Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ganj nehir yunusu (Platanista gangetica gangetica) ve İndus nehir yunusu (Platanista gangetica minor) Bangladeş, Hindistan ve Pakistan'da bulunan tatlısu ya da nehir yunusları üstfamilyasının iki alttürüdür. 1970'lerden itibaren iki ayrı tür olarak nitelendirilmektedirler. Ganj nehri yunusu çoğunlukla Hindistan'da Ganj Nehri ve kollarında, İndus nehir yunusu da Pakistan'da İndus Nehri'nde bulunur. Ancak 1998 yılında balinalar üzerine yapılan bir taksonomi çalışması sonucunda bu iki yunus tekrar tek tür olarak listelenmiştir. Bu türün adı Ganj ve İndus nehir yunusu ya da daha genel adıyla Hint nehir yunusudur ancak bu iki isim de çok fazla yaygın değildir.
| Ganj ve İndus nehir yunusu | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Platanista gangetica Roxburgh, 1801 | ||||||||||||||||||
 Ganj nehir yunusu ve İndus nehir yunusunun doğal yaşam alanı | ||||||||||||||||||
Alttürler | ||||||||||||||||||
| Platanista gangetica gangetica |
Diğer isimler
- Her iki alttür için: Kör nehir yunusu, Yan yüzen yunus, Susu, Bhulan
- Ganj alttürü: Ganj yunusu, Ganj Susu
- İndus alttürü: Bhulan, İndus yunusu, İndus Susu
Taksonomi
İlk olarak 1801'de Roxburgh tarafından isimlendirilen Ganj ve İndus nehir yunusları 1970'lere kadar tek tür olarak değerlendiriliyordu. Ancak bu tarihte, Hindistan'da Ganj Nehri'nde yaşayan popülasyon ile Pakistan'da İndus Nehri'nde yaşayan popülasyonun birbirleri ile çiftleşmediği açıkça ortaya çıkmıştır. Kafatası yapısındaki farklılık nedeniyle biliminsanları bu iki popülasyonun ayrı türler olduğunu açıkladı. Ancak Rice 1998 yılında yaptığı ve artık standart hâline gelen balina sınıflandırma çalışmasında iki ayrı türü gerektirecek kadar morfolojik farklılıklar olmadığını buldu. Dolayısıyla Platanista cinsinde yalnızca bir tür yer almıştır. Nehir yunusları da dört tür olarak her biri kendi familyası ve cinsinde sınıflandırılmıştır.
Fiziksel tanımlama
Ganj ve İndus nehir yunusları görünüş itibarıyla esasen hemen hemen aynıdır. Tüm nehir yunuslarının karakteristik özelliği olan uzun ve sivri bir ağza sahiptir. Ağız kapalıyken bile alt ve üst çenede bulunan diş dizileri görünür. Ağız uca doğru gittikçe kalınlaşır. Bu tür yunusların göz merceği yoktur. Işığın yoğunluğunu ve geldiği yönü hissetseler bile bu yunuslar kördür. Yankı ile yönbularak hareket eder ve avlanırlar. Kahverengimsi bir renge sahip olan gövde ortada kalınlaşır. Bu türde yerinde küçük üçgen bir şişlik bulunur. Yan yüzgeçler ve kuyruk erkeklerde 2-2,2 metre ve dişilerde 2,4-2,6 metre olan gövde boyutlarına göre ince ve geniştir. Yaşam süreleri ve yaşamları ile ilgili diğer noktalar bilinmemektedir.
Bu tür yunuslar karides ve nehir yatağına yakın yerleri tercih eden küçük balıklarla beslenir. Genellikle tek olarak görülen yunusların, popülsayonları daha büyük olduğu geçmiş zamanlarda grup olarak dolaştıkları bilinmektedir.
Popülasyon ve dağılım
Ganj alttürü Ganj Nehri'nde olduğu kadar, Hindistan, Bangladeş, Nepal ve Bhutan'ın Brahmaputra, , ve nehir sistemlerinde de bulunur. Görece yüksek popülasyon yoğunluğuna Hindistan'ın Ganj Yunusu Korunağı yakınında ve güney Bangladeş'te Sangu Nehri'nde rastlanmıştır. Çok az sayıda (20 kadar) yunus Nepal'in Karnali Nehri'nde bulunur. Toplam popülasyon bilinmese de birkaç bin kadar olduğu sanılmaktadır.
İndus alttürü asıl olarak Pakistan'da İndus Nehri'ndedir. 19. yüzyılda yaşama alanı İndus Nehri'nin kolları olan , Ravi, ve nehirlerini de kapsayacak şekilde bugünkünün yaklaşık beş katıydı. En büyük popülasyon yoğunluğu Sind Eyaleti'ndedir.
-Pakistan tarafından 2001 yılında tamamlanan kapsamlı sayıma göre günümüzde yaşayan 1.100 birey bulunmaktadır.
İnsanların etkisi
Her iki alttürde doğal yaşam alanlarını oluşturan nehir sistemlerinin insanlar tarafından kullanılmasından oldukça olumsuz şekilde etkilenmişlerdir. Balık ağlarına takılma yerli popülasyon sayısının azalmasında önemli derecede etkilidir. Her yıl yakalanan bazı bireylerin et ve yağları eklem ve romatizma ağrılarına karşı merhem, afrodizyak ve yayınbalığı için yem olarak kullanılır. Sulama nedeniyle her iki alttürün de yaşam alanlarında su düzeyleri azalmıştır. Sanayide ve ziraatte kullanılan kimyasallarla zehirlenen su da popülasyonun azalmasında etkili olmuştur. Belki de en önemli etki birçok nehir boyunca 50 kadar baraj yapıldıktan sonra popülasyonların birbirinden ayrılarak üreyebilecekleri çok küçük bir gen havuzu bırakılmasıdır. İndus yunuslarının korundukları takdirde uzun süre yaşayabilecekleri sanılan üç ayrı alt popülasyonu bulunmaktadır.
Her iki alttür de IUCN tarafından yayımlanan "Kırmızı Liste"de yer almıştır.
Kaynakça
- Randall R. Reeves, Brent S. Stewart, Phillip J. Clapham and James A. Powell (2002). National Audubon Society Guide to Marine Mammals of the World. Alfred A. Knopf, .
- ^ Rice, Dale W. (1998). Marine mammals of the world: systematics and distribution. Society of Marine Mammalogy Special Publication sayı 4 sayfa 231
- ^ Smith & Braulik (2004). Platanista gangetica. 19 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 2006 IUCN Kırmızı Liste. IUCN 2006. 06 Mayıs 2006'da çekildi. Bilgibankası girişinde bu türün neden tehdit altında olduğu açıklanmaktadır.
Dış bağlantılar
- ARKive -
- Ganj nehir yunusu için IUCN Kırmızı Liste girişi 5 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İndus nehir yunusu için IUCN Kırmızı Liste girişi 5 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Göçmen Türler üzerine Konvansiyon'da Ganj nehir yunusu sayfası
- Walker's Mammals of the World Online - Ganj nehir yunusu 10 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ganj nehir yunusu Platanista gangetica gangetica ve Indus nehir yunusu Platanista gangetica minor Banglades Hindistan ve Pakistan da bulunan tatlisu ya da nehir yunuslari ustfamilyasinin iki altturudur 1970 lerden itibaren iki ayri tur olarak nitelendirilmektedirler Ganj nehri yunusu cogunlukla Hindistan da Ganj Nehri ve kollarinda Indus nehir yunusu da Pakistan da Indus Nehri nde bulunur Ancak 1998 yilinda balinalar uzerine yapilan bir taksonomi calismasi sonucunda bu iki yunus tekrar tek tur olarak listelenmistir Bu turun adi Ganj ve Indus nehir yunusu ya da daha genel adiyla Hint nehir yunusudur ancak bu iki isim de cok fazla yaygin degildir Ganj ve Indus nehir yunusuKorunma durumuTehlikede IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaTakim CetaceaAlt takim OdontocetiUst familya PlatanistoideaFamilya Platanistidae Gray 1846Cins PlatanistaTur P gangeticaIkili adlandirmaPlatanista gangetica Roxburgh 1801Ganj nehir yunusu ve Indus nehir yunusunun dogal yasam alaniAltturlerPlatanista gangetica gangetica Platanista gangetica minorDiger isimlerHer iki alttur icin Kor nehir yunusu Yan yuzen yunus Susu Bhulan Ganj altturu Ganj yunusu Ganj Susu Indus altturu Bhulan Indus yunusu Indus SusuTaksonomiIlk olarak 1801 de Roxburgh tarafindan isimlendirilen Ganj ve Indus nehir yunuslari 1970 lere kadar tek tur olarak degerlendiriliyordu Ancak bu tarihte Hindistan da Ganj Nehri nde yasayan populasyon ile Pakistan da Indus Nehri nde yasayan populasyonun birbirleri ile ciftlesmedigi acikca ortaya cikmistir Kafatasi yapisindaki farklilik nedeniyle biliminsanlari bu iki populasyonun ayri turler oldugunu acikladi Ancak Rice 1998 yilinda yaptigi ve artik standart haline gelen balina siniflandirma calismasinda iki ayri turu gerektirecek kadar morfolojik farkliliklar olmadigini buldu Dolayisiyla Platanista cinsinde yalnizca bir tur yer almistir Nehir yunuslari da dort tur olarak her biri kendi familyasi ve cinsinde siniflandirilmistir Fiziksel tanimlamaGanj ve Indus nehir yunuslari gorunus itibariyla esasen hemen hemen aynidir Tum nehir yunuslarinin karakteristik ozelligi olan uzun ve sivri bir agza sahiptir Agiz kapaliyken bile alt ve ust cenede bulunan dis dizileri gorunur Agiz uca dogru gittikce kalinlasir Bu tur yunuslarin goz mercegi yoktur Isigin yogunlugunu ve geldigi yonu hissetseler bile bu yunuslar kordur Yanki ile yonbularak hareket eder ve avlanirlar Kahverengimsi bir renge sahip olan govde ortada kalinlasir Bu turde yerinde kucuk ucgen bir sislik bulunur Yan yuzgecler ve kuyruk erkeklerde 2 2 2 metre ve disilerde 2 4 2 6 metre olan govde boyutlarina gore ince ve genistir Yasam sureleri ve yasamlari ile ilgili diger noktalar bilinmemektedir Bu tur yunuslar karides ve nehir yatagina yakin yerleri tercih eden kucuk baliklarla beslenir Genellikle tek olarak gorulen yunuslarin populsayonlari daha buyuk oldugu gecmis zamanlarda grup olarak dolastiklari bilinmektedir Populasyon ve dagilimGanj altturu Ganj Nehri nde oldugu kadar Hindistan Banglades Nepal ve Bhutan in Brahmaputra ve nehir sistemlerinde de bulunur Gorece yuksek populasyon yogunluguna Hindistan in Ganj Yunusu Korunagi yakininda ve guney Banglades te Sangu Nehri nde rastlanmistir Cok az sayida 20 kadar yunus Nepal in Karnali Nehri nde bulunur Toplam populasyon bilinmese de birkac bin kadar oldugu sanilmaktadir Indus altturu asil olarak Pakistan da Indus Nehri ndedir 19 yuzyilda yasama alani Indus Nehri nin kollari olan Ravi ve nehirlerini de kapsayacak sekilde bugunkunun yaklasik bes katiydi En buyuk populasyon yogunlugu Sind Eyaleti ndedir Pakistan tarafindan 2001 yilinda tamamlanan kapsamli sayima gore gunumuzde yasayan 1 100 birey bulunmaktadir Insanlarin etkisiBir Indus Nehri yunus kafatasi Indianapolis Cocuk Muzesi nin daimi koleksiyonuna atti Her iki altturde dogal yasam alanlarini olusturan nehir sistemlerinin insanlar tarafindan kullanilmasindan oldukca olumsuz sekilde etkilenmislerdir Balik aglarina takilma yerli populasyon sayisinin azalmasinda onemli derecede etkilidir Her yil yakalanan bazi bireylerin et ve yaglari eklem ve romatizma agrilarina karsi merhem afrodizyak ve yayinbaligi icin yem olarak kullanilir Sulama nedeniyle her iki altturun de yasam alanlarinda su duzeyleri azalmistir Sanayide ve ziraatte kullanilan kimyasallarla zehirlenen su da populasyonun azalmasinda etkili olmustur Belki de en onemli etki bircok nehir boyunca 50 kadar baraj yapildiktan sonra populasyonlarin birbirinden ayrilarak ureyebilecekleri cok kucuk bir gen havuzu birakilmasidir Indus yunuslarinin korunduklari takdirde uzun sure yasayabilecekleri sanilan uc ayri alt populasyonu bulunmaktadir Her iki alttur de IUCN tarafindan yayimlanan Kirmizi Liste de yer almistir KaynakcaRandall R Reeves Brent S Stewart Phillip J Clapham and James A Powell 2002 National Audubon Society Guide to Marine Mammals of the World Alfred A Knopf ISBN 0 375 41141 0 Rice Dale W 1998 Marine mammals of the world systematics and distribution Society of Marine Mammalogy Special Publication sayi 4 sayfa 231 Smith amp Braulik 2004 Platanista gangetica 19 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2006 IUCN Kirmizi Liste IUCN 2006 06 Mayis 2006 da cekildi Bilgibankasi girisinde bu turun neden tehdit altinda oldugu aciklanmaktadir Dis baglantilarARKive Ganj nehir yunusu icin IUCN Kirmizi Liste girisi 5 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Indus nehir yunusu icin IUCN Kirmizi Liste girisi 5 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gocmen Turler uzerine Konvansiyon da Ganj nehir yunusu sayfasi Walker s Mammals of the World Online Ganj nehir yunusu 10 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde