Hepatit A, hepatit A virüsünün (HAV) karaciğerde yol açtığı akut bir bulaşıcı hastalıktır. Çoğu vakada, özellikle küçüklerde çok az belirti verir ya da hiç vermez. Hastalığın bulaşması ile belirtilerin ortaya çıkması arasındaki süre iki ila altı haftadır. Hastalık belirti verdiğinde bu belirtiler tipik olarak sekiz hafta devam eder. Bu belirtiler arasında halsizlik, bulantı, kusma, ishal, sarılık, ateş ve karın ağrısı sayılabilir. Hastaların yaklaşık %10–15’inde hastalığın bulaşmasını izleyen altı ay içerisinde belirtilerin tekrarlandığı görülür. Akut karaciğer yetmezliği nadiren görülür ve daha çok yaşlılarda rastlanır.
Hepatit A | |
---|---|
![]() | |
Hepatit A’nın sebep olduğu bir sarılık vakası | |
Uzmanlık | Enfeksiyon hastalıkları ![]() |
Sebepleri
Genellikle hastalık virüsünü içeren dışkının bulaştığı gıdanın yenilmesi ya da suyun içilmesi ile yayılır. Yeterince pişirilmemiş kabuklu deniz ürünleri görece yaygın bir hastalık sebebidir. Hastalığın bulaştığı kişiyle yakın temas yoluyla ve homoseksüel ilişki ile de yayılabilir. Damar içi ilaç bağımlılarında da sık görülür. Çocuklara hastalık bulaştığında çoğunlukla belirti görülmemekle birlikte başkalarına bulaştırabilirler. Tek bir bulaşmadan sonra ömür boyu bağışıklık kazanılır. Hastalığın belirtileri diğer bir dizi hastalığa benzediğinden, teşhisi için kan testi gereklidir. Bilinen beş hepatit virüsünden birisidir: A, B, C, D ve E.
Korunma ve Tedavi
Hepatit A aşısı korunmada etkindir. Bazı ülkelerde çocuklar için ve daha önce aşılanmamış yüksek risk grubundaki kişiler için rutin olarak önerilir. Etkisinin ömür boyu sürdüğü düşünülmektedir. Diğer korunma önlemleri arasında ellerin yıkanması ve yemeğin düzgün pişirilmesi sayılabilir. Özel bir tedavisi yoktur sadece semptomatik tedavi yapılır. İhtiyaca göre istirahat ve bulantı ile kusmaya yönelik ilaç tedavisi yapılabilir. Enfeksiyonlar genellikle tamamen ortadan kaybolur ve kalıcı bir karaciğer hastalığına yol açmaz. Eğer akut karaciğer yetmezliği ortaya çıkarsa tedavisi karaciğer naklidir.
Epidemiyoloji
Her yıl dünya genelinde, belirti veren 1,5 milyon vaka ortaya çıkar ve toplam vaka sayısı muhtemelen onlarca milyondur. Dünyanın hıfzıssıhha önlemleri zayıf olan ve yeterli temiz suya sahip olmayan bölgelerinde daha yaygındır. Gelişmekte olan ülkelerde 10 yaşından küçük çocukların yaklaşık %90’ı hastalık virüsünü kapmış ve dolayısıyla erişkinlik döneminden önce bağışıklık kazanmışlardır. Çocukların küçük yaşta hastalıkla karşılaşmadığı ve yaygın aşılamanın yapılmadığı orta seviyedeki gelişmiş ülkelerde sıklıkla salgın şeklinde ortaya çıkar. 2010 yılında akut hepatit A hastalığından dolayı 102.000 kişi ölmüştür. Virüs kaynaklı hepatite dair farkındalık oluşturmak için her sene 28 Temmuz günü (Dünya Hepatit Günü) olarak ilan edilmiştir.
Kaynakça
- ^ Ryan KJ, Ray CG (editors) (2004). Sherris Medical Microbiology (4.4 sayfalar =541-4 bas.). McGraw Hill. ISBN .
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p Matheny, SC; Kingery, JE (1 Aralık 2012). "Hepatitis A". Am Fam Physician. 86 (11). ss. 1027-34; quiz 1010-2. PMID 23198670. 9 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2015.
- ^ Connor BA (2005). "Hepatitis A vaccine in the last-minute traveler". Am. J. Med. 118 (Suppl 10A). ss. 58S-62S. doi:10.1016/j.amjmed.2005.07.018. PMID 16271543.
- ^ Bellou, M.; Kokkinos, P.; Vantarakis, A. (Mart 2013). "Shellfish-borne viral outbreaks: a systematic review". Food Environ Virol. 5 (1). ss. 13-23. doi:10.1007/s12560-012-9097-6. PMID 23412719.
- ^ The Encyclopedia of Hepatitis and Other Liver Diseases. Infobase. 2006. s. 105. ISBN . 2 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2015.
- ^ Irving, GJ.; Holden, J.; Yang, R.; Pope, D. (2012). "Hepatitis A immunisation in persons not previously exposed to hepatitis A". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 7. ss. CD009051. doi:10.1002/14651858.CD009051.pub2. PMID 22786522.
- ^ a b c d e "Hepatitis A Fact sheet N°328". World Health Organization. Temmuz 2013. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Şubat 2014.
- ^ Wasley, A; Fiore, A; Bell, BP (2006). "Hepatitis A in the era of vaccination". Epidemiol Rev. Cilt 28. ss. 101-11. doi:10.1093/epirev/mxj012. PMID 16775039. 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2015.
- ^ Lozano, R (15 Aralık 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859). ss. 2095-128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. PMID 23245604.
Sınıflandırma | D |
---|---|
Dış kaynaklar |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar