Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî (Kürtçe Mewlana Xalid, 1779, Süleymaniye - 1827, Şam), Kürt asıllı İslâm âlimi, mutasavvıf ve şairdir.Nakşibendi Hâlidîlik yolunun öncüsüdür.
Mevlana Halid Mewlana Xalid | |
|---|---|
| Doğum | 1779 Süleymaniye, Şehrizor |
| Ölüm | 1827 (47-48 yaşlarında) Şam |
| Milliyet | Kürt |
| Din | İslam |
| Kariyeri | |
| Etkiledikleri | Osman Sirâceddîn et-Tavilî |
Irak'ta Süleymaniye'ye 8 km uzaklıktaki Karadağ kasabasında doğmuştur. 1813-1823 yılları arasında Bağdat'ta yaşamış bir sûfîdir.
Hayatı
Tam adı Ebü’l-Behâ Ziyâüddîn Hâlid b. Ahmed b. Hüseyn eş-Şehrezûrî el-Kürdî olup, zamanın ünlü hoca ve âlimlerinden eğitim görmüştür. 1804 yılında Medine'ye, dört yıl sonra da Hicrî 1224 yılında Hindistan'ın şehrinde Şeyh 'nin yanına giderek Nakşibendîlik tarîkatının terbiyesini almıştır. Burada "irşad icazeti" alarak beş ayrı tarîkata halife olmuştur. (Nakşibendî, Kadiri, Sühreverdî, , ). Süleymaniye'ye geri dönüp iki yıl sonra Bağdat'a giderek yerleşti. Burada öğrencilerine tefsir, hadis, tasavvuf, fıkıh gibi çeşitli dersler verdi. On yıl sonra müritleri ve halifeleriyle birlikte Şam'a yerleşti.
Şahsiyeti
Babası Pir Mikail'dir. Mevlânâ Halid Bağdadî, Müslümanların birliğini Osmanlı Devleti'nin sağlayacağı düşüncesindeydi. En büyük özelliği medreselerinde eğitim dili olarak Osmanlı Türkçesi, Arapça ve Farsçanın yanında Kürtçeyi kullanmış olmasıdır. İki temel özelliği, şeriata bağlılık ve genelde diğer tarikatlarda yaygın olan cehrî, yani sesli zikir yerine hafî, yani sessiz zikri tercih etmesidir. Halifeleri aracılığıyla gerek Irak'ın kuzeyinde gerekse Şam, Kudüs, Bağdat ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde binlerce müridi oldu. Sonradan "Mevlânâ" mahlasını aldı. 1827 yılında Şam'da veba hastalığından ölmüştür. Türbesi Şam'da Salihiye'de olup ziyarete açıktır.
Kaynakça
- ^ İslam Ansiklopedisi, Cild: 9, s.52-54,
- ^ "The Kurds: A Concise Handbook, s. 160". 28 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2016.
- ^ Tarîxa Edebiyata Kurdî-1, Profesor Qanadê Kurdo, 1983, Stockholm, rûel: s.137-138
- ^ Hamid Algar, "Halid el-Bağdadi" 21 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., DİA, c. 15, 1997, s. 283
- Halidiye Risalesi (Mevlana Halid-el Bağdadi) Mevlana Halid Dizisi, Umran Yayınları, Hazırlayan: Yakup Çiçek, İstanbul, Ocak 1994, 328s.
Dış bağlantılar
- Mevlana Halidi Bağdadi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mevlana Halid i Bagdadi Kurtce Mewlana Xalid 1779 Suleymaniye 1827 Sam Kurt asilli Islam alimi mutasavvif ve sairdir Naksibendi Halidilik yolunun oncusudur Mevlana Halid Mewlana XalidDogum1779 Suleymaniye SehrizorOlum1827 47 48 yaslarinda SamMilliyetKurtDinIslamKariyeriEtkiledikleriOsman Siraceddin et Tavili Irak ta Suleymaniye ye 8 km uzakliktaki Karadag kasabasinda dogmustur 1813 1823 yillari arasinda Bagdat ta yasamis bir sufidir HayatiTam adi Ebu l Beha Ziyauddin Halid b Ahmed b Huseyn es Sehrezuri el Kurdi olup zamanin unlu hoca ve alimlerinden egitim gormustur 1804 yilinda Medine ye dort yil sonra da Hicri 1224 yilinda Hindistan in sehrinde Seyh nin yanina giderek Naksibendilik tarikatinin terbiyesini almistir Burada irsad icazeti alarak bes ayri tarikata halife olmustur Naksibendi Kadiri Suhreverdi Suleymaniye ye geri donup iki yil sonra Bagdat a giderek yerlesti Burada ogrencilerine tefsir hadis tasavvuf fikih gibi cesitli dersler verdi On yil sonra muritleri ve halifeleriyle birlikte Sam a yerlesti SahsiyetiBabasi Pir Mikail dir Mevlana Halid Bagdadi Muslumanlarin birligini Osmanli Devleti nin saglayacagi dusuncesindeydi En buyuk ozelligi medreselerinde egitim dili olarak Osmanli Turkcesi Arapca ve Farscanin yaninda Kurtceyi kullanmis olmasidir Iki temel ozelligi seriata baglilik ve genelde diger tarikatlarda yaygin olan cehri yani sesli zikir yerine hafi yani sessiz zikri tercih etmesidir Halifeleri araciligiyla gerek Irak in kuzeyinde gerekse Sam Kudus Bagdat ve Guneydogu Anadolu Bolgesi nde binlerce muridi oldu Sonradan Mevlana mahlasini aldi 1827 yilinda Sam da veba hastaligindan olmustur Turbesi Sam da Salihiye de olup ziyarete aciktir Kaynakca Islam Ansiklopedisi Cild 9 s 52 54 The Kurds A Concise Handbook s 160 28 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2016 Tarixa Edebiyata Kurdi 1 Profesor Qanade Kurdo 1983 Stockholm ruel s 137 138 Hamid Algar Halid el Bagdadi 21 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde DIA c 15 1997 s 283 Halidiye Risalesi Mevlana Halid el Bagdadi Mevlana Halid Dizisi Umran Yayinlari Hazirlayan Yakup Cicek Istanbul Ocak 1994 328s Dis baglantilarMevlana Halidi Bagdadi