Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fikirtepe Höyüğü,İstanbul İli'nin Anadolu yakasında, Kadıköy İlçe merkezinin birkaç kilometre doğusunda, Fikirtepe Tepesi'nin doğu kenarında yer alan bir düz yerleşmedir. Denizden 26 metre yükseklikteki yayvan bir tepenin güney-güneydoğu kesiminde, 'nda Marmara Denizi'ne dökülen Kurbağalıdere'ye doğru uzanan yamaçta bulunmaktaydı. Günümüz yerleşiminin altında kalmış ve tümüyle tahrip olmuştur. Yerleşmenin Kalamış Koyu'na mesafesi 1.300 metre, Kadıköy Koyuna ise 2 km.dir. eski çağlarda çevrenin ormanlık olduğu, bu yüzden balıkçılık, avcılık ve sınırlı ölçüde de olsa tarım olanaklarına sahip olduğu düşünülmektedir.
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Fikirtepe Höyüğü |
| il: | İstanbul |
| İlçe: | Kadıköy |
| Köy: | Fikirtepe |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | Yapılaşma |
| Tescil durumu: | Tescilli |
| Tescil No ve derece: | 12853 |
| Tescil tarihi: | 19.06.1981 |
| Araştırma yöntemi | Kazı |
Kazılar
Yerleşme ilk olarak 1908 yılında Rum bir demiryolu görevlisi tarafından, bir rastlantı sonucunda saptanmıştır. A.D. Mordtmann'ın yüzey toplamasında ulaştığı buluntular, Temenye Höyüğü buluntularıyla birlikte, bir kısım buluntu da T.J. Arne tarafından satın alınarak Stockholm Müzesi'ne götürülmüştür. Yerleşmede daha sonra Türk Tarih Kurumu adına, İstanbul Üniversitesi öğretim üyelerinden A. M. Mansel, K. Bitlel ve Prof. Dr. Halet Çambel tarafından yönetilen bir ekiple 1942 yılında yüzey toplaması yapılmıştır. Kazılar Mansel başkanlığında 1952-54 yılları arasında ve daha sonra 1962 yılında Şevket Aziz Kansu tarafından yapılmıştır.
Tabakalanma
Tabakalanma konusunda net bir yayın yoktur. 20. yüzyıl başındaki kazılarda, kullanılabilir teknolojinin yetersizliği ve sınırlı alanda kazı yapılması bunda etkendir. Yakınçağ'a ait çöp çukurları dışında Neolitik Çağ'a tarihlenen sınırlı bir iskandan söz edilmektedir.
Fikirtepe Kültürü'nün tarihlendirilmesi konusu bir süre boyunca farklı değerlendirmelere konu olmuştur. Kazı yapıldığı tarihte söz konusu kültürün Troya öncesi Kalkolitik Çağ'a tarihlendirilmesi öngörülmüştü. Mellaart ve French Fikirtepe Kültürü'nü Geç Neolitik Çağ içinde görme eğiliminde olmuşlardır. Mellaart, Fikirtepe ile Hacılar Höyük IX. – VI. tabakaları denk tutulmaktadır. Mehmet Özdoğan ise, Fikirtepe buluntularını kendi doktora tezinde irdelemiş, çanak çömlek benzerlikleriyle Doğu Çatalhöyük sonu ve Hacılar başlangıcı arasına tarihlendirmiştir. İznik Gölü'nün batı tarafındaki Ilıpınar kazılarının Fikirtepe çanak çömleği vermesiyle Fikirtepe Höyüğü tarihlendirmesinde sonuca ulaşılmış bulunulmaktadır.
Buluntular
Yerleşimde, ulaşılabilinen sınırlı buluntulardan 2 ile 5 metre arası değişen çapta ve çukur tabanlı kulübe tarzı mimari bir yapı görülmektedir. Tabanlar 20 cm. derine inmekte olup dağınık yapılan kulübelerin genellikle dairesel ya da oval planlı olduğu belirtilmektedir. Duvarlar kalın ağaç dikmelerle yapılmıştır. Bu dikmelerin araları daha ince dallarla örülmüş ve yüzey kil ya da çamurlar doldurulmuştur.
Çanak çömlek, el yapımı, bol kum ve çok ufak taş katkılı hamurdan kurşuni, kızıl kahverengi ve alacalı siyah yüzeyli mallardır. S kıvrımlı gövdeli kaseler ve basık küresel çömlekler yaygındır. Dış yüzeyleri düzlenip açkılanmıştır. Çizi ve oyuk/kazıma bezemeler, Fikirtepe / Pendik Çanak Çömlekli Neolitik Çağ Kültürü'nün en belirgin özelliklerindendir. En çok görülen bezemeler yan yana sıralanmış üçgen ya da dörtgen diziler, kıvrımlı ya da ışınsal çizgilerdir.
Küçük buluntular arasında pişmiş kilden çok kaba bir biçimde yapılmış hayvan heykelcikleri dikkati çekmektedir.
Yontma taş aletlerin hemen hepsinde çakmak taşı kullanılmıştır. Kuzeybatı Anadolu'nun yontma taş endüstrisi geleneği görülmektedir. Obsidiyen kullanımı çok sınırlıdır. Sürtme taş olarak sınırlı malzeme bulunmaktadır. Bunlar çeşitli boyda balta ve keserler, tokmaklar, havan elleri, öğütme taşlarıdır.
Yerleşimde ölü gömme geleneği, komşu yerleşim Temenye Höyüğü'nde olduğu gibi evlerin tabanı altına gömü yapma şeklindedir. Ölüler hocker (ana rahmindeki gibi) durumunda gömülmektedirler. Sadece bir mezarda gömüt armağanı görülmüştür. Bu mezara bir kemik kaşık, bir hayvan heykelciği, bir de ayaklı kap konmuştur.
Hayvan kemikleri buluntularından yerleşmede koyun, keçi, domuz ve sığırın evcilleştirildiği anlaşılmaktadır. Ayrıca yunus ve 13 çeşit balık avlanıldığı anlaşılmaktadır. Bu balık çeşitlerinin yedisi tuzlusu, altısı ise tatlısu balık türleridir. Öte yandan yerleşme sakinlerinin başarılı avcılar olduğu, yabanıl hayvan kalıntılarından görülmektedir. Ava konu olan hayvanların belli başlıları geyik, yaban domuzu, yaban sığırıdır.
Değerlendirme
Buluntular üzerinde yapılan radyokarbon tarihleme yöntemi sonuçlarına göre Fikirtepe'de yerleşmenin MÖ 6.400 -5.800 yıllarına dayandığı anlaşılmaktadır.
Fikirtepe çanak çömleği, Kuzeybatı Anadolu'da bilinen en eski çanak çömlek türüdür. Daha da önemlisi bu çanak çömleğin birdenbire gelişkin bir biçimde ortaya çıkmış olmasıdır. Dolayısıyla bu çanak çömlek geleneğinin bölge dışından gelmiş olduğu kabul edilmektedir. Söz konusu çanak çömleğin Konya Ovası buluntularıyla yakın bir benzerlik gösterdiği görülmektedir. Bu durumda, Fikirtepe Kültürü'nün Orta Anadolu'dan bölgeye yayılmış bir kültür olabileceği düşünülmektedir. Bölge dışından da gelmiş olsa Fikirtepe tipi çanak çömleğe günümüz Marmara Bölgesi'ndeki birçok neolitik yerleşmede rastlanmaktadır. Bursa İli'ndeki Ilıpınar Höyüğü, Menteşe Höyüğü, Çanakkale İli sınırları içindeki Kaynarca Mevkii, Edirne Hoca Çeşme Höyüğü ve hatta Eskişehir Demircihöyük yakınındaki bir yerleşmede Fikirtepe malları görülmektedir.
Tahribat durumu
Günümüzde Fikirtepe Semti yapılaşmalarıyla tümüyle yok edilmiştir. Bugün için eski yerleşmenin yerin bulmak dahi olanaksızdır.
Dış bağlantılar
- Yakın plan kroki
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2012.
- ^ . 5 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2012.
- ^ a b c d e f g h i j k "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2012.
- ^ . 14 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2012.
- ^ . 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2012.
- ^ Savaş Harmankaya, Türkiye Neolitik Araştırmaları Üzerine Bir Deneme 27 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Sh.: 20
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fikirtepe Hoyugu Istanbul Ili nin Anadolu yakasinda Kadikoy Ilce merkezinin birkac kilometre dogusunda Fikirtepe Tepesi nin dogu kenarinda yer alan bir duz yerlesmedir Denizden 26 metre yukseklikteki yayvan bir tepenin guney guneydogu kesiminde nda Marmara Denizi ne dokulen Kurbagalidere ye dogru uzanan yamacta bulunmaktaydi Gunumuz yerlesiminin altinda kalmis ve tumuyle tahrip olmustur Yerlesmenin Kalamis Koyu na mesafesi 1 300 metre Kadikoy Koyuna ise 2 km dir eski caglarda cevrenin ormanlik oldugu bu yuzden balikcilik avcilik ve sinirli olcude de olsa tarim olanaklarina sahip oldugu dusunulmektedir Arkeolojik HoyukAdi Fikirtepe Hoyuguil IstanbulIlce KadikoyKoy FikirtepeTuru HoyukTahribat YapilasmaTescil durumu TescilliTescil No ve derece 12853Tescil tarihi 19 06 1981Arastirma yontemi KaziKazilarYerlesme ilk olarak 1908 yilinda Rum bir demiryolu gorevlisi tarafindan bir rastlanti sonucunda saptanmistir A D Mordtmann in yuzey toplamasinda ulastigi buluntular Temenye Hoyugu buluntulariyla birlikte bir kisim buluntu da T J Arne tarafindan satin alinarak Stockholm Muzesi ne goturulmustur Yerlesmede daha sonra Turk Tarih Kurumu adina Istanbul Universitesi ogretim uyelerinden A M Mansel K Bitlel ve Prof Dr Halet Cambel tarafindan yonetilen bir ekiple 1942 yilinda yuzey toplamasi yapilmistir Kazilar Mansel baskanliginda 1952 54 yillari arasinda ve daha sonra 1962 yilinda Sevket Aziz Kansu tarafindan yapilmistir TabakalanmaTabakalanma konusunda net bir yayin yoktur 20 yuzyil basindaki kazilarda kullanilabilir teknolojinin yetersizligi ve sinirli alanda kazi yapilmasi bunda etkendir Yakincag a ait cop cukurlari disinda Neolitik Cag a tarihlenen sinirli bir iskandan soz edilmektedir Fikirtepe Kulturu nun tarihlendirilmesi konusu bir sure boyunca farkli degerlendirmelere konu olmustur Kazi yapildigi tarihte soz konusu kulturun Troya oncesi Kalkolitik Cag a tarihlendirilmesi ongorulmustu Mellaart ve French Fikirtepe Kulturu nu Gec Neolitik Cag icinde gorme egiliminde olmuslardir Mellaart Fikirtepe ile Hacilar Hoyuk IX VI tabakalari denk tutulmaktadir Mehmet Ozdogan ise Fikirtepe buluntularini kendi doktora tezinde irdelemis canak comlek benzerlikleriyle Dogu Catalhoyuk sonu ve Hacilar baslangici arasina tarihlendirmistir Iznik Golu nun bati tarafindaki Ilipinar kazilarinin Fikirtepe canak comlegi vermesiyle Fikirtepe Hoyugu tarihlendirmesinde sonuca ulasilmis bulunulmaktadir BuluntularYerlesimde ulasilabilinen sinirli buluntulardan 2 ile 5 metre arasi degisen capta ve cukur tabanli kulube tarzi mimari bir yapi gorulmektedir Tabanlar 20 cm derine inmekte olup daginik yapilan kulubelerin genellikle dairesel ya da oval planli oldugu belirtilmektedir Duvarlar kalin agac dikmelerle yapilmistir Bu dikmelerin aralari daha ince dallarla orulmus ve yuzey kil ya da camurlar doldurulmustur Canak comlek el yapimi bol kum ve cok ufak tas katkili hamurdan kursuni kizil kahverengi ve alacali siyah yuzeyli mallardir S kivrimli govdeli kaseler ve basik kuresel comlekler yaygindir Dis yuzeyleri duzlenip ackilanmistir Cizi ve oyuk kazima bezemeler Fikirtepe Pendik Canak Comlekli Neolitik Cag Kulturu nun en belirgin ozelliklerindendir En cok gorulen bezemeler yan yana siralanmis ucgen ya da dortgen diziler kivrimli ya da isinsal cizgilerdir Kucuk buluntular arasinda pismis kilden cok kaba bir bicimde yapilmis hayvan heykelcikleri dikkati cekmektedir Yontma tas aletlerin hemen hepsinde cakmak tasi kullanilmistir Kuzeybati Anadolu nun yontma tas endustrisi gelenegi gorulmektedir Obsidiyen kullanimi cok sinirlidir Surtme tas olarak sinirli malzeme bulunmaktadir Bunlar cesitli boyda balta ve keserler tokmaklar havan elleri ogutme taslaridir Yerlesimde olu gomme gelenegi komsu yerlesim Temenye Hoyugu nde oldugu gibi evlerin tabani altina gomu yapma seklindedir Oluler hocker ana rahmindeki gibi durumunda gomulmektedirler Sadece bir mezarda gomut armagani gorulmustur Bu mezara bir kemik kasik bir hayvan heykelcigi bir de ayakli kap konmustur Hayvan kemikleri buluntularindan yerlesmede koyun keci domuz ve sigirin evcillestirildigi anlasilmaktadir Ayrica yunus ve 13 cesit balik avlanildigi anlasilmaktadir Bu balik cesitlerinin yedisi tuzlusu altisi ise tatlisu balik turleridir Ote yandan yerlesme sakinlerinin basarili avcilar oldugu yabanil hayvan kalintilarindan gorulmektedir Ava konu olan hayvanlarin belli baslilari geyik yaban domuzu yaban sigiridir DegerlendirmeBuluntular uzerinde yapilan radyokarbon tarihleme yontemi sonuclarina gore Fikirtepe de yerlesmenin MO 6 400 5 800 yillarina dayandigi anlasilmaktadir Fikirtepe canak comlegi Kuzeybati Anadolu da bilinen en eski canak comlek turudur Daha da onemlisi bu canak comlegin birdenbire geliskin bir bicimde ortaya cikmis olmasidir Dolayisiyla bu canak comlek geleneginin bolge disindan gelmis oldugu kabul edilmektedir Soz konusu canak comlegin Konya Ovasi buluntulariyla yakin bir benzerlik gosterdigi gorulmektedir Bu durumda Fikirtepe Kulturu nun Orta Anadolu dan bolgeye yayilmis bir kultur olabilecegi dusunulmektedir Bolge disindan da gelmis olsa Fikirtepe tipi canak comlege gunumuz Marmara Bolgesi ndeki bircok neolitik yerlesmede rastlanmaktadir Bursa Ili ndeki Ilipinar Hoyugu Mentese Hoyugu Canakkale Ili sinirlari icindeki Kaynarca Mevkii Edirne Hoca Cesme Hoyugu ve hatta Eskisehir Demircihoyuk yakinindaki bir yerlesmede Fikirtepe mallari gorulmektedir Tahribat durumuGunumuzde Fikirtepe Semti yapilasmalariyla tumuyle yok edilmistir Bugun icin eski yerlesmenin yerin bulmak dahi olanaksizdir Dis baglantilarYakin plan krokiAyrica bakinizFikirtepe KulturuKaynakca TAY Yerlesme Ayrintilari 26 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2012 5 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Nisan 2012 a b c d e f g h i j k TAY Yerlesme Donem Ayrintilari 6 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2012 14 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Nisan 2012 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Nisan 2012 Savas Harmankaya Turkiye Neolitik Arastirmalari Uzerine Bir Deneme 27 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sh 20