Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ilex paraguariensis (Yerba mate), Aquifoliaceae (çobanpüskülügiller) familyasından bir bitki türüdür.
| Ilex paraguariensis | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Neredeyse tehdit altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Ilex paraguariensis A.St.-Hil., Mém. Mus. Hist. Nat. 9: 351 (1822). | |||||||||||||||
Bilinen diğer ismi "Paraguay çayı"dır. Anlam itibarı ile yerba bitki, mate de kap anlamına gelmektedir.
Dağılımı
Yerba mate Orta tropik bir bitki olarak, yüksek sıcaklığa ve yıllık 1500 mm üzerinde yağışa ihtiyaç duyar. Kuzey Arjantin, Paraguay, Uruguay, güney Brezilya ve Bolivya gibi tropik altı Güney Amerika ülkelerinde yerel olarak ve ticari amaçlı yetiştirilir.
Avrupalılar tarafından "yerlilerin yeşil altını" olarak nitelendirilmiştir. Özellikle Arjantin'in günlük yaşamında önemi büyüktür; zaman zaman fabrika işçilerinin içmeleri yasaklanmıştır.
Özellikleri
İçeriğinde potasyum, magnezyum ve manganez bulundurmaktadır. Hafif uyarıcı etkisi varsa bile çay ve kahvenin yanında çok düşük kalmaktadır. İştah kesme ve diüretik özelliği bilinmektedir.
adını taşıyan içecek bitkinin öğütülmüş toz halinden hazırlanır. Genelde kendisine has kabında, mate tozunun üzerine sıcak su döküldükten sonra kendine has elekli pipeti ile içilmektedir. Aynı tozun üzerine defalarca (3-10) sıcak su döküp içmek mümkündür.
Sütle karıştırıp içmek de mümkündür; genelde çocuklara bu şekilde verilmektedir. Güney Amerika'da çok popüler bir içecektir. Kuzey Amerika'da ise genelde kahve alışkanlıklarını bırakmak isteyenler ve zayıflama çayı olarak kullanılmaktadır. Arjantinli Che Guevara'nın astımına karşı sürekli tükettiği bilinir.
Türkiye'de tarçın ya da nane katkılı çay poşeti şeklinde piyasada bulmak mümkündür.
Varyeteler
– –
Galeri
-
![image]()
Kurutulmuş ve kıyılmış yerba mate'den, siyah çayda olduğu gibi bitkinin sıcak su içerisinde bekletilmesiyle içecek elde edilir. Yeşil çay tadını andırır biçimde acımsı bir tadı vardır. Tat açısından olduğu gibi kafein açısından da oldukça kuvvetlidir. Bu oran, bitkinin dişi türlerinde daha düşük yoğunlukludur. -
![image]()
Yerba mate, geleneksel kaplar içerisinde ve kendine özgü kamışı ile içilmektedir. Uruguay, Paraguay, Şili, Arjantin ve Bolivya'nın doğusunda insanlar için yaygın bir toplumsal yaşam biçimidir. Bir Uruguaylı için gün içinde yerba mate içmek gündelik yaşamın bir parçasıdır (Montevideo, Uruguay). -
![image]()
Kurutulmuş yerba mate bitkisinin çayı, bir kap içerisine konulur ve sürekli sıcak su takviyesi ile elde edilir. -
![image]()
Yerba mate, ağaç biçimli bitkilerdendir.
Kaynakça
- ^ . 9 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2010.
Dış bağlantılar
![image]()
Vikitür'de Ilex paraguariensis ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.![image]()
Wikimedia Commons'ta Ilex paraguariensis ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ilex paraguariensis Yerba mate Aquifoliaceae cobanpuskulugiller familyasindan bir bitki turudur Ilex paraguariensisKorunma durumuNeredeyse tehdit altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim AquifolialesFamilya AquifoliaceaeCins IlexTur I paraguariensisIkili adlandirmaIlex paraguariensisA St Hil Mem Mus Hist Nat 9 351 1822 Bilinen diger ismi Paraguay cayi dir Anlam itibari ile yerba bitki mate de kap anlamina gelmektedir DagilimiYerba mate Orta tropik bir bitki olarak yuksek sicakliga ve yillik 1500 mm uzerinde yagisa ihtiyac duyar Kuzey Arjantin Paraguay Uruguay guney Brezilya ve Bolivya gibi tropik alti Guney Amerika ulkelerinde yerel olarak ve ticari amacli yetistirilir Avrupalilar tarafindan yerlilerin yesil altini olarak nitelendirilmistir Ozellikle Arjantin in gunluk yasaminda onemi buyuktur zaman zaman fabrika iscilerinin icmeleri yasaklanmistir OzellikleriIceriginde potasyum magnezyum ve manganez bulundurmaktadir Hafif uyarici etkisi varsa bile cay ve kahvenin yaninda cok dusuk kalmaktadir Istah kesme ve diuretik ozelligi bilinmektedir adini tasiyan icecek bitkinin ogutulmus toz halinden hazirlanir Genelde kendisine has kabinda mate tozunun uzerine sicak su dokuldukten sonra kendine has elekli pipeti ile icilmektedir Ayni tozun uzerine defalarca 3 10 sicak su dokup icmek mumkundur Sutle karistirip icmek de mumkundur genelde cocuklara bu sekilde verilmektedir Guney Amerika da cok populer bir icecektir Kuzey Amerika da ise genelde kahve aliskanliklarini birakmak isteyenler ve zayiflama cayi olarak kullanilmaktadir Arjantinli Che Guevara nin astimina karsi surekli tukettigi bilinir Turkiye de tarcin ya da nane katkili cay poseti seklinde piyasada bulmak mumkundur Varyeteler GaleriKurutulmus ve kiyilmis yerba mate den siyah cayda oldugu gibi bitkinin sicak su icerisinde bekletilmesiyle icecek elde edilir Yesil cay tadini andirir bicimde acimsi bir tadi vardir Tat acisindan oldugu gibi kafein acisindan da oldukca kuvvetlidir Bu oran bitkinin disi turlerinde daha dusuk yogunlukludur Yerba mate geleneksel kaplar icerisinde ve kendine ozgu kamisi ile icilmektedir Uruguay Paraguay Sili Arjantin ve Bolivya nin dogusunda insanlar icin yaygin bir toplumsal yasam bicimidir Bir Uruguayli icin gun icinde yerba mate icmek gundelik yasamin bir parcasidir Montevideo Uruguay Kurutulmus yerba mate bitkisinin cayi bir kap icerisine konulur ve surekli sicak su takviyesi ile elde edilir Yerba mate agac bicimli bitkilerdendir Kaynakca 9 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2010 Dis baglantilarVikitur de Ilex paraguariensis ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Ilex paraguariensis ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur