Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sürtünmeye dayalı fren sistemleri (disk ve kampana) kullanıma bağlı olarak etkilerini kaybetme eğilimi gösterirler. Sürekli veya ağır şartlar altında kullanılan fren sistemi (örneğin bayır aşağı inen bir kamyon'un frenleri) ısınarak etkisiz hale gelirler. Bunun önüne geçebilmek için daha güvenli olan hız kesiciler geliştirilmiştir.
Hız kesiciler trenlerde ve sürtünmeli frenlerden daha konforlu olduklarından yolcu otobüslerinde de kullanılırlar. Düşük hızlarda etkili değildirler bu yüzden aracı tam manası ile durdurmazlar. Tam durma için yine sürtünmeli frenlere ihtiyaç vardır. Hız kesiciler aynı zamanda aracın hızını sabitlemek için de kullanılırlar.
Nasıl çalışır?
Motor freni
Benzinli araçları motor freni aracı yavaşlatmak için hız kesici olarak kullanılabilir. Eğer vites küçültüp gaza basılmadan beklenirse motora hava girişi olmadığı için emme zamanında (piston aşağı inerken) motorda bir vakum oluşur. Bu vakumu oluşturmak için gerekli enerji iletim organlarından alınır ve araç yavaşlamış olur.
Dizel araçlarda gaz kelebeği olmadığı için motor freni çalışmaz. Bunun yerine Cummins, emme valfini piston üst ölü noktaya geldiğinde (güç zamanı bitmeden) açarak havanın bir yay gibi pistonu aşağı itmesini önleyen bir sistem geliştirmiştir. Bu sistemde motor bir kompresör gibi çalışarak %90'a varan oranda enerjiyi aktarma organlarından çekilebilmiştir.
Egzoz freni
oldukça basit ama etkili bir uygulamadır. Bu sistemde bir vana ile egzoz kapasite azaltılır. Vana kapandıkça egzoz sistemindeki basınç artar. Motor egzoz zamanında yanma sonucu açığa çıkan gazları dışarı pompalamak zorunda kalır. Motorun yine kompresör gibi çalışması gerekir ve lazım olan güç aktarma organlarından alınacaktır.
Hidrolik hız kesici
Hidrolik hız kesiciyi debriyaj ile teker arasına yerleştirilmiş bir tork konvertörü gibi düşünebiliriz. Fren yapıldığında konventör içerisindeki kanallara yağ basılarak konvektörünün türbinleri ağırlaştırılarak yavaşlama sağlanır. Kanalların yağ ile doldukça aktarma organlarından alınan güç ve fren etkisi de o kadar kuvvetlenir.
Elektrikli hız kesici
Aktarma organına eklenen bir elektrik motorudur. Rotor dingil ile beraber dönerken Statör Şaseye sabittir. Rotor ile statör birbiriyle temas etmez ve aralarında yağ yoktur. Frenleme gerektiğinde statöre elektrik verilerek rotor üzerinde dönme etkisi yaratacak olan bir manyetik akım oluşturması sağlanır. Dingilden bağımsız olsa statöre uyarak ters yönde dönecek olan rotor, dingile bağlı olduğu için onun dönme hızını aynı oranda düşürerek frenleme yapmış olur.
Kaynakça
Retarder (mechanical engineering) 23 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Surtunmeye dayali fren sistemleri disk ve kampana kullanima bagli olarak etkilerini kaybetme egilimi gosterirler Surekli veya agir sartlar altinda kullanilan fren sistemi ornegin bayir asagi inen bir kamyon un frenleri isinarak etkisiz hale gelirler Bunun onune gecebilmek icin daha guvenli olan hiz kesiciler gelistirilmistir Hiz kesiciler trenlerde ve surtunmeli frenlerden daha konforlu olduklarindan yolcu otobuslerinde de kullanilirlar Dusuk hizlarda etkili degildirler bu yuzden araci tam manasi ile durdurmazlar Tam durma icin yine surtunmeli frenlere ihtiyac vardir Hiz kesiciler ayni zamanda aracin hizini sabitlemek icin de kullanilirlar Nasil calisir Motor freni Benzinli araclari motor freni araci yavaslatmak icin hiz kesici olarak kullanilabilir Eger vites kucultup gaza basilmadan beklenirse motora hava girisi olmadigi icin emme zamaninda piston asagi inerken motorda bir vakum olusur Bu vakumu olusturmak icin gerekli enerji iletim organlarindan alinir ve arac yavaslamis olur Dizel araclarda gaz kelebegi olmadigi icin motor freni calismaz Bunun yerine Cummins emme valfini piston ust olu noktaya geldiginde guc zamani bitmeden acarak havanin bir yay gibi pistonu asagi itmesini onleyen bir sistem gelistirmistir Bu sistemde motor bir kompresor gibi calisarak 90 a varan oranda enerjiyi aktarma organlarindan cekilebilmistir Egzoz freni oldukca basit ama etkili bir uygulamadir Bu sistemde bir vana ile egzoz kapasite azaltilir Vana kapandikca egzoz sistemindeki basinc artar Motor egzoz zamaninda yanma sonucu aciga cikan gazlari disari pompalamak zorunda kalir Motorun yine kompresor gibi calismasi gerekir ve lazim olan guc aktarma organlarindan alinacaktir Hidrolik hiz kesici Tork konvertoru modeli Hidrolik hiz kesiciyi debriyaj ile teker arasina yerlestirilmis bir tork konvertoru gibi dusunebiliriz Fren yapildiginda konventor icerisindeki kanallara yag basilarak konvektorunun turbinleri agirlastirilarak yavaslama saglanir Kanallarin yag ile doldukca aktarma organlarindan alinan guc ve fren etkisi de o kadar kuvvetlenir Elektrikli hiz kesici Aktarma organina eklenen bir elektrik motorudur Rotor dingil ile beraber donerken Stator Saseye sabittir Rotor ile stator birbiriyle temas etmez ve aralarinda yag yoktur Frenleme gerektiginde statore elektrik verilerek rotor uzerinde donme etkisi yaratacak olan bir manyetik akim olusturmasi saglanir Dingilden bagimsiz olsa statore uyarak ters yonde donecek olan rotor dingile bagli oldugu icin onun donme hizini ayni oranda dusurerek frenleme yapmis olur KaynakcaRetarder mechanical engineering 23 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi BaglantilarFren Fren sistemi Havali fren sistemi