Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hepatit A, hepatit A virüsünün (HAV) karaciğerde yol açtığı akut bir bulaşıcı hastalıktır. Çoğu vakada, özellikle küçüklerde çok az belirti verir ya da hiç vermez. Hastalığın bulaşması ile belirtilerin ortaya çıkması arasındaki süre iki ila altı haftadır. Hastalık belirti verdiğinde bu belirtiler tipik olarak sekiz hafta devam eder. Bu belirtiler arasında halsizlik, bulantı, kusma, ishal, sarılık, ateş ve karın ağrısı sayılabilir. Hastaların yaklaşık %10–15’inde hastalığın bulaşmasını izleyen altı ay içerisinde belirtilerin tekrarlandığı görülür. Akut karaciğer yetmezliği nadiren görülür ve daha çok yaşlılarda rastlanır.
| Hepatit A | |
|---|---|
 | |
| Hepatit A’nın sebep olduğu bir sarılık vakası | |
| Uzmanlık | Enfeksiyon hastalıkları  |
Sebepleri
Genellikle hastalık virüsünü içeren dışkının bulaştığı gıdanın yenilmesi ya da suyun içilmesi ile yayılır. Yeterince pişirilmemiş kabuklu deniz ürünleri görece yaygın bir hastalık sebebidir. Hastalığın bulaştığı kişiyle yakın temas yoluyla ve homoseksüel ilişki ile de yayılabilir. Damar içi ilaç bağımlılarında da sık görülür. Çocuklara hastalık bulaştığında çoğunlukla belirti görülmemekle birlikte başkalarına bulaştırabilirler. Tek bir bulaşmadan sonra ömür boyu bağışıklık kazanılır. Hastalığın belirtileri diğer bir dizi hastalığa benzediğinden, teşhisi için kan testi gereklidir. Bilinen beş hepatit virüsünden birisidir: A, B, C, D ve E.
Korunma ve Tedavi
Hepatit A aşısı korunmada etkindir. Bazı ülkelerde çocuklar için ve daha önce aşılanmamış yüksek risk grubundaki kişiler için rutin olarak önerilir. Etkisinin ömür boyu sürdüğü düşünülmektedir. Diğer korunma önlemleri arasında ellerin yıkanması ve yemeğin düzgün pişirilmesi sayılabilir. Özel bir tedavisi yoktur sadece semptomatik tedavi yapılır. İhtiyaca göre istirahat ve bulantı ile kusmaya yönelik ilaç tedavisi yapılabilir. Enfeksiyonlar genellikle tamamen ortadan kaybolur ve kalıcı bir karaciğer hastalığına yol açmaz. Eğer akut karaciğer yetmezliği ortaya çıkarsa tedavisi karaciğer naklidir.
Epidemiyoloji
Her yıl dünya genelinde, belirti veren 1,5 milyon vaka ortaya çıkar ve toplam vaka sayısı muhtemelen onlarca milyondur. Dünyanın hıfzıssıhha önlemleri zayıf olan ve yeterli temiz suya sahip olmayan bölgelerinde daha yaygındır. Gelişmekte olan ülkelerde 10 yaşından küçük çocukların yaklaşık %90’ı hastalık virüsünü kapmış ve dolayısıyla erişkinlik döneminden önce bağışıklık kazanmışlardır. Çocukların küçük yaşta hastalıkla karşılaşmadığı ve yaygın aşılamanın yapılmadığı orta seviyedeki gelişmiş ülkelerde sıklıkla salgın şeklinde ortaya çıkar. 2010 yılında akut hepatit A hastalığından dolayı 102.000 kişi ölmüştür. Virüs kaynaklı hepatite dair farkındalık oluşturmak için her sene 28 Temmuz günü Dünya Hepatit Günü olarak ilan edilmiştir.
Kaynakça
- ^ Ryan KJ, Ray CG (editors) (2004). Sherris Medical Microbiology (4.4 sayfalar =541-4 bas.). McGraw Hill. ISBN .
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p Matheny, SC; Kingery, JE (1 Aralık 2012). "Hepatitis A". Am Fam Physician. 86 (11). ss. 1027-34; quiz 1010-2. (PMID) 23198670. 9 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2015.
- ^ Connor BA (2005). "Hepatitis A vaccine in the last-minute traveler". Am. J. Med. 118 (Suppl 10A). ss. 58S-62S. doi:10.1016/j.amjmed.2005.07.018. (PMID) 16271543.
- ^ Bellou, M.; Kokkinos, P.; Vantarakis, A. (Mart 2013). "Shellfish-borne viral outbreaks: a systematic review". Food Environ Virol. 5 (1). ss. 13-23. doi:10.1007/s12560-012-9097-6. (PMID) 23412719.
- ^ The Encyclopedia of Hepatitis and Other Liver Diseases. Infobase. 2006. s. 105. ISBN . 2 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2015.
- ^ Irving, GJ.; Holden, J.; Yang, R.; Pope, D. (2012). "Hepatitis A immunisation in persons not previously exposed to hepatitis A". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 7. ss. CD009051. doi:10.1002/14651858.CD009051.pub2. (PMID) 22786522.
- ^ a b c d e "Hepatitis A Fact sheet N°328". World Health Organization. Temmuz 2013. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Şubat 2014.
- ^ Wasley, A; Fiore, A; Bell, BP (2006). "Hepatitis A in the era of vaccination". Epidemiol Rev. Cilt 28. ss. 101-11. doi:10.1093/epirev/mxj012. (PMID) 16775039. 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2015.
- ^ Lozano, R (15 Aralık 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859). ss. 2095-128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. (PMID) 23245604.
| Sınıflandırma | D |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hepatit A hepatit A virusunun HAV karacigerde yol actigi akut bir bulasici hastaliktir Cogu vakada ozellikle kucuklerde cok az belirti verir ya da hic vermez Hastaligin bulasmasi ile belirtilerin ortaya cikmasi arasindaki sure iki ila alti haftadir Hastalik belirti verdiginde bu belirtiler tipik olarak sekiz hafta devam eder Bu belirtiler arasinda halsizlik bulanti kusma ishal sarilik ates ve karin agrisi sayilabilir Hastalarin yaklasik 10 15 inde hastaligin bulasmasini izleyen alti ay icerisinde belirtilerin tekrarlandigi gorulur Akut karaciger yetmezligi nadiren gorulur ve daha cok yaslilarda rastlanir Hepatit AHepatit A nin sebep oldugu bir sarilik vakasiUzmanlikEnfeksiyon hastaliklari SebepleriGenellikle hastalik virusunu iceren diskinin bulastigi gidanin yenilmesi ya da suyun icilmesi ile yayilir Yeterince pisirilmemis kabuklu deniz urunleri gorece yaygin bir hastalik sebebidir Hastaligin bulastigi kisiyle yakin temas yoluyla ve homoseksuel iliski ile de yayilabilir Damar ici ilac bagimlilarinda da sik gorulur Cocuklara hastalik bulastiginda cogunlukla belirti gorulmemekle birlikte baskalarina bulastirabilirler Tek bir bulasmadan sonra omur boyu bagisiklik kazanilir Hastaligin belirtileri diger bir dizi hastaliga benzediginden teshisi icin kan testi gereklidir Bilinen bes hepatit virusunden birisidir A B C D ve E Korunma ve TedaviHepatit A asisi korunmada etkindir Bazi ulkelerde cocuklar icin ve daha once asilanmamis yuksek risk grubundaki kisiler icin rutin olarak onerilir Etkisinin omur boyu surdugu dusunulmektedir Diger korunma onlemleri arasinda ellerin yikanmasi ve yemegin duzgun pisirilmesi sayilabilir Ozel bir tedavisi yoktur sadece semptomatik tedavi yapilir Ihtiyaca gore istirahat ve bulanti ile kusmaya yonelik ilac tedavisi yapilabilir Enfeksiyonlar genellikle tamamen ortadan kaybolur ve kalici bir karaciger hastaligina yol acmaz Eger akut karaciger yetmezligi ortaya cikarsa tedavisi karaciger naklidir EpidemiyolojiHer yil dunya genelinde belirti veren 1 5 milyon vaka ortaya cikar ve toplam vaka sayisi muhtemelen onlarca milyondur Dunyanin hifzissihha onlemleri zayif olan ve yeterli temiz suya sahip olmayan bolgelerinde daha yaygindir Gelismekte olan ulkelerde 10 yasindan kucuk cocuklarin yaklasik 90 i hastalik virusunu kapmis ve dolayisiyla eriskinlik doneminden once bagisiklik kazanmislardir Cocuklarin kucuk yasta hastalikla karsilasmadigi ve yaygin asilamanin yapilmadigi orta seviyedeki gelismis ulkelerde siklikla salgin seklinde ortaya cikar 2010 yilinda akut hepatit A hastaligindan dolayi 102 000 kisi olmustur Virus kaynakli hepatite dair farkindalik olusturmak icin her sene 28 Temmuz gunu Dunya Hepatit Gunu olarak ilan edilmistir Kaynakca Ryan KJ Ray CG editors 2004 Sherris Medical Microbiology 4 4 sayfalar 541 4 bas McGraw Hill ISBN 0 8385 8529 9 KB1 bakim Dikey cizgi eksik link KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link a b c d e f g h i j k l m n o p Matheny SC Kingery JE 1 Aralik 2012 Hepatitis A Am Fam Physician 86 11 ss 1027 34 quiz 1010 2 PMID 23198670 9 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2015 Connor BA 2005 Hepatitis A vaccine in the last minute traveler Am J Med 118 Suppl 10A ss 58S 62S doi 10 1016 j amjmed 2005 07 018 PMID 16271543 Bellou M Kokkinos P Vantarakis A Mart 2013 Shellfish borne viral outbreaks a systematic review Food Environ Virol 5 1 ss 13 23 doi 10 1007 s12560 012 9097 6 PMID 23412719 The Encyclopedia of Hepatitis and Other Liver Diseases Infobase 2006 s 105 ISBN 9780816069903 2 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2015 Irving GJ Holden J Yang R Pope D 2012 Hepatitis A immunisation in persons not previously exposed to hepatitis A Cochrane Database Syst Rev Cilt 7 ss CD009051 doi 10 1002 14651858 CD009051 pub2 PMID 22786522 a b c d e Hepatitis A Fact sheet N 328 World Health Organization Temmuz 2013 26 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Subat 2014 Wasley A Fiore A Bell BP 2006 Hepatitis A in the era of vaccination Epidemiol Rev Cilt 28 ss 101 11 doi 10 1093 epirev mxj012 PMID 16775039 6 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2015 Lozano R 15 Aralik 2012 Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010 a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010 Lancet 380 9859 ss 2095 128 doi 10 1016 S0140 6736 12 61728 0 PMID 23245604 SiniflandirmaDICD 10 B 1 ICD 9 CM 070 0 070 1OMIM 5757MeSH D006506 40468003Dis kaynaklarMedlinePlus 000278eMedicine med 991Patient UK Hepatit A