Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
IV. Tāufaʻāhau Tupou (d. 4 Temmuz 1918, Nukuʻalofa - ö. 10 Eylül 2006, Auckland, Yeni Zelanda), 1965'ten ölümüne kadar Tonga Krallığı'nda hükûmdar olarak tahtta bulunmuştur.
Aile
IV. Tupou, 1918'de Kraliçe III. Sālote Tupou (1900-1965) ile eşi Viliami Tupoulahi'nin oğlu olarak dünyaya geldi. Eğitiminin çoğunu yurt dışında alırken, üniversiteyiSidney'deki New South Wales Üniversitesi'nde okudu. IV. Tupou, 10 Haziran 1947'de Halaevalu Mataʻaho (d. 1926) ile evlendi ve bu birliktelikten dört çocuğu oldu.
- En büyük oğlu V. George Tupou (1948 - 2012), ölümünden bir gün sonra halefi seçildi. Evlenmedi ve gayri meşru bir kızı oldu.
- Kızı Prenses Salote Pilolevu Tuita (d. 1951), 1976'da Tongalı bir diplomatla evlendi ve Kaliforniya'da yaşadı. Dört kızı var.
- Prens Fatafehi ʻAlaivahamamaʻo Tukuʻaho (1954 - 2004), 1980 yılında sıradan biriyle evlendiği için taht sırasından çıkarıldı.
- En küçük oğlu VI. Tupou (d. 1959), 2000 yılından Şubat 2006'ya kadar ülkenin başbakanı olarak görev alırken, 2012'den bu yana kral olarak tahta bulunmaktadır. Veliaht Prens Tupoutoʻa ʻUlukalala (* 1985).
IV. Tupou, 2006 yılında bir Yeni Zelanda kliniğinde öldü. Kraliyet vekili Fielakepa kralın ölümünü 'huzur içerisinde' olarak tanımladı. Ölümünün ardından bir aylık ulusal yas ilan edildi.
Naaşı, 19 Mart'ta Yeni Zelanda'dan nakledildikten sonra 19 Eylül 2006'da Nukuʻalofa'da gömüldü. 1000 tabut taşıyıcısı, tabutla birlikte tabutu saraydan kraliyet hanedanının aile mezarlığına taşıdı. Yeni hükûmdar V. George Tupou'ya ek olarak, 15.000 bin kişi (ada nüfusunun %10'undan fazla) cenaze törenine katıldı. Cenazede Japon veliaht prensi Naruhito, Yeni Zelanda başbakanı Helen Clark ve Gloucester Dükü ve Düşesi de dâhil olmak üzere çok sayıda yabancı onur konuğu da hazır bulundu. Kraliyet papazı mezarda bir vaaz verdi. Tabut daha sonra Richard Wagner'in müziği eşliğinde mahzene indirildi. Hristiyan cenazesinden sonra, asırlık ayinler kraliyet cenaze görevlileri tarafından gerçekleştirildi. Bunların, kralın Polinezya yeraltı dünyası olan " Pulotu "ya geçişine eşlik ettiği söylenir.
Siyaset
IV. Tupou ilk siyasi görevlerini 1943'te Eğitim Bakanı ve 1944-1949'da Sağlık Bakanı olarak üstlendi. 1949'dan itibaren Tonga başbakanı olarak makama geldi. Annesinin ölümünden sonra 16 Aralık 1965'te annesinin ardılı olarak tahta çıktı.
1970 yılında, IV. Tupou, Tonga'nın 1900'den beri himayesi olarak işgal eden Büyük Britanya'dan tam bağımsızlığını ilan etti. Tonga'nın ilk günlük gazetesini çıkardı ve Tonga'nın ilk televizyon şirketinin genel müdürüydü.
Nükleer silahlara ve nükleer atıkların Pasifik Okyanusu'na boşaltılmasına karşıydı. Ancak Fransızlardan bazı eski gemilerin bağışlanmasıyla satın alınan Mururoa'da Fransızların son nükleer silah denemeleri sırasında Tonga'da Samoa ve Fiji'deki gibi protestolar olmadı.
Kral, yurt dışına seyahat ederken halka çok yakın olduğu ve son derece esprili biri olarak görüldüğü için yurt dışında yüksek bir itibara sahipti. Ancak Tonga'yı, özellikle sonraki yıllarında giderek daha otokratik bir şekilde yönetti. Bir yatırım skandalına karıştı ve adam kayırmacılık son yıllarda Tonga ekonomisini giderek daha fazla yozlaştırdı. Bunu haber yapan gazetecilerin işlerini yapmaları defalarca engellendi ve Yeni Zelanda'da basılan Tonga gazetelerine gümrük tarafından defalarca el konuldu.
Demokrasi yanlısı adaylar, 1990'ların başından bu yana sürekli olarak parlamentoda sandalye kazansalar da kral ve soylu aileler tarafından seçilen 21 üye tarafından rutin olarak geride bırakıldılar.
Ayrıca
IV. Tupou, Özgür Wesleyan Kilisesi'nin meslekten olmayan bir vaiziydi. Nispeten iyi Almanca konuşuyordu ve Bismarck'ın büyük bir hayranıydı. Her yıl kayak tatili için St. Moritz'e giderdi.
IV. Tupou, 20. yüzyılın fiziksel olarak en ağır devlet başkanlarından biri olarak kabul edilir. 1976'da 1.90 metre boyundaki hükûmdarın ağırlığı Tonga havaalanı bagaj ölçme alanında 209.5 kilogram olarak ölçüldü. 1981'de Prens Charles ve Leydi Diana'nın düğün törenine katılması için özel bir sandalye yapılması gerekiyordu. 1990'larda kilosuna karşı tutumu değişti, Tupou çok kilo verdi. Daha sonra, pistleri bisiklet sürmek için kullanmak amacıyla başkentin havaalanını düzenli olarak kapattı.
Galeri
-
![image]()
1 banknotunun ön yüzü -
![image]()
2 paʻanga madeni paranın tersi -
![image]()
Veliaht Prens (1936)
Dış bağlantılar
- Tonga Kraliyet Evi'nin resmi web sitesi 26 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 75. Yıl vesilesiyle 1993 yılının şenlikleri. 20 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Kralın Doğum Günü (slaytlar) 20 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- The New Zealand Herald, 11. "Uzağı görüşlü bir hükümdar" 20 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . Eylül 2006
Kaynakça
- ^ Michael T. Kaufman: „King Taufaʻahau Tupou IV, Ruler of Tonga, Dies at 88“ 12 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., New York Times, 12. September 2006
- ^ „Obituary: Taufaʻahau Tupou IV“ 25 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., BBC, 11. September 2006
- 20 Eylül 2006 tarihli Westfälische Rundschau
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
IV Taufaʻahau Tupou d 4 Temmuz 1918 Nukuʻalofa o 10 Eylul 2006 Auckland Yeni Zelanda 1965 ten olumune kadar Tonga Kralligi nda hukumdar olarak tahtta bulunmustur IV Taufaʻahau Tupou 1985 AileIV Tupou 1918 de Kralice III Salote Tupou 1900 1965 ile esi Viliami Tupoulahi nin oglu olarak dunyaya geldi Egitiminin cogunu yurt disinda alirken universiteyiSidney deki New South Wales Universitesi nde okudu IV Tupou 10 Haziran 1947 de Halaevalu Mataʻaho d 1926 ile evlendi ve bu birliktelikten dort cocugu oldu En buyuk oglu V George Tupou 1948 2012 olumunden bir gun sonra halefi secildi Evlenmedi ve gayri mesru bir kizi oldu Kizi Prenses Salote Pilolevu Tuita d 1951 1976 da Tongali bir diplomatla evlendi ve Kaliforniya da yasadi Dort kizi var Prens Fatafehi ʻAlaivahamamaʻo Tukuʻaho 1954 2004 1980 yilinda siradan biriyle evlendigi icin taht sirasindan cikarildi En kucuk oglu VI Tupou d 1959 2000 yilindan Subat 2006 ya kadar ulkenin basbakani olarak gorev alirken 2012 den bu yana kral olarak tahta bulunmaktadir Veliaht Prens Tupoutoʻa ʻUlukalala 1985 IV Tupou 2006 yilinda bir Yeni Zelanda kliniginde oldu Kraliyet vekili Fielakepa kralin olumunu huzur icerisinde olarak tanimladi Olumunun ardindan bir aylik ulusal yas ilan edildi Naasi 19 Mart ta Yeni Zelanda dan nakledildikten sonra 19 Eylul 2006 da Nukuʻalofa da gomuldu 1000 tabut tasiyicisi tabutla birlikte tabutu saraydan kraliyet hanedaninin aile mezarligina tasidi Yeni hukumdar V George Tupou ya ek olarak 15 000 bin kisi ada nufusunun 10 undan fazla cenaze torenine katildi Cenazede Japon veliaht prensi Naruhito Yeni Zelanda basbakani Helen Clark ve Gloucester Duku ve Dusesi de dahil olmak uzere cok sayida yabanci onur konugu da hazir bulundu Kraliyet papazi mezarda bir vaaz verdi Tabut daha sonra Richard Wagner in muzigi esliginde mahzene indirildi Hristiyan cenazesinden sonra asirlik ayinler kraliyet cenaze gorevlileri tarafindan gerceklestirildi Bunlarin kralin Polinezya yeralti dunyasi olan Pulotu ya gecisine eslik ettigi soylenir SiyasetIV TupouIV Tupou 1967 IV Tupou ilk siyasi gorevlerini 1943 te Egitim Bakani ve 1944 1949 da Saglik Bakani olarak ustlendi 1949 dan itibaren Tonga basbakani olarak makama geldi Annesinin olumunden sonra 16 Aralik 1965 te annesinin ardili olarak tahta cikti 1970 yilinda IV Tupou Tonga nin 1900 den beri himayesi olarak isgal eden Buyuk Britanya dan tam bagimsizligini ilan etti Tonga nin ilk gunluk gazetesini cikardi ve Tonga nin ilk televizyon sirketinin genel muduruydu Nukleer silahlara ve nukleer atiklarin Pasifik Okyanusu na bosaltilmasina karsiydi Ancak Fransizlardan bazi eski gemilerin bagislanmasiyla satin alinan Mururoa da Fransizlarin son nukleer silah denemeleri sirasinda Tonga da Samoa ve Fiji deki gibi protestolar olmadi Kral yurt disina seyahat ederken halka cok yakin oldugu ve son derece esprili biri olarak goruldugu icin yurt disinda yuksek bir itibara sahipti Ancak Tonga yi ozellikle sonraki yillarinda giderek daha otokratik bir sekilde yonetti Bir yatirim skandalina karisti ve adam kayirmacilik son yillarda Tonga ekonomisini giderek daha fazla yozlastirdi Bunu haber yapan gazetecilerin islerini yapmalari defalarca engellendi ve Yeni Zelanda da basilan Tonga gazetelerine gumruk tarafindan defalarca el konuldu Demokrasi yanlisi adaylar 1990 larin basindan bu yana surekli olarak parlamentoda sandalye kazansalar da kral ve soylu aileler tarafindan secilen 21 uye tarafindan rutin olarak geride birakildilar AyricaIV Tupou Ozgur Wesleyan Kilisesi nin meslekten olmayan bir vaiziydi Nispeten iyi Almanca konusuyordu ve Bismarck in buyuk bir hayraniydi Her yil kayak tatili icin St Moritz e giderdi IV Tupou 20 yuzyilin fiziksel olarak en agir devlet baskanlarindan biri olarak kabul edilir 1976 da 1 90 metre boyundaki hukumdarin agirligi Tonga havaalani bagaj olcme alaninda 209 5 kilogram olarak olculdu 1981 de Prens Charles ve Leydi Diana nin dugun torenine katilmasi icin ozel bir sandalye yapilmasi gerekiyordu 1990 larda kilosuna karsi tutumu degisti Tupou cok kilo verdi Daha sonra pistleri bisiklet surmek icin kullanmak amaciyla baskentin havaalanini duzenli olarak kapatti Galeri1 banknotunun on yuzu 2 paʻanga madeni paranin tersi Veliaht Prens 1936 Dis baglantilarTonga Kraliyet Evi nin resmi web sitesi 26 Kasim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde 75 Yil vesilesiyle 1993 yilinin senlikleri 20 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kralin Dogum Gunu slaytlar 20 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce The New Zealand Herald 11 Uzagi goruslu bir hukumdar 20 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Eylul 2006Kaynakca Michael T Kaufman King Taufaʻahau Tupou IV Ruler of Tonga Dies at 88 12 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde New York Times 12 September 2006 Obituary Taufaʻahau Tupou IV 25 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC 11 September 2006 20 Eylul 2006 tarihli Westfalische Rundschau