I. Osroes, Part İmparatorluğu'nun batı kısmını 109'dan 129'a kadar bir yıllık bir kesintiyle yöneten daha sonraki dönemde Part tacında hak iddia eden Part kralıydı. Hükümdarlığının büyük bölümünde rakip kral III. Vologases (h. 110-147) doğu kısmını yönetiyordu. 116 yılında I. Osroes, Roma İmparatoru Trajan'ın (h. 98-117) istilası sırasında kısa bir süreliğine tahtından indirilmiş ve yerine oğlu Parthamaspates tahta çıkmıştır. Ertesi yıl Trajan'ın ölümü sonrası I. Osroes, Part soyluları tarafından yeniden tahta geçirilmiştir. 129'da III. Vologases tarafından iktidardan uzaklaştırılmıştır.
I. Osroes Partça: 𐭇𐭅𐭎𐭓𐭅 | |
---|---|
Kralların kralı | |
I. Osroes'in gümüş sikkesi, Ekbatan basımı. | |
Part kralı | |
Hüküm süresi | 109–116 |
Önce gelen | II. Pakorus |
Sonra gelen | Partamaspates |
Hüküm süresi | 117–129 |
Önce gelen | Partamaspates |
Sonra gelen | III. Vologases |
Ölüm | 129 |
Çocuk(lar)ı | Partamaspates |
Hanedan | Arşaklılar |
Dini | Zerdüştçülük |
Hayatı
109'da I. Osroes, Part kralı II. Pakorus'a (h. 78-110) tahta çıkmak için isyan etmiştir. II. Pacorus'un oğlu III. Vologases'in (h. 110-147) hükümdarlığı sırasında, Osroes Mezopotamya da dahil olmak üzere imparatorluğun batı kısmını ele geçirmeyi başarmış, III. Vologases ise doğuda hüküm sürmüştür. 113 yılında I. Osroes, III. Vologases'in kardeşi Axidares'i görevden alarak, Axidares'in kardeşi Parthamasiris'i Ermenistan kralı olarak atayarak Romalılarla yapılan Rhandeia Antlaşması'nı ihlal etmiştir. Bu, Roma imparatoru Trajan'a (h. 98-117) Part bölgesini işgal etme bahanesi ve III. Vologases ile I. Osroes arasında devam iç savaştan yararlanma imkanı vermiştir. 114 yılında Trajan Ermenistan'ı fethetmiş ve onu bir Roma eyaleti haline getirmiştir. 116 yılında Trajan, Partların başkentleri Seleukia ve Tizpon'u ele geçirmiştir. Trajan, Basra Körfezi'ne kadar ulaşmış ve burada Characene'nin Part vasalı hükümdarı VII. Attambelos'u haraç ödemeye zorlamıştır. Partların ayaklanmasından korkan Trajan, I. Osroes'in oğlu Parthamaspates'i Tizpon'daki tahta oturtmuştur. Seferi sırasında Trajan, 129 yılında iki güç arasında barış anlaşması imzalanana kadar Romalı esir olarak kalan I. Osroes'in kızını ele geçirmiştir.
Trajan'ın kazanımları kısa sürmüştür. Fethedilen tüm bölgelerde isyanlar meydana gelmiş; Babilliler ve Yahudiler Romalıları Mezopotamya'nın dışına itmiş ve Sanatruk komutasındaki Ermeniler Romalılara sorun yaratmıştır. Trajan'ın 117'deki ölümünün ardından Partlar Parthamaspates'i tahttan indirdiler ve I. Osroes'i yeniden tahta çıkardılar. Trajan'ın halefi Hadrianus (h. 117-138) Trajan'ın doğudaki fetihlerinin kalıntılarından vazgeçti ve Part prensi Vologases'in Ermenistan'ın yeni kralı olduğu Rhandeia Antlaşması'nı kabul etti. Part İmparatorluğu'nun batı kısmının zayıflamış durumu, (doğu bölgelerine dokunulmamış olan) III. Vologases'e, I. Osroes tarafından ele geçirilen kaybedilen toprakları geri alma fırsatını vermiştir. 129 yılında Vologases III sonunda Osroes I'i iktidardan uzaklaştırmayı başarmıştır.
Madeni para
Gümüş paralarının ön yüzünde I. Osroes, saçları demetler halinde ve diadem takmış halde tasvir edilmiştir. Ancak bronz sikkelerinde kancalı bir tiara ve yan tarafında bir boynuz ile tasvir edilmiştir. I. Osroes'in sikkeleri, adaşı Elamais hükümdarı Osroes'in sikkelerine çok benzemektedir, bu da bilim adamlarının bunların aynı kişi olabileceğini öne sürmesine yol açmıştır. Diğer bir olasılık ise Elamais hükümdarı Osroes'in Partlı I. Osroes'in sikkelerini kopyalamış olmasıdır.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b Dąbrowa 2012, ss. 176, 391.
- ^ a b c Dąbrowa 2012, s. 176.
- ^ a b c Gregoratti 2017, s. 133.
- ^ a b Chaumont 1986, ss. 418–438.
- ^ Dąbrowa 2012, s. 176; Gregoratti 2017, s. 133; Kettenhofen 2004
- ^ a b c Kettenhofen 2004.
- ^ Hansman 1998, ss. 363–365.
- ^ Bivar 1983, s. 91.
- ^ Madreiter & Hartmann 2020, s. 9.
- ^ Gregoratti 2017, s. 133; Chaumont 1986, ss. 418–438; Dąbrowa 2012, s. 176
- ^ Badian 2002, s. 458; Chaumont 1986, ss. 418–438; Dąbrowa 2012, s. 176
- ^ Kia 2016, s. 203.
- ^ a b Olbrycht 1997, s. 33.
- ^ a b Hansman 1998, s. 373-376.
- ^ a b Rezakhani 2013, s. 775.
- Genel
- Badian, Ernst (2002). "Hadrian". Encyclopaedia Iranica, Vol. XI, Fasc. 4. s. 458.
- Bivar, A.D.H. (1983). "The Political History of Iran Under the Arsacids". Yarshater, Ehsan (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ss. 21-99. ISBN .
- Chaumont, M. L. (1986). "Armenia and Iran ii. The pre-Islamic period". Encyclopaedia Iranica, Vol. II, Fasc. 4. ss. 418-438.
- Chaumont, M. L.; Schippmann, K. (1988). "Balāš". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 6. ss. 574-580.
- Dąbrowa, Edward (2012). "The Arsacid Empire". Daryaee, Touraj (Ed.). The Oxford Handbook of Iranian History. Oxford University Press. ss. 1-432. ISBN . 1 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2019.
- Gregoratti, Leonardo (2017). "The Arsacid Empire". Daryaee, Touraj (Ed.). King of the Seven Climes: A History of the Ancient Iranian World (3000 BCE - 651 CE). UCI Jordan Center for Persian Studies. ss. 1-236. ISBN .
- Hansman, John F. (1998). "Elymais". Encyclopaedia Iranica, Vol. VIII, Fasc. 4. ss. 373-376.
- Kettenhofen, Erich (2004). "Trajan". Encyclopaedia Iranica. ss. 418-438.
- Kia, Mehrdad (2016). The Persian Empire: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO. ISBN . (2 cilt)
- Madreiter, Irene; Hartmann, Udo (2020). "Women at the Arsacid court (draft)". E. Carney / S. Müller, the Routledge Companion to Women and Monarchy in the Ancient Mediterranean. ss. 1-15.
- Olbrycht, Marek Jan (1997). "Parthian King's tiara - Numismatic evidence and some aspects of Arsacid political ideology". Cilt 2. ss. 27-61.
- Olbrycht, Marek Jan (2016). "The Sacral Kingship of the early Arsacids. I. Fire Cult and Kingly Glory". ss. 91-106.
- (2013). "Arsacid, Elymaean, and Persid Coinage". Potts, Daniel T. (Ed.). The Oxford Handbook of Ancient Iran. Oxford University Press. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Osroes Part Imparatorlugu nun bati kismini 109 dan 129 a kadar bir yillik bir kesintiyle yoneten daha sonraki donemde Part tacinda hak iddia eden Part kraliydi Hukumdarliginin buyuk bolumunde rakip kral III Vologases h 110 147 dogu kismini yonetiyordu 116 yilinda I Osroes Roma Imparatoru Trajan in h 98 117 istilasi sirasinda kisa bir sureligine tahtindan indirilmis ve yerine oglu Parthamaspates tahta cikmistir Ertesi yil Trajan in olumu sonrasi I Osroes Part soylulari tarafindan yeniden tahta gecirilmistir 129 da III Vologases tarafindan iktidardan uzaklastirilmistir I Osroes Partca 𐭇𐭅𐭎𐭓𐭅Krallarin kraliI Osroes in gumus sikkesi Ekbatan basimi Part kraliHukum suresi109 116Once gelenII PakorusSonra gelenPartamaspatesHukum suresi117 129Once gelenPartamaspatesSonra gelenIII VologasesOlum129Cocuk lar iPartamaspatesHanedanArsaklilarDiniZerdustculukHayati109 da I Osroes Part krali II Pakorus a h 78 110 tahta cikmak icin isyan etmistir II Pacorus un oglu III Vologases in h 110 147 hukumdarligi sirasinda Osroes Mezopotamya da dahil olmak uzere imparatorlugun bati kismini ele gecirmeyi basarmis III Vologases ise doguda hukum surmustur 113 yilinda I Osroes III Vologases in kardesi Axidares i gorevden alarak Axidares in kardesi Parthamasiris i Ermenistan krali olarak atayarak Romalilarla yapilan Rhandeia Antlasmasi ni ihlal etmistir Bu Roma imparatoru Trajan a h 98 117 Part bolgesini isgal etme bahanesi ve III Vologases ile I Osroes arasinda devam ic savastan yararlanma imkani vermistir 114 yilinda Trajan Ermenistan i fethetmis ve onu bir Roma eyaleti haline getirmistir 116 yilinda Trajan Partlarin baskentleri Seleukia ve Tizpon u ele gecirmistir Trajan Basra Korfezi ne kadar ulasmis ve burada Characene nin Part vasali hukumdari VII Attambelos u harac odemeye zorlamistir Partlarin ayaklanmasindan korkan Trajan I Osroes in oglu Parthamaspates i Tizpon daki tahta oturtmustur Seferi sirasinda Trajan 129 yilinda iki guc arasinda baris anlasmasi imzalanana kadar Romali esir olarak kalan I Osroes in kizini ele gecirmistir Trajan in Dogu da Ermenistan Mezopotamya ve Partlara karsi kazandigi zaferleri tasvir eden sikke Imparator yeni fethedilen bolgeleri yonetmekle gorevlendirilen Part imparatoru I Osroes in oglu Parthamaspates e bir diadem veriyor Trajan in kazanimlari kisa surmustur Fethedilen tum bolgelerde isyanlar meydana gelmis Babilliler ve Yahudiler Romalilari Mezopotamya nin disina itmis ve Sanatruk komutasindaki Ermeniler Romalilara sorun yaratmistir Trajan in 117 deki olumunun ardindan Partlar Parthamaspates i tahttan indirdiler ve I Osroes i yeniden tahta cikardilar Trajan in halefi Hadrianus h 117 138 Trajan in dogudaki fetihlerinin kalintilarindan vazgecti ve Part prensi Vologases in Ermenistan in yeni krali oldugu Rhandeia Antlasmasi ni kabul etti Part Imparatorlugu nun bati kisminin zayiflamis durumu dogu bolgelerine dokunulmamis olan III Vologases e I Osroes tarafindan ele gecirilen kaybedilen topraklari geri alma firsatini vermistir 129 yilinda Vologases III sonunda Osroes I i iktidardan uzaklastirmayi basarmistir Madeni paraOsroes I in Tetrachalque i Seleukia basimi Gumus paralarinin on yuzunde I Osroes saclari demetler halinde ve diadem takmis halde tasvir edilmistir Ancak bronz sikkelerinde kancali bir tiara ve yan tarafinda bir boynuz ile tasvir edilmistir I Osroes in sikkeleri adasi Elamais hukumdari Osroes in sikkelerine cok benzemektedir bu da bilim adamlarinin bunlarin ayni kisi olabilecegini one surmesine yol acmistir Diger bir olasilik ise Elamais hukumdari Osroes in Partli I Osroes in sikkelerini kopyalamis olmasidir KaynakcaOzel a b Dabrowa 2012 ss 176 391 a b c Dabrowa 2012 s 176 a b c Gregoratti 2017 s 133 a b Chaumont 1986 ss 418 438 Dabrowa 2012 s 176 Gregoratti 2017 s 133 Kettenhofen 2004 a b c Kettenhofen 2004 Hansman 1998 ss 363 365 Bivar 1983 s 91 Madreiter amp Hartmann 2020 s 9 Gregoratti 2017 s 133 Chaumont 1986 ss 418 438 Dabrowa 2012 s 176 Badian 2002 s 458 Chaumont 1986 ss 418 438 Dabrowa 2012 s 176 Kia 2016 s 203 a b Olbrycht 1997 s 33 a b Hansman 1998 s 373 376 a b Rezakhani 2013 s 775 GenelBadian Ernst 2002 Hadrian Encyclopaedia Iranica Vol XI Fasc 4 s 458 Bivar A D H 1983 The Political History of Iran Under the Arsacids Yarshater Ehsan Ed The Cambridge History of Iran Volume 3 1 The Seleucid Parthian and Sasanian Periods Ingilizce Cambridge Cambridge University Press ss 21 99 ISBN 0 521 20092 X Chaumont M L 1986 Armenia and Iran ii The pre Islamic period Encyclopaedia Iranica Vol II Fasc 4 ss 418 438 Chaumont M L Schippmann K 1988 Balas Encyclopaedia Iranica Vol III Fasc 6 ss 574 580 Dabrowa Edward 2012 The Arsacid Empire Daryaee Touraj Ed The Oxford Handbook of Iranian History Oxford University Press ss 1 432 ISBN 978 0 19 987575 7 1 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Ocak 2019 Gregoratti Leonardo 2017 The Arsacid Empire Daryaee Touraj Ed King of the Seven Climes A History of the Ancient Iranian World 3000 BCE 651 CE UCI Jordan Center for Persian Studies ss 1 236 ISBN 9780692864401 Hansman John F 1998 Elymais Encyclopaedia Iranica Vol VIII Fasc 4 ss 373 376 Kettenhofen Erich 2004 Trajan Encyclopaedia Iranica ss 418 438 Kia Mehrdad 2016 The Persian Empire A Historical Encyclopedia ABC CLIO ISBN 978 1610693912 2 cilt Madreiter Irene Hartmann Udo 2020 Women at the Arsacid court draft E Carney S Muller the Routledge Companion to Women and Monarchy in the Ancient Mediterranean ss 1 15 Olbrycht Marek Jan 1997 Parthian King s tiara Numismatic evidence and some aspects of Arsacid political ideology Cilt 2 ss 27 61 Olbrycht Marek Jan 2016 The Sacral Kingship of the early Arsacids I Fire Cult and Kingly Glory ss 91 106 2013 Arsacid Elymaean and Persid Coinage Potts Daniel T Ed The Oxford Handbook of Ancient Iran Oxford University Press ISBN 978 0199733309