Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı (Çince: 後突厥/后突厥, pinyin: Hou Tūjué veya 突厥第二汗國; 681 - 744), Çin egemenliğine giren Göktürkler (Doğu Göktürk Kağanlığı) Kutluk Kağan zamanında yeniden bağımsızlığına kavuştu. Bu yüzden bu devlete "Kutluk Devleti" de denir.
İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı 𐱅𐰇𐰼𐰰:𐰃𐰠 Türük el | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 682-744 | |||||||||||||||||
 Bayrak  Arma | |||||||||||||||||
 İkinci Türk Kağanlığı Haritası | |||||||||||||||||
| Tür | Kağanlık (Bozkır imparatorluğu) | ||||||||||||||||
| Başkent | Ötüken | ||||||||||||||||
| Resmî dil(ler) | Eski Türkçe | ||||||||||||||||
| Resmî din | Tengricilik | ||||||||||||||||
| Hükûmet | Irsî monarşi | ||||||||||||||||
| Kağan | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Tarkan | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Yasama organı | Kurultay | ||||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Göktürklerin yeniden bağımsızlığı
Orhun Yazıtları'nda geçen bir diğer önemli mesajlar da bağımsızlık üzerinedir. Bilindiği üzere; I.Köktürk Kağanlığı'nın egemenliğine Çin son vermiş ve Köktürkler, Çin egemenliği altına girerek bağımsızlığını kaybetmiştir. Bu hadiseden sonra Türkler, bağımsızlık mücadelesine girişmiş ve bu mücadelelerinin sonucunda bağımsızlıklarını kazanıp II. Köktürk Kağanlığı'nı kurmuşlardır.
Kutluğ İlteriş Kağan dönemi
Elli yıllık bir esaretin ardından 680 yılında Aşina soyundan gelen Kutluk, akıl hocası Bilge Tonyukuk ile birlikte Çin'e isyan etti. Kutluk az zamanda Ötüken başkent olmak[] üzere kağanlığı örgütledi. Bu yüzden İl'i (devleti) derleyip toparlayan anlamına gelen İl Teriş unvanı verildi. Kardeşi Kapgan'ı şad ilan etti ve veziri Tonyukuk'u diplomasi ve ordu işlerinin başına geçirdi.
Oğuzlara karşı sefer
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Kırgızlar'a karşı sefer
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Türgişlere karşı sefer
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Kapgan Kağan dönemi
Çin kaynaklarında Kutluk'un ölümünden sonra tahtı zorla ele geçirdiği kaydedilse de, bu durum tartışmalıdır. Bu dönemde Kutluk Devleti güçlendi. Kapgan Kağan'ın siyaseti;
- Çin'i baskı altında tutmak.[]
- Çin hakimiyetinde bulunan Göktürk topraklarını geri almak.
- Orta Asya'daki tüm Türk boylarını bir çatı altında toplamak.[]
Bu amaçla Çin'i hakimiyet altına aldı[] fakat Çin'in kültüründen uzak kalmak için sadece vergiye bağladı.
Bilge Kağan dönemi
Kapgan Kağan'dan sonra Bilge Kağan geçti. Kutluk Devleti en parlak dönemini yaşadı. Kardeşi Kültigin ile taht kavgasına girişmedi; beraber devleti yönettiler. En büyük yardımcıları Tonyukuk idi. Çin ile ticarî ilişki geliştirildi. Batı Türkistan'daki Türk boyları tamamen bağlandı. 725 yılında devletin bel kemiği olan Tonyukuk öldü. 731’de Kültigin, 734 yılında da Bilge Kağan öldü.
Daha sonra tahta çıkan kağanlar atalarının kurduğu devleti iyi yönetme becerisi gösteremediler. Karluk, Basmil ve (Onogurlar- Oğuzlar:Uygurlar)’ın çıkardığı isyanı bastıramadılar. 745 yılında Ötüken ve çevresini Uygurlar ele geçirerek Türklerin ve Orta Asya'nın yeni temsilcisi oldular. Türgişler de Batı Türkistan'ı yönettiler.
Oğuzlara karşı sefer
Basmillere karşı sefer
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Kitanlara karşı sefer
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Yiyen Kağan
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Bilge Kutluk Kağan
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Orhun Yazıtları
Bilge Kağan Orta Asya Türk boylarına şöyle sesleniyor:
“Ey Türk budunu. Üstte gök yıkılmaz, altta yer delinmezse devletini, töreni kim bozabilir?”
II. Göktürk Kağanları
- Kutluk Kağan (680-691)
- Kapgan Kağan (691-716)
- İnel Kağan (716)
- Bilge Kağan (716-734)
- (734-39)
- (739-41)
- (741)
- (741-42)
- (742-43)
- (743-45)
Göktürklerin soyağacı
| Göktürk Kağanlığı (Aşina) Doğu Kanadı (Bumin Kağan) Batı kanadı (İstemi Yabgu) (552 - 582) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Batı Göktürk (Tarduş Kağan) (582 - 657/739) | Doğu Göktürk (İşbara Kağan) (582 - 630) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İkinci Doğu Göktürk İlteriş Kağan (Kutluk) (682 - 745) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hazar Kağanlığı (tartışmalı) | Beş Hanedan Şatuo (Göktürk) (907 - 960) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Otuz Göktürk tezi
| Göktürk Kağanlığı (Aşina) Doğu Kanadı (Bumin Kağan) Batı kanadı (İstemi Yabgu) (552 - 587) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Karluk Üç Ok -3- | Batı Göktürk (Tardu Kağan) (587 - 657/739) On Ok -10- | Doğu Göktürk (İşbara Kağan) (587 - 630) Oniki Ok -12- | Beş Ok -5- | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tang Hanedanı "Esaret dönemi" | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İkinci Doğu Göktürk İlteriş Şad (681 - 744) Otuz Ok -30- | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kaynakça
- ^ Erdem,KONUR,"ORHUN YAZITLARINDA SOSYAL VE SİYASİ MESAJLAR 11 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .",Çukurova Üniversitesi Türkoloji Merkezi
- ^ Chiu T'ang-shu (Eski T'ang Tarihi). 194. 11 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022.
骨咄祿死時，其子尚幼，默啜遂篡其位，自立為可汗. (Kutluk öldüğü zaman oğlu henüz genç olduğu için Kapgan zorla onun tahtını aldı ve kendisini Kağan ilan etti.)
- ^ Kül Tegin Yazıtı, Doğu, 17. Satır. 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022.
Töre üzerine amcam kağan oturdu.
- ^ Ahmet Taşağıl. Göktürkler. 3. s. 22.
- ^ Orhon Yazıtları-Kül Tigin, Bilge Kağan, Tanyukuk, Talat Tekin, Simurg, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ikinci Dogu Gokturk Kaganligi Cince 後突厥 后突厥 pinyin Hou Tujue veya 突厥第二汗國 681 744 Cin egemenligine giren Gokturkler Dogu Gokturk Kaganligi Kutluk Kagan zamaninda yeniden bagimsizligina kavustu Bu yuzden bu devlete Kutluk Devleti de denir Ikinci Dogu Gokturk Kaganligi𐱅𐰇𐰼𐰰 𐰃𐰠 Turuk el682 744Bayrak ArmaIkinci Turk Kaganligi HaritasiTurKaganlik Bozkir imparatorlugu BaskentOtukenResmi dil ler Eski TurkceResmi dinTengricilikHukumetIrsi monarsiKagan 682 691Ilteris Kagan 691 716Kapgan Kagan 716Inel Kagan 716 734Bilge Kagan 744Ozmis KaganTarkan 682 716Tonyukuk 716 731Kul TiginYasama organiKurultayTarihce Kurulusu682 Dagilisi744Onculler ArdillarBati Gokturk KaganligiDogu Gokturk KaganligiTang Hanedani Uygur KaganligiKirgiz KaganligiTurkes DevletiGokturklerin yeniden bagimsizligiOrhun Yazitlari nda gecen bir diger onemli mesajlar da bagimsizlik uzerinedir Bilindigi uzere I Kokturk Kaganligi nin egemenligine Cin son vermis ve Kokturkler Cin egemenligi altina girerek bagimsizligini kaybetmistir Bu hadiseden sonra Turkler bagimsizlik mucadelesine girismis ve bu mucadelelerinin sonucunda bagimsizliklarini kazanip II Kokturk Kaganligi ni kurmuslardir Kutlug Ilteris Kagan donemi Elli yillik bir esaretin ardindan 680 yilinda Asina soyundan gelen Kutluk akil hocasi Bilge Tonyukuk ile birlikte Cin e isyan etti Kutluk az zamanda Otuken baskent olmak kaynak belirtilmeli uzere kaganligi orgutledi Bu yuzden Il i devleti derleyip toparlayan anlamina gelen Il Teris unvani verildi Kardesi Kapgan i sad ilan etti ve veziri Tonyukuk u diplomasi ve ordu islerinin basina gecirdi Oguzlara karsi sefer Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Kirgizlar a karsi sefer Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Turgislere karsi sefer Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Kapgan Kagan donemi Cin kaynaklarinda Kutluk un olumunden sonra tahti zorla ele gecirdigi kaydedilse de bu durum tartismalidir Bu donemde Kutluk Devleti guclendi Kapgan Kagan in siyaseti Cin i baski altinda tutmak kaynak belirtilmeli Cin hakimiyetinde bulunan Gokturk topraklarini geri almak Orta Asya daki tum Turk boylarini bir cati altinda toplamak kaynak belirtilmeli Bu amacla Cin i hakimiyet altina aldi kaynak belirtilmeli fakat Cin in kulturunden uzak kalmak icin sadece vergiye bagladi Bilge Kagan donemi Kapgan Kagan dan sonra Bilge Kagan gecti Kutluk Devleti en parlak donemini yasadi Kardesi Kultigin ile taht kavgasina girismedi beraber devleti yonettiler En buyuk yardimcilari Tonyukuk idi Cin ile ticari iliski gelistirildi Bati Turkistan daki Turk boylari tamamen baglandi 725 yilinda devletin bel kemigi olan Tonyukuk oldu 731 de Kultigin 734 yilinda da Bilge Kagan oldu Daha sonra tahta cikan kaganlar atalarinin kurdugu devleti iyi yonetme becerisi gosteremediler Karluk Basmil ve Onogurlar Oguzlar Uygurlar in cikardigi isyani bastiramadilar 745 yilinda Otuken ve cevresini Uygurlar ele gecirerek Turklerin ve Orta Asya nin yeni temsilcisi oldular Turgisler de Bati Turkistan i yonettiler Oguzlara karsi sefer Basmillere karsi sefer Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Kitanlara karsi sefer Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Yiyen Kagan Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Bilge Kutluk Kagan Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Orhun Yazitlari Bilge Kagan Orta Asya Turk boylarina soyle sesleniyor Ey Turk budunu Ustte gok yikilmaz altta yer delinmezse devletini toreni kim bozabilir II Gokturk KaganlariKutluk Kagan 680 691 Kapgan Kagan 691 716 Inel Kagan 716 Bilge Kagan 716 734 734 39 739 41 741 741 42 742 43 743 45 Gokturklerin soyagaci Gokturk Kaganligi Asina Dogu Kanadi Bumin Kagan Bati kanadi Istemi Yabgu 552 582 Bati Gokturk Tardus Kagan 582 657 739 Dogu Gokturk Isbara Kagan 582 630 Ikinci Dogu Gokturk Ilteris Kagan Kutluk 682 745 Hazar Kaganligi tartismali Bes Hanedan Satuo Gokturk 907 960 Otuz Gokturk tezi Gokturk Kaganligi Asina Dogu Kanadi Bumin Kagan Bati kanadi Istemi Yabgu 552 587 Karluk Uc Ok 3 Bati Gokturk Tardu Kagan 587 657 739 On Ok 10 Dogu Gokturk Isbara Kagan 587 630 Oniki Ok 12 Bes Ok 5 Tang Hanedani Esaret donemi Ikinci Dogu Gokturk Ilteris Sad 681 744 Otuz Ok 30 Kaynakca Erdem KONUR ORHUN YAZITLARINDA SOSYAL VE SIYASI MESAJLAR 11 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cukurova Universitesi Turkoloji Merkezi Chiu T ang shu Eski T ang Tarihi 194 11 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Haziran 2022 骨咄祿死時 其子尚幼 默啜遂篡其位 自立為可汗 Kutluk oldugu zaman oglu henuz genc oldugu icin Kapgan zorla onun tahtini aldi ve kendisini Kagan ilan etti Kul Tegin Yaziti Dogu 17 Satir 11 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Haziran 2022 Tore uzerine amcam kagan oturdu Ahmet Tasagil Gokturkler 3 s 22 Orhon Yazitlari Kul Tigin Bilge Kagan Tanyukuk Talat Tekin Simurg ISBN 975 7981 20 6