Hersekli Arif Hikmet (23 Kasım 1839; Mostar - 20 Nisan 1903; İstanbul), 19. yüzyıl şairi.
Son dönem divan şairlerinden olan Hersekli Arif Hikmet, Encümen-i Şuara Topluluğu’nun doğuşunda önayak olmuş ve topluluğun toplantılarına ev sahipliği yapmış bir şairdir.
Yaşamı ve eserleri
1839 yılında Mostar’da dünyaya geldi. Babası Hersek valisi İstolçali Ali Paşazade Zülfikar Nafiz Paşa, annesi Çerkez Ayşe Hanım'dır. Babası ve dedesinin ölümü üzerine Hersek’ten Bosna’ya, oradan Bursa’ya göç etti. Ailesinin yanında başlayan eğitimini 1854'te geldiği İstanbul’da sürdürdü.
Elli beş yıl boyunca askeri ve hukuki alanda çeşitli görevlerde Osmanlı Devleti’ne hizmet etti. Kısa süreli iki evliliği dışında yalnız yaşadı, çocuğu olmadı.
Edebiyat dünyasında şairliği ile tanındı. Daha çok tasavvufi şiirler yazdı ve şiirleri ile divan şiirine yeni bir hamle kazandırmaya çalıştı. Divan edebiyatındaki nazire geleneğine uyarak, Naili, Fehim, Neşati, Vecdi, Güfî, Nabî, Nedîm gibi şairlere nazireler yazdı. Leskofçalı Galib'i kendisine usta kabul etti. Onun tavsiyesiyle divan şairlerinden Nâilî-i Kadîm'in tarzını benimsedi. Nailî'ye yirmi dokuz, Fehim'e on altı nazire yazdı. Bazı şiirleri döneminin edebiyat dergilerinde yayınlandı.
1861-1862 yıllarında faaliyet gösteren Encümen-i Şuara Topluluğu, toplantılarının çoğunu o sırada henüz 22 yaşında olan en genç üyelerinden Hersekli Arif Hikmet’in Laleli’deki evinde yapardı Salı günleri gerçekleşen bu toplantılarda Hersekli'nin ezberinden pek çok Türkçe, Farsça ve Arapça şiiri ve kendi şiirlerini gür bir sesle okuduğu kaydedilmektedir.
Hersekli, felsefe, tasavvuf ve siyasetle ilgili eserler yazdı ama çoğunu yayınlamadığı için bu yönü ile fazla tanınmadı.
Yakalandığı kanser hastalığı sonucu 20 Nisan 1903'te İstanbul'da öldü. Topkapı mezarlığına defnedildi.
Ölümü üzerine İbnülemin Mahmut Kemal ve Mehmet Âkif birer manzume yazmışlardır. Hersekli'nin dostu olan İbnülemin Mahmut Kemal İnal, onun hakkında Kemâlü’l-Hikmet adıyla bir kitap yazdı. Bu eser, Hersekli’nin ölümünden iki buçuk ay kadar sonra tamamlanıp Tercüman-ı Hakikat gazetesinde tefrika edilmiş, ardından bazı değişikliklerle kitap olarak basılmıştır. Hersekli Arif Hikmet'in ölümünden önce hazırladığı divanı da İbnülemin tarafından "Hersekli Ârif Hikmet Bey Divan" adıyla basıldı. Divanı dışında yazma eserler halinde bulunan birkaç eserinde felsefi, dini, tasavvufi ve ahlaki konuları, Tanzimat'ın olumlu-olumsuz yönlerini, hürriyet, meşrutiyet, toplum meselelerini ele aldı. Basılmasını vasiyet ettiği külliyatının ilk eseri olan Divanı'ndan sonra diğer eserleri basılmamıştır.
Eserleri
- Levâyihü’l-Hikem
- Levâmi’ü’l-Efkâr
- Sevânihü’l-Beyân
- Misbâhü’l-Îzâh
- Âsâr-ı Hikmet
Kaynakça
- ^ a b c Aksoy, Hasan (1997). . M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Özgül, Metin Kayahan (1987). Hersekli Arif Hikmet. Türk Büyükleri Dizisi: 33. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. s. 4. OCLC 18639785.
- ^ a b Karavelioğlu, Murat (2010). (PDF). Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü'nde Arif Hikmet 2490
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hersekli Arif Hikmet 23 Kasim 1839 Mostar 20 Nisan 1903 Istanbul 19 yuzyil sairi Son donem divan sairlerinden olan Hersekli Arif Hikmet Encumen i Suara Toplulugu nun dogusunda onayak olmus ve toplulugun toplantilarina ev sahipligi yapmis bir sairdir Yasami ve eserleri1839 yilinda Mostar da dunyaya geldi Babasi Hersek valisi Istolcali Ali Pasazade Zulfikar Nafiz Pasa annesi Cerkez Ayse Hanim dir Babasi ve dedesinin olumu uzerine Hersek ten Bosna ya oradan Bursa ya goc etti Ailesinin yaninda baslayan egitimini 1854 te geldigi Istanbul da surdurdu Elli bes yil boyunca askeri ve hukuki alanda cesitli gorevlerde Osmanli Devleti ne hizmet etti Kisa sureli iki evliligi disinda yalniz yasadi cocugu olmadi Edebiyat dunyasinda sairligi ile tanindi Daha cok tasavvufi siirler yazdi ve siirleri ile divan siirine yeni bir hamle kazandirmaya calisti Divan edebiyatindaki nazire gelenegine uyarak Naili Fehim Nesati Vecdi Gufi Nabi Nedim gibi sairlere nazireler yazdi Leskofcali Galib i kendisine usta kabul etti Onun tavsiyesiyle divan sairlerinden Naili i Kadim in tarzini benimsedi Naili ye yirmi dokuz Fehim e on alti nazire yazdi Bazi siirleri doneminin edebiyat dergilerinde yayinlandi 1861 1862 yillarinda faaliyet gosteren Encumen i Suara Toplulugu toplantilarinin cogunu o sirada henuz 22 yasinda olan en genc uyelerinden Hersekli Arif Hikmet in Laleli deki evinde yapardi Sali gunleri gerceklesen bu toplantilarda Hersekli nin ezberinden pek cok Turkce Farsca ve Arapca siiri ve kendi siirlerini gur bir sesle okudugu kaydedilmektedir Hersekli felsefe tasavvuf ve siyasetle ilgili eserler yazdi ama cogunu yayinlamadigi icin bu yonu ile fazla taninmadi Yakalandigi kanser hastaligi sonucu 20 Nisan 1903 te Istanbul da oldu Topkapi mezarligina defnedildi Olumu uzerine Ibnulemin Mahmut Kemal ve Mehmet Akif birer manzume yazmislardir Hersekli nin dostu olan Ibnulemin Mahmut Kemal Inal onun hakkinda Kemalu l Hikmet adiyla bir kitap yazdi Bu eser Hersekli nin olumunden iki bucuk ay kadar sonra tamamlanip Tercuman i Hakikat gazetesinde tefrika edilmis ardindan bazi degisikliklerle kitap olarak basilmistir Hersekli Arif Hikmet in olumunden once hazirladigi divani da Ibnulemin tarafindan Hersekli Arif Hikmet Bey Divan adiyla basildi Divani disinda yazma eserler halinde bulunan birkac eserinde felsefi dini tasavvufi ve ahlaki konulari Tanzimat in olumlu olumsuz yonlerini hurriyet mesrutiyet toplum meselelerini ele aldi Basilmasini vasiyet ettigi kulliyatinin ilk eseri olan Divani ndan sonra diger eserleri basilmamistir EserleriLevayihu l Hikem Levami u l Efkar Sevanihu l Beyan Misbahu l Izah Asar i HikmetKaynakca a b c Aksoy Hasan 1997 M U Ilahiyat Fakultesi Dergisi 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Ozgul Metin Kayahan 1987 Hersekli Arif Hikmet Turk Buyukleri Dizisi 33 Ankara Kultur ve Turizm Bakanligi Yayinlari s 4 OCLC 18639785 a b Karavelioglu Murat 2010 PDF Divan Edebiyati Arastirmalari Dergisi 29 Mart 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Dis baglantilarTurk Edebiyati Isimler Sozlugu nde Arif Hikmet 2490