Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hoşyar Kadın Çeşmesi ya da Huşyar Kadın Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki bir çeşmedir. Osmanlı Padişahı II. Mahmud'un eşi Hoşyar Kadın tarafından, kitâbesine göre "ölen kızı Mihrimah Sultan'ın ruhu için" 1840 ya da 1841 yılında yaptırıldı. Zaman içerisinde çeşmenin teknesi, yol hizasının altında kaldı. Günümüzde mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğünde olan ve suyu akmayan çeşmenin bir bölümü yıkık hâldedir.
 Çeşmenin ön cephesinden bir görünüm (Kasım 2018) | |
 | |
| Diğer ad(lar) | Huşyar Kadın Çeşmesi |
|---|---|
| Genel bilgiler | |
| Tür | Çeşme |
| Konum | Beyoğlu, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°02′25″K 28°58′25″D / 41.04028°K 28.97361°D |
| Tamamlanma | 1840 ya da 1841 |
| Sahip | Vakıflar Genel Müdürlüğü |
| Teknik ayrıntılar | |
| Yapı sistemi | Kâgir |
| Malzeme | Taş · tuğla · mermer |
Kesme taştan inşa edilmiş dikdörtgen planlı kâgir bir yapı olan çeşmenin ön yüzü mermer kaplıdır. Arka kısmında, moloz taş ile tuğladan yapılmış tonozlu deposu bulunur. Dikdörtgen şeklinde ve üzerinde birtakım kabartma süslemelerin olduğu ayna taşının yer aldığı dikdörtgen nişin her iki yanında birer pilaster vardır. Alttan ve üsten birer silme, her iki yanından ise dörder oyuğa sahip birer pilasterle sınırlanan alınlıkta, beş satır ve iki sütun hâlinde çeşmenin kitâbesi yazılıdır. Alınlığın ortasında konumlanan elips şeklindeki madalyonda Abdülmecid'in tuğrası yer alır.
Tarihi
Osmanlı Padişahı II. Mahmud'un eşlerinden Hoşyar Kadın tarafından, kitâbesine göre "ölen kızı Mihrimah Sultan'ın ruhu için" 1840 ya da 1841 yılında yaptırıldı. Çeşmenin suyu, Pangaltı'dan ayrılan Kurtuluş kolu ile Kasımpaşa'ya giden kolların üçüncüsünden geliyordu.İbrahim Hilmi Tanışık 1945 tarihli eserinde, çeşmenin bir evin altında kaldığını ve teknesinin yere gömülü olduğunu aktarmıştı.
10 Kasım 1973'te alınan 7478 sayılı karar doğrultusunda çeşme, 2 Ekim 1977'de T.C. Resmî Gazete'de yayımlanan yazıda yer alan Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından "korunması gereken tarihî eser" olarak tanımlanan taşınmazlar arasında listelendi. Günümüzde mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğünde olan ve suyu akmayan çeşmenin bir bölümü yıkık hâldedir.
Konumu ve mimarisi
İstanbul'un Beyoğlu ilçesinin Hacıahmet Mahallesi'nde, Pir Hüsamettin Sokağı'nda konumlanan 21,35 m2lik tapu alanına sahip bir duvar çeşmesidir. Kesme taşla inşa edilmiş kâgir yapının kuzeybatıya bakan ön yüzü mermerle kaplıdır ve günümüzde beyaz üzerine kahverengi boya uygulaması vardır. 2,68 m genişliğindeki ön cephe, depodan 0,62 m ileri taşar. Ön cephenin her iki yanında yer alan 0,26 m genişliğindeki dikdörtgenler prizması şeklindeki iki pilaster, 1,02 m genişliğinde ve 0,41 m kalınlığındaki nişi meydana getirir. Nişin içindeki 0,81 m genişliğindeki dikdörtgen biçimli ayna taşını çevreleyen silmenin her iki yanı ile üst kısımlarında zikzak, her iki üst köşesindeki 0,16 × 0,15 m ölçülerindeki kartuşlarda ise iç içe geçmiş yapraklardan meydana gelen çiçek şeklindeki kabartmalar yer alır. Ayna taşının üst kısmında her iki yanda, köşelerden lüleye doğru uzanan, sarkan kumaş görünümlü perde kıvrımı motifli kabartma bulunur. Çeşmenin teknesi günümüzde, yol seviyesinin 0,5 m kadar altında kalır.
0,76 × 0,37 ölçülerindeki kitâbesinin bulunduğu alınlık alttan ve üstten, içbükey ve dışbükey hatlarla yukarıya doğru kademeli olarak genişleyen birer silmeyle sınırlanır. Alınlığın yanlarındaki sınırlarını ise; 0,23 m yüksekliğinde ve 0,025 m genişliğinde dörder oyuk içeren, 0,135 m genişliğinde 0,55 m yüksekliğindeki birer pilaster oluşturur. Kitâbenin ortasında, dal ve yaprak motifleriyle çevrili, büyük ekseni 0,535 m uzunluğundaki bir elips biçiminde, içinde Abdülmecid'in tuğrasının olduğu bir madalyon vardır. Madalyonun dışında, dört köşesine birer tane çiçek şeklinde düzenlenmiş, yıldız motifli kabartmalar konumlanır.Talik hattıyla yazılmış, beş satır ve iki sütun olarak düzenlenmiş kitâbede tarih yer almaz, ancak son iki dizedeki noktalı harfler kullanılarak ebced hesabıyla tarih düşülmüştür. Kitâbe metni şu şekildedir:
شاهنشه خلد آشیان / آرا یش باغ جنان / سرزمرۂ عفرانیان / محمود خانِ زی عرا |
Şâhinşeh-i huld âşiyân / Ârâ yiş-i bağ-ı cinân / Serzümre-i afrâniyân / Mahmûd Hân-ı zî 'arâ |
Çeşmenin kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanan 4,62 × 5,20 m ölçülü dikdörtgen planlı deposu, tuğladan yapılan tonozla örtülüdür. Depo 0,3 m kalınlıktadır; duvarları moloz, taş, tuğla malzeme ve almaşık teknikle örülmüştür. Deponun kuzeydoğu kısmı, güneydoğusundaki tonozun bir bölümü yıkılmıştır.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ İbrahim Hilmi Tanışık'ın 1945 tarihli eserinde Abdülmecid'in ikinci eşi olarak tanımlansa da bu bilgi hatalıdır.
- ^ Kitâbesindeki 1256 yılı, miladi takvimde 1840 ya da 1841'e denk gelir.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c Tanışık, İbrahim Hilmi (1945). "153 - Huşyar Kadın Çeşmesi". İstanbul Çeşmeleri. 2. İstanbul: Maarif Matbaası. s. 193.
- ^ Uluçay, M. Çağatay (Mayıs 2011). Padişahın Kadınları ve Kızları. İstanbul: Ötüken Neşriyat. ss. 180-181. ISBN .
- ^ Egemen, Affan (Ekim 1993). "520 - Huşyar Kadın Çeşmesi". İstanbul'un Çeşme ve Sebilleri. İstanbul: Arıtan Yayınevi. s. 386.
- ^ a b c d e f g h i Egin, Ergün (1996). Kasımpaşa'nın Tarihi Gelişimi, İskân Özellikleri ve Mimari Eserleri (PDF) (yüksek lisans). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. s. 227. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ a b c d e f g Bayfidan 2018, s. 44.
- ^ "Kültür Bakanlığından" (PDF). T.C. Resmî Gazete (16072). 2 Ekim 1977. ss. 23-82. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021.
- ^ . Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü. 19 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Su Vakfı. 30 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Bayfidan 2018, ss. 44-45.
- ^ a b Bayfidan 2018, s. 45.
- ^ Bayfidan 2018, s. 43.
- ^ Bayfidan 2018, ss. 43-44.
- Genel
- Bayfidan, Dilek (Aralık 2018). 19. Yüzyıl Beyoğlu Çeşmeleri (yüksek lisans). Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hosyar Kadin Cesmesi ya da Husyar Kadin Cesmesi Istanbul un Beyoglu ilcesindeki bir cesmedir Osmanli Padisahi II Mahmud un esi Hosyar Kadin tarafindan kitabesine gore olen kizi Mihrimah Sultan in ruhu icin 1840 ya da 1841 yilinda yaptirildi Zaman icerisinde cesmenin teknesi yol hizasinin altinda kaldi Gunumuzde mulkiyeti Vakiflar Genel Mudurlugunde olan ve suyu akmayan cesmenin bir bolumu yikik haldedir Hosyar Kadin CesmesiCesmenin on cephesinden bir gorunum Kasim 2018 Diger ad lar Husyar Kadin CesmesiGenel bilgilerTurCesmeKonumBeyoglu Istanbul TurkiyeKoordinatlar41 02 25 K 28 58 25 D 41 04028 K 28 97361 D 41 04028 28 97361Tamamlanma1840 ya da 1841SahipVakiflar Genel MudurluguTeknik ayrintilarYapi sistemiKagirMalzemeTas tugla mermer Kesme tastan insa edilmis dikdortgen planli kagir bir yapi olan cesmenin on yuzu mermer kaplidir Arka kisminda moloz tas ile tugladan yapilmis tonozlu deposu bulunur Dikdortgen seklinde ve uzerinde birtakim kabartma suslemelerin oldugu ayna tasinin yer aldigi dikdortgen nisin her iki yaninda birer pilaster vardir Alttan ve usten birer silme her iki yanindan ise dorder oyuga sahip birer pilasterle sinirlanan alinlikta bes satir ve iki sutun halinde cesmenin kitabesi yazilidir Alinligin ortasinda konumlanan elips seklindeki madalyonda Abdulmecid in tugrasi yer alir TarihiOsmanli Padisahi II Mahmud un eslerinden Hosyar Kadin tarafindan kitabesine gore olen kizi Mihrimah Sultan in ruhu icin 1840 ya da 1841 yilinda yaptirildi Cesmenin suyu Pangalti dan ayrilan Kurtulus kolu ile Kasimpasa ya giden kollarin ucuncusunden geliyordu Ibrahim Hilmi Tanisik 1945 tarihli eserinde cesmenin bir evin altinda kaldigini ve teknesinin yere gomulu oldugunu aktarmisti 10 Kasim 1973 te alinan 7478 sayili karar dogrultusunda cesme 2 Ekim 1977 de T C Resmi Gazete de yayimlanan yazida yer alan Gayrimenkul Eski Eserler ve Anitlar Yuksek Kurulu tarafindan korunmasi gereken tarihi eser olarak tanimlanan tasinmazlar arasinda listelendi Gunumuzde mulkiyeti Vakiflar Genel Mudurlugunde olan ve suyu akmayan cesmenin bir bolumu yikik haldedir Konumu ve mimarisiJacques Pervititch in Eylul 1925 tarihli haritasinda cesme ile cevresi Istanbul un Beyoglu ilcesinin Haciahmet Mahallesi nde Pir Husamettin Sokagi nda konumlanan 21 35 m2lik tapu alanina sahip bir duvar cesmesidir Kesme tasla insa edilmis kagir yapinin kuzeybatiya bakan on yuzu mermerle kaplidir ve gunumuzde beyaz uzerine kahverengi boya uygulamasi vardir 2 68 m genisligindeki on cephe depodan 0 62 m ileri tasar On cephenin her iki yaninda yer alan 0 26 m genisligindeki dikdortgenler prizmasi seklindeki iki pilaster 1 02 m genisliginde ve 0 41 m kalinligindaki nisi meydana getirir Nisin icindeki 0 81 m genisligindeki dikdortgen bicimli ayna tasini cevreleyen silmenin her iki yani ile ust kisimlarinda zikzak her iki ust kosesindeki 0 16 0 15 m olculerindeki kartuslarda ise ic ice gecmis yapraklardan meydana gelen cicek seklindeki kabartmalar yer alir Ayna tasinin ust kisminda her iki yanda koselerden luleye dogru uzanan sarkan kumas gorunumlu perde kivrimi motifli kabartma bulunur Cesmenin teknesi gunumuzde yol seviyesinin 0 5 m kadar altinda kalir 0 76 0 37 olculerindeki kitabesinin bulundugu alinlik alttan ve ustten icbukey ve disbukey hatlarla yukariya dogru kademeli olarak genisleyen birer silmeyle sinirlanir Alinligin yanlarindaki sinirlarini ise 0 23 m yuksekliginde ve 0 025 m genisliginde dorder oyuk iceren 0 135 m genisliginde 0 55 m yuksekligindeki birer pilaster olusturur Kitabenin ortasinda dal ve yaprak motifleriyle cevrili buyuk ekseni 0 535 m uzunlugundaki bir elips biciminde icinde Abdulmecid in tugrasinin oldugu bir madalyon vardir Madalyonun disinda dort kosesine birer tane cicek seklinde duzenlenmis yildiz motifli kabartmalar konumlanir Talik hattiyla yazilmis bes satir ve iki sutun olarak duzenlenmis kitabede tarih yer almaz ancak son iki dizedeki noktali harfler kullanilarak ebced hesabiyla tarih dusulmustur Kitabe metni su sekildedir Metin شاهنشه خلد آشیان آرا یش باغ جنان سرزمرۂ عفرانیان محمود خان زی عرا اول شاه مرحومك بهین عف ت فرو عصمت كزین ایكنجی قادینی همین خوشیار خیرات انتما جان پارەسی زیب نعیم مستغرق لطف رحیم اول مهرماه سلطان كیم ایتمش ایدی عزم بقا اولمشدی چشمه خاكسار والدەسی عف ت شعار روحی ایچون ایدوب عمار تجدید ایله قیلدی بنا اولدی حروف جوهری تاریخی اتمامی زیهی خوشیار قادین احیاسیدر زمزم كبی عین صفا Ceviri yazi Sahinseh i huld asiyan Ara yis i bag i cinan Serzumre i afraniyan Mahmud Han i zi ara Ol sah i merhumun bihin Iffet i fer u ismet guzin Ikinci kadini hemin Hosyar i hayrat intima Can paresi zib i na im Mustagrak i lutf i rahim Ol mihrimah sultan kim Etmis idi azm i beka Olmusdi cesme haksar Validesi iffet si ar Ruhu icun edub imar Tecdid ile kildi bina Oldu huruf i cevheri Tarihi itmami zehi Hosyar Kadin ihyasidir Zemzem gibi ayn i safa Cesmenin kuzeydogu guneybati dogrultusunda uzanan 4 62 5 20 m olculu dikdortgen planli deposu tugladan yapilan tonozla ortuludur Depo 0 3 m kalinliktadir duvarlari moloz tas tugla malzeme ve almasik teknikle orulmustur Deponun kuzeydogu kismi guneydogusundaki tonozun bir bolumu yikilmistir Ayrica bakinizBeyoglu ndaki cesmeler listesiNotlar Ibrahim Hilmi Tanisik in 1945 tarihli eserinde Abdulmecid in ikinci esi olarak tanimlansa da bu bilgi hatalidir Kitabesindeki 1256 yili miladi takvimde 1840 ya da 1841 e denk gelir KaynakcaOzel a b c Tanisik Ibrahim Hilmi 1945 153 Husyar Kadin Cesmesi Istanbul Cesmeleri 2 Istanbul Maarif Matbaasi s 193 Ulucay M Cagatay Mayis 2011 Padisahin Kadinlari ve Kizlari Istanbul Otuken Nesriyat ss 180 181 ISBN 9789754378405 Egemen Affan Ekim 1993 520 Husyar Kadin Cesmesi Istanbul un Cesme ve Sebilleri Istanbul Aritan Yayinevi s 386 a b c d e f g h i Egin Ergun 1996 Kasimpasa nin Tarihi Gelisimi Iskan Ozellikleri ve Mimari Eserleri PDF yuksek lisans Istanbul Istanbul Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu s 227 8 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Mayis 2021 a b c d e f g Bayfidan 2018 s 44 Kultur Bakanligindan PDF T C Resmi Gazete 16072 2 Ekim 1977 ss 23 82 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 31 Mayis 2021 Tapu ve Kadastro Genel Mudurlugu 19 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Su Vakfi 30 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Bayfidan 2018 ss 44 45 a b Bayfidan 2018 s 45 Bayfidan 2018 s 43 Bayfidan 2018 ss 43 44 GenelBayfidan Dilek Aralik 2018 19 Yuzyil Beyoglu Cesmeleri yuksek lisans Denizli Pamukkale Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu