Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İhşîdîler Hanedanı (Arapça: الإخشيديون (al-Ikhshīdīyyūn)) ya da Akşitler, 935'ten 969'a kadar Mısır ve Levant'ı yöneten bir Türk Memlûk hanedanıydı. Bir Türk Memlûk askeri olan Muhammed bin Toğaç, Abbasi halifesi Râzî tarafından Vali olarak atandı. Hanedan, Abbasiler adına valiler olarak konumlarını yansıtan Arapça "Wāli" unvanını taşıdı. Fâtımî ordusu 969'da Fustat'ı fethettiğinde İhşîdîler sona erdi. Ailenin mezarı Kudüstedir.
İhşîdîler الإخشيديون İhşîdîler | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 935-969 | |||||||||||
 İhşîdîler 935 - 969 | |||||||||||
| Başkent | Fustat (Kahire) | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Eski Türkçe Arapça | ||||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||||
| Emir veya Amir | |||||||||||
| |||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| Günümüzdeki durumu |  Türkiye Mısır Suriye | ||||||||||
Kuruluştan önceki durum
Tolunoğulları Devleti, 905 yılında yıkılmasından sonra Abbasiler, Mısır'a gönderdiği valilerin yetkilerini azaltarak Mısır'ı yeniden bölgelere ayırmış ve yetkilerini bölmüştür. Bu yolla bu bölgenin tekrar denetiminden çıkmasını önlemek istemişlerdir. Ancak sorumlulukların birden fazla kişiye dağıtılmasından dolayı bu durum yetki kargaşasına ve kişisel çekişmeler olmuştur. 935 yılında İhşidî Devleti'nin kurulmasına kadar geçen dönemde bölgeye kargaşa hakim olmuş ve halka hizmet verilememiştir. Halk, Tolunoğulları döneminde sahip olduğu refah ve huzuru arar olmuştur.
Kuruluş
Fergana Türklerinden olan, Muhammed Bin Togaç, Mısır'da görev yapmış, dönüşünde Şam bölgesinde hacıların yollarını kesen Karmatiler'le savaşmış ve onları yenmiştir. Bu başarısına karşılık halife, Muhammed Bin Togaç'ı 928'de Remle, 930'da Suriye valiliğine atamıştır. Bu görevlerde de gösterdiği başarılardan sonra halife tarafından Mısır valiliğine yetkileri arttırılarak atanmıştır. Bu dönemde Abbasiler güçlerini kaybetmiş ancak ismen varlıklarını sürdürmektedirler. Abbasilerin güçsüzlüğünden faydalanarak görevini bırakmak istemeyen eski vali ile Muhammed bin Togaç savaşmış ve onu yendikten sonra 27 Ağustos 935'te Mısır valiliği görevine başlamıştır. Muhammed bin Togaç, Mısır valiliği sırasında sadece ismen Abbasilere bağlı kalmış, bunun dışında bağımsız bir devlet olarak hareket etmiştir.
Yükseliş ve "el-İhşid" unvanı
Muhammed Bin Togaç, göreve geldikten sonra, Türk, Kıpti, Rum, Sudanlı, Berberi ve Araplar'dan oluşan Mısır ordusunda isyan çıkmıştır. Askerlerin bir bölümü, Mısır'ın en batısında Fatımi Devleti'ne sınır olan Berka'ya kaçmışlardır. Fatımiler'le iş birliği yapan kaçaklar ve Fatımi güçleri, Muhammed Bin Togaç tarafından yenilgiye uğratılmış ve Mısır'da yeniden düzen sağlanmıştır. Muhammed Bin Togaç'a Abbasi halifesi tarafından, Mısır'da düzeni sağladığı ve Fatımilere karşı sağladığı başarılarından dolayı, ataları Fergana meliklerinden olduğu için melikler meliki anlamında el-İhşid unvanı verilmiştir.
Muhammed Bin Togaç ölümünden sonra oğlu ve torunları hükümdar olmakla birlikte fiilen azatlı köle tarafından yönetilmiştir. Ordunun büyük bölümü Türk olduğu için devlet Türk karakterini muhafaza etmiştir. İhşîdîler de Tolunoğulları gibi Mısır halkına huzur, düzen ve refah sağlamışlardır.
Fatımiler ile mücadele ve çöküş
İhşidîler, konumları gereği, Mısır'ın batısında bulunan Fatımiler'le sürekli mücadele halinde olmuşlardır. 30 Haziran 969'da, el-Cize’de Fatımi ordusu ile savaşan Ihşîdîler, büyük zayiat vererek geri çekildi. komutasındaki Fatımi ordusu, Temmuz ayında Fustat’a girince, İhşidîler son buldu. Mısır, Hicaz, Yemen ve Suriye’de Abbasîler adına okunan hutbe, artık Fatımiler adına okunmaya başladı.
Hükümdarlar
- Muhammed Bin Togaç (935 - 946)
- (946 - 961)
- (961 - 966)
- (966 - 968)
- (968 - 969)
Devlet teşkilatı
Abbasilerdeki gibi devlet yönetiminde hükümdarın sarayla ve hükümetle irtibatını sağlayan baş kişi "" idi. Hâcib, emirin huzuruna gitmek isteyenleri belli kurallara göre düzenleyen kişiydi. Emirin mali işlerinden hazinedâr, sağlık ve yiyeceklerinden sorumlu olansa tabib olarak adlandırılmaktaydı.
Ayrıca bakınız
- "TDV İslam Ansiklopedisinde İhşidîler". TDV İslam Ansiklopedisi. 2000. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Aralık 2015.
- Doç. Dr. Nadir Özkuyumcu. "İhşidîler". Tarih Tarih Dergisi. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Aralık 2015.
Kaynakça
- ^ Holt, Peter Malcolm (2004). The Crusader States and Their Neighbours, 1098-1291 (İngilizce). Pearson Longman, Pearson Education Limited. ISBN . 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021.
- ^ ABULAFIA, DAVID (26 Nisan 2011). "4. MEDITERRANEAN HISTORY AS GLOBAL HISTORY". History and Theory. 50 (2): 220-228. doi:10.1111/j.1468-2303.2011.00579.x. ISSN 0018-2656.
- ^ Haag, Michael (2012). The tragedy of the Templars : the rise and fall of the Crusader states. Internet Archive. London : Profile. ISBN .
- ^ Bacharach, Jere (13 Mayıs 2015). . Nomisma.org thesaurus of numismatic concepts. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021.
- ^ Arkoun, Mohammed (1998). "CLIFFORD EDMUND BOSWORTH, The new Islamic Dynasties. A chronological and genealogical Manual, Edinburgh University Press, 1996, XXVI + 389 p". Arabica. 45 (3): 272. doi:10.1163/1570058982641707. ISSN 0570-5398.
- ^ Michael Brett (2002). J. D. Fage (Ed.). "The Cambridge History of Africa: 10-The Fatimid Revolution (861-973) and its aftermath in North Africa" (İngilizce). Cambridge University Press. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2022.
- ^ Berchem, Max Van (1863-1921) (1927). MIFAO 44 Berchem, Max Van - Matériaux pour un Corpus Inscriptionum Arabicarum Part 2 Syrie du Sud T.2 Jérusalem Haram (1927) (Fransızca). Bibliothèque de l'Université Bordeaux Montaigne. Le Caire, Impr. de l'Institut français d'archéologie orientale.
- ^ a b c Türkeş-Günay, Umay (2007). Türklerin Tarihi - Geçmişten Geleceğe-. Ankara.
- ^ Özkuyumcu, Nadir. İhşîdîler. Ankara.
- ^ "İhşidîler". TDV İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türk Diyanet Vakfı. 2000.
- ^ Nesimi Yazıcı (1992). İlk Müslüman Türk Devletleri Tarihi, Ankara, sf. 59
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ihsidiler Hanedani Arapca الإخشيديون al Ikhshidiyyun ya da Aksitler 935 ten 969 a kadar Misir ve Levant i yoneten bir Turk Memluk hanedaniydi Bir Turk Memluk askeri olan Muhammed bin Togac Abbasi halifesi Razi tarafindan Vali olarak atandi Hanedan Abbasiler adina valiler olarak konumlarini yansitan Arapca Wali unvanini tasidi Fatimi ordusu 969 da Fustat i fethettiginde Ihsidiler sona erdi Ailenin mezari Kudustedir Ihsidilerالإخشيديون Ihsidiler935 969Ihsidiler 935 969BaskentFustat Kahire Yaygin dil ler Eski Turkce ArapcaHukumetMonarsiEmir veya Amir 935 946Muhammed Bin Togac 946 961 961 966 966 968 968 969Tarihce Kurulusu935 Dagilisi969Onculler ArdillarAbbasilerTolunogullari Fatimi DevletiGunumuzdeki durumuTurkiye Misir Filistin Lubnan Urdun Israil SuriyeKurulustan onceki durumTolunogullari Devleti 905 yilinda yikilmasindan sonra Abbasiler Misir a gonderdigi valilerin yetkilerini azaltarak Misir i yeniden bolgelere ayirmis ve yetkilerini bolmustur Bu yolla bu bolgenin tekrar denetiminden cikmasini onlemek istemislerdir Ancak sorumluluklarin birden fazla kisiye dagitilmasindan dolayi bu durum yetki kargasasina ve kisisel cekismeler olmustur 935 yilinda Ihsidi Devleti nin kurulmasina kadar gecen donemde bolgeye kargasa hakim olmus ve halka hizmet verilememistir Halk Tolunogullari doneminde sahip oldugu refah ve huzuru arar olmustur KurulusFergana Turklerinden olan Muhammed Bin Togac Misir da gorev yapmis donusunde Sam bolgesinde hacilarin yollarini kesen Karmatiler le savasmis ve onlari yenmistir Bu basarisina karsilik halife Muhammed Bin Togac i 928 de Remle 930 da Suriye valiligine atamistir Bu gorevlerde de gosterdigi basarilardan sonra halife tarafindan Misir valiligine yetkileri arttirilarak atanmistir Bu donemde Abbasiler guclerini kaybetmis ancak ismen varliklarini surdurmektedirler Abbasilerin gucsuzlugunden faydalanarak gorevini birakmak istemeyen eski vali ile Muhammed bin Togac savasmis ve onu yendikten sonra 27 Agustos 935 te Misir valiligi gorevine baslamistir Muhammed bin Togac Misir valiligi sirasinda sadece ismen Abbasilere bagli kalmis bunun disinda bagimsiz bir devlet olarak hareket etmistir Yukselis ve el Ihsid unvaniMuhammed Bin Togac goreve geldikten sonra Turk Kipti Rum Sudanli Berberi ve Araplar dan olusan Misir ordusunda isyan cikmistir Askerlerin bir bolumu Misir in en batisinda Fatimi Devleti ne sinir olan Berka ya kacmislardir Fatimiler le is birligi yapan kacaklar ve Fatimi gucleri Muhammed Bin Togac tarafindan yenilgiye ugratilmis ve Misir da yeniden duzen saglanmistir Muhammed Bin Togac a Abbasi halifesi tarafindan Misir da duzeni sagladigi ve Fatimilere karsi sagladigi basarilarindan dolayi atalari Fergana meliklerinden oldugu icin melikler meliki anlaminda el Ihsid unvani verilmistir Muhammed Bin Togac olumunden sonra oglu ve torunlari hukumdar olmakla birlikte fiilen azatli kole tarafindan yonetilmistir Ordunun buyuk bolumu Turk oldugu icin devlet Turk karakterini muhafaza etmistir Ihsidiler de Tolunogullari gibi Misir halkina huzur duzen ve refah saglamislardir Fatimiler ile mucadele ve cokusIhsidiler konumlari geregi Misir in batisinda bulunan Fatimiler le surekli mucadele halinde olmuslardir 30 Haziran 969 da el Cize de Fatimi ordusu ile savasan Ihsidiler buyuk zayiat vererek geri cekildi komutasindaki Fatimi ordusu Temmuz ayinda Fustat a girince Ihsidiler son buldu Misir Hicaz Yemen ve Suriye de Abbasiler adina okunan hutbe artik Fatimiler adina okunmaya basladi HukumdarlarMuhammed Bin Togac 935 946 946 961 961 966 966 968 968 969 Devlet teskilatiAbbasilerdeki gibi devlet yonetiminde hukumdarin sarayla ve hukumetle irtibatini saglayan bas kisi idi Hacib emirin huzuruna gitmek isteyenleri belli kurallara gore duzenleyen kisiydi Emirin mali islerinden hazinedar saglik ve yiyeceklerinden sorumlu olansa tabib olarak adlandirilmaktaydi Ayrica bakiniz TDV Islam Ansiklopedisinde Ihsidiler TDV Islam Ansiklopedisi 2000 22 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Aralik 2015 Doc Dr Nadir Ozkuyumcu Ihsidiler Tarih Tarih Dergisi 22 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Aralik 2015 Kaynakca Holt Peter Malcolm 2004 The Crusader States and Their Neighbours 1098 1291 Ingilizce Pearson Longman Pearson Education Limited ISBN 978 0 582 36931 3 26 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2021 ABULAFIA DAVID 26 Nisan 2011 4 MEDITERRANEAN HISTORY AS GLOBAL HISTORY History and Theory 50 2 220 228 doi 10 1111 j 1468 2303 2011 00579 x ISSN 0018 2656 Haag Michael 2012 The tragedy of the Templars the rise and fall of the Crusader states Internet Archive London Profile ISBN 978 1 84765 854 8 Bacharach Jere 13 Mayis 2015 Nomisma org thesaurus of numismatic concepts 26 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2021 Arkoun Mohammed 1998 CLIFFORD EDMUND BOSWORTH The new Islamic Dynasties A chronological and genealogical Manual Edinburgh University Press 1996 XXVI 389 p Arabica 45 3 272 doi 10 1163 1570058982641707 ISSN 0570 5398 Michael Brett 2002 J D Fage Ed The Cambridge History of Africa 10 The Fatimid Revolution 861 973 and its aftermath in North Africa Ingilizce Cambridge University Press 24 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2022 Berchem Max Van 1863 1921 1927 MIFAO 44 Berchem Max Van Materiaux pour un Corpus Inscriptionum Arabicarum Part 2 Syrie du Sud T 2 Jerusalem Haram 1927 Fransizca Bibliotheque de l Universite Bordeaux Montaigne Le Caire Impr de l Institut francais d archeologie orientale a b c Turkes Gunay Umay 2007 Turklerin Tarihi Gecmisten Gelecege Ankara Ozkuyumcu Nadir Ihsidiler Ankara Ihsidiler TDV Islam Ansiklopedisi Ankara Turk Diyanet Vakfi 2000 Nesimi Yazici 1992 Ilk Musluman Turk Devletleri Tarihi Ankara sf 59