirası | |
|---|---|
 Hatra Harabeleri, 1988 | |
| Konum |  Irak |
| (Kriter) | Kültürel: ii, iii, iv, vi |
| Referans | 277 |
| Tescil | 1985 (9. oturum) |
| Tehlike | 2015 — Günümüz |
| Bölge | Arap Ülkeleri |
Aramice “çevrilmiş yer” anlamına gelen Hatra şehri, MÖ 1. yüzyılda dini ve ticari merkez olarak Partlar tarafından kurulmuştur. Şehrin ilk sakinleri, şeyh ve rahip sınıfının egemen olduğu çöl Araplarıdır. Bazı araştırmacıların şehirdeki yaşamın Ahameniş İmparatorluğunun son dönemleri ya da Seleukos İmparatorluğu dönemine uzandığı yönündeki görüşler bulunmakla birlikte Part dönemi öncesine dair henüz herhangi bir bulgu bulunmamaktadır.
Roma ve Partlar arasında Mezopotamya'nın hakimiyeti için yapılan mücadele de ileri karakol konumunda olan antik şehir, özellikle Arabistan-Mezopotamya-Kuzey Suriye ve Küçük Asya’yı birbirine bağlayan geçiş rotasında olması nedeniyle stratejik önemini arttırmış, bu sayede de oldukça zenginleşmiştir. Çölün ortasındaki şehirde zengin yer altı su kaynaklarının bulunması, buradaki yerleşimin ayakta kalması için önemli bir rol oynamıştır.
Şehir, 115–117 yılları arasında yaşanan Roma-Part savaşlarında Roma İmparatoru Trajan tarafından kuşatılsa da (117) ele geçirilememiştir. İlerleyen yıllarda kenti başrahibi ve valisi olan Naşru’nun oğlu I. Sanatruk 140 yılından itibaren yerel krallığını kurarak (Araba Krallığı) Hatra’yı da başkenti yapmıştır. Ancak bu krallık yarı bağımsız olarak Partlar’a tabii olup, krallarına da “Arapların Kralı” unvanı verilmiştir. Roma İmparatoru Septimius Severus 197 yılında Partlar üzerine sefere çıktığında Partlar'ın başkenti Tizpon’u ele geçirmiş ancak altı ay kadar kuşattığı Hatra’yı ele geçirememiştir. Partlar’ın yıkılmasından sonra 224 yılında Sasani İmparatorluğu kurulunca, Hatra kralları da 226 yılından itibaren Romalılara tabi olmuştur. 235-238 yılları arasında Roma garnizonuna ev sahipliği yapan şehir, I. Şapur tarafından uzun süren bir kuşatmadan sonra ele geçirilince yakılıp yıkılmış ve bunun sonucunda da terk edilmiştir. 364 yılı Roma kayıtlarında yerleşimin harabe halinden bahsedilmiştir. Hatra şehri terk edildikten sonra aradan geçen yıllar boyunca çöl kumları altında kalarak unutulmuştur. 1836 yılına gelindiğinde ilk olarak İngiliz diplomat H. J. Ross tarafından keşfedilmiş ve ardından birçok yabancı gezgin ve bilim insanı tarafından araştırma yapılarak kayıtlara geçirilmiştir. Mimar Walter Andrae önderliğindeki bir Alman keşif heyeti tarafından yapılan incelemeler sonucunda 1912 yılında şehirle ilgili ilk açıklama yayınlanmıştır. 1951 yılından itibaren Iraklı arkeologlar tarafından geniş çaplı kazı ve restorasyon faaliyetlerine başlanan antik şehir gün yüzüne çıkmaya başlamıştır. Hatra şehri, 1985 yılında UNESCO Kültürel Miras Listesi’ne alınmıştır.
7 Mart 2015'te Irak yetkilileri de dahil olmak üzere çeşitli kaynaklar, Irak ve Şam İslam Devleti'nin (IŞİD) Hatra kalıntılarını yok etmeye başladığını bildirdi. IŞİD tarafından yayınlanan bir video, anıtların yıkılışını göstermekteydi.
2015 yılında artan tehditler nedeniyle Tehlike Altında olarak listelenen antik kent, 2017 yılı Mart ayında Haşdi Şaabi milisleri tarafından IŞİD'in elinden kurtarıldı.
Kaynakça
- ^ “HATRA”, Encyclopædia Iranica. URL: http://www.iranicaonline.org/articles/hatra 26 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim: 2019-06-10
- ^ “HATRA”, Aktüel Arkeoloji 52. Sayı. URL: http://www.aktuelarkeoloji.com.tr/hatra 3 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim: 2019-06-10
- ^ "ABC news". 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2017.
- ^ "UN News Centre". 16 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2017.
- ^ Vivian Salama (4 Nisan 2015). "Video: Islamic State group shot, hammered away Iraq's Hatra". Associated Press. 7 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2017.
- ^ "DW.com". 5 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ocak 2020.
 | Irak'taki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hatra Farsca هترا Arapca الحضر al Ḥaḍr Irak in Ninova ilinde yer alan bir antik kenti Bagdat in 290 km 180 mil kuzeybatisinda Musul un 110 km 68 mil guneybatisinda yer almaktadir HatraUNESCO Dunya MirasiHatra Harabeleri 1988Konum IrakKriterKulturel ii iii iv viReferans277Tescil1985 9 oturum Tehlike2015 GunumuzBolgeArap Ulkeleri Aramice cevrilmis yer anlamina gelen Hatra sehri MO 1 yuzyilda dini ve ticari merkez olarak Partlar tarafindan kurulmustur Sehrin ilk sakinleri seyh ve rahip sinifinin egemen oldugu col Araplaridir Bazi arastirmacilarin sehirdeki yasamin Ahamenis Imparatorlugunun son donemleri ya da Seleukos Imparatorlugu donemine uzandigi yonundeki gorusler bulunmakla birlikte Part donemi oncesine dair henuz herhangi bir bulgu bulunmamaktadir Roma ve Partlar arasinda Mezopotamya nin hakimiyeti icin yapilan mucadele de ileri karakol konumunda olan antik sehir ozellikle Arabistan Mezopotamya Kuzey Suriye ve Kucuk Asya yi birbirine baglayan gecis rotasinda olmasi nedeniyle stratejik onemini arttirmis bu sayede de oldukca zenginlesmistir Colun ortasindaki sehirde zengin yer alti su kaynaklarinin bulunmasi buradaki yerlesimin ayakta kalmasi icin onemli bir rol oynamistir Sehir 115 117 yillari arasinda yasanan Roma Part savaslarinda Roma Imparatoru Trajan tarafindan kusatilsa da 117 ele gecirilememistir Ilerleyen yillarda kenti basrahibi ve valisi olan Nasru nun oglu I Sanatruk 140 yilindan itibaren yerel kralligini kurarak Araba Kralligi Hatra yi da baskenti yapmistir Ancak bu krallik yari bagimsiz olarak Partlar a tabii olup krallarina da Araplarin Krali unvani verilmistir Roma Imparatoru Septimius Severus 197 yilinda Partlar uzerine sefere ciktiginda Partlar in baskenti Tizpon u ele gecirmis ancak alti ay kadar kusattigi Hatra yi ele gecirememistir Partlar in yikilmasindan sonra 224 yilinda Sasani Imparatorlugu kurulunca Hatra krallari da 226 yilindan itibaren Romalilara tabi olmustur 235 238 yillari arasinda Roma garnizonuna ev sahipligi yapan sehir I Sapur tarafindan uzun suren bir kusatmadan sonra ele gecirilince yakilip yikilmis ve bunun sonucunda da terk edilmistir 364 yili Roma kayitlarinda yerlesimin harabe halinden bahsedilmistir Hatra sehri terk edildikten sonra aradan gecen yillar boyunca col kumlari altinda kalarak unutulmustur 1836 yilina gelindiginde ilk olarak Ingiliz diplomat H J Ross tarafindan kesfedilmis ve ardindan bircok yabanci gezgin ve bilim insani tarafindan arastirma yapilarak kayitlara gecirilmistir Mimar Walter Andrae onderligindeki bir Alman kesif heyeti tarafindan yapilan incelemeler sonucunda 1912 yilinda sehirle ilgili ilk aciklama yayinlanmistir 1951 yilindan itibaren Irakli arkeologlar tarafindan genis capli kazi ve restorasyon faaliyetlerine baslanan antik sehir gun yuzune cikmaya baslamistir Hatra sehri 1985 yilinda UNESCO Kulturel Miras Listesi ne alinmistir 7 Mart 2015 te Irak yetkilileri de dahil olmak uzere cesitli kaynaklar Irak ve Sam Islam Devleti nin ISID Hatra kalintilarini yok etmeye basladigini bildirdi ISID tarafindan yayinlanan bir video anitlarin yikilisini gostermekteydi 2015 yilinda artan tehditler nedeniyle Tehlike Altinda olarak listelenen antik kent 2017 yili Mart ayinda Hasdi Saabi milisleri tarafindan ISID in elinden kurtarildi Kaynakca HATRA Encyclopaedia Iranica URL http www iranicaonline org articles hatra 26 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 2019 06 10 HATRA Aktuel Arkeoloji 52 Sayi URL http www aktuelarkeoloji com tr hatra 3 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 2019 06 10 ABC news 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Haziran 2017 UN News Centre 16 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Haziran 2017 Vivian Salama 4 Nisan 2015 Video Islamic State group shot hammered away Iraq s Hatra Associated Press 7 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Haziran 2017 Arsivlenmis kopya 25 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Haziran 2017 DW com 5 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ocak 2020 Irak taki bir yerlesim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz