Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hudaferin köprüleri (Farsça: پل خداآفرین, Azerice: Xudafərin körpüsü), Azerbaycan'ın Cebrayıl Rayonu ile İran'ın Hüdaaferin şehristanı arasında yer alan, Aras Nehri üzerinde bulunan ve Azerbaycan ve İran'ı birbirine bağlayan iki köprüdür. Azerbaycan Devleti'nde yaşayan Azerbaycanlılar arasında "Hasret Köprüsü olarak da bilinir.
| Hudaferin köprüleri | |
|---|---|
 | |
| Yerel ad | |
| Konum |  İran,  Azerbaycan |
| En Yakın Şehir | Hüdaaferin şehristanı |
| Kuruluşu | 1027 |
| Kurucusu | Fazl ibn Muhammad |
Tarihi
Hudaferin Köprüsü, 1027'de Şeddadi hükümdarı Fadl ibn Muhammed tarafından Ravvadilerle savaşmak için inşa edildi.
Eşsiz bir mimari anıt olan köprü, Azerbaycan mimarlık okulunun tarzında inşa edilmiştir. Bir kısmı Ağa Muhammed Şah Kaçar'ın Azerbaycan'a yürüyüşü sırasında havaya uçurulmuş olmasına rağmen, daha sonra restore edildi. Doğal kayalar üzerine inşa edilen köprünün bir kısmı ayakta kaldı.
Köprüden çok uzak olmayan, Hudaferin olarak da adlandırılan başka bir köprü daha bulunmaktadır. İkinci köprü 11 gözden oluşuyordu ve 13. yüzyılda İlhanlılar döneminde inşa edildi.
Her iki köprü de İpek Yolu üzerinde bulunmaktadır.
Günümüzde bir ucu Azerbaycan'da diğer ucu ise İran'da bulunan köprülerin Azerbaycan tarafı Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Ermenilerce işgal edilmiştir. 27 sene sonra başlayan İkinci Karabağ Savaşı sırasında 18 Ekim 2020'de köprülerin bulunduğu Cebrayıl Rayonu ve köprüler işgalden kurtarıldı ve Azerbaycan Ordusu köprülerin Azerbaycan tarafına Azerbaycan Bayrağı'nı göndere çekti.
Yerleşimler
Aras'ı "mucize nehir" olarak adlandıran Yâkût el-Hamavi şöyle yazmıştır: "Aranda, Araz boyunca bin şehir var." Cafer Kıyasi, şehirlerin sayısının abartılı olmasına rağmen, Araz'ın her iki kıyısının da eski çağlardan beri yoğun bir yerleşim ağıyla kaplı olduğunu belirtmiştir. Azerbaycan'ın bu iç nehrinin coğrafi konumu, ülkeyi batıdan doğuya ayıracak ve ikiye bölecek şekildedir ve bu nedenlerle Aras üzerinde birçok köprü inşa edilmiştir. Bölgenin su seviyesi ve sahadaki çok sayıda kaya, eski köprünün inşasına da elverişliydi.
Aras üzerinde pek çok köprü inşa edilmiş olsa da bunların en ünlüsü Hudafarin köprüleridir. Hudaferin Vadisi, Aras nehir yatağındaki en uygun geçişlerden biriydi. Genişleyen nehir yatağında büyük kayalık alanlar vardı. Kayaların üzerindeki iki eski köprü, bu geçidin antik çağda ve Orta Çağ'da bir iletişim aracı olarak büyük rol üstlendiğini göstermektedir.[]
Köprülerin birleştiği her iki kıyı da güzel dağlık bir manzaraya sahiptir. Bir doğal anıt üzerinde organik olarak yer alan köprüler, çevre ile insan etkileşiminin başarılı bir örneğidir. Bu nedenle Hudaferin Vadisi, doğa ve tarihin değerli bir şekilde birleştiği bir anıttır.
Her iki köprünün de temellerinin antik dönemle ilişkili olduğuna inanılmaktadır. Bu köprüler kıtalararası yollar üzerinde konumlandırılmış ve sadece iç ve dış yollarda değil, aynı zamanda kıtalararası ilişkilerde de yararlı olmuştur. Farklı halkların ve güçlerin farklı zamanlarda hareketine rehberlik eden Hudaferin köprüleri, aynı zamanda Azerbaycan ülkelerinin ana göç yollarının da kesişme noktasıydı - Aynı zamanda her yıl güneyden Arran ve Karabağ'a güçlü mevsimsel akışların bir kavşak noktasıydı.
On beş gözlü köprü
Köprülerin en büyüğü 15 gözlü olup Hufaderin köyünde yer almaktaydı ve Hamdullah Kazvini'ye göre "... Muhammed'in halefi Bekr ibn Abdullah tarafından H. 15 (639) yılında inşa edildi." Bekir ibn Abdullah eski köprüyü yeniden inşa ettiği gibi, inşa ettiği köprü daha sonra birkaç kez yeniden inşa edildi ve onarıldı. Mevcut on beş gözlü köprü, XII. yüzyılın bir anıtı olarak kabul edilir.
Köprü kemerlerinin destekleri doğal temeller üzerine inşa edildiğinden dolayı kayaların üzerinde, geçişler farklı boyutlarda ve serbestçe düzenlenmiştir. Fırınlanmış tuğla ve nehir taşından yapılmış on beş gözlü köprünün kemerleri sivri uçludur. Köprünün toplam uzunluğu yaklaşık 200 metre, genişliği 4.5 m, nehir seviyesinden maksimum yüksekliği 12 m, en büyük kemer 8, 70 m, en küçük kemer 5, 80 m'dir.
Köprünün tüm kemerleri tuğladan yapılırken ana kütlesi dere taşından yapılmıştır. Üst kattaki duvar örgüsü de Arran Mimarlık Okulu için tipik olan tuğladan yapılmıştır. Bu iki malzemenin bileşimi, köprüye benzersiz bir sanatsal ve yapıcı görünüm kazandırmaktadır.
On bir gözlü köprü
On beş gözlü köprünün 750 m batısında bulunan on bir gözlü köprü, tamamen taştan inşa edilmiş ve büyük, iyi yontulmuş taş levhalarla kaplanmıştır. Araştırmacılar, bu köprünün 13. yüzyılda İlhanlılar (Hülagüler) döneminde inşa edilmiş olan eski bir köprünün kalıntıları üzerine yeniden inşa edildiğine inanmaktadır. Nehir seviyesinden yaklaşık 12 m yüksekliğinde, 6 m genişliğinde ve 130 metre uzunluğundadır. Köprünün üç orta kemeri ayakta kaldı ve kıyı kemerleri 1930'larda İran ve SSCB'nin Kuzey ve Güney Azerbaycan arasındaki bağlarını koparmak için ortak kararıyla yıkıldı. O zamandan beri, yerel halk köprüyü ikinci Yıkık Köprü olarak adlandırmaktadır.
Yapı malzemeleri ve mimari tasarımlar açısından daha anıtsal görünen on bir gözlü köprüde oymalı, dairesel taş dekoratif plakalar da bulundu. Büyük yapıcı istikrarının yanı sıra, Hudaferin köprüleri, özellikle Kırık Köprü güçlü bir sanatsal ifadeye sahiptir. Azerbaycan topraklarının birçok kültürel değerini, farklı mimari türleri, tarihi-arkeolojik ve doğal anıtları Aras'ın iki yakasında birleştirdiler. Hudaferin köprüleri, dünyaca ünlü tarihi olaylarla bağlantısı, güzel manzara ile organik birlikteliği, yüksek mimari-mühendislik geçmişi ve diğer özellikleri nedeniyle Azerbaycan mimarisinin evrensel olarak değerli anıtlarıdır.
4 Ekim 2020'de Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri, Hufaderin Köprüsü'nün bulunduğu Cebrail Rayonu'nu Ermeni işgalinden kurtardı.
Köprünün kendisi 18 Ekim'de Ermeni işgalinden kurtarıldı.
Ayrıca bakınız
- ^ "Худаферинские мосты (Xudafərin körpüləri) (rusca)". 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2020.
- ^ C. Qiyasi – memarlıq abidələri, Bakı, İşıq, 1991,səh 136
- ^ C. Qiyasi – Nizami dövrünün memarlıq abidələri, Bakı, İşıq, 1991,səh 137
- ^ C. Qiyasi – Nizami dövrünün memarlıq abidələri, Bakı, İşıq, 1991, səh 137
- ^ C. Qiyasi – Nizami dövrünün memarlıq abidələri, Bakı, İşıq, 1991, səh 136
- ^ . qafqazinfo.az (Azerice). 4 Ekim 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
- ^ . APA.az (İngilizce). 4 Ekim 2020. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
"Today, the Azerbaijani army liberated the city of Jabrayil and several villages in the region. Love to the Azerbaijani army! Karabakh is Azerbaijan!", President of Azerbaijan Ilham Aliyev wrote this on his Twitter page today, APA reports.
Dış bağlantılar
- Hudaferin köprüleri: Azerbaycan'ı birleştiren sembolik bir anıt 28 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hudaferin kopruleri Farsca پل خداآفرین Azerice Xudaferin korpusu Azerbaycan in Cebrayil Rayonu ile Iran in Hudaaferin sehristani arasinda yer alan Aras Nehri uzerinde bulunan ve Azerbaycan ve Iran i birbirine baglayan iki koprudur Azerbaycan Devleti nde yasayan Azerbaycanlilar arasinda Hasret Koprusu olarak da bilinir Hudaferin kopruleriYerel adKonum Iran AzerbaycanEn Yakin SehirHudaaferin sehristaniKurulusu1027KurucusuFazl ibn MuhammadTarihiHudaferin Koprusu 1027 de Seddadi hukumdari Fadl ibn Muhammed tarafindan Ravvadilerle savasmak icin insa edildi Essiz bir mimari anit olan kopru Azerbaycan mimarlik okulunun tarzinda insa edilmistir Bir kismi Aga Muhammed Sah Kacar in Azerbaycan a yuruyusu sirasinda havaya ucurulmus olmasina ragmen daha sonra restore edildi Dogal kayalar uzerine insa edilen koprunun bir kismi ayakta kaldi Kopruden cok uzak olmayan Hudaferin olarak da adlandirilan baska bir kopru daha bulunmaktadir Ikinci kopru 11 gozden olusuyordu ve 13 yuzyilda Ilhanlilar doneminde insa edildi Her iki kopru de Ipek Yolu uzerinde bulunmaktadir Gunumuzde bir ucu Azerbaycan da diger ucu ise Iran da bulunan koprulerin Azerbaycan tarafi Birinci Daglik Karabag Savasi sirasinda Ermenilerce isgal edilmistir 27 sene sonra baslayan Ikinci Karabag Savasi sirasinda 18 Ekim 2020 de koprulerin bulundugu Cebrayil Rayonu ve kopruler isgalden kurtarildi ve Azerbaycan Ordusu koprulerin Azerbaycan tarafina Azerbaycan Bayragi ni gondere cekti YerlesimlerAras i mucize nehir olarak adlandiran Yakut el Hamavi soyle yazmistir Aranda Araz boyunca bin sehir var Cafer Kiyasi sehirlerin sayisinin abartili olmasina ragmen Araz in her iki kiyisinin da eski caglardan beri yogun bir yerlesim agiyla kapli oldugunu belirtmistir Azerbaycan in bu ic nehrinin cografi konumu ulkeyi batidan doguya ayiracak ve ikiye bolecek sekildedir ve bu nedenlerle Aras uzerinde bircok kopru insa edilmistir Bolgenin su seviyesi ve sahadaki cok sayida kaya eski koprunun insasina da elverisliydi Aras uzerinde pek cok kopru insa edilmis olsa da bunlarin en unlusu Hudafarin kopruleridir Hudaferin Vadisi Aras nehir yatagindaki en uygun gecislerden biriydi Genisleyen nehir yataginda buyuk kayalik alanlar vardi Kayalarin uzerindeki iki eski kopru bu gecidin antik cagda ve Orta Cag da bir iletisim araci olarak buyuk rol ustlendigini gostermektedir kaynak belirtilmeli Koprulerin birlestigi her iki kiyi da guzel daglik bir manzaraya sahiptir Bir dogal anit uzerinde organik olarak yer alan kopruler cevre ile insan etkilesiminin basarili bir ornegidir Bu nedenle Hudaferin Vadisi doga ve tarihin degerli bir sekilde birlestigi bir anittir Her iki koprunun de temellerinin antik donemle iliskili olduguna inanilmaktadir Bu kopruler kitalararasi yollar uzerinde konumlandirilmis ve sadece ic ve dis yollarda degil ayni zamanda kitalararasi iliskilerde de yararli olmustur Farkli halklarin ve guclerin farkli zamanlarda hareketine rehberlik eden Hudaferin kopruleri ayni zamanda Azerbaycan ulkelerinin ana goc yollarinin da kesisme noktasiydi Ayni zamanda her yil guneyden Arran ve Karabag a guclu mevsimsel akislarin bir kavsak noktasiydi On bes gozlu kopru15 gozlu Hudaferin Koprusu Koprulerin en buyugu 15 gozlu olup Hufaderin koyunde yer almaktaydi ve Hamdullah Kazvini ye gore Muhammed in halefi Bekr ibn Abdullah tarafindan H 15 639 yilinda insa edildi Bekir ibn Abdullah eski kopruyu yeniden insa ettigi gibi insa ettigi kopru daha sonra birkac kez yeniden insa edildi ve onarildi Mevcut on bes gozlu kopru XII yuzyilin bir aniti olarak kabul edilir On bes gozlu Hudaferin Koprusu nu tasvir eden bir Azerbaycan posta pulu Kopru kemerlerinin destekleri dogal temeller uzerine insa edildiginden dolayi kayalarin uzerinde gecisler farkli boyutlarda ve serbestce duzenlenmistir Firinlanmis tugla ve nehir tasindan yapilmis on bes gozlu koprunun kemerleri sivri ucludur Koprunun toplam uzunlugu yaklasik 200 metre genisligi 4 5 m nehir seviyesinden maksimum yuksekligi 12 m en buyuk kemer 8 70 m en kucuk kemer 5 80 m dir Koprunun tum kemerleri tugladan yapilirken ana kutlesi dere tasindan yapilmistir Ust kattaki duvar orgusu de Arran Mimarlik Okulu icin tipik olan tugladan yapilmistir Bu iki malzemenin bilesimi kopruye benzersiz bir sanatsal ve yapici gorunum kazandirmaktadir On bir gozlu kopru11 gozlu Hudaferin Koprusu nu tasvir eden Azerbaycan posta pulu On bes gozlu koprunun 750 m batisinda bulunan on bir gozlu kopru tamamen tastan insa edilmis ve buyuk iyi yontulmus tas levhalarla kaplanmistir Arastirmacilar bu koprunun 13 yuzyilda Ilhanlilar Hulaguler doneminde insa edilmis olan eski bir koprunun kalintilari uzerine yeniden insa edildigine inanmaktadir Nehir seviyesinden yaklasik 12 m yuksekliginde 6 m genisliginde ve 130 metre uzunlugundadir Koprunun uc orta kemeri ayakta kaldi ve kiyi kemerleri 1930 larda Iran ve SSCB nin Kuzey ve Guney Azerbaycan arasindaki baglarini koparmak icin ortak karariyla yikildi O zamandan beri yerel halk kopruyu ikinci Yikik Kopru olarak adlandirmaktadir Yapi malzemeleri ve mimari tasarimlar acisindan daha anitsal gorunen on bir gozlu koprude oymali dairesel tas dekoratif plakalar da bulundu Buyuk yapici istikrarinin yani sira Hudaferin kopruleri ozellikle Kirik Kopru guclu bir sanatsal ifadeye sahiptir Azerbaycan topraklarinin bircok kulturel degerini farkli mimari turleri tarihi arkeolojik ve dogal anitlari Aras in iki yakasinda birlestirdiler Hudaferin kopruleri dunyaca unlu tarihi olaylarla baglantisi guzel manzara ile organik birlikteligi yuksek mimari muhendislik gecmisi ve diger ozellikleri nedeniyle Azerbaycan mimarisinin evrensel olarak degerli anitlaridir 4 Ekim 2020 de Azerbaycan Silahli Kuvvetleri Hufaderin Koprusu nun bulundugu Cebrail Rayonu nu Ermeni isgalinden kurtardi Koprunun kendisi 18 Ekim de Ermeni isgalinden kurtarildi Ayrica bakiniz Hudaferinskie mosty Xudaferin korpuleri rusca 19 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2020 C Qiyasi memarliq abideleri Baki Isiq 1991 seh 136 C Qiyasi Nizami dovrunun memarliq abideleri Baki Isiq 1991 seh 137 C Qiyasi Nizami dovrunun memarliq abideleri Baki Isiq 1991 seh 137 C Qiyasi Nizami dovrunun memarliq abideleri Baki Isiq 1991 seh 136 qafqazinfo az Azerice 4 Ekim 2020 11 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Ekim 2020 APA az Ingilizce 4 Ekim 2020 12 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Ekim 2020 Today the Azerbaijani army liberated the city of Jabrayil and several villages in the region Love to the Azerbaijani army Karabakh is Azerbaijan President of Azerbaijan Ilham Aliyev wrote this on his Twitter page today APA reports ol section Dis baglantilarHudaferin kopruleri Azerbaycan i birlestiren sembolik bir anit 28 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde