Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kafein, matein veya guaranin olarak da bilinen bir alkaloiddir. Kahvede, çayda, yerba mate'de, guarana'da ve, az miktarda, kakao içinde bulunur. Kafeinin karakteristik, yoğun bir acı tadı vardır. Kola gibi bazı gazlı içeceklere tat vermesi için eklenmektedir.
 | |
 | |
| Adlandırmalar | |
|---|---|
1,3,7-trimethyl-1H-purine-2,6(3H,7H)-dione 3,7-dihydro-1,3,7-trimethyl-1H-purine-2,6-dione | |
| Tanımlayıcılar | |
| |
3D model (JSmol) |
|
| ChEBI |
|
| ChemSpider |
|
| DrugBank |
|
| ECHA InfoCard | 100.000.329 |
| KEGG |
|
PubChem CID |
|
| UN numarası | 3G6A5W338E |
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
|
| |
| |
| Özellikler | |
| Kimyasal formül | C8H10N4O2 |
| Molekül kütlesi | 194,19 g mol−1 |
| Yoğunluk | 1.23 |
| Erime noktası | 235 |
| Kaynama noktası | 178 Süblimleşir |
| Farmakoloji | |
| Farmakokinetik: | |
| %99 | |
| %25-36 | |
| Yetişkin: 3-7 saat Çocuk: 65-130 saat | |
| Üre (%100) | |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
İlk olarak Alman kimyager Friedlieb Ferdinand Runge tarafından 1819'da bulunmuştur. Aynı zamanda kafein ismini kimya literatürüne geçirmiştir. Kahveden yararlanarak bu ismi vermiştir.
Kafein, merkezî sinir sistemine etki ederek, beyne giden ve beyinden gelen mesajları hızlandırır ve uyarıcı etkisi yapar. Emilimi büyük oranda ince bağırsaktandır.
Kafein birçok bitkide değişik miktarlarda bulunmaktadır. Fasulyelerde, yapraklarda ve 60 çeşit bitkide bulunur. Analeptik bir moleküldür.
Bilinen kuru çay, %10 luk Pb(CH3COO) () ya da Ca2CO3 ile birlikte kaynatıldıktan sonra ayırma hunisinde kloroform ile ekstrakte edilir kalan alt faz alınıp içindeki kloroform uçurulur ve kalan sıvı süblimasyon yöntemi ile saflaştırılarak kafein elde edilebilir.
Kafein aşırı tüketildiğinde veya hassas ruh hâlinde olan insanlarda anksiyete krizlerine neden olabilir. Ayrıca melatonin salgısını azaltarak insanlarda uyuyamama sorunu da yaratabilir.
Temel farmakolojik özellikleri
- Merkezî sinir sisteminde (MSS) psikotropik etki uyarıcıdır.
- Solunum sistemi uyarıcısıdır.
- Kalp atış hızı artırıcıdır.
- Hafif diüretik etkisi vardır.
Kullanım amaçları
Kafeinin en büyük kullanımı uyarıcı olarak kullanılmasıdır. İnsanlar, uyanık kalmak için kahve ve kafein içeren diğer içecekleri tüketirler.
Kafein, ilaç olarak da kullanılır. Sıklıkla baş ağrısı için kullanılır. Bazen prematüre (çok erken doğan) bebeklerin nefes almasına, solunuma yardımcı olmak için kullanılır. Bu tedavinin kısa süreli riski, tedavi edilen bebeklerin normalden daha az kilo alması gibi görünmektedir.
Kafein bazen bir kişinin menenjit olup olmadığını görmek için yapılan bir test olan lomber ponksiyon sonrası kişilere verilir.
Kafein başlangıçta açlığı hafiflettiği için kilo kaybı için kullanılmıştır. Kafein, yanlış kullanıldığında çok tehlikeli bir ilaç olabilir.
Kafein; Excedrin, Midol ve Anacin gibi birçok reçetesiz ilaçta bulunur. Diğer ağrı kesicilerle birlikte kullanıldığında, kafein baş ağrısı ve krampları hafifletmeye yardımcı olabilir.
Kafeinin spor performansına etkisi
Kafeinin yaygın kullanım alanlarından biri de spor performansını arttırmaktır. Tarih boyunca pek çok kez performansı ve dayanıklılığı arttırmak için kullanılmıştır. Kafein bu konuda kullanılan uyarıcılardan belki de en yaygınıdır. ABD'de kişi başı günlük ortalama 200 mg kafein tüketimi düşmekte; bu sayı, nüfusun %10'luk bir kısmında günlük 1000 mg'ı aşabilmektedir.
Kafeinin performans artışına etkisi ilk olarak 1970'li yıllarda David Costill tarafından yürütülen çalışmalar ile fark edilmiştir. Deney sırasında 5 –13 mg/kg kafein verilen grupta ağırlık direncinde yüksek bir artış gözlemlense de istenmeyen yan etkiler oluştu. Aynı şekilde 3 mg/kg kafein verilen grupta, herhangi bir ciddi yan etkiye rastlanmadan ergojenik etkiyle beraber dayanıklılık, güç artışı gözlemlendi.
Kafein, vücutta kortizol hormonlarının salgılanmasının artması ve kandaki adrenalin miktarlarının yükselmesi ile performansa etki ediyor. Adrenalinin salgılanması ile beraber kalp atış hızı yükseliyor, nefes alış veriş sayısı hızı artıyor, kanda serbest yağ asidioranı yükseliyor ve daha çok yağ yakılıp enerji üretimi arttırılmış oluyor.
Olimpiyatlar sırasında kafein kullanımına IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi) tarafından sınırlama getirilmiştir. Aynı şekilde uluslararası müsabakalar kafein kullanımını sınırlandırmaktadır.
Guaranin
Guaranin, kafeinin yakın akrabasıdır. Sinir sistemi üzerinde etkilidir. Guarana adlı bitkide bolca bulunur.
Tannin
Tannin, kafein ile benzer özellikler taşıyan ve sinir sistemi üzerinde etkileri bulunan bir maddedir. Çay içinde bulunan etkin maddedir. Vücutta su kaybını artırma özelliği vardır.
Matein
Matein, kafeinin stereoizomeri olduğu öne sürülen kimyasaldır. Yerba matte adlı bitkide olduğu söylenmektedir. Kimyasal olarak kafeinin stereoizomeri olamayacağından bu iddia yanlıştır.
Kaynakça
- Genel
- U.S. Food and Drug Administration (A.B.D. Yiyecek ve İlaç Başkanlığı)15 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Tel. 1-(800)-532-4440
- American Cancer Society (Amerikan Kanser Derneği)12 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Tel. 1-(800)-227-2345
- Tel. 1-(202)-296-6540
- The Consumers Union Report on Licit and Illicit Drugs, Caffeine-Part 18 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Part 216 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Caffeine: ChemSub Online13 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Mayo Clinic staff (3 Ekim 2009). "Kahve, çay, soda vb. kafein içeriği". Mayo Clinic. 16 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2012.
- eMedicine Caffeine-Related Psychiatric Disorders2 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Özel
- ^ "Caffeine". International Occupational Safety and Health Information Centre (CIS). 31 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2019.
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016.
- ^ "caffeine". 26 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
- ^ "CoffeeScience.org". 7 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ekim 2020.
- ^ Schmidt, B; Roberts, RS; Davis, P; Doyle, LW (18 Mayıs 2006). "Caffeine therapy for apnea of prematurity". New England Journal of Medicine. 354 (20): 2112-21. doi:10.1056/NEJMoa054065. (PMID) 16707748. 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mart 2023.
- ^ a b c (PDF). 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016.
- ^ https://www.researchgate.net/profile/Bernard_Weiss/publication/9561044_Weiss_B_Laties_VG_Enhancement_of_human_performance_by_caffeine_and_the_amphetamines_Pharmacol_Rev_14_1-36/links/560d7e3c08ae96742010d0c9.pdf []
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kafein matein veya guaranin olarak da bilinen bir alkaloiddir Kahvede cayda yerba mate de guarana da ve az miktarda kakao icinde bulunur Kafeinin karakteristik yogun bir aci tadi vardir Kola gibi bazi gazli iceceklere tat vermesi icin eklenmektedir Kafein AdlandirmalarIUPAC adi1 3 7 trimethyl 1H purine 2 6 3H 7H dione 3 7 dihydro 1 3 7 trimethyl 1H purine 2 6 dioneDiger adlarTein Matein ve GuaraninTanimlayicilarCAS numarasi 58 08 2 3D model JSmol Etkilesimli goruntuChEBI CHEBI 27732ChemSpider 2424DrugBank DB00201ECHA InfoCard 100 000 329KEGG D00528PubChem CID 2519UN numarasi 3G6A5W338ECompTox Bilgi Panosu EPA DTXSID0020232InChI InChI 1S C8H10N4O2 c1 10 4 9 6 5 10 7 13 12 3 8 14 11 6 2 h4H 1 3H3SMILES CN1C NC2 C1C O N C O N2C COzelliklerKimyasal formul C8H10N4O2Molekul kutlesi 194 19 g mol 1Yogunluk 1 23Erime noktasi 235Kaynama noktasi 178 SublimlesirFarmakolojiFarmakokinetik Biyoyararlanim 99Proteine baglanma 25 36Biyolojik yari omur Yetiskin 3 7 saat Cocuk 65 130 saatBosaltim Ure 100 Aksi belirtilmedigi surece madde verileri Standart sicaklik ve basinc kosullarinda belirtilir 25 C 77 F 100 kPa Bilgi kutusu kaynaklari Ilk olarak Alman kimyager Friedlieb Ferdinand Runge tarafindan 1819 da bulunmustur Ayni zamanda kafein ismini kimya literaturune gecirmistir Kahveden yararlanarak bu ismi vermistir Kafein merkezi sinir sistemine etki ederek beyne giden ve beyinden gelen mesajlari hizlandirir ve uyarici etkisi yapar Emilimi buyuk oranda ince bagirsaktandir Kafein bircok bitkide degisik miktarlarda bulunmaktadir Fasulyelerde yapraklarda ve 60 cesit bitkide bulunur Analeptik bir molekuldur Bilinen kuru cay 10 luk Pb CH3COO ya da Ca2CO3 ile birlikte kaynatildiktan sonra ayirma hunisinde kloroform ile ekstrakte edilir kalan alt faz alinip icindeki kloroform ucurulur ve kalan sivi sublimasyon yontemi ile saflastirilarak kafein elde edilebilir Kafein asiri tuketildiginde veya hassas ruh halinde olan insanlarda anksiyete krizlerine neden olabilir Ayrica melatonin salgisini azaltarak insanlarda uyuyamama sorunu da yaratabilir Temel farmakolojik ozellikleriMerkezi sinir sisteminde MSS psikotropik etki uyaricidir Solunum sistemi uyaricisidir Kalp atis hizi artiricidir Hafif diuretik etkisi vardir Kullanim amaclariKafeinin en buyuk kullanimi uyarici olarak kullanilmasidir Insanlar uyanik kalmak icin kahve ve kafein iceren diger icecekleri tuketirler Kafein ilac olarak da kullanilir Siklikla bas agrisi icin kullanilir Bazen premature cok erken dogan bebeklerin nefes almasina solunuma yardimci olmak icin kullanilir Bu tedavinin kisa sureli riski tedavi edilen bebeklerin normalden daha az kilo almasi gibi gorunmektedir Kafein bazen bir kisinin menenjit olup olmadigini gormek icin yapilan bir test olan lomber ponksiyon sonrasi kisilere verilir Kafein baslangicta acligi hafiflettigi icin kilo kaybi icin kullanilmistir Kafein yanlis kullanildiginda cok tehlikeli bir ilac olabilir Kafein Excedrin Midol ve Anacin gibi bircok recetesiz ilacta bulunur Diger agri kesicilerle birlikte kullanildiginda kafein bas agrisi ve kramplari hafifletmeye yardimci olabilir Kafeinin spor performansina etkisiKafeinin yaygin kullanim alanlarindan biri de spor performansini arttirmaktir Tarih boyunca pek cok kez performansi ve dayanikliligi arttirmak icin kullanilmistir Kafein bu konuda kullanilan uyaricilardan belki de en yayginidir ABD de kisi basi gunluk ortalama 200 mg kafein tuketimi dusmekte bu sayi nufusun 10 luk bir kisminda gunluk 1000 mg i asabilmektedir Kafeinin performans artisina etkisi ilk olarak 1970 li yillarda David Costill tarafindan yurutulen calismalar ile fark edilmistir Deney sirasinda 5 13 mg kg kafein verilen grupta agirlik direncinde yuksek bir artis gozlemlense de istenmeyen yan etkiler olustu Ayni sekilde 3 mg kg kafein verilen grupta herhangi bir ciddi yan etkiye rastlanmadan ergojenik etkiyle beraber dayaniklilik guc artisi gozlemlendi Kafein vucutta kortizol hormonlarinin salgilanmasinin artmasi ve kandaki adrenalin miktarlarinin yukselmesi ile performansa etki ediyor Adrenalinin salgilanmasi ile beraber kalp atis hizi yukseliyor nefes alis veris sayisi hizi artiyor kanda serbest yag asidiorani yukseliyor ve daha cok yag yakilip enerji uretimi arttirilmis oluyor Olimpiyatlar sirasinda kafein kullanimina IOC Uluslararasi Olimpiyat Komitesi tarafindan sinirlama getirilmistir Ayni sekilde uluslararasi musabakalar kafein kullanimini sinirlandirmaktadir GuaraninGuaranin kafeinin yakin akrabasidir Sinir sistemi uzerinde etkilidir Guarana adli bitkide bolca bulunur TanninTannin kafein ile benzer ozellikler tasiyan ve sinir sistemi uzerinde etkileri bulunan bir maddedir Cay icinde bulunan etkin maddedir Vucutta su kaybini artirma ozelligi vardir MateinMatein kafeinin stereoizomeri oldugu one surulen kimyasaldir Yerba matte adli bitkide oldugu soylenmektedir Kimyasal olarak kafeinin stereoizomeri olamayacagindan bu iddia yanlistir KaynakcaGenelU S Food and Drug Administration A B D Yiyecek ve Ilac Baskanligi 15 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tel 1 800 532 4440 American Cancer Society Amerikan Kanser Dernegi 12 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tel 1 800 227 2345 Tel 1 202 296 6540 The Consumers Union Report on Licit and Illicit Drugs Caffeine Part 18 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Part 216 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Caffeine ChemSub Online13 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mayo Clinic staff 3 Ekim 2009 Kahve cay soda vb kafein icerigi Mayo Clinic 16 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2012 eMedicine Caffeine Related Psychiatric Disorders2 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ozel Caffeine International Occupational Safety and Health Information Centre CIS 31 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Subat 2019 a b c Arsivlenmis kopya 7 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2016 caffeine 26 Agustos 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2008 CoffeeScience org 7 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2008 Arsivlenmis kopya 14 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2015 Arsivlenmis kopya 27 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ekim 2020 Schmidt B Roberts RS Davis P Doyle LW 18 Mayis 2006 Caffeine therapy for apnea of prematurity New England Journal of Medicine 354 20 2112 21 doi 10 1056 NEJMoa054065 PMID 16707748 30 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mart 2023 a b c PDF 17 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2016 https www researchgate net profile Bernard Weiss publication 9561044 Weiss B Laties VG Enhancement of human performance by caffeine and the amphetamines Pharmacol Rev 14 1 36 links 560d7e3c08ae96742010d0c9 pdf yalin URL