II. Gustaf Adolf ya da Gustavus Adolphus, 1611’den 1632’ye kadar İsveç Krallığı'nı yöneten hükümdar. Bu yıllar İsveç’in Avrupa açısından büyük bir önem arz etmeye ve yükselmeye başladığı dönem olarak da bilinir. (İsveççe: Stormaktstiden, Büyük güç dönemi). Krallığı boyunca İsveç, Otuz Yıl Savaşı içindeki dini gücün belirlenmesinde büyük rol oynamış ve Avrupa'nın en büyük askerî gücü konumuna gelmiştir. 1634’te, Riksdag of the Estates tarafından o öldükten sonra resmi olarak modern dönemin model kişisi ilan edildi.
II. Gustaf Adolf | |||||
---|---|---|---|---|---|
Jacob Hoefnagel'e atfedilen portresi | |||||
İsveç kralı | |||||
Hüküm süresi | 30 Ekim 1611 – 6 Kasım 1632 | ||||
Taç giymesi | 12 Ekim 1617 | ||||
Önce gelen | IX. Charles | ||||
Sonra gelen | Christina | ||||
Doğum | 9 Aralık 1594 Stockholm, İsveç | ||||
Ölüm | 6 Kasım 1632 (37 yaşında) Saksonya Elektörlüğü, Kutsal Roma İmparatorluğu | ||||
Defin | 22 Haziran 1634 Riddarholm Kilisesi, Stockholm | ||||
Eş(ler)i | Brandenburg Uçhanımı Maria Eleonora | ||||
Çocuk(lar)ı | Vasaborg Kontu Gustav İsveç Kraliçesi Christina | ||||
| |||||
Hanedan | Vasa | ||||
Babası | İsveç Kralı IX. Charles | ||||
Annesi | Holstein-Gottorp Prensesi Christina | ||||
Dini | Lüteriyen | ||||
İmza |
Modern tarihin en büyük askeri komutanlarından biri olarak kabul edilir ve "kuvvetlerin ortak kullanımı" ilkesini erkenden kullandığı bilinmektedir. En kayda değer zaferi 1631 yılında Kutsal Roma İmparatorluğu karşısında almış olduğu Breitenfeld Muharebesi'dir. Gustavus Adolphus; kaynakları, lojistiği ve desteğiyle kendini büyük bir Avrupa lideri olacak şekilde konumlandırdı. Ancak bir yıl sonra, Lützen Muharebesi'nde öldürüldü. Çabalarına, ölümünden sonra naip olarak hareket eden İsveç Lordu ve Yüksek Şansölyesi Kont Axel Oxenstierna tarafından devam edildi.
Gustavus Adolphus, on altı yaşında babasının eş zamanlı ve devam eden üç savaşını miras aldı. Bunlardan ikisi Rusya ve Danimarka ile sınır savaşları ve Gustavus'un ilk kuzeni Polonya Kralı Sigismund, III. Vasa ile olan daha kişisel bir savaştı. Onun yönetiminde geçen bu üç savaştan en şiddetli olanı Kalmar Savaşı'ydı. Krallığı sırasında İsveç, Baltık Denizi havzasındaki bölgesel bir güç statüsünden Avrupa’nın en büyük güçlerinden birine ve erken modern çağ hükûmeti modeline yükseldi. Gustavus Adolphus, “Modern Savaşın Babası” olarak da bilinir veya ilk modern general. Gustavus Adolphus'un ölümünden sonra İsveç İmparatorluğu'nun sınırlarını ve gücünü genişletmeye devam edecek olan Lennart Torstensson gibi bir dizi başka askeri komutanı da eğitti. Ele geçirdiği eserler, onun bir kitap meraklısı olduğunu gösteriyor. Avrupa genelinde "" topluyordu.
İsveç'te iktidardaki yükselişine yaptığı katkılar, idari yapının yeniden yapılandırılmasını içeriyordu. Örneğin, merkezi hükûmetin insanları daha verimli bir şekilde vergilendirebilmesi ve askere alabilmesi için nüfusun kaydına başladı. Tarihçi Christer Jorgensen; ekonomik reform, ticaret, modernizasyon ve modern bir bürokrasi oluşturma alanlarındaki eylemlerinin, savaştaki eylemleri kadar önemli olduğunu savunuyor. Bir Orta Çağ ekonomisi ve toplumundan başlayarak yerel reformları, Almanya'daki zaferlerinin yanı sıra İsveç İmparatorluğu'nun kurulması ve hayatta kalmasının temeliydi.
Hayatı
Gustavus Adolphus, Vasa hanedanından Dük Charles'ın en büyük oğlu ve ikinci karısı Holstein-Gottorp'lu Christina'nın en büyük oğlu olarak Stockholm'de doğdu. O zamanlar İsveç Kralı, İsveç'i Polonya'dan yöneten Gustavus Adolphus'un kuzeni, Sigismund'du. Protestan Dük Charles, Katolik Sigismund'u Otuz Yıl Savaşları öncesindeki ön dinsel çekişmenin bir parçası olarak 1599'da İsveç tahtını bırakmaya zorladı ve 1604'te İsveç Kralı IX. Karl olarak tahta geçmeden önce kral naibi olarak hüküm sürdü. Prens Gustav Adolf, 1610 yılından itibaren 'da Gagnef-Floda'ya sahipti. 1611 yılının Ekim ayında babasının ölümü üzerine, 16 yaşında olan Gustavus tahtı miras aldı ve 16 Aralık itibarıyla 17 yaşında hüküm sürmeye başladı. Ayrıca, Polonyalı kuzeniyle ara sıra kavgacı hanedan tartışmalarının devamını da miras kaldı. Sigismund III, İsveç tahtını yeniden kazanmak istedi ve Gustavus Adolphus'u unvanından vazgeçmeye zorladı.
Bu hanedan anlaşmazlığının bir turunda, Gustavus 31 yaşındayken Livonya'yı işgal ederek Polonya-İsveç Savaşı'nı (1626-29) başlattı. Kendisine Avrupa'nın şehirlerinin kapılarını açan Almanya'daki Lutherciler adına mücadele etti. Gustavus, birkaç yıl sonra, 1630 Haziran'ında Almanya'ya ayak bastığında Luthercilere desteği yaptığı eylemlerden biri olarak biliniyor. Otuz Yıl Savaşları'nda Gustavus, yenilmekte olan Kutsal Roma İmparatorluğu ve Katolik müttefiklerine karşı tarafta mücadele etti; İsveç kuvvetleri bu durumu hızla İsveç'in lehine çevirmiştir.
Gustavus, Brandenburg eyaleti yerel seçim adayı 'un kızı Brandenburglu Maria Eleonora ile evliydi ve Almanya'daki operasyonları için Prusya'nın Elbing şehrini seçti. 1632'de Lützen Muharebesi'nde öldü. Ölümü Lutherci taraf için büyük bir kayıptı ve Lutheryanizm için fethedilen Almanya'nın ve diğer ülkelerin büyük bölümlerinin Katoliklik için yeniden fethedilmesiyle sonuçlandı. Otuz Yıl Savaşına katılımı, kendisinin Kuzey Aslanı'nın enkarnasyonu olduğunu söylenmesine yol açtı (Almanca: Der Löwe aus Mitternacht, Geceyarısı Aslanı).
Mirası
Kendisi, Avrupa'daki Protestanlar tarafından 30 Yıl Savaşları'ndaki baş savunucu olarak anılıyor. Gustav Adolf Werk başta olmak üzere birçok kiliseye, kuruluşa ve şirkete onun adı verildi. Gustav, zamanla İsveç gururunun bir sembolü oldu.
Kaynakça
- ^ Williamson, David. Debrett's Kings and Queens of Europe. pp. 124, 128, 194, 207. 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Lis Granlund Riddarholmskyrkan, de svenska konungarnas gravkyrka Riksmarskalksämbetet, 1980 ill. p. 14 (GUSTAVUS ADOLPHUS MAGNUS)". 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Anders Fryxell Gustaf II Adolf Norstedts, Stockholm, 1894 p. 435". 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Nils Ahnlund/Michael Roberts Gustav Adolf the Great American-Scandinavian Foundation, New York, 1940". 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "In Chapter V of Clausewitz' On War, he lists Gustavus Adolphus as an example of an outstanding military leader, along with: Alexander the Great, Julius Caesar, Alexander Farnese, Charles XII, Frederick the Great and Napoleon Bonaparte". 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Stephen J. Lee, Aspects of European History 1494–1789 (2nd ed. 1984) pp. 109–14". 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Svensk Uppslagsbok, 1950,vol 5,column 353, article "Gustav; 2. Gustav II Adolf" Quote: (Swedish) "Av de tre krig, det danska, det ryska och det polska, G. ärvde..." In English "Of the three wars, the Danish, the Russian and the Polish, Gustav II Adolphus inherited..." 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Same source, and the Quote continues "...hotade det första rikets existens." English "..did the first one endanger the existence of the realm."". 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Dodge, Theodore Ayrault (1890). Gustavus Adolphus: A History of the Art of War from Its Revival After the Middle Ages to the End of the Spanish Succession War, with a Detailed Account ... of Turenne, Conde, Eugene and Marlborough. Boston and New York: Da Capo Press Inc. ISBN 978-0-306-80863-0". 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Murray, Stuart (2009). The Library: An Illustrated History. War and a Golden Age: Skyhorse Publishing. p. 118." 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "T. K. Derry, History of Scandinavia: Norway, Sweden, Denmark, Finland, and Iceland (1979) pp. 110–24." 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Christer Jorgensen in Charles Messenger, ed. (2013). Reader's Guide to Military History. Routledge. p. 219. ISBN 9781135959708." 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Ålund, Otto Wilhelm (1894). Gustaf II Adolf: Ett 300-årsminne berättadt för ung och gammal : Med öfver 100 illustr. och flera kartor (in Swedish). Stockholm: Alb. Bonnier. p. 12. SELIBR 1627779." 18 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Gustavus Adolphus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen: IX. Karl | İsveç kralı 30 Ekim 1611 - 6 Kasım 1632 | Sonra gelen: Christina |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
II Gustaf Adolf ya da Gustavus Adolphus 1611 den 1632 ye kadar Isvec Kralligi ni yoneten hukumdar Bu yillar Isvec in Avrupa acisindan buyuk bir onem arz etmeye ve yukselmeye basladigi donem olarak da bilinir Isvecce Stormaktstiden Buyuk guc donemi Kralligi boyunca Isvec Otuz Yil Savasi icindeki dini gucun belirlenmesinde buyuk rol oynamis ve Avrupa nin en buyuk askeri gucu konumuna gelmistir 1634 te Riksdag of the Estates tarafindan o oldukten sonra resmi olarak modern donemin model kisisi ilan edildi II Gustaf AdolfJacob Hoefnagel e atfedilen portresiIsvec kraliHukum suresi30 Ekim 1611 6 Kasim 1632Tac giymesi12 Ekim 1617Once gelenIX CharlesSonra gelenChristinaDogum9 Aralik 1594 1594 12 09 Stockholm IsvecOlum6 Kasim 1632 37 yasinda Saksonya Elektorlugu Kutsal Roma ImparatorluguDefin22 Haziran 1634 Riddarholm Kilisesi StockholmEs ler iBrandenburg Uchanimi Maria EleonoraCocuk lar iVasaborg Kontu Gustav Isvec Kralicesi ChristinaTam adiGustavus AdolphusHanedanVasaBabasiIsvec Krali IX CharlesAnnesiHolstein Gottorp Prensesi ChristinaDiniLuteriyenImza Modern tarihin en buyuk askeri komutanlarindan biri olarak kabul edilir ve kuvvetlerin ortak kullanimi ilkesini erkenden kullandigi bilinmektedir En kayda deger zaferi 1631 yilinda Kutsal Roma Imparatorlugu karsisinda almis oldugu Breitenfeld Muharebesi dir Gustavus Adolphus kaynaklari lojistigi ve destegiyle kendini buyuk bir Avrupa lideri olacak sekilde konumlandirdi Ancak bir yil sonra Lutzen Muharebesi nde olduruldu Cabalarina olumunden sonra naip olarak hareket eden Isvec Lordu ve Yuksek Sansolyesi Kont Axel Oxenstierna tarafindan devam edildi Gustavus Adolphus on alti yasinda babasinin es zamanli ve devam eden uc savasini miras aldi Bunlardan ikisi Rusya ve Danimarka ile sinir savaslari ve Gustavus un ilk kuzeni Polonya Krali Sigismund III Vasa ile olan daha kisisel bir savasti Onun yonetiminde gecen bu uc savastan en siddetli olani Kalmar Savasi ydi Kralligi sirasinda Isvec Baltik Denizi havzasindaki bolgesel bir guc statusunden Avrupa nin en buyuk guclerinden birine ve erken modern cag hukumeti modeline yukseldi Gustavus Adolphus Modern Savasin Babasi olarak da bilinir veya ilk modern general Gustavus Adolphus un olumunden sonra Isvec Imparatorlugu nun sinirlarini ve gucunu genisletmeye devam edecek olan Lennart Torstensson gibi bir dizi baska askeri komutani da egitti Ele gecirdigi eserler onun bir kitap meraklisi oldugunu gosteriyor Avrupa genelinde topluyordu Isvec te iktidardaki yukselisine yaptigi katkilar idari yapinin yeniden yapilandirilmasini iceriyordu Ornegin merkezi hukumetin insanlari daha verimli bir sekilde vergilendirebilmesi ve askere alabilmesi icin nufusun kaydina basladi Tarihci Christer Jorgensen ekonomik reform ticaret modernizasyon ve modern bir burokrasi olusturma alanlarindaki eylemlerinin savastaki eylemleri kadar onemli oldugunu savunuyor Bir Orta Cag ekonomisi ve toplumundan baslayarak yerel reformlari Almanya daki zaferlerinin yani sira Isvec Imparatorlugu nun kurulmasi ve hayatta kalmasinin temeliydi HayatiGustavus Adolphus Vasa hanedanindan Duk Charles in en buyuk oglu ve ikinci karisi Holstein Gottorp lu Christina nin en buyuk oglu olarak Stockholm de dogdu O zamanlar Isvec Krali Isvec i Polonya dan yoneten Gustavus Adolphus un kuzeni Sigismund du Protestan Duk Charles Katolik Sigismund u Otuz Yil Savaslari oncesindeki on dinsel cekismenin bir parcasi olarak 1599 da Isvec tahtini birakmaya zorladi ve 1604 te Isvec Krali IX Karl olarak tahta gecmeden once kral naibi olarak hukum surdu Prens Gustav Adolf 1610 yilindan itibaren da Gagnef Floda ya sahipti 1611 yilinin Ekim ayinda babasinin olumu uzerine 16 yasinda olan Gustavus tahti miras aldi ve 16 Aralik itibariyla 17 yasinda hukum surmeye basladi Ayrica Polonyali kuzeniyle ara sira kavgaci hanedan tartismalarinin devamini da miras kaldi Sigismund III Isvec tahtini yeniden kazanmak istedi ve Gustavus Adolphus u unvanindan vazgecmeye zorladi Bu hanedan anlasmazliginin bir turunda Gustavus 31 yasindayken Livonya yi isgal ederek Polonya Isvec Savasi ni 1626 29 baslatti Kendisine Avrupa nin sehirlerinin kapilarini acan Almanya daki Lutherciler adina mucadele etti Gustavus birkac yil sonra 1630 Haziran inda Almanya ya ayak bastiginda Luthercilere destegi yaptigi eylemlerden biri olarak biliniyor Otuz Yil Savaslari nda Gustavus yenilmekte olan Kutsal Roma Imparatorlugu ve Katolik muttefiklerine karsi tarafta mucadele etti Isvec kuvvetleri bu durumu hizla Isvec in lehine cevirmistir Gustavus Brandenburg eyaleti yerel secim adayi un kizi Brandenburglu Maria Eleonora ile evliydi ve Almanya daki operasyonlari icin Prusya nin Elbing sehrini secti 1632 de Lutzen Muharebesi nde oldu Olumu Lutherci taraf icin buyuk bir kayipti ve Lutheryanizm icin fethedilen Almanya nin ve diger ulkelerin buyuk bolumlerinin Katoliklik icin yeniden fethedilmesiyle sonuclandi Otuz Yil Savasina katilimi kendisinin Kuzey Aslani nin enkarnasyonu oldugunu soylenmesine yol acti Almanca Der Lowe aus Mitternacht Geceyarisi Aslani MirasiKendisi Avrupa daki Protestanlar tarafindan 30 Yil Savaslari ndaki bas savunucu olarak aniliyor Gustav Adolf Werk basta olmak uzere bircok kiliseye kurulusa ve sirkete onun adi verildi Gustav zamanla Isvec gururunun bir sembolu oldu Kaynakca Williamson David Debrett s Kings and Queens of Europe pp 124 128 194 207 18 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Lis Granlund Riddarholmskyrkan de svenska konungarnas gravkyrka Riksmarskalksambetet 1980 ill p 14 GUSTAVUS ADOLPHUS MAGNUS 18 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Anders Fryxell Gustaf II Adolf Norstedts Stockholm 1894 p 435 18 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Nils Ahnlund Michael Roberts Gustav Adolf the Great American Scandinavian Foundation New York 1940 18 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi In Chapter V of Clausewitz On War he lists Gustavus Adolphus as an example of an outstanding military leader along with Alexander the Great Julius Caesar Alexander Farnese Charles XII Frederick the Great and Napoleon Bonaparte 18 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Stephen J Lee Aspects of European History 1494 1789 2nd ed 1984 pp 109 14 18 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Svensk Uppslagsbok 1950 vol 5 column 353 article Gustav 2 Gustav II Adolf Quote Swedish Av de tre krig det danska det ryska och det polska G arvde In English Of the three wars the Danish the Russian and the Polish Gustav II Adolphus inherited 18 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Same source and the Quote continues hotade det forsta rikets existens English did the first one endanger the existence of the realm 18 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dodge Theodore Ayrault 1890 Gustavus Adolphus A History of the Art of War from Its Revival After the Middle Ages to the End of the Spanish Succession War with a Detailed Account of Turenne Conde Eugene and Marlborough Boston and New York Da Capo Press Inc ISBN 978 0 306 80863 0 18 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Murray Stuart 2009 The Library An Illustrated History War and a Golden Age Skyhorse Publishing p 118 18 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi T K Derry History of Scandinavia Norway Sweden Denmark Finland and Iceland 1979 pp 110 24 18 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Christer Jorgensen in Charles Messenger ed 2013 Reader s Guide to Military History Routledge p 219 ISBN 9781135959708 18 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Alund Otto Wilhelm 1894 Gustaf II Adolf Ett 300 arsminne berattadt for ung och gammal Med ofver 100 illustr och flera kartor in Swedish Stockholm Alb Bonnier p 12 SELIBR 1627779 18 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dis baglantilarWikimedia Commons ta Gustavus Adolphus ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi unvanlarOnce gelen IX Karl Isvec krali 30 Ekim 1611 6 Kasim 1632 Sonra gelen Christina