Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beyaz başlı yunus (Cephalorhynchus hectori), Cephalorhynchus cinsinde bulunan dört tür arasında en çok bilinen yunus türüdür.
| Beyaz başlı yunus | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Kaikoura, Yeni Zelanda'da beyaz başlı yunus | ||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Cephalorhynchus hectori Van Beneden, 1881 | ||||||||||||||||
 Beyaz başlı yunus doğal yaşam alanı | ||||||||||||||||
Alttürler | ||||||||||||||||
|
Beyaz başlı yunus, 1,4 metrelik boyu ile en küçük deniz memelileri arasındadır. Yeni Zelanda yunusu ya da Hector yunusu olarak da bilinir.
Beyaz başlı yunusun bilimsel adı, şu anda Yeni Zelanda Te Papa müzesi olan Wellington'daki Koloni Müzesi'nin müdürü olan Sir James Hector'un (1834-1907) anısına verilmiştir. Hector, bu yunusun bulunan ilk örneğini inceleyen kişidir.
Özellikleri
Beyaz başlı yunusun ağzı belirgin bir şekilde çıkıntılı değildir. Kendine özgü yuvarlak bir sırt yüzgeci bulunur. Kuyruğunun uçları sivridir ve arka kenarları içbükeydir. Genel rengi soluk gri olmasına karşın yakından bakıldığında aslında karmaşık bir renk yapısına sahip olduğu görülür. Alın içinde siyah çizgiler bulunan gri renktedir. Ağzının ucu siyahtır. Boğazı ve göğsü beyazdır. Göğsün üzerinde koyu gri renkteki yan yüzgeçlerden gözlere kadar giden koyu gri bir leke vardır. Beyaz olan karın bölgesinde de sırt yüzgeçinin altında yanlarda yer alan bir kuşak bulunur. Sırtın büyük kısmı ve yanlar ağızla aynı gri renktedir. Kuyruk bağlantısı dardır.
Yaklaşık dokuz kilogram doğan yunus erişkin olduğunda 40 ile 60 kg arası büyüklüğe erişir.Yaklaşık yirmi yıl yaşar.
Beyaz başlı yunuslar iki ile sekiz bireyden oluşan gruplar hâlinde yaşar. Çok hareketli hayvanlardır, hemen hemen her zaman teknelerin baş dalgasını takip eder, su yosunlarıyla oynarlar. Denizden sıçrayan yunuslar yan olarak denize düşer ve büyük bir ses çıkarır. Dik ya da yatay düştüklerinde çok daha az ses çıkarırlar.
Nüfus ve dağılımı
Beyaz başlı yunus yalnız Yeni Zelanda'nın kıyı bölgelerinde bulunur. Güney Adası'nın her iki yanında yer alan başlıca iki popülasyon vardır. Bu iki popülasyonun Cook Boğazı'ndaki ve Güney Adası'nın güneybatı ucundaki derin su nedeniyle birbirlerinden koptukları düşünülmektedir. Türün ya derin suyu geçemediği ya da geçmek istemediği sanılmaktadır. 1980'lerin ortalarında toplam popülasyonun 3.500 civarında olduğu tahmin edilmişti. Yakın geçmişte yapılan bir araştırma sonucu sayılarının 2.000-2.500 civarında olduğu sanılmaktadır. Hatırı sayılır bir popülasyon Yeni Zelanda Christchurch yakılarında 'da bulunur.
Beyaz başlı yunuslar yazları kıyıya 10 km'den az mesafelerde kışları da biraz daha uzak bir mesafede gözlemlenir. Avustralya ve Malezya'da bu yunusların görüldüğü bildirilmiştir ancak bunlar yanlış tanımlanan başka tür yunuslardır.
Maui alttüründe yaklaşık 100 birey bulunmaktadır.
Korunma durumları
Balık ağları beyaz başlı yunuslar için oldukça önemli bir tehdit oluşturur. Balık ağlarına yakalanma nedeniyle ölümlerin 1970'lerden beri yunus popülasyonunu yarıya düşürdüğü tahmin edilmektedir. 1988 yılında Banks Yarımadası etrafında yaratılan deniz koruma alanında balık ağı ile avlanma yasaklanmıştır. Bu sayede popülasyonun azalışı önlenmiştir ancak henüz bir artış gözlemlenmemiştir. Tekne pervanelerine takılma gibi diğer tehditler bu artışı engellediği düşünülmektedir.
Mart 2004'te Yeni Zelanda Koruma Bakanlığı üç beyaz başlı yunusu işaretleyerek uydu ile takip etmeyi test etmeye başlamıştır. Eğer bu yunusların hareketleri başarılı bir şekilde izlenebilirse bu sistem türleri büyük tehlike altındaki Maui alttürünün izlenmesi için kullanılacaktır.
(Cephalorhynchus hectori maui) Yeni Zelanda'nın Kuzey Adası'nın kuzeybatı kıyısının açıklarında bulunan bir beyaz başlı yunus alttürüdür. Deniz memelileri arasında en tehlikeli durumda olan tür Maui yunusudur. Benzer durumdaki diğer deniz memelileri yalnızca nehir ve haliçlerde yaşar. Doğal yaşam alanında yaklaşık 100 kadar Maui yunusu kaldığı söylenmektedir. Maui yunusunun soyu balık ağlarına yakalanarak ve tekne pervanelerine takılarak oluşan ölümler nedeniyle tükenmeye başlamıştır. Erişkin Maui yunusları genellikle 1,2 - 1,4 metre boyunda ve 50 kg ağırlığındadır. Yuvarlak sırt yüzgeçleri vardır ve karın kısımları beyaz, yanları ise gridir. Maui yunusları 90 saniyelik kısa dalışlarla okyanus tabanındaki küçük balıklar ve kabuklu deniz hayvanlarıyla beslenir.
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Cephalorhynchus hectori ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur- WDCS - Balinalar ve yunuslar derneği24 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.wwf.org.nz30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Resimler
-
![image]()
'de Porpoise Koyu'nda beyaz başlı yunuslar. -
![image]()
Bir insan ve beyaz başlı yunusun boyut karşılaştırması -
![image]()
Beyaz başlı yunus -
![image]()
Kaikoura, Yeni Zelanda'da beyaz başlı yunus
Malene Thyssen tarafından çekilmiştir.
Notlar
- Balinalar Uzmanlık Grubu (1996). Cephalorhynchus hectori.5 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 2006 IUCN Kırmızı Liste. IUCN 2006. 5 Mayıs 2006'da çekildi. Bilgibankası girişinde bu türün neden tehdit altında olduğu açıklanmaktadır.
- National Audubon Society: Guide to Marine Mammals of the World
- Encyclopedia of Marine Mammals
- Whales, Dolphins and Porpoises, Mark Carwardine 1995
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Beyaz basli yunus Cephalorhynchus hectori Cephalorhynchus cinsinde bulunan dort tur arasinda en cok bilinen yunus turudur Beyaz basli yunusKaikoura Yeni Zelanda da beyaz basli yunusKorunma durumuTehlikede IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem Animalia Hayvanlar Sube Chordata Kordalilar Sinif Mammalia Memeliler Takim Cetacea Balinalar Alt takim OdontocetiFamilya Delphinidae Yunusgiller Cins CephalorhynchusTur C hectoriIkili adlandirmaCephalorhynchus hectori Van Beneden 1881Beyaz basli yunus dogal yasam alaniAltturlerCephalorhynchus hectori maui Beyaz basli yunus 1 4 metrelik boyu ile en kucuk deniz memelileri arasindadir Yeni Zelanda yunusu ya da Hector yunusu olarak da bilinir Beyaz basli yunusun bilimsel adi su anda Yeni Zelanda Te Papa muzesi olan Wellington daki Koloni Muzesi nin muduru olan Sir James Hector un 1834 1907 anisina verilmistir Hector bu yunusun bulunan ilk ornegini inceleyen kisidir OzellikleriBeyaz basli yunusun agzi belirgin bir sekilde cikintili degildir Kendine ozgu yuvarlak bir sirt yuzgeci bulunur Kuyrugunun uclari sivridir ve arka kenarlari icbukeydir Genel rengi soluk gri olmasina karsin yakindan bakildiginda aslinda karmasik bir renk yapisina sahip oldugu gorulur Alin icinde siyah cizgiler bulunan gri renktedir Agzinin ucu siyahtir Bogazi ve gogsu beyazdir Gogsun uzerinde koyu gri renkteki yan yuzgeclerden gozlere kadar giden koyu gri bir leke vardir Beyaz olan karin bolgesinde de sirt yuzgecinin altinda yanlarda yer alan bir kusak bulunur Sirtin buyuk kismi ve yanlar agizla ayni gri renktedir Kuyruk baglantisi dardir Yaklasik dokuz kilogram dogan yunus eriskin oldugunda 40 ile 60 kg arasi buyukluge erisir Yaklasik yirmi yil yasar Beyaz basli yunuslar iki ile sekiz bireyden olusan gruplar halinde yasar Cok hareketli hayvanlardir hemen hemen her zaman teknelerin bas dalgasini takip eder su yosunlariyla oynarlar Denizden sicrayan yunuslar yan olarak denize duser ve buyuk bir ses cikarir Dik ya da yatay dustuklerinde cok daha az ses cikarirlar Nufus ve dagilimiBeyaz basli yunus yalniz Yeni Zelanda nin kiyi bolgelerinde bulunur Guney Adasi nin her iki yaninda yer alan baslica iki populasyon vardir Bu iki populasyonun Cook Bogazi ndaki ve Guney Adasi nin guneybati ucundaki derin su nedeniyle birbirlerinden koptuklari dusunulmektedir Turun ya derin suyu gecemedigi ya da gecmek istemedigi sanilmaktadir 1980 lerin ortalarinda toplam populasyonun 3 500 civarinda oldugu tahmin edilmisti Yakin gecmiste yapilan bir arastirma sonucu sayilarinin 2 000 2 500 civarinda oldugu sanilmaktadir Hatiri sayilir bir populasyon Yeni Zelanda Christchurch yakilarinda da bulunur Beyaz basli yunuslar yazlari kiyiya 10 km den az mesafelerde kislari da biraz daha uzak bir mesafede gozlemlenir Avustralya ve Malezya da bu yunuslarin goruldugu bildirilmistir ancak bunlar yanlis tanimlanan baska tur yunuslardir Maui altturunde yaklasik 100 birey bulunmaktadir Korunma durumlariBalik aglari beyaz basli yunuslar icin oldukca onemli bir tehdit olusturur Balik aglarina yakalanma nedeniyle olumlerin 1970 lerden beri yunus populasyonunu yariya dusurdugu tahmin edilmektedir 1988 yilinda Banks Yarimadasi etrafinda yaratilan deniz koruma alaninda balik agi ile avlanma yasaklanmistir Bu sayede populasyonun azalisi onlenmistir ancak henuz bir artis gozlemlenmemistir Tekne pervanelerine takilma gibi diger tehditler bu artisi engelledigi dusunulmektedir Mart 2004 te Yeni Zelanda Koruma Bakanligi uc beyaz basli yunusu isaretleyerek uydu ile takip etmeyi test etmeye baslamistir Eger bu yunuslarin hareketleri basarili bir sekilde izlenebilirse bu sistem turleri buyuk tehlike altindaki Maui altturunun izlenmesi icin kullanilacaktir Cephalorhynchus hectori maui Yeni Zelanda nin Kuzey Adasi nin kuzeybati kiyisinin aciklarinda bulunan bir beyaz basli yunus altturudur Deniz memelileri arasinda en tehlikeli durumda olan tur Maui yunusudur Benzer durumdaki diger deniz memelileri yalnizca nehir ve haliclerde yasar Dogal yasam alaninda yaklasik 100 kadar Maui yunusu kaldigi soylenmektedir Maui yunusunun soyu balik aglarina yakalanarak ve tekne pervanelerine takilarak olusan olumler nedeniyle tukenmeye baslamistir Eriskin Maui yunuslari genellikle 1 2 1 4 metre boyunda ve 50 kg agirligindadir Yuvarlak sirt yuzgecleri vardir ve karin kisimlari beyaz yanlari ise gridir Maui yunuslari 90 saniyelik kisa dalislarla okyanus tabanindaki kucuk baliklar ve kabuklu deniz hayvanlariyla beslenir Dis baglantilarWikimedia Commons ta Cephalorhynchus hectori ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur WDCS Balinalar ve yunuslar dernegi24 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde www wwf org nz30 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Resimler de Porpoise Koyu nda beyaz basli yunuslar Bir insan ve beyaz basli yunusun boyut karsilastirmasi Beyaz basli yunus Kaikoura Yeni Zelanda da beyaz basli yunus Malene Thyssen tarafindan cekilmistir NotlarBalinalar Uzmanlik Grubu 1996 Cephalorhynchus hectori 5 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2006 IUCN Kirmizi Liste IUCN 2006 5 Mayis 2006 da cekildi Bilgibankasi girisinde bu turun neden tehdit altinda oldugu aciklanmaktadir National Audubon Society Guide to Marine Mammals of the World ISBN 0 375 41141 0 Encyclopedia of Marine Mammals ISBN 0 12 551340 2 Whales Dolphins and Porpoises Mark Carwardine 1995 ISBN 0 7513 2781 6Kaynakca