Ilıpınar Höyüğü, Bursa İl merkezinin kuzeydoğusunda, Orhangazi İlçesi'nin yaklaşık 2 km. güneyinde, İznik Gölü'nün 2 km. batısında yer alan bir höyüktür. Yerleşim alanı 2,5 hektar olup tepenin çağı 250 metredir. Yüksekliği 3 metreden 10 metreye değişmektedir. Höyükte ilk yerleşmenin günümüzden 8 bin yıl önce gerçekleştiği ileri sürülmektedir. İlk yerleşimcilerin Orta Anadolu'dan 10-15 aile olarak gelip yerleştikleri düşünülmektedir. Höyüğün ilk yerleşmede dahi eksiksiz bir tarım ekonomisine sahip olduğu anlaşılmaktadır. Şimdilik, bölgede tarıma başlanılan ilk yerleşim olarak görülmektedir.
Arkeolojik Höyük | |
Adı: | Ilıpınar Höyüğü |
il: | Bursa |
İlçe: | Orhangazi |
Köy: | Merkez |
Türü: | Höyük |
Tahribat: | |
Tescil durumu: | Tescilli |
Tescil No ve derece: | 60 |
Tescil tarihi: | 24.06.1988 |
Araştırma yöntemi | Kazı |
Kazılar
Höyük ilk olarak 1948 yılında Prof. Dr. tarafından saptanmış ve araştırılmıştır. Daha sonra 1960 yılında İngiliz arkeolog James Mellart tarafından, 1964 yılında C. Cullberg, 1965 yılında David H. French tarafından araştırılmıştır. Kazılar ise 1987 – 1995 yılları arasında Hollanda Tarih ve Arkeoloji Enstitüsü adına Jacob Roodenberg başkanlığında yürütülmüştür.
Hollanda Arkeoloji Enstitüsü (Nederlands Instituut In Turkije – NIT) ve bu kuruluşa bağlı Hollanda Yakındoğu Enstitüsü (Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten –NINO),Tarım Devrimi'nin Yakındoğu'dan Avrupa'ya yayılmasında Kuzeybatı Anadolu'nun işlevini belgelemek için uzun soluklu bir çalışma başlatmıştı. Ilıpınar Höyüğü'nde 1987 yılında başlatılan kazı çalışması bu projenin başlangıcını oluşturmuştur.
Tabakalanma
Söz konusu kazıların ışığında höyükte Erken Neolitik Çağ'dan Bizans Dönemi'ne kadar,romen rakamı ile tanımlanan on tabaka belirlenmiştir. Buna göre IX. – VII. tabakalar Anadolu kronolojisine göre 'a, VI. tabaka da Erken Kalkolitik Çağ'a MÖ 5. binyıl, V. tabaka Güneydoğu Avrupa'nın Vinča kültürü'ne benzer buluntulardan dolayı MÖ 5. binyılın ikinci yarısına, mezarlık olarak kullanılmış olan IV. tabaka ise 'a tarihlenmektedir.
Tabakalanma yeniden eskiye şu şekilde sıralanmaktadır.
- I – Bizans mezarlığı (MÖ 6.-7. yüzyıllar)
- II - Roma (miladi yıllar)
- III - Erken Tunç Çağı sonu (MÖ III. binyıl sonu)
- IV - mezarlığı (MÖ IV. binyıl sonu)
- V - Vinča kültürü benzeri buluntular, (MÖ V. binyıl ikinci yarısı)
- VI – yangın geçirmiş pişmemiş kerpiç yapı, Erken kalkolitik (muhtemelen MÖ V. binyıl)
- VII – kerpiç mimari, Erken kalkolitik (MÖ V. binyıl ilk yarı)
- VIII – toprak harç (pise) ve ahşap mimari, Erken Kalkolitik (MÖ V. binyıl başları)
- IX - Fikirtepe Kültürü ve Balkan kültürleri, Erken Kalkolitik (MÖ V. binyıl başları)
- X – Fikirtepe Kültürü ve Hacılar Höyük'le ilişkiler Son Neolitik Çağ (VI. binyıl ikinci yarısı)
Buluntular
En üst tabakada yer alan Bizans Dönemi mezarlığında gömü armağanları nadirdir. Ele geçen kemer tokası gibi az sayıdaki buluntunun değerlendirilmesiyle mezarlığın MS 6.-7. yüzyıllara tarihlendiği ileri sürülmektedir.
Erken Kalkolitik Çağ'a tarihlenen tabakalardaki mimari, Trakya ve Marmara Bölgesi'ne özgü ahşap malzeme ağırlıklı yapılarıdır. Dal örgü ve pise (dökme kerpiç) tekniğiyle yapılmıştır. Mimari yapıların incelenmesiyle ilk yerleşimin elli hanelik bir köy yerleşimi olduğu sonucuna varılmıştır. Evler, birbirinden ayrı, 4-5 x 6 metre boyutlarında dörtgen planlı tek odalı evlerdir. Kazı başkanı ve ekibi bu tür yapıların en fazla yirmi yıl ayakta kalabileceğini belirtmektedir. Bu tabakalarda ele geçen bitki ve kemik kalıntılarından yerleşmede sığır, keçi, koyun ve domuz yetiştirildiği, tahıl ve sebze tarımı yapıldığı, avcılığın küçük bir öneme sahip olduğu anlaşılmaktadır.
VI. tabakada evlerin taban yapısı hakkında bilgi edinilebilmektedir. Tabandan gelecek nemi bloke etmek için zeminden biraz yukarıda dal ve direklerden bir taban örülmüş, bunun üstü kalınca bir balçık tabakasıyla kaplanmıştır. Evlere, duvara bitişik bir tarz sundurmadan girildiği düşünülmektedir. Birbirine bitişik yapılan evlerin bir çeşit hudut yapı sistemi oluşturduğu belirtilmektedir. Bu hudut sistemini köy meydanında tutulan yaşam stoklarını korumayı amaçladığı düşünülmektedir.
Ilıpınar X – VII tabakalarında, ahşap üstü çamur sıvama tarzı yapıların yanı sıra büyük olasılıkla doğal kil yataklarından kesilen büyük kil dilimlerinden yapılan duvarlara da rastlanmıştır. Bu yapı malzemesi, çamurun samanla karıştırılması, kalıba dökülmesi ve güneşte kurutulmasıyla yapılan kerpiçe bir geçiş evrimi olarak görülebilir. Diğer ifadeyle Ilıpınar, kerpice geçişin sürecini vermektedir. Ilıpınar VI. tabakada ise kerpiç, tek inşaat malzemesi haline gelmiştir.
IV. tabakada elliye yakın mezar bulunmuştur. Ölülerin çoğu genç yaşta ölen yetişkinlerle çocuklar ve bebeklerdir. Buna göre az sayıda insanın yaşlanma olanağı bulduğu düşünülmektedir. Gömütler, basit toprak mezarlara hocker tarzında (bacaklar karna çekik) gömülmüştür. Bazı mezarlarda gömüt armağanı olarak tunç bıçak ve balta bulunmaktadır. Mezarların otuzunda çanak çömlek olarak gömüt armağanı yer almaktadır. Bu gömüt armağanlarını oluşturan çanak çömlek, Marmara Bölgesi yüzey araştırmalarında pek rastlanmayan, bölgeye yabancı bir mal grubudur. Radyokarbon tarihleme yöntemiyle mezarlar, dolayısıyla bu mal grubu MÖ 4. binyıl sonlarına tarihlenmektedir.
V. tabaka çanak çömleğinin Erken Vinča kültürüne dayandığını belirtilmekte ve kazı başkanınca MÖ 5. binyılın ikinci yarısına tarihlenmektedir.
Değerlendirme
Ilıpınar Höyüğü kazıları, Trakya ve Marmara Bölgesi arkeolojisinde son derece önemli bir dönemin aydınlatılmasında geniş malzeme sağlamıştır. En önemli katkılarından biri Fikirtepe Höyüğü'nün tarihlendirilmesinde kesinliğe ulaşılmasındaki payıdır. Ilıpınar kazılarında arkeolojik araştırmaların yanında Bursa İli'nin doğa tarihi de araştırmalara konu olmuş, jeomorfolojik çalışmalarla her türlü bitki ve hayvan kalıntılarının, polenlerin incelenmesi sağlanmıştır. Bölgenin doğa tarihine ilişkin bu araştırmalar ilk olarak Ilıpınar Höyüğü kazılarıyla başlatılmıştır. Bu araştırmalar, göreceli kronoloji ile tarihlendirilen Fikirtepe ve Temenye Höyüğü (Pendik) konusunda kesin tarihlendirmeye olanak sağlamıştır. Esasen Ilıpınar, Menteşe Höyüğü, , Barcın Höyük Fikirtepe Kültürü'nün yayılma bölgesi olarak kabul edilmektedir.
Radyokarbon tarihleme yöntemi, IX. tabaka için MÖ 4.900, VIII. tabaka için MÖ 4.900 – 4.750, VII. tabaka için MÖ 4.750, VI. tabaka için ise MÖ 4.750 – 4.550 tarihlerini vermektedir. Öte yandan Jacob Roodenberg, ana toprağın 40 cm. yukarısında yer alan evlerin yaklaşık 8 bin yıl eski olarak hesaplandığını belirtmektedir.
Galeri
Dış bağlantılar
- Harita 18 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Yakın plan kroki 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Fotoğraflar 28 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 8 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2012.
- ^ a b c d e f g h i "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2012.
- ^ a b "J. Roodenberg". 4 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2012.
- ^ a b NIT Araştırma Projesi 16 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – Nederlands Instituut in Turkije (Hollanda Araştırma Enstitüsü)
- ^ . 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2012.
- ^ "paleoberkay - Hollanda Arkeoloji Enstitüsü". 14 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2012.
- ^ 11. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1989) Cilt 1, Sh.: 99
- ^ 12. Kazı Sonuçları Toplantısı, (1990) Cilt 1, Sh.: 107
- ^ a b 11. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 100
- ^ 13. Kazı Sonuçları Toplantısı, (1991) Cilt 1, Sh.: 128
- ^ 19. Kazı Sonuçları Toplantısı, (1998) Cilt 1, Sh.: 173
- ^ . 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2012.
- ^ 19. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 174
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ilipinar Hoyugu Bursa Il merkezinin kuzeydogusunda Orhangazi Ilcesi nin yaklasik 2 km guneyinde Iznik Golu nun 2 km batisinda yer alan bir hoyuktur Yerlesim alani 2 5 hektar olup tepenin cagi 250 metredir Yuksekligi 3 metreden 10 metreye degismektedir Hoyukte ilk yerlesmenin gunumuzden 8 bin yil once gerceklestigi ileri surulmektedir Ilk yerlesimcilerin Orta Anadolu dan 10 15 aile olarak gelip yerlestikleri dusunulmektedir Hoyugun ilk yerlesmede dahi eksiksiz bir tarim ekonomisine sahip oldugu anlasilmaktadir Simdilik bolgede tarima baslanilan ilk yerlesim olarak gorulmektedir Arkeolojik HoyukAdi Ilipinar Hoyuguil BursaIlce OrhangaziKoy MerkezTuru HoyukTahribat Tescil durumu TescilliTescil No ve derece 60Tescil tarihi 24 06 1988Arastirma yontemi KaziKazilarHoyuk ilk olarak 1948 yilinda Prof Dr tarafindan saptanmis ve arastirilmistir Daha sonra 1960 yilinda Ingiliz arkeolog James Mellart tarafindan 1964 yilinda C Cullberg 1965 yilinda David H French tarafindan arastirilmistir Kazilar ise 1987 1995 yillari arasinda Hollanda Tarih ve Arkeoloji Enstitusu adina Jacob Roodenberg baskanliginda yurutulmustur Hollanda Arkeoloji Enstitusu Nederlands Instituut In Turkije NIT ve bu kurulusa bagli Hollanda Yakindogu Enstitusu Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten NINO Tarim Devrimi nin Yakindogu dan Avrupa ya yayilmasinda Kuzeybati Anadolu nun islevini belgelemek icin uzun soluklu bir calisma baslatmisti Ilipinar Hoyugu nde 1987 yilinda baslatilan kazi calismasi bu projenin baslangicini olusturmustur TabakalanmaSoz konusu kazilarin isiginda hoyukte Erken Neolitik Cag dan Bizans Donemi ne kadar romen rakami ile tanimlanan on tabaka belirlenmistir Buna gore IX VII tabakalar Anadolu kronolojisine gore a VI tabaka da Erken Kalkolitik Cag a MO 5 binyil V tabaka Guneydogu Avrupa nin Vinca kulturu ne benzer buluntulardan dolayi MO 5 binyilin ikinci yarisina mezarlik olarak kullanilmis olan IV tabaka ise a tarihlenmektedir Tabakalanma yeniden eskiye su sekilde siralanmaktadir I Bizans mezarligi MO 6 7 yuzyillar II Roma miladi yillar III Erken Tunc Cagi sonu MO III binyil sonu IV mezarligi MO IV binyil sonu V Vinca kulturu benzeri buluntular MO V binyil ikinci yarisi VI yangin gecirmis pismemis kerpic yapi Erken kalkolitik muhtemelen MO V binyil VII kerpic mimari Erken kalkolitik MO V binyil ilk yari VIII toprak harc pise ve ahsap mimari Erken Kalkolitik MO V binyil baslari IX Fikirtepe Kulturu ve Balkan kulturleri Erken Kalkolitik MO V binyil baslari X Fikirtepe Kulturu ve Hacilar Hoyuk le iliskiler Son Neolitik Cag VI binyil ikinci yarisi BuluntularEn ust tabakada yer alan Bizans Donemi mezarliginda gomu armaganlari nadirdir Ele gecen kemer tokasi gibi az sayidaki buluntunun degerlendirilmesiyle mezarligin MS 6 7 yuzyillara tarihlendigi ileri surulmektedir Erken Kalkolitik Cag a tarihlenen tabakalardaki mimari Trakya ve Marmara Bolgesi ne ozgu ahsap malzeme agirlikli yapilaridir Dal orgu ve pise dokme kerpic teknigiyle yapilmistir Mimari yapilarin incelenmesiyle ilk yerlesimin elli hanelik bir koy yerlesimi oldugu sonucuna varilmistir Evler birbirinden ayri 4 5 x 6 metre boyutlarinda dortgen planli tek odali evlerdir Kazi baskani ve ekibi bu tur yapilarin en fazla yirmi yil ayakta kalabilecegini belirtmektedir Bu tabakalarda ele gecen bitki ve kemik kalintilarindan yerlesmede sigir keci koyun ve domuz yetistirildigi tahil ve sebze tarimi yapildigi avciligin kucuk bir oneme sahip oldugu anlasilmaktadir VI tabakada evlerin taban yapisi hakkinda bilgi edinilebilmektedir Tabandan gelecek nemi bloke etmek icin zeminden biraz yukarida dal ve direklerden bir taban orulmus bunun ustu kalinca bir balcik tabakasiyla kaplanmistir Evlere duvara bitisik bir tarz sundurmadan girildigi dusunulmektedir Birbirine bitisik yapilan evlerin bir cesit hudut yapi sistemi olusturdugu belirtilmektedir Bu hudut sistemini koy meydaninda tutulan yasam stoklarini korumayi amacladigi dusunulmektedir Ilipinar X VII tabakalarinda ahsap ustu camur sivama tarzi yapilarin yani sira buyuk olasilikla dogal kil yataklarindan kesilen buyuk kil dilimlerinden yapilan duvarlara da rastlanmistir Bu yapi malzemesi camurun samanla karistirilmasi kaliba dokulmesi ve guneste kurutulmasiyla yapilan kerpice bir gecis evrimi olarak gorulebilir Diger ifadeyle Ilipinar kerpice gecisin surecini vermektedir Ilipinar VI tabakada ise kerpic tek insaat malzemesi haline gelmistir IV tabakada elliye yakin mezar bulunmustur Olulerin cogu genc yasta olen yetiskinlerle cocuklar ve bebeklerdir Buna gore az sayida insanin yaslanma olanagi buldugu dusunulmektedir Gomutler basit toprak mezarlara hocker tarzinda bacaklar karna cekik gomulmustur Bazi mezarlarda gomut armagani olarak tunc bicak ve balta bulunmaktadir Mezarlarin otuzunda canak comlek olarak gomut armagani yer almaktadir Bu gomut armaganlarini olusturan canak comlek Marmara Bolgesi yuzey arastirmalarinda pek rastlanmayan bolgeye yabanci bir mal grubudur Radyokarbon tarihleme yontemiyle mezarlar dolayisiyla bu mal grubu MO 4 binyil sonlarina tarihlenmektedir V tabaka canak comleginin Erken Vinca kulturune dayandigini belirtilmekte ve kazi baskaninca MO 5 binyilin ikinci yarisina tarihlenmektedir DegerlendirmeIlipinar Hoyugu kazilari Trakya ve Marmara Bolgesi arkeolojisinde son derece onemli bir donemin aydinlatilmasinda genis malzeme saglamistir En onemli katkilarindan biri Fikirtepe Hoyugu nun tarihlendirilmesinde kesinlige ulasilmasindaki payidir Ilipinar kazilarinda arkeolojik arastirmalarin yaninda Bursa Ili nin doga tarihi de arastirmalara konu olmus jeomorfolojik calismalarla her turlu bitki ve hayvan kalintilarinin polenlerin incelenmesi saglanmistir Bolgenin doga tarihine iliskin bu arastirmalar ilk olarak Ilipinar Hoyugu kazilariyla baslatilmistir Bu arastirmalar goreceli kronoloji ile tarihlendirilen Fikirtepe ve Temenye Hoyugu Pendik konusunda kesin tarihlendirmeye olanak saglamistir Esasen Ilipinar Mentese Hoyugu Barcin Hoyuk Fikirtepe Kulturu nun yayilma bolgesi olarak kabul edilmektedir Radyokarbon tarihleme yontemi IX tabaka icin MO 4 900 VIII tabaka icin MO 4 900 4 750 VII tabaka icin MO 4 750 VI tabaka icin ise MO 4 750 4 550 tarihlerini vermektedir Ote yandan Jacob Roodenberg ana topragin 40 cm yukarisinda yer alan evlerin yaklasik 8 bin yil eski olarak hesaplandigini belirtmektedir GaleriDis baglantilarHarita 18 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yakin plan kroki 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fotograflar 28 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca TAY Yerlesme Ayrintilari 8 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Nisan 2012 a b c d e f g h i TAY Yerlesme Donem Ayrintilari 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Nisan 2012 a b J Roodenberg 4 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Nisan 2012 a b NIT Arastirma Projesi 16 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nederlands Instituut in Turkije Hollanda Arastirma Enstitusu 19 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2012 paleoberkay Hollanda Arkeoloji Enstitusu 14 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Nisan 2012 11 Kazi Sonuclari Toplantisi 1989 Cilt 1 Sh 99 12 Kazi Sonuclari Toplantisi 1990 Cilt 1 Sh 107 a b 11 Kazi Sonuclari Toplantisi Sh 100 13 Kazi Sonuclari Toplantisi 1991 Cilt 1 Sh 128 19 Kazi Sonuclari Toplantisi 1998 Cilt 1 Sh 173 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2012 19 Kazi Sonuclari Toplantisi Sh 174