Henri de La Tour d'Auvergne, Vicomte de Turenne (11 Eylül 1611 – 27 Temmuz 1675), genellikle Turenne olarak bilinir. Bir Fransız generaliydi ve Fransa Mareşal Generali olarak terfi ettirilen altı Polisten biriydi. La Tour d'Auvergne ailesinin en ünlü üyesi, 50 yıllık kariyeri boyunca askeri başarıları, ona tarihin en büyük askeri komutanlarından biri olarak ün kazandırdı.
Henri de La Tour d’Auvergne, Turenne viskontu | |
---|---|
Tarafından çizilen resmi | |
Lakabı | Turenne |
Doğum | 11 Eylül 1611 Sedan kalesi, (Günümüz Fransa’da) |
Ölüm | 27 Temmuz 1675 (63 yaşında) , Württemberg (Günümüz Almanya’da) |
Bağlılığı | |
Branşı | |
Hizmet yılları | 1625–1675 |
Rütbesi | Mareşal |
İmza | |
Bir Fransız Mareşalinin oğlu olarak Huguenot ailesinde doğdu. İlk olarak, dayısı Maurice ve Frederick Henry'nin emri altında Hollanda Eyalet Ordusu'nda gönüllü olarak görev yaptı. Otuz Yıl Savaşları sırasında 1638'de ele geçirerek öne çıktı. 1643'te Fransa Mareşali olarak terfi ettirildi, ertesi yıl Bavyera'ya saldırdı, üç yıllık savaşta Bavyera ordusunu yendi ve Bavyera Seçmenini barış yapmaya zorladı. Seçmen kısa süre sonra anlaşmayı bozdu ve 1648'de Turenne, İsveç'in desteğiyle tekrar işgal ederek 'de İmparatorluk ordusunu bastırdı ve Bavyera'yı pasifleştirdi.
Turenne başlangıçta 'u destekledi, 1651'de Kraliyet hizmetine geri döndü ve Paris'in eteklerinde Condé Prensi'nin ordusunu yenip şehri yeniden işgal ederek Fransa'nın en önde gelen generali olarak ortaya çıktı. Arras'ta (1654) ve Dunkirk'te (1658) İspanyol ordularına karşı kazandığı zaferler, İspanya Hollanda'sının çoğunun istilasına yol açtı ve İspanya'ya karşı savaşı muzaffer bir şekilde sona erdirdi. İki yıl sonra, XIV.Louis onu Fransa Mareşali olarak atadı. Mutlak monarşinin bir destekçisi olmasına rağmen, 1668'de Katolikliğe geçti ve siyasi teşviklere rağmen daha önce bunu yapmayı reddetti.
1667'deki Devrim Savaşı sırasında Turenne, İspanya Hollanda'sını neredeyse hiç direniş göstermeden ele geçirdi. 1672'de Fransızlar Hollanda Cumhuriyeti'ni işgal etti ve Mareşal, ülkeyi Amsterdam'a kadar fethetti. Ertesi yıl Kutsal Roma İmparatorluğu'nu işgal etti, Elbe'ye ulaştı ve Brandenburg'u Fransız karşıtı koalisyonu terk etmeye zorladı. Alsas'ın üstün Müttefik kuvvetlerine yenilmesiyle karşı karşıya kalan kariyerini, en önemlisi Turckheim'da (1675) olmak üzere bir dizi savaş zaferi ve kış ortasında İmparatorlukları Alsas'tan süren Vosges çevresinde ustaca bir stratejik dönüş hareketi ile taçlandırdı. 1675'te yapılan öldürüldü.
Arka Plan ve Erken Dönemi
Sedan Prensi Bouillon Dükü Henri de La Tour d'Auvergne'nin ikinci oğlu, ikinci eşi Sessiz William'ın kızı Elizabeth'ten Prensi Orange, Sedan'da doğdu. Hayatının ilk yıllarında parasının çoğunun fakirlere gittiği söyleniyor. Bir Huguenot eğitimi ve zamanın genç bir soylusunun olağan eğitimini aldı. İlk başta tembel bir öğrenciydi ama babası entelektüel tembelliğinin fiziksel zayıflığı orduya katılmanın önünde büyük bir engel olduğunu söylemeye başladıktan sonra kendi isteğiyle okumaya başladı. 1623'te babasının ölümünden sonra kendini vücut egzersizlerine adadı ve doğal zayıflığını büyük ölçüde yendi.Seksen Yıl Savaşları sırasında Maurice'in korumasında er olarak başladı.
Ordudaki en eğitimli ve disiplinli subay olduğu iddia ediliyordu, askerlerinden yalnızca disiplin değil, aynı zamanda yüksek ahlaki standartlar da talep ediyordu. Nezaketi onu bütün ordu arasında çok sevdirdi. Genç subay, dönemin kuşatmalarında yer aldı, tahkimatlar ve kuşatma hakkında çok şey öğrendi. 1629'daki Bois-le-Duc kuşatmasındaki görevinden dolayı özel bir övgü kazandı, ancak pervasızlığı nedeniyle azarlandı. Ayrıca, muhafız görevlendirmek ve keşif yapmak gibi bir orduyu yönetmenin ayrıntıları hakkında çok şey öğrendi. 1630'da Turenne Hollanda'yı terk etti ve hem askeri ilerleme beklentisiyle hem de annesinin Fransız tahtına sadakat gösterme arzusuyla motive olarak Fransa'nın hizmetine girdi.
Kardinal Richelieu onu hemen bir piyade alayının albayı yaptı. 1630'da Schomberg komutasında olaysız bir sefere katıldı ancak Fransız bayrağı altında ilk ciddi hizmeti Lorraine'deki Mareşal de la Force tarafından gerçekleşti (1634). 1635'te Turenne, Lorraine ve Ren Nehri'nde komutasında görev yaptı. Fransızlar ve müttefikleri, Mainz İmparatorluk kuşatmasını kaldırdı (8 Ağustos 1635), ancak Fransız ordusu erzak yetersizliği nedeniyle Metz'e geri çekilmek zorunda kaldı. Geri çekilme sırasında ünlü imparatorluk Generali Gallas ile kılıçları ölçtü ve kendisini büyük ölçüde ayırt etti. Yeniden düzenlenen ordu, 1636'da tekrar sahaya çıktı ve fırtınada ağır yaralandığı Saverne'yi (Zabern) ele geçirdi. 1637'de Landrecies'in ele geçirilmesi (26 Temmuz) dahil olmak üzere Flandre savaşına katıldı. 1638'in ikinci yarısında, Saxe-Weimar'lı Bernhard'ın (1608-1639) altında hizmet verirken, 17 Aralık'ta teslim olan Breisach'a (yukarı Ren'deki en güçlü kale olduğu söyleniyor) saldırıyı yönetti.
Turenne, artık Fransa'nın en önde gelen genç generallerinden biri olarak ün kazanmıştı ve Richelieu onu daha sonra Harcourt kontu komutasındaki 1639-1640 İtalyan savaşında işe aldı. 19 Kasım 1639'da Turenne, "" savaşı olarak adlandırılan ünlü arka koruma eyleminde savaştı ve kendi olay tanımında kendisine yalnızca küçük bir rol vermesine rağmen çok övgü aldı. Casal savaşında 10.000 Fransız, 20.000 İspanyol'u yendi. Fransız komutan Harcourt neredeyse kuşatılmıştı ama Turenne düşmanı korkutmak için aldatmacayı kullandı ve savaş kazanıldı. 1640'ta Harcourt, Casale Monferrato'yu kurtardı ve Prens Thomas'ın güçlerini Torino'da kuşattı, bu arada kaledeki başka bir Fransız kuvvetini kuşattı. O kış, Savoy Prensi Thomas'ın güçlerine karşı Fransızlar tarafından tutulan Torino kalesini yeniden ele geçirdi. Kaledeki Fransızlar direnirken, Prens Thomas 17 Eylül 1640'ta teslim olmak zorunda kaldı, Harcourt'un hatlarını kuşatan dördüncü bir ordu aynı zamanda emekli olmaya zorlandı. Şimdiye kadar korgeneral olan Turenne, zaferde önemli bir rol oynadı. 1641 seferi sırasında kendisi komuta etti ve Coni, Ceva ve Mondovì'yi aldı.
1642'de 'u fetheden Fransız birliklerinin ikinci komutanı olarak görev yaptı.
Mareşallik Dönemi
Sedan prensliğinin Fransız tacıyla ilişkileri, Turenne'in önceki kariyerini belirgin bir şekilde etkiledi. Dahası, Protestan dinine sürekli bağlılığı, Turenne'in bakanlarla ilişkilerinde başka bir zorluk unsuru sağladı. Yine de Kardinal Richelieu, 1643'te İtalya'da, tartışmada taraf değiştiren ve Richelieu'nun güvenmediği Prens Thomas komutasındaki komutayı ona emanet etti. Turenne, İspanyolları kandırarak Trino'yu birkaç hafta içinde ele geçirdi. Bu zaferle Fransa Mareşalliğine terfi etti. (16 Mayıs 1643)
Turenne, kariyerini sabote eden Kardinal Mazarin'in entrikaları nedeniyle geri çağrıldı. Bu, iyi bir komutana ani ihtiyaç duyulduğunda müsait olduğu anlamına geliyordu. Fransızlar Tuttlingen'de yıkıcı bir yenilgiye uğradıktan sonra Turenne tekrar harekete geçti.
Turenne, orduyu savaş durumuna geri döndürürken, kendi parasıyla 5.000 süvari için binek ve 4.000 piyade için kıyafet satın aldı. Turenne Haziran 1644'te Breisach'ta Ren nehrini geçerek sefere başladı. Ren'e çekilmeden önce Kara Orman'da Gaspard von Mercy'yi yendi. Dük, kraliyet ailesinin bir prensi olarak, "Fransa" ve "Weimar" birleşik ordularının baş komutasını aldı. Freiburg'da 'nin Bavyeralılarına karşı verilen umutsuz savaş (3, 5 ve 9 Ağustos 1644), ilk seferin en önemli olayı oldu. Bu savaşta Turenne, düşman kanadında iyi uygulanan bir saldırı ile kendini gösterdi. Fransızlar, Philippsburg'u başarıyla kuşatarak yoluna devam etti. Teslimiyetten önce Enghien geri çekildi ve komutayı Turenne'e bıraktı. Aynı zamanda Lorraine Dükü, Bacharach yakınlarını kuşatmak için harekete geçti. Turenne 500 adam aldı ve Turenne'in Lorraine'in büyük bir kuvvetini geri çektiğine inanarak Bacharach yakınlarında büyük bir kamp kurdu. Turenne, önemli alarak ve iki ordu arasındaki yolu kapatarak yoluna devam etti.
Turenne, 1645 seferine başarılı bir ileri hareketle başladı, ancak Mercy, onu Bavyeralıların dağılmış ve uzakta olduğuna inandırmayı başardı ve Mergentheim'da gafil avlanıp mağlup oldu. Turenne, kuvvetlerine astlarından biri olan general Rosen'i hızlı bir şekilde birleştirme emri vermişken, durum hakkında bilgilendirilmedi, emre karşı geldi ve Turenne'nin ana kuvveti kazanırken yenilgiye yol açtı. Turenne'nin ordusu, tüm topçu ve piyadelerinin altıda beşini kaybetti. Kuvvetlerinin bir kez daha komutasını devralan Condé komutasındaki bir İsveç kuvveti ve takviye kuvvetlerinin Fransızlara katılmasına neden olan Hesse'ye çekildi. İsveçliler kısa süre sonra ayrıldı, ancak Enghien hala 17.000 adama komuta ediyordu. Fransızlar, geri çekilen ordusunu yakalayana kadar Bavyera'ya yürüdü. , bir topçu düellosunda Fransızlara zayiat verdi ve Allerheim'daki yürüyüşte onları geride bırakarak konumunu güçlendirmek için zaman kazandı. savaşmamayı tavsiye etti ancak bu Condé tarafından reddedildi. Turenne'nin saldırı planı Condé tarafından kabul edildi. Sonraki savaş bir Fransız zaferiydi ve Mercy öldürüldü ancak Fransızlar çok acı çekmişti. Kötü sağlık, Enghien'i kısa süre sonra emekli olmaya zorladı ve Turenne'i üçüncü kez Fransız ordusunun komutasında bıraktı. Üstün emperyal güçler tarafından karşılandı ve geri çekilmeye zorlandı. Philippsburg'da Turenne, teknelerden yapılmış bir köprü kullanarak Ren nehrini geçti.
Geri çekilmesinden bir ay sonra Turenne, on yılı aşkın emperyalist işgalin ardından seçmeni için yeniden ele geçirdiği Trier'e 120 mil yürüdü. Bu hamleyle Moselle Nehri'nin kontrolünü Fransa adına ele geçirdikten sonra, o nehrin savunmasını iyileştirmeye koyuldu. Daha sonra Fransa'ya döndü ve burada Turenne ile kardeşinin arasını açmaya çalışan Mazarin tarafından kardeşine de söz verilen teklif edildi. 1646'da Turenne daha fazla askeri başarı elde etti. Güçlerini Wrangel komutasındaki İsveçlilerle birleştirmeye karar verdi. Ancak Mazarin, Bavyera Dükü ile Fransız ve İsveç kuvvetlerini birleştirmemek ve Ren nehrini geçmemek için bir anlaşma yapmıştı. Karşılığında Bavyeralılar İmparatorluk ordusuna katılmayacaktı. Turenne'e Lüksemburg'u kuşatmasını emretti, ancak Turenne haklı olarak Bavyera Dükü'nün faul yaptığından şüphelendi ve erteledi. Bir süre sonra Bavyera ordusu imparatorluklarla bağlantı kurdu ve Turenne, Wrangel'e yardım etmek için aynı şeyi denedi. Wesel üzerinden dolambaçlı bir yol kullanarak başarılı oldu çünkü orada güneyde kullanabileceği başka bir köprü yoktu. Birleşik ordu Tuna nehrinden aşağı yürüdü ve Münih ile Bregenz'e kadar ilerledi, Bavyera'da yollarını yağmaladı. Bu, Bavyera Seçmenini barış yapmaya ikna etti. bu manevralarla "büyük bir cesaret, sağduyu ve deha sergilediğini; bunlar büyük sonuçlar açısından verimlidir ve tüm askerler tarafından incelenmelidir" dedi.
1647'de imparatorun zayıflamış ordusuna saldırmayı teklif etti, ancak onun yerine Flanddre'ye gitmesi emredildi. Böylece Fransa bir fırsatı kaçırmakla kalmadı, altı aydır maaşlarını alamayan Weimar birlikleri arasında ciddi bir isyan çıktı. Turenne'in ısrarı üzerine kısa süre önce yüksek makamlara terfi ettirilen Rosen, onlar tarafından tutsak tutuluyormuş gibi davranarak Weimarlı süvarileri isyana ikna etti. ana kuvvetiyle Flanders'a çoktan ayrılmıştı, ancak küçük bir birlik ile isyancıları şaşırtarak geri döndü. Sürpriz bir saldırıyla onları yok etmek yerine, sanki hâlâ komuta kendisindeymiş gibi onlarla birlikte yürüdü ve Rosen'i gizlice tutuklatmayı başardı ve ardından isyan sona erdi. Daha sonra Lüksemburg'a yürüdü, ancak kısa süre sonra Ren'e geçmesi için emir aldı. Turenne'nin tahmin ettiği gibi, Bavyera 1647'de tekrar İmparatorluk ordusuna katıldı. İmparatorlukları kaldırmaya zorladı ve resmen Bavyera'ya savaş ilan etti. Bir kez daha Wrangel liderliğindeki İsveçlilerle birleştikten sonra, imparatorluklara karşı birlikte hareket ettiler. Ertesi gece Turenne birliklerini gizlice imparatorlukların yakınına taşıdı. Ertesi gün, 17 Mayıs, emperyal güçler, artçılarının Zusmarshausen'de çetin bir savaşta tek başlarına yakalanmaları ve yenilmeleri ile sonuçlanan tehlikenin farkında olmadan ilerlediler. Daha sonra askerler, daha güvenli bir barış sağlanana kadar Bavyera'yı ateş ve kılıçla harap etti. Pek çok modern yazarın Turenne'i suçladığı bu yıkım, zamanın ruhunun ve savaşın koşullarının izin verdiğinden daha sert bir önlem gibi görünmüyordu. Avusturya'ya taşınmayı ve Viyana'yı almayı planladı, ancak Vestfalya Barışı imzalandığı için bu kampanya hiçbir zaman gerçekleşmedi.
Fronde ve Louis XIV'in erken hükümdarlığı
Vestfalya Barışı (1648), kısa süre sonra iç savaşına (1648-1653) dahil olan Fransa'ya çok az barış getirdi. Birinci savaş sırasında iki tarafa da katılmayı reddetti. Mazarin onu Weimar ordusunun komutanı olarak görevden aldı Bu, Turenne'in Hollanda'ya kaçmasına neden oldu ve burada Fronde'nin ilk savaşına son verene kadar kaldı. Louis, Grand Condé mahkemede birçok düşman edinmişti, özellikle Mazarin. Condé, Fronde'u Mazarin'in lehine çeviren askerlik hizmeti için büyük bir ödül almayı beklerken, Mazarin, Condé'nin başarısı hakkında pek iyi bir fikre sahip değildi. Condé, kısa süre önce Condé'nin asil unvanını miras almıştı, askerî eylemleriyle büyük bir ün ve nüfuz kazandı ve ilk Fronde'un üyeleri arasında güçlü bağlar kurmuştu. Şimdi o ve Mazarin birbirlerini yok etmekle meşguldüler. İkinci savaş, Condé ve bazı müttefiklerinin tutuklanmasıyla patlak verdi. Onlarla birlikte tutuklanması amaçlanan Turenne zamanında kaçtı ve Longueville düşesi ile birlikte Stenay'i "Prensler" adına tuttu. Bu savaşta Turenne, Rethel'de (15 Aralık 1650) birkaç geri dönüşünden birini sürdürdü; ancak ikinci çatışma, ertesi yılın ilk aylarında mahkeme partisinin çökmesi ve Prenslerin serbest bırakılmasıyla sona erdi.
Turenne Mayıs 1651'de Paris'e döndü, ancak sorun kısa süre sonra yeniden canlandı ve Condé, Fransa'nın güneyinde isyan standardını yeniden yükseltti. Bunda, Fronde, Turenne ve Condé'nin üçüncü savaşı, kraliyet ordularına komuta eden mareşal, Frondeurs ve İspanyol müttefiklerinin prensi birbirine karşı çıktı. Turenne, 'da (28 Mart 1652) genç bir askerin kişisel cesaretini, Gien'de (7 Nisan) .
İspanya'ya Karşı Savaşı
Turenne'in hâlâ İspanyolların yanında savaşan Condé ile uğraşması gerekiyordu. "İspanyol Cephesi'nin uzun süren seferleri, her iki ünlü kaptana da askeri becerilerini sergilemek için geniş bir alan sağladı. Haziran 1653'te Turenne ve La Ferté, Frondeur'lara karşı yürüdü. 7.000 piyade ve 5.000 süvari (veya farklı bir kaynağa göre 6.000 piyade ve 10.000 süvari) vardı. Condé 30.000 askeri kontrol ediyordu. İspanyol ordusunun 120 mil arayla iki kamp kurduğunu duyunca hızla ilerledi ve aralarında bulunan Rethel'i ele geçirdi. Daha sonra bölgeye Condé tarafından komuta edilmeyen 16.000 piyade ve 11.000 süvariden oluşan bir İspanyol kuvveti geldi. Condé'nin Paris'i almasını önlemek için bu gücü gölgede bırakmaya ve hareket özgürlüklerini kışa kadar sınırlamaya karar verdi. İspanyollar yalnızca birkaç kaleyi ele geçirmeyi planladı, bu yüzden Turenne başarılı oldu. Bir noktada Condé, Turenne'i yenebilecek bir pozisyondaydı ancak İspanyol komutan, Condé'nin saldırmasına izin vermedi. Sonunda İspanyollar Turenne'den kaçmayı başardılar ve Rocroi'yi ele geçirdiler, ancak onlar bunu yaparken Turenne 'u ve 'u aldı.
Turenne, Fronde'un merkezlerinden biri ve Condé'nin kişisel mülkü olan Stenay'e taşınarak 1654 seferine başladı. kampanya için takviye almıştı ve bir yardım girişimine karşı şiddetle savunmaya hazırlandı. Bunun yerine Condé ve Arşidük Leopold Wilhelm, çok önemli olan Arras kalesini kuşatarak onu alt etti. Condé ve Arşidük'ün 25.000 askeri olduğundan ve Turenne yalnızca 14.000-15.000 asker alabildiğinden, Turenne, yürürlükte olan Frondeur'lara karşı harekete geçmeden önce Stenay'in düşmesini beklemeye karar verdi. tek başına komutada değildi: York Dükü, La Ferté, Broglie ve Hocquincourt'un da yetkisi vardı. Ancak, daha kalabalık olan İspanyol ordusuyla agresif bir şekilde başa çıkma planına yönelik muhalefetin üstesinden geldi. Turenne yorulmadan saldırı için hazırlanmıştı. Düşman mevzilerini şahsen araştırdı ve İspanyolların ona saldırıp saldırmayacağına karar vermesinin çok uzun süreceğini fark etti. Birliklerine dini hizmetler sağladı ve subaylarına ayrıntılı İspanyol savunmasına karşı kullanılacak teknikleri açıkladı. İspanyollar 6.000 adam ve top kaybederek bozguna uğratılırken, Fransızlar sadece 400 adam kaybetti. Bu zafer bir dönüm noktasıydı: o andan itibaren Fransızlar bölgede belirgin bir avantaja sahipti.
1655 savaşından önce, Turenne'in enerjisini gerektiren bir başka önemli konu. Paris'te, kral ile parlamento arasındaki siyasi anlaşmazlıklarla birleşen isyanlar patlak vermişti. Kral, parlamentonun toplanmasını yasaklarken, parlamento bu talebi görmezden geldi. Giderek despotlaşan Mazarin daveti üzerine müzakereye davet edildi ve başarılı bir şekilde yaptı.
Turenne, Landrecies'i alarak 1655 seferine başladı. Kısa bir süre sonra Turenne, Condé'yi neredeyse ele geçirdi, ancak bir astın başarısızlığı, ikincisinin kaçmasına yol açtı. daha sonra Compiègne'deki mahkemeye geri çağrılmadan önce Condé ve St. Guislain kalelerini aldı.
Bu noktada Cromwell'in İngiltere'si ve şimdiye kadar İspanya'nın müttefiki olan Lorraine Fransız tarafına katıldı. İspanya Kralı IV. Philip, son seferlerde çok başarısız olan komutanları, deneyimli komutanlar Mareşal Caracena ve Avusturyalı Don Juan ile değiştirdi. Haziran ayında Turenne ve La Ferté komutasındaki birlikler Valenciennes'i kuşatmaya başladı. İspanyolların bir saldırıya hazırlandıklarını gözlemlediğinde, öğleden sonra veya gece saldırısına hazırlanma emri verdi. Ancak La Ferté emri yerine getirmedi, bu yüzden İspanyollar saldırdığında konumu en fazla 15 dakika içinde istila edildi. La Ferté ve 4.400 asker esir alındı. ve karanlığa rağmen, Turenne güçlerini toplamayı başardı ve topçularının yarısını kaybetmesine rağmen düzenli bir geri çekilme yaptı. On iki mil sonra durma emri verdi. Fransızları savaş düzeninde gören İspanyollar, bir tuzaktan şüphelendiler ve sonuç olarak saldırmayı başaramadılar. Buna rağmen Turenne, Condé'yi kurtaramadı, ancak La Chapelle'i aldı ve St. Guislain'in düşüşünü engelledi.
Daha sonraki yorumunda Napolyon, Turenne'i Valenciennes'teki yenilgi için eleştirdi. Nehir ordusunu böldüğü için Turenne'in İspanyollara karşı yürümesi gerektiğini ve bu nedenle, yardıma ihtiyacı olursa La Ferté'yi destekleyemeyeceğini yazdı.
Savaş, Turenne'in 1658'de Dunkirk yakınlarındaki 'ndeki zaferinden kısa bir süre sonra sona erdi; 1658'deki bir başka başarılı seferin ardından 1659'da götüren bir zafer oldu.
1661'de Mazarin'in ölümü üzerine, XIV. Louis Mareşal bir Roma Katoliği olursa, Fransa Polis Teşkilatı'nın (1627'de bastırılan) ofisini Turenne'nin lehine yeniden canlandırmayı teklif etmişti. Turenne reddetti. Kalvinist bir anne babadan doğmuş ve bir Protestan olarak eğitim görmüş, 1639'da Richelieu'nun yeğenlerinden biriyle evlenmeyi reddetmiş ve ardından Mazarin'in benzer bir teklifini reddetmişti.
1652'de Turenne, derinden bağlı kaldığı Protestan Mareşal de la Force'un kızı Charlotte de Caumont ile evlendi. Ancak, Hristiyanlığın iki düşman kampa bölünmesine içtenlikle üzüldü. Birçok muhalif ve kontrolsüz mezhebin etkisine her zaman güvenmemişti; İngiliz ordusundaki ve halkındaki bağımsızlığın tarihi onun zihninde derin bir etki bıraktı ve İngiliz Presbiteryenleri kralcılığa iten aynı disiplinsizlik korkusu Turenne'i giderek daha fazla Roma Katolik Kilisesi'ne çekti . Kendisi ve karısı arasındaki mektuplar, her ikisinin de konuyla ilgili mevcut kanıtları ne kadar yakından incelediğini ve sonunda, ölümünden iki yıl sonra, Bossuet'nin belagat ve yeğeni Cardinal de Bouillon'un iknaları onu Katolik olmaya ikna etti.
Hollanda Savaşı
XIV. Louis'in 1672 Hollanda Savaşı'nda Turenne, Birleşik Hollanda Cumhuriyeti istila eden kralın komutasındaki orduya Amsterdam kapılarına kadar eşlik etti. Louis'in Orange Prensi'ne sunduğu şartlar sadece daha sert bir direniş uyandırdı. Hollandalılar bentleri açtı ve Amsterdam çevresindeki kırsal bölgeyi sular altında bıraktı.
Bu olayın haberi Avrupa'yı harekete geçirdi ve çatışma Almanya'ya sıçradı. Turenne, orta Ren'de başarılı bir manevra savaşı verirken, Condé Alsace'ı korudu.
Ocak 1673'te Turenne taarruzu üstlendi, Almanya'nın içlerine kadar girdi ve Brandenburg Büyük Seçmeni'ni barış yapmaya zorladı; Ancak yılın ilerleyen saatlerinde ünlü imparatorluk generali Montecuccoli, Turenne'i tamamen alt etti: Montecuccoli rakibinden kaçtı, Hollandalılara katıldı ve Bonn'un önemli yerini aldı.
Haziran 1674'te Turenne, onu Pfalz Seçmenlerinin efendisi yapan kazandı . Fransızlar, Paris'in emriyle ülkeyi dört bir yandan harap etti ve Turckheim'ın yağmalanmasıyla yaşanan bu yıkım, genellikle Turenne'in şöhretindeki en büyük leke olarak kabul edilir. Sonbaharda Fransız karşıtı müttefikler yeniden ilerlediler ve yine Turenne'i alt etmelerine rağmen, tarafsız Strazburg şehrinin eylemi, düşmanın o yerdeki köprüden Ren Nehri'ni geçmesine izin vererek başarısızlığına neden oldu. Bunu izledi; bu taktik bir zafer sağladı, ancak durumu pek etkilemedi ve Aralık başında müttefikler Alsas'da kaldı. Eski mareşal şimdi kariyerinin en cüretkar seferini yaptı. Kış ortasında Vosges'in bir ucundan diğerine hızlı ve gizli bir yürüyüş, müttefikleri şaşırttı. İlk başarılarını keskin bir şekilde takip eden Turenne, düşmanı Turkheim'a sürdü ve orada onlara ağır bir yenilgi verdi (5 Ocak 1675). Turenne, şehir sakinlerinin gösterdiği aktif direnişin intikamı olarak, birliklerinin şehri yağmalamasına ve iki hafta boyunca kalan nüfusu katletmesine izin verdi. Birkaç hafta içinde Alsas'ı tamamen toparlamıştı.
Yazın bir kez daha Montecuccoli ile karşı karşıya geldi ve her iki komutanın da en yüksek "stratejik hamlelerini" sergilemesinden sonra, Turenne sonunda rakibini Salzbach'ta dezavantajlı bir şekilde savaş teklif etmeye zorladı. Orada, 27 Temmuz 1675'te bir güllenin açtığı yaralar nedeniyle öldü. Thomas de Longueville şöyle yazıyor: "Gözlerini iki kez açtı ve sonra onları sonsuza kadar kapattı." Ölüm haberi evrensel bir üzüntü yarattı.
Miras
Turenne'in en belagatli vatandaşları éloges'larını yazdı ve Montecuccoli'nin kendisi, "II est mort aujourd'hui un homme qui faisait honneur à l'homme" (İnsanı onurlandıran bir adam bugün öldü) diye haykırdı. St Denis'e götürülen cesedi, Fransa Kralları ile birlikte gömüldü. 1793'ün aşırı devrimcileri bile buna saygı duydular ve hükümdarların cesetlerini bir toplu mezara yeniden gömerken, Turenne'in kalıntılarını 22 Eylül 1800'e kadar korudular.
Napolyon, tüm askerlere Turenne'in seferlerini tarihin en büyük kaptanlarından biri olarak "okumasını ve yeniden okumasını" tavsiye ederek onu Büyük İskender, Hannibal, Büyük Frederick, Savoy Prensi Eugen, Gustavus Adolphus ve Julius Caesar arasına yerleştirdi. Halkın savaşı her zamankinden daha eleştirel bir şekilde incelediği bir dönemde, bir general olarak ünü Avrupa'daki herhangi bir generalinkine rakip oldu, çünkü askeri karakteri, zamanının savaş sanatını özetliyordu (Prince de Ligne). Stratejik dikkat ve lojistik doğruluk, küçük muharebelerdeki parlak atılım ve her koşulda başarı ya da başarısızlık ile birleştiğinde, belki de Turenne'in savaş dehasının göze çarpan noktaları olarak ortaya çıkıyor. Kaçındığı büyük savaşlar. "Az kuşatma ve çok savaş" kendi özdeyişi olarak kullandı. Ve ilk savaşında son savaşında olduğu kadar parlak görünen büyük rakibi Condé'nin aksine, Turenne günden güne gelişti. Napolyon, onun dehasının yaşlandıkça daha da cesurlaştığını söyledi ve daha sonraki bir yazar olan Aumale Dükü (Histoire des princes de la maison de Condé), şunları yazarken aynı görüşü benimsedi "Onu tanımak için, Onu Salzbach'a kadar takip edin. Onun durumunda, her gün biraz ilerlemenin sinyalini verdi”.
Turenne, kişisel karakterinde, pek çok incelik bahşedilmiş, basit ve onurlu bir askerin doğasından biraz daha fazlasını gösteriyordu; ama siyaset ve akıl dünyasında, becerikli bir entrikacının veya vicdan azabının elinde neredeyse çaresiz görünüyordu. Ahlakı, sitem edilemeyecek kadar olmasa da, en azından yaşadığı çağda yaygın olanlardan daha katıydı. Esasen düzenli orduların komutanı olarak görev yaptı. Ömrünü askerlerle geçirdi; onların sevgisini nasıl kazanacağını biliyordu; sert bir disiplini ender cömertlikle yumuşattı ve adamları onu bir komutan olarak hayran oldukları kadar bir yoldaş olarak da sevdiler. Bu nedenle, Condé'nin dehası çok daha çok yönlü görünse de, Turenne'nin dehası 17. yüzyıldaki savaş sanatını en iyi şekilde temsil ediyor. Küçük, maliyetli ve yüksek eğitimli düzenli ordular ve XIV.Louis çağının hanedan savaşı için Turenne ideal bir ordu lideri olarak işlev gördü.
Fransız Devrimi sırasında halkın bir adamı olarak ünü, mezarını Devrimciler tarafından yok edilmeyen birkaç soylu mezarından biri yaptı. onu en büyük modern komutan olarak değerlendirdi. Savoylu Eugene, Turenne'den daha fazla övüldüğünde, Turenne pahasına nankörlük olarak nitelendirildi. Turenne, Morris'in “Modern zamanların büyük komutanları” adlı çalışmasının konularından biridir. Ona göre Turenne'nin "güçlü dehası" modern savaşın şekillenmesine büyük katkıda bulunmuştur.
- Turennes'in Les Invalides'teki mezarı
- Turenne Heykeli
Kurguda
Fransa Mareşali Turenne, Eric Flint ve David Weber tarafından yazılan birkaç alternatif tarih romanında tasvir edilmiştir. Bunlar arasında 1633 ve 1634: Baltık Savaşı yer alır. Turenne ayrıca GA Henty'nin Won by the Sword adlı tarihi romanında da yer almaktadır.
Kaynakça
- ^ a b Elliott 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am Atkinson 1911.
- ^ a b c Ramsey 1735.
- ^ a b c d e f g h i j k l m Hozier 1885.
- ^ a b c d Morris 1891.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg Longueville 1907.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Wakeman
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b Beach 1914.
- ^ "French marshal Henri de La Tour d’Auvergne, vicomte de Turenne, at the Battle of the Dunes, June 14, 1658." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc. []
- ^ Marshal Turenne. 1st (İngilizce). Londra: Longmans, Green and Co. 1907. ss. 388. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . 10 Şubat 2009. 10 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2019.
- ^ a b Brown 2018.
- ^ Shand 2014.
- ^ Jagt 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Henri de La Tour d Auvergne Vicomte de Turenne 11 Eylul 1611 27 Temmuz 1675 genellikle Turenne olarak bilinir Bir Fransiz generaliydi ve Fransa Maresal Generali olarak terfi ettirilen alti Polisten biriydi La Tour d Auvergne ailesinin en unlu uyesi 50 yillik kariyeri boyunca askeri basarilari ona tarihin en buyuk askeri komutanlarindan biri olarak un kazandirdi Henri de La Tour d Auvergne Turenne viskontuTarafindan cizilen resmiLakabiTurenneDogum11 Eylul 1611 1611 09 11 Sedan kalesi Gunumuz Fransa da Olum27 Temmuz 1675 63 yasinda Wurttemberg Gunumuz Almanya da Bagliligi Hollanda 1625 1633 Fransa 1630 1675 BransiFransiz Silahli KuvvetleriHizmet yillari1625 1675RutbesiMaresalImza Bir Fransiz Maresalinin oglu olarak Huguenot ailesinde dogdu Ilk olarak dayisi Maurice ve Frederick Henry nin emri altinda Hollanda Eyalet Ordusu nda gonullu olarak gorev yapti Otuz Yil Savaslari sirasinda 1638 de ele gecirerek one cikti 1643 te Fransa Maresali olarak terfi ettirildi ertesi yil Bavyera ya saldirdi uc yillik savasta Bavyera ordusunu yendi ve Bavyera Secmenini baris yapmaya zorladi Secmen kisa sure sonra anlasmayi bozdu ve 1648 de Turenne Isvec in destegiyle tekrar isgal ederek de Imparatorluk ordusunu bastirdi ve Bavyera yi pasiflestirdi Turenne baslangicta u destekledi 1651 de Kraliyet hizmetine geri dondu ve Paris in eteklerinde Conde Prensi nin ordusunu yenip sehri yeniden isgal ederek Fransa nin en onde gelen generali olarak ortaya cikti Arras ta 1654 ve Dunkirk te 1658 Ispanyol ordularina karsi kazandigi zaferler Ispanya Hollanda sinin cogunun istilasina yol acti ve Ispanya ya karsi savasi muzaffer bir sekilde sona erdirdi Iki yil sonra XIV Louis onu Fransa Maresali olarak atadi Mutlak monarsinin bir destekcisi olmasina ragmen 1668 de Katoliklige gecti ve siyasi tesviklere ragmen daha once bunu yapmayi reddetti 1667 deki Devrim Savasi sirasinda Turenne Ispanya Hollanda sini neredeyse hic direnis gostermeden ele gecirdi 1672 de Fransizlar Hollanda Cumhuriyeti ni isgal etti ve Maresal ulkeyi Amsterdam a kadar fethetti Ertesi yil Kutsal Roma Imparatorlugu nu isgal etti Elbe ye ulasti ve Brandenburg u Fransiz karsiti koalisyonu terk etmeye zorladi Alsas in ustun Muttefik kuvvetlerine yenilmesiyle karsi karsiya kalan kariyerini en onemlisi Turckheim da 1675 olmak uzere bir dizi savas zaferi ve kis ortasinda Imparatorluklari Alsas tan suren Vosges cevresinde ustaca bir stratejik donus hareketi ile taclandirdi 1675 te yapilan olduruldu Arka Plan ve Erken DonemiTurenne nin Chateau de Chantilly deki armasi Sedan Prensi Bouillon Duku Henri de La Tour d Auvergne nin ikinci oglu ikinci esi Sessiz William in kizi Elizabeth ten Prensi Orange Sedan da dogdu Hayatinin ilk yillarinda parasinin cogunun fakirlere gittigi soyleniyor Bir Huguenot egitimi ve zamanin genc bir soylusunun olagan egitimini aldi Ilk basta tembel bir ogrenciydi ama babasi entelektuel tembelliginin fiziksel zayifligi orduya katilmanin onunde buyuk bir engel oldugunu soylemeye basladiktan sonra kendi istegiyle okumaya basladi 1623 te babasinin olumunden sonra kendini vucut egzersizlerine adadi ve dogal zayifligini buyuk olcude yendi Seksen Yil Savaslari sirasinda Maurice in korumasinda er olarak basladi 1629 da Den Bosch kusatmasindan sonra geri cekilen Ispanyol birlikleri Turenne kusatma sirasinda one cikti Ordudaki en egitimli ve disiplinli subay oldugu iddia ediliyordu askerlerinden yalnizca disiplin degil ayni zamanda yuksek ahlaki standartlar da talep ediyordu Nezaketi onu butun ordu arasinda cok sevdirdi Genc subay donemin kusatmalarinda yer aldi tahkimatlar ve kusatma hakkinda cok sey ogrendi 1629 daki Bois le Duc kusatmasindaki gorevinden dolayi ozel bir ovgu kazandi ancak pervasizligi nedeniyle azarlandi Ayrica muhafiz gorevlendirmek ve kesif yapmak gibi bir orduyu yonetmenin ayrintilari hakkinda cok sey ogrendi 1630 da Turenne Hollanda yi terk etti ve hem askeri ilerleme beklentisiyle hem de annesinin Fransiz tahtina sadakat gosterme arzusuyla motive olarak Fransa nin hizmetine girdi Kardinal Richelieu Kardinal Richelieu onu hemen bir piyade alayinin albayi yapti 1630 da Schomberg komutasinda olaysiz bir sefere katildi ancak Fransiz bayragi altinda ilk ciddi hizmeti Lorraine deki Maresal de la Force tarafindan gerceklesti 1634 1635 te Turenne Lorraine ve Ren Nehri nde komutasinda gorev yapti Fransizlar ve muttefikleri Mainz Imparatorluk kusatmasini kaldirdi 8 Agustos 1635 ancak Fransiz ordusu erzak yetersizligi nedeniyle Metz e geri cekilmek zorunda kaldi Geri cekilme sirasinda unlu imparatorluk Generali Gallas ile kiliclari olctu ve kendisini buyuk olcude ayirt etti Yeniden duzenlenen ordu 1636 da tekrar sahaya cikti ve firtinada agir yaralandigi Saverne yi Zabern ele gecirdi 1637 de Landrecies in ele gecirilmesi 26 Temmuz dahil olmak uzere Flandre savasina katildi 1638 in ikinci yarisinda Saxe Weimar li Bernhard in 1608 1639 altinda hizmet verirken 17 Aralik ta teslim olan Breisach a yukari Ren deki en guclu kale oldugu soyleniyor saldiriyi yonetti Henri Harcourt Kontu Turenne artik Fransa nin en onde gelen genc generallerinden biri olarak un kazanmisti ve Richelieu onu daha sonra Harcourt kontu komutasindaki 1639 1640 Italyan savasinda ise aldi 19 Kasim 1639 da Turenne savasi olarak adlandirilan unlu arka koruma eyleminde savasti ve kendi olay taniminda kendisine yalnizca kucuk bir rol vermesine ragmen cok ovgu aldi Casal savasinda 10 000 Fransiz 20 000 Ispanyol u yendi Fransiz komutan Harcourt neredeyse kusatilmisti ama Turenne dusmani korkutmak icin aldatmacayi kullandi ve savas kazanildi 1640 ta Harcourt Casale Monferrato yu kurtardi ve Prens Thomas in guclerini Torino da kusatti bu arada kaledeki baska bir Fransiz kuvvetini kusatti O kis Savoy Prensi Thomas in guclerine karsi Fransizlar tarafindan tutulan Torino kalesini yeniden ele gecirdi Kaledeki Fransizlar direnirken Prens Thomas 17 Eylul 1640 ta teslim olmak zorunda kaldi Harcourt un hatlarini kusatan dorduncu bir ordu ayni zamanda emekli olmaya zorlandi Simdiye kadar korgeneral olan Turenne zaferde onemli bir rol oynadi 1641 seferi sirasinda kendisi komuta etti ve Coni Ceva ve Mondovi yi aldi 1642 de u fetheden Fransiz birliklerinin ikinci komutani olarak gorev yapti Maresallik DonemiFransa Maresali olarak Turenne Sedan prensliginin Fransiz taciyla iliskileri Turenne in onceki kariyerini belirgin bir sekilde etkiledi Dahasi Protestan dinine surekli bagliligi Turenne in bakanlarla iliskilerinde baska bir zorluk unsuru sagladi Yine de Kardinal Richelieu 1643 te Italya da tartismada taraf degistiren ve Richelieu nun guvenmedigi Prens Thomas komutasindaki komutayi ona emanet etti Turenne Ispanyollari kandirarak Trino yu birkac hafta icinde ele gecirdi Bu zaferle Fransa Maresalligine terfi etti 16 Mayis 1643 Turenne kariyerini sabote eden Kardinal Mazarin in entrikalari nedeniyle geri cagrildi Bu iyi bir komutana ani ihtiyac duyuldugunda musait oldugu anlamina geliyordu Fransizlar Tuttlingen de yikici bir yenilgiye ugradiktan sonra Turenne tekrar harekete gecti Kardinal Mazarin Turenne orduyu savas durumuna geri dondururken kendi parasiyla 5 000 suvari icin binek ve 4 000 piyade icin kiyafet satin aldi Turenne Haziran 1644 te Breisach ta Ren nehrini gecerek sefere basladi Ren e cekilmeden once Kara Orman da Gaspard von Mercy yi yendi Duk kraliyet ailesinin bir prensi olarak Fransa ve Weimar birlesik ordularinin bas komutasini aldi Freiburg da nin Bavyeralilarina karsi verilen umutsuz savas 3 5 ve 9 Agustos 1644 ilk seferin en onemli olayi oldu Bu savasta Turenne dusman kanadinda iyi uygulanan bir saldiri ile kendini gosterdi Fransizlar Philippsburg u basariyla kusatarak yoluna devam etti Teslimiyetten once Enghien geri cekildi ve komutayi Turenne e birakti Ayni zamanda Lorraine Duku Bacharach yakinlarini kusatmak icin harekete gecti Turenne 500 adam aldi ve Turenne in Lorraine in buyuk bir kuvvetini geri cektigine inanarak Bacharach yakinlarinda buyuk bir kamp kurdu Turenne onemli alarak ve iki ordu arasindaki yolu kapatarak yoluna devam etti Nordlingen Savasi Turenne 1645 seferine basarili bir ileri hareketle basladi ancak Mercy onu Bavyeralilarin dagilmis ve uzakta olduguna inandirmayi basardi ve Mergentheim da gafil avlanip maglup oldu Turenne kuvvetlerine astlarindan biri olan general Rosen i hizli bir sekilde birlestirme emri vermisken durum hakkinda bilgilendirilmedi emre karsi geldi ve Turenne nin ana kuvveti kazanirken yenilgiye yol acti Turenne nin ordusu tum topcu ve piyadelerinin altida besini kaybetti Kuvvetlerinin bir kez daha komutasini devralan Conde komutasindaki bir Isvec kuvveti ve takviye kuvvetlerinin Fransizlara katilmasina neden olan Hesse ye cekildi Isvecliler kisa sure sonra ayrildi ancak Enghien hala 17 000 adama komuta ediyordu Fransizlar geri cekilen ordusunu yakalayana kadar Bavyera ya yurudu bir topcu duellosunda Fransizlara zayiat verdi ve Allerheim daki yuruyuste onlari geride birakarak konumunu guclendirmek icin zaman kazandi savasmamayi tavsiye etti ancak bu Conde tarafindan reddedildi Turenne nin saldiri plani Conde tarafindan kabul edildi Sonraki savas bir Fransiz zaferiydi ve Mercy olduruldu ancak Fransizlar cok aci cekmisti Kotu saglik Enghien i kisa sure sonra emekli olmaya zorladi ve Turenne i ucuncu kez Fransiz ordusunun komutasinda birakti Ustun emperyal gucler tarafindan karsilandi ve geri cekilmeye zorlandi Philippsburg da Turenne teknelerden yapilmis bir kopru kullanarak Ren nehrini gecti Geri cekilmesinden bir ay sonra Turenne on yili askin emperyalist isgalin ardindan secmeni icin yeniden ele gecirdigi Trier e 120 mil yurudu Bu hamleyle Moselle Nehri nin kontrolunu Fransa adina ele gecirdikten sonra o nehrin savunmasini iyilestirmeye koyuldu Daha sonra Fransa ya dondu ve burada Turenne ile kardesinin arasini acmaya calisan Mazarin tarafindan kardesine de soz verilen teklif edildi 1646 da Turenne daha fazla askeri basari elde etti Guclerini Wrangel komutasindaki Isveclilerle birlestirmeye karar verdi Ancak Mazarin Bavyera Duku ile Fransiz ve Isvec kuvvetlerini birlestirmemek ve Ren nehrini gecmemek icin bir anlasma yapmisti Karsiliginda Bavyeralilar Imparatorluk ordusuna katilmayacakti Turenne e Luksemburg u kusatmasini emretti ancak Turenne hakli olarak Bavyera Duku nun faul yaptigindan suphelendi ve erteledi Bir sure sonra Bavyera ordusu imparatorluklarla baglanti kurdu ve Turenne Wrangel e yardim etmek icin ayni seyi denedi Wesel uzerinden dolambacli bir yol kullanarak basarili oldu cunku orada guneyde kullanabilecegi baska bir kopru yoktu Birlesik ordu Tuna nehrinden asagi yurudu ve Munih ile Bregenz e kadar ilerledi Bavyera da yollarini yagmaladi Bu Bavyera Secmenini baris yapmaya ikna etti bu manevralarla buyuk bir cesaret sagduyu ve deha sergiledigini bunlar buyuk sonuclar acisindan verimlidir ve tum askerler tarafindan incelenmelidir dedi Westphalia Barisinda Turenne Anselm van Hulle den sonra gravur 1647 de imparatorun zayiflamis ordusuna saldirmayi teklif etti ancak onun yerine Flanddre ye gitmesi emredildi Boylece Fransa bir firsati kacirmakla kalmadi alti aydir maaslarini alamayan Weimar birlikleri arasinda ciddi bir isyan cikti Turenne in israri uzerine kisa sure once yuksek makamlara terfi ettirilen Rosen onlar tarafindan tutsak tutuluyormus gibi davranarak Weimarli suvarileri isyana ikna etti ana kuvvetiyle Flanders a coktan ayrilmisti ancak kucuk bir birlik ile isyancilari sasirtarak geri dondu Surpriz bir saldiriyla onlari yok etmek yerine sanki hala komuta kendisindeymis gibi onlarla birlikte yurudu ve Rosen i gizlice tutuklatmayi basardi ve ardindan isyan sona erdi Daha sonra Luksemburg a yurudu ancak kisa sure sonra Ren e gecmesi icin emir aldi Turenne nin tahmin ettigi gibi Bavyera 1647 de tekrar Imparatorluk ordusuna katildi Imparatorluklari kaldirmaya zorladi ve resmen Bavyera ya savas ilan etti Bir kez daha Wrangel liderligindeki Isveclilerle birlestikten sonra imparatorluklara karsi birlikte hareket ettiler Ertesi gece Turenne birliklerini gizlice imparatorluklarin yakinina tasidi Ertesi gun 17 Mayis emperyal gucler artcilarinin Zusmarshausen de cetin bir savasta tek baslarina yakalanmalari ve yenilmeleri ile sonuclanan tehlikenin farkinda olmadan ilerlediler Daha sonra askerler daha guvenli bir baris saglanana kadar Bavyera yi ates ve kilicla harap etti Pek cok modern yazarin Turenne i sucladigi bu yikim zamanin ruhunun ve savasin kosullarinin izin verdiginden daha sert bir onlem gibi gorunmuyordu Avusturya ya tasinmayi ve Viyana yi almayi planladi ancak Vestfalya Barisi imzalandigi icin bu kampanya hicbir zaman gerceklesmedi Fronde ve Louis XIV in erken hukumdarligiVestfalya Barisi 1648 kisa sure sonra ic savasina 1648 1653 dahil olan Fransa ya cok az baris getirdi Birinci savas sirasinda iki tarafa da katilmayi reddetti Mazarin onu Weimar ordusunun komutani olarak gorevden aldi Bu Turenne in Hollanda ya kacmasina neden oldu ve burada Fronde nin ilk savasina son verene kadar kaldi Louis Grand Conde mahkemede bircok dusman edinmisti ozellikle Mazarin Conde Fronde u Mazarin in lehine ceviren askerlik hizmeti icin buyuk bir odul almayi beklerken Mazarin Conde nin basarisi hakkinda pek iyi bir fikre sahip degildi Conde kisa sure once Conde nin asil unvanini miras almisti askeri eylemleriyle buyuk bir un ve nufuz kazandi ve ilk Fronde un uyeleri arasinda guclu baglar kurmustu Simdi o ve Mazarin birbirlerini yok etmekle mesgulduler Ikinci savas Conde ve bazi muttefiklerinin tutuklanmasiyla patlak verdi Onlarla birlikte tutuklanmasi amaclanan Turenne zamaninda kacti ve Longueville dusesi ile birlikte Stenay i Prensler adina tuttu Bu savasta Turenne Rethel de 15 Aralik 1650 birkac geri donusunden birini surdurdu ancak ikinci catisma ertesi yilin ilk aylarinda mahkeme partisinin cokmesi ve Prenslerin serbest birakilmasiyla sona erdi Louis XIV Fransa krali olarak Turenne Mayis 1651 de Paris e dondu ancak sorun kisa sure sonra yeniden canlandi ve Conde Fransa nin guneyinde isyan standardini yeniden yukseltti Bunda Fronde Turenne ve Conde nin ucuncu savasi kraliyet ordularina komuta eden maresal Frondeurs ve Ispanyol muttefiklerinin prensi birbirine karsi cikti Turenne da 28 Mart 1652 genc bir askerin kisisel cesaretini Gien de 7 Nisan Ispanya ya Karsi SavasiYork Duku ve gelecekteki Ingiltere Krali James Turenne in hala Ispanyollarin yaninda savasan Conde ile ugrasmasi gerekiyordu Ispanyol Cephesi nin uzun suren seferleri her iki unlu kaptana da askeri becerilerini sergilemek icin genis bir alan sagladi Haziran 1653 te Turenne ve La Ferte Frondeur lara karsi yurudu 7 000 piyade ve 5 000 suvari veya farkli bir kaynaga gore 6 000 piyade ve 10 000 suvari vardi Conde 30 000 askeri kontrol ediyordu Ispanyol ordusunun 120 mil arayla iki kamp kurdugunu duyunca hizla ilerledi ve aralarinda bulunan Rethel i ele gecirdi Daha sonra bolgeye Conde tarafindan komuta edilmeyen 16 000 piyade ve 11 000 suvariden olusan bir Ispanyol kuvveti geldi Conde nin Paris i almasini onlemek icin bu gucu golgede birakmaya ve hareket ozgurluklerini kisa kadar sinirlamaya karar verdi Ispanyollar yalnizca birkac kaleyi ele gecirmeyi planladi bu yuzden Turenne basarili oldu Bir noktada Conde Turenne i yenebilecek bir pozisyondaydi ancak Ispanyol komutan Conde nin saldirmasina izin vermedi Sonunda Ispanyollar Turenne den kacmayi basardilar ve Rocroi yi ele gecirdiler ancak onlar bunu yaparken Turenne u ve u aldi Turenne Fronde un merkezlerinden biri ve Conde nin kisisel mulku olan Stenay e tasinarak 1654 seferine basladi kampanya icin takviye almisti ve bir yardim girisimine karsi siddetle savunmaya hazirlandi Bunun yerine Conde ve Arsiduk Leopold Wilhelm cok onemli olan Arras kalesini kusatarak onu alt etti Conde ve Arsiduk un 25 000 askeri oldugundan ve Turenne yalnizca 14 000 15 000 asker alabildiginden Turenne yururlukte olan Frondeur lara karsi harekete gecmeden once Stenay in dusmesini beklemeye karar verdi tek basina komutada degildi York Duku La Ferte Broglie ve Hocquincourt un da yetkisi vardi Ancak daha kalabalik olan Ispanyol ordusuyla agresif bir sekilde basa cikma planina yonelik muhalefetin ustesinden geldi Turenne yorulmadan saldiri icin hazirlanmisti Dusman mevzilerini sahsen arastirdi ve Ispanyollarin ona saldirip saldirmayacagina karar vermesinin cok uzun surecegini fark etti Birliklerine dini hizmetler sagladi ve subaylarina ayrintili Ispanyol savunmasina karsi kullanilacak teknikleri acikladi Ispanyollar 6 000 adam ve top kaybederek bozguna ugratilirken Fransizlar sadece 400 adam kaybetti Bu zafer bir donum noktasiydi o andan itibaren Fransizlar bolgede belirgin bir avantaja sahipti 1655 savasindan once Turenne in enerjisini gerektiren bir baska onemli konu Paris te kral ile parlamento arasindaki siyasi anlasmazliklarla birlesen isyanlar patlak vermisti Kral parlamentonun toplanmasini yasaklarken parlamento bu talebi gormezden geldi Giderek despotlasan Mazarin daveti uzerine muzakereye davet edildi ve basarili bir sekilde yapti Turenne zirh giyiyor Turenne Landrecies i alarak 1655 seferine basladi Kisa bir sure sonra Turenne Conde yi neredeyse ele gecirdi ancak bir astin basarisizligi ikincisinin kacmasina yol acti daha sonra Compiegne deki mahkemeye geri cagrilmadan once Conde ve St Guislain kalelerini aldi Bu noktada Cromwell in Ingiltere si ve simdiye kadar Ispanya nin muttefiki olan Lorraine Fransiz tarafina katildi Ispanya Krali IV Philip son seferlerde cok basarisiz olan komutanlari deneyimli komutanlar Maresal Caracena ve Avusturyali Don Juan ile degistirdi Haziran ayinda Turenne ve La Ferte komutasindaki birlikler Valenciennes i kusatmaya basladi Ispanyollarin bir saldiriya hazirlandiklarini gozlemlediginde ogleden sonra veya gece saldirisina hazirlanma emri verdi Ancak La Ferte emri yerine getirmedi bu yuzden Ispanyollar saldirdiginda konumu en fazla 15 dakika icinde istila edildi La Ferte ve 4 400 asker esir alindi ve karanliga ragmen Turenne guclerini toplamayi basardi ve topcularinin yarisini kaybetmesine ragmen duzenli bir geri cekilme yapti On iki mil sonra durma emri verdi Fransizlari savas duzeninde goren Ispanyollar bir tuzaktan suphelendiler ve sonuc olarak saldirmayi basaramadilar Buna ragmen Turenne Conde yi kurtaramadi ancak La Chapelle i aldi ve St Guislain in dususunu engelledi Daha sonraki yorumunda Napolyon Turenne i Valenciennes teki yenilgi icin elestirdi Nehir ordusunu boldugu icin Turenne in Ispanyollara karsi yurumesi gerektigini ve bu nedenle yardima ihtiyaci olursa La Ferte yi destekleyemeyecegini yazdi Savas Turenne in 1658 de Dunkirk yakinlarindaki ndeki zaferinden kisa bir sure sonra sona erdi 1658 deki bir baska basarili seferin ardindan 1659 da goturen bir zafer oldu 1661 de Mazarin in olumu uzerine XIV Louis Maresal bir Roma Katoligi olursa Fransa Polis Teskilati nin 1627 de bastirilan ofisini Turenne nin lehine yeniden canlandirmayi teklif etmisti Turenne reddetti Kalvinist bir anne babadan dogmus ve bir Protestan olarak egitim gormus 1639 da Richelieu nun yegenlerinden biriyle evlenmeyi reddetmis ve ardindan Mazarin in benzer bir teklifini reddetmisti Louis XIV Devrim Savasi sirasinda bir siperi ziyaret ediyor 1652 de Turenne derinden bagli kaldigi Protestan Maresal de la Force un kizi Charlotte de Caumont ile evlendi Ancak Hristiyanligin iki dusman kampa bolunmesine ictenlikle uzuldu Bircok muhalif ve kontrolsuz mezhebin etkisine her zaman guvenmemisti Ingiliz ordusundaki ve halkindaki bagimsizligin tarihi onun zihninde derin bir etki birakti ve Ingiliz Presbiteryenleri kralciliga iten ayni disiplinsizlik korkusu Turenne i giderek daha fazla Roma Katolik Kilisesi ne cekti Kendisi ve karisi arasindaki mektuplar her ikisinin de konuyla ilgili mevcut kanitlari ne kadar yakindan inceledigini ve sonunda olumunden iki yil sonra Bossuet nin belagat ve yegeni Cardinal de Bouillon un iknalari onu Katolik olmaya ikna etti Hollanda SavasiRaimondo Montecuccoli XIV Louis in 1672 Hollanda Savasi nda Turenne Birlesik Hollanda Cumhuriyeti istila eden kralin komutasindaki orduya Amsterdam kapilarina kadar eslik etti Louis in Orange Prensi ne sundugu sartlar sadece daha sert bir direnis uyandirdi Hollandalilar bentleri acti ve Amsterdam cevresindeki kirsal bolgeyi sular altinda birakti Bu olayin haberi Avrupa yi harekete gecirdi ve catisma Almanya ya sicradi Turenne orta Ren de basarili bir manevra savasi verirken Conde Alsace i korudu Ocak 1673 te Turenne taarruzu ustlendi Almanya nin iclerine kadar girdi ve Brandenburg Buyuk Secmeni ni baris yapmaya zorladi Ancak yilin ilerleyen saatlerinde unlu imparatorluk generali Montecuccoli Turenne i tamamen alt etti Montecuccoli rakibinden kacti Hollandalilara katildi ve Bonn un onemli yerini aldi Turenne Haziran 1674 te Turenne onu Pfalz Secmenlerinin efendisi yapan kazandi Fransizlar Paris in emriyle ulkeyi dort bir yandan harap etti ve Turckheim in yagmalanmasiyla yasanan bu yikim genellikle Turenne in sohretindeki en buyuk leke olarak kabul edilir Sonbaharda Fransiz karsiti muttefikler yeniden ilerlediler ve yine Turenne i alt etmelerine ragmen tarafsiz Strazburg sehrinin eylemi dusmanin o yerdeki kopruden Ren Nehri ni gecmesine izin vererek basarisizligina neden oldu Bunu izledi bu taktik bir zafer sagladi ancak durumu pek etkilemedi ve Aralik basinda muttefikler Alsas da kaldi Eski maresal simdi kariyerinin en curetkar seferini yapti Kis ortasinda Vosges in bir ucundan digerine hizli ve gizli bir yuruyus muttefikleri sasirtti Ilk basarilarini keskin bir sekilde takip eden Turenne dusmani Turkheim a surdu ve orada onlara agir bir yenilgi verdi 5 Ocak 1675 Turenne sehir sakinlerinin gosterdigi aktif direnisin intikami olarak birliklerinin sehri yagmalamasina ve iki hafta boyunca kalan nufusu katletmesine izin verdi Birkac hafta icinde Alsas i tamamen toparlamisti Salzbach savasinda Turenne nin olumu Yazin bir kez daha Montecuccoli ile karsi karsiya geldi ve her iki komutanin da en yuksek stratejik hamlelerini sergilemesinden sonra Turenne sonunda rakibini Salzbach ta dezavantajli bir sekilde savas teklif etmeye zorladi Orada 27 Temmuz 1675 te bir gullenin actigi yaralar nedeniyle oldu Thomas de Longueville soyle yaziyor Gozlerini iki kez acti ve sonra onlari sonsuza kadar kapatti Olum haberi evrensel bir uzuntu yaratti MirasTurenne in en belagatli vatandaslari eloges larini yazdi ve Montecuccoli nin kendisi II est mort aujourd hui un homme qui faisait honneur a l homme Insani onurlandiran bir adam bugun oldu diye haykirdi St Denis e goturulen cesedi Fransa Krallari ile birlikte gomuldu 1793 un asiri devrimcileri bile buna saygi duydular ve hukumdarlarin cesetlerini bir toplu mezara yeniden gomerken Turenne in kalintilarini 22 Eylul 1800 e kadar korudular Napolyon tum askerlere Turenne in seferlerini tarihin en buyuk kaptanlarindan biri olarak okumasini ve yeniden okumasini tavsiye ederek onu Buyuk Iskender Hannibal Buyuk Frederick Savoy Prensi Eugen Gustavus Adolphus ve Julius Caesar arasina yerlestirdi Halkin savasi her zamankinden daha elestirel bir sekilde inceledigi bir donemde bir general olarak unu Avrupa daki herhangi bir generalinkine rakip oldu cunku askeri karakteri zamaninin savas sanatini ozetliyordu Prince de Ligne Stratejik dikkat ve lojistik dogruluk kucuk muharebelerdeki parlak atilim ve her kosulda basari ya da basarisizlik ile birlestiginde belki de Turenne in savas dehasinin goze carpan noktalari olarak ortaya cikiyor Kacindigi buyuk savaslar Az kusatma ve cok savas kendi ozdeyisi olarak kullandi Ve ilk savasinda son savasinda oldugu kadar parlak gorunen buyuk rakibi Conde nin aksine Turenne gunden gune gelisti Napolyon onun dehasinin yaslandikca daha da cesurlastigini soyledi ve daha sonraki bir yazar olan Aumale Duku Histoire des princes de la maison de Conde sunlari yazarken ayni gorusu benimsedi Onu tanimak icin Onu Salzbach a kadar takip edin Onun durumunda her gun biraz ilerlemenin sinyalini verdi Turenne kisisel karakterinde pek cok incelik bahsedilmis basit ve onurlu bir askerin dogasindan biraz daha fazlasini gosteriyordu ama siyaset ve akil dunyasinda becerikli bir entrikacinin veya vicdan azabinin elinde neredeyse caresiz gorunuyordu Ahlaki sitem edilemeyecek kadar olmasa da en azindan yasadigi cagda yaygin olanlardan daha katiydi Esasen duzenli ordularin komutani olarak gorev yapti Omrunu askerlerle gecirdi onlarin sevgisini nasil kazanacagini biliyordu sert bir disiplini ender comertlikle yumusatti ve adamlari onu bir komutan olarak hayran olduklari kadar bir yoldas olarak da sevdiler Bu nedenle Conde nin dehasi cok daha cok yonlu gorunse de Turenne nin dehasi 17 yuzyildaki savas sanatini en iyi sekilde temsil ediyor Kucuk maliyetli ve yuksek egitimli duzenli ordular ve XIV Louis caginin hanedan savasi icin Turenne ideal bir ordu lideri olarak islev gordu Fransiz Devrimi sirasinda halkin bir adami olarak unu mezarini Devrimciler tarafindan yok edilmeyen birkac soylu mezarindan biri yapti onu en buyuk modern komutan olarak degerlendirdi Savoylu Eugene Turenne den daha fazla ovuldugunde Turenne pahasina nankorluk olarak nitelendirildi Turenne Morris in Modern zamanlarin buyuk komutanlari adli calismasinin konularindan biridir Ona gore Turenne nin guclu dehasi modern savasin sekillenmesine buyuk katkida bulunmustur Turennes in Les Invalides teki mezari Turenne HeykeliKurgudaFransa Maresali Turenne Eric Flint ve David Weber tarafindan yazilan birkac alternatif tarih romaninda tasvir edilmistir Bunlar arasinda 1633 ve 1634 Baltik Savasi yer alir Turenne ayrica GA Henty nin Won by the Sword adli tarihi romaninda da yer almaktadir Kaynakca a b Elliott 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am Atkinson 1911 a b c Ramsey 1735 a b c d e f g h i j k l m Hozier 1885 a b c d Morris 1891 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg Longueville 1907 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Wakeman isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b Beach 1914 French marshal Henri de La Tour d Auvergne vicomte de Turenne at the Battle of the Dunes June 14 1658 Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica Online Encyclopaedia Britannica Inc olu kirik baglanti Marshal Turenne 1st Ingilizce Londra Longmans Green and Co 1907 ss 388 ISBN 1177666499 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim 10 Subat 2009 10 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2019 a b Brown 2018 Shand 2014 Jagt 2011