Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ISA (Industry Standard Architecture) Sanayi Standardı Mimari, (uygulamada hemen her zaman olarak kısaltılmaktadır), IBM uyumlu bilgisayarların bilgisayar veri yolu standardıydı.
Tarihçe
ISA 1981 yılında, IBM PC’lerinde 8-bit’lik bir sistem olarak ortaya çıkmış ve 1983 yılında XT veri yolu mimarisi olarak genişletilmiştir. Daha yeni olan 16-bit standardı 1984 yılında tanıtılmıştır. Çevre kartlarını ana karta bağlamak üzere tasarlanmış olan bu protokol, her ne kadar, ana belleğin sadece ilk 16MB’I doğrudan erişime tahsis edilmişse de, veri yolu idaresi imkânı da sağlamaktadır. 8-bit veri yolu 4.77 MHz’de çalışırken, 16-bit veri yolu 8 MHz’de çalışmaktaydı. XT veri yolu ile ilgili olarak, bazen AT veri yolu mimarisi olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca, Hobbit ve daha sonra PowerPC tabanlı BeBox gibi kısa ömürlü, IBM uyumlu olmayan bazı makinelerde de yer almıştır.
1987 yılında IBM, PC mimarisinde ve PC piyasasında kontrolü tekrar ele geçirme çabasıyla, ISA veri yolunu, kendilerinin uygun gördüğü Mikro Kanal Mimarisi (MCA) ile değiştirme girişiminde bulunmuştur. Sistem, ISA’dan çok daha ileriydi ve bilgisayar üreticileri Genişletilmiş Sanayi Standardı Mimarisi (EISA) ve daha sonra da VESA Yerel Veri yolu (VLB) ile cevap vermiştir. Aslında, VLB, başlangıçta MCA için öngörülen bazı parçaları kullanıyordu, çünkü komponent üreticileri zaten üretebilecek durumdaydı. İkisi de ISA standardının uyumlu uzantılarıydı.
ISA-tabanlı makinelerin kullanıcılarının, sisteme ekledikleri donanım hakkında özel bilgilere sahip olması gerekiyordu. Bir avuç dolusu cihaz, esas olarak “fişe tak ve oynat” idiyse de, bu çok enderdi. Kullanıcıların, yeni bir cihaz eklerken, çoğunlukla iki üç şeyi yapılandırmaları gerekiyordu, IRQ hattı, I/O adresi ya da DMA kanalı gibi. MCA bu komplikasyonu gidermiş ve PCI gerçekten de, ilk olarak MCA ile araştırılan fikirlerin birçoğunu uygulamıştı (aslında daha ziyade EISA’dan doğrudan intikal etmişti).
Bu yapılandırma sorunu sonunda ISA PnP’nin, donanımda değişim kombinasyonları, BIOS sistemi ile, zorlukları ve ayrıntıları otomatik olarak halletmek üzere işletim sistemi yazılımı kullanan bir “fişe tak ve oynat” sisteminin yaratılmasına yol açmıştır. Gerçekte, ISA PnP çoğu zaman büyük bir baş ağrısı haline geldi ve mimari, son günlerini yaşayana kadar fazla desteklenmedi. Bu, “fişe tak ve dua et” deyiminin kullanımına önemli katkılarda bulunmuştur.
PCI yuvaları, ISA’yı ana karttan doğrudan ezip çıkaran ilk fiziksel olarak uyumlu genişleme portlarıydı. Başlangıçta ana kartlar büyük ölçüde ISA idi ve az sayıda PCI yuvası içeriyordu. 1990’ın ortalarında, iki yuva türü kabaca dengelenmişti ve ISA yuvaları kısa sürede, tüketici sistemlerinde azınlık haline gelmişti. Microsoft’un PC 97 spesifikasyonu, ISA yuvalarının tamamen kaldırılmasını tavsiye etmişti, ama sistem mimarisi yine de, bir takım artık yollarla dahili olarak disket sürücüsü, seri portlar, vb halletmek için ISA’nın var olmasını gerektiriyordu. ISA yuvaları birkaç yıl daha kaldı ve hatta, bir Hızlandırılmış Grafik Portunun (AGP) merkezi işlem ünitesinin, bir dizi PCI yuvasının ve sona doğru bir iki ISA yuvasının yanında oturduğu sistemleri bile görmek mümkündü.
PCI yuvalarının, ISA karşılıklarıyla karşılaştırıldığında “dönük” olduğu da dikkate değerdir – PCI kartları esas olarak “ters” olarak takılır, ISA ve PCI konektörlerinin ana karta beraberce sıkışmalarını sağlardı. Her yuvada, aynı anda iki konektörden sadece bir tanesi kullanılabilmektedir, ama bu, daha büyük bir esneklik sağlamaktaydı.
8-bit ISA (XT veri yolu mimarisi)
XT veri yolu mimarisi 1980’lerde, IBM PC ve IBM PC/XT’lerde Intel 8086 ve Intel 8088 sistemleri tarafından kullanılan sekiz bitlik ISA veri yoludur.
XT veri yolunun dört DMA kanalı vardır, bunların üç tanesi genişleme yuvalarına çıkarılmıştır. Bu üç taneden iki tanesi normal olarak, makine fonksiyonlarına tahsis edilmektedir.
| DMA Kanalı | Genişleme | Standart Fonksiyon |
|---|---|---|
| 0 | Hayır | Dinamik Hafıza yenileme |
| 1 | Evet | Add-on cards |
| 2 | Evet | Disket Sürücü denetleyici |
| 3 | Evet | Sabit Disk denetleyici |
16-bit ISA (AT veri yolu mimarisi)
AT veri yolu mimarisi, IBM PC/AT’larda Intel 8086 tarafından kullanılan 16-bit’lik bir veri yoludur.
| Veri Yolu Genişliği | 8-bit |
| Bağdaşabildiği | 8 bit ISA |
| 62 | |
| Vcc | +5 V, -5 V, +12 V, -12 V |
| Saat Vurusu | 4.7727266 MHz |
Mevcut kullanım
Uzmanlaşmış endüstriyel kullanım dışında, ISA bugün neredeyse kaybolmuştur. Bulunduğu yerlerde bile, sistem üreticileri genellikle müşterilerini “ISA veri yolu” teriminden korumakta, ona sadece “miras yolu” (bakınız miras sistemi) demektedir. Sanayi ve tümleşik uygulamalarda kullanılan PC/104 veri yolu, ISA veri yolunun bir türevi olup, farklı konektörlerle aynı sinyal hatlarını kullanmaktadır. LPC veri yolu, yakın zamanlarda çıkan ana kartlarda, miras I/O cihazlarına bağlantı yolu olarak ISA’nın yerini almıştır; fiziksel olarak oldukça farklı olmasına rağmen, LPC yazılım olarak tıpatıp ISA’ya benzemektedir, bu nedenle, ISA’nın 16MB DMA limiti gibi tuhaflıklarının, bir süre daha ortada kalacağı sanılmaktadır.
| Veri Yolu Genişliği | 16-bit |
| Bağdaşabildiği | 8 bit ISA, 16 bit ISA |
| 98 | |
| Vcc | +5 V, -5 V, +12 V, -12 V |
| Saat vurusu | 8.333333 MHz |
Kaynakça
- ISA 31 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Removing the ISA Architecture in Windows-Based Platforms 3 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
ISA Industry Standard Architecture Sanayi Standardi Mimari uygulamada hemen her zaman olarak kisaltilmaktadir IBM uyumlu bilgisayarlarin bilgisayar veri yolu standardiydi Tarihce8 bit ISA fare adaptoru ISA 1981 yilinda IBM PC lerinde 8 bit lik bir sistem olarak ortaya cikmis ve 1983 yilinda XT veri yolu mimarisi olarak genisletilmistir Daha yeni olan 16 bit standardi 1984 yilinda tanitilmistir Cevre kartlarini ana karta baglamak uzere tasarlanmis olan bu protokol her ne kadar ana bellegin sadece ilk 16MB I dogrudan erisime tahsis edilmisse de veri yolu idaresi imkani da saglamaktadir 8 bit veri yolu 4 77 MHz de calisirken 16 bit veri yolu 8 MHz de calismaktaydi XT veri yolu ile ilgili olarak bazen AT veri yolu mimarisi olarak adlandirilmaktadir Ayrica AT amp T Hobbit ve daha sonra PowerPC tabanli BeBox gibi kisa omurlu IBM uyumlu olmayan bazi makinelerde de yer almistir 1987 yilinda IBM PC mimarisinde ve PC piyasasinda kontrolu tekrar ele gecirme cabasiyla ISA veri yolunu kendilerinin uygun gordugu Mikro Kanal Mimarisi MCA ile degistirme girisiminde bulunmustur Sistem ISA dan cok daha ileriydi ve bilgisayar ureticileri Genisletilmis Sanayi Standardi Mimarisi EISA ve daha sonra da VESA Yerel Veri yolu VLB ile cevap vermistir Aslinda VLB baslangicta MCA icin ongorulen bazi parcalari kullaniyordu cunku komponent ureticileri zaten uretebilecek durumdaydi Ikisi de ISA standardinin uyumlu uzantilariydi ISA tabanli makinelerin kullanicilarinin sisteme ekledikleri donanim hakkinda ozel bilgilere sahip olmasi gerekiyordu Bir avuc dolusu cihaz esas olarak fise tak ve oynat idiyse de bu cok enderdi Kullanicilarin yeni bir cihaz eklerken cogunlukla iki uc seyi yapilandirmalari gerekiyordu IRQ hatti I O adresi ya da DMA kanali gibi MCA bu komplikasyonu gidermis ve PCI gercekten de ilk olarak MCA ile arastirilan fikirlerin bircogunu uygulamisti aslinda daha ziyade EISA dan dogrudan intikal etmisti Bu yapilandirma sorunu sonunda ISA PnP nin donanimda degisim kombinasyonlari BIOS sistemi ile zorluklari ve ayrintilari otomatik olarak halletmek uzere isletim sistemi yazilimi kullanan bir fise tak ve oynat sisteminin yaratilmasina yol acmistir Gercekte ISA PnP cogu zaman buyuk bir bas agrisi haline geldi ve mimari son gunlerini yasayana kadar fazla desteklenmedi Bu fise tak ve dua et deyiminin kullanimina onemli katkilarda bulunmustur PCI yuvalari ISA yi ana karttan dogrudan ezip cikaran ilk fiziksel olarak uyumlu genisleme portlariydi Baslangicta ana kartlar buyuk olcude ISA idi ve az sayida PCI yuvasi iceriyordu 1990 in ortalarinda iki yuva turu kabaca dengelenmisti ve ISA yuvalari kisa surede tuketici sistemlerinde azinlik haline gelmisti Microsoft un PC 97 spesifikasyonu ISA yuvalarinin tamamen kaldirilmasini tavsiye etmisti ama sistem mimarisi yine de bir takim artik yollarla dahili olarak disket surucusu seri portlar vb halletmek icin ISA nin var olmasini gerektiriyordu ISA yuvalari birkac yil daha kaldi ve hatta bir Hizlandirilmis Grafik Portunun AGP merkezi islem unitesinin bir dizi PCI yuvasinin ve sona dogru bir iki ISA yuvasinin yaninda oturdugu sistemleri bile gormek mumkundu PCI yuvalarinin ISA karsiliklariyla karsilastirildiginda donuk oldugu da dikkate degerdir PCI kartlari esas olarak ters olarak takilir ISA ve PCI konektorlerinin ana karta beraberce sikismalarini saglardi Her yuvada ayni anda iki konektorden sadece bir tanesi kullanilabilmektedir ama bu daha buyuk bir esneklik saglamaktaydi 8 bit ISA XT veri yolu mimarisi XT veri yolu mimarisi 1980 lerde IBM PC ve IBM PC XT lerde Intel 8086 ve Intel 8088 sistemleri tarafindan kullanilan sekiz bitlik ISA veri yoludur XT veri yolunun dort DMA kanali vardir bunlarin uc tanesi genisleme yuvalarina cikarilmistir Bu uc taneden iki tanesi normal olarak makine fonksiyonlarina tahsis edilmektedir DMA Kanali Genisleme Standart Fonksiyon0 Hayir Dinamik Hafiza yenileme1 Evet Add on cards2 Evet Disket Surucu denetleyici3 Evet Sabit Disk denetleyici16 bit ISA AT veri yolu mimarisi AT veri yolu mimarisi IBM PC AT larda Intel 8086 tarafindan kullanilan 16 bit lik bir veri yoludur Veri Yolu Genisligi 8 bitBagdasabildigi 8 bit ISA62Vcc 5 V 5 V 12 V 12 VSaat Vurusu 4 7727266 MHzMevcut kullanimUzmanlasmis endustriyel kullanim disinda ISA bugun neredeyse kaybolmustur Bulundugu yerlerde bile sistem ureticileri genellikle musterilerini ISA veri yolu teriminden korumakta ona sadece miras yolu bakiniz miras sistemi demektedir Sanayi ve tumlesik uygulamalarda kullanilan PC 104 veri yolu ISA veri yolunun bir turevi olup farkli konektorlerle ayni sinyal hatlarini kullanmaktadir LPC veri yolu yakin zamanlarda cikan ana kartlarda miras I O cihazlarina baglanti yolu olarak ISA nin yerini almistir fiziksel olarak oldukca farkli olmasina ragmen LPC yazilim olarak tipatip ISA ya benzemektedir bu nedenle ISA nin 16MB DMA limiti gibi tuhafliklarinin bir sure daha ortada kalacagi sanilmaktadir Veri Yolu Genisligi 16 bitBagdasabildigi 8 bit ISA 16 bit ISA98Vcc 5 V 5 V 12 V 12 VSaat vurusu 8 333333 MHzKaynakcaISA 31 Aralik 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Removing the ISA Architecture in Windows Based Platforms 3 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde