Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Iris kerneriana - Iris cinsine ait çalı süseni olarak da bilinen bir bitki türü. Türkiye'de de yetişen kokulu, sarı çiçekleri olan bitki. Ilıman bölgelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir.
| Çalı süseni | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Iris kerneriana | |||||||||||||||
Açıklama
Genellikle daha büyük yapraklı iris, halofilayla karıştırılır. Çiçeklerin rengine ek olarak, diğer birçok yönden iris synthenii'ye benzer.
Uzun, ince köklere sahiptir. Bunlar kök kümeleri oluşturabilir.
Hassas, otsu, parlak veya soluk yeşil yapraklara sahiptir. Uzunluğu 30 santimetre ve genişliği 2–3 mm (nadiren 1 cm)'ye kadar büyüyebilirler.İris gramineadan daha yoğundurlar.
Çiçek sapları genellikle dar yapraklılara göre daha uzundur. 20–45 cm yüksekliğe kadar büyüyebilirler. Çok nadiren 55 santimetreye ulaşırlar.
Ait olduğu cinsin diğer türlerinden daha geniş bir çiçeklenme alanına sahiptir ve bir sap üzerinde 2-4 çiçek açar. Geniş şeffaf sınırlı kısa yaprakları vardır.
Güzel kokulu çiçekleri ilkbaharda ve ilkbaharın başlarında Mayıs ve Temmuz arasında görünmeye başlar. Çiçekleri sarının tonlarındadır; kükürt sarısı, limon sarısı, saman sarısı, soluk sarı ve mat krem. Çiçekler 5-12 çapındadır. 2 çift ve 3 büyük tek yapraklıdır.
Biyokimya
İki takım kromozomu vardır . Bu genetik yapı hibrit cinsleri ve gruplamaları sınıflandırmak için kullanılabilir. 2n = 18 sayısına sahiptir. Bu rakam hem La Cour ( yayınlanmadı) hem de Lenz tarafından 1963'te 2n = 18 olarak hesaplanmıştır.
2011 yılında Türkiye'den 3 yerli iris türünde çeşitli uçucu kimyasal bileşikleri ayrıştırmak için bir çalışma yapılmıştır. İris pseudacorus, Iris kerneriana ve Iris sofarana Beyşehir ve Trabzon'da yetiştirilerek toplanmıştır. Gaz kromatografisi ve kütle spektrometresi yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmalar, iris kerneriana çiçeklerinde α-çekil asetat (% 14.7), longipinen (% 10.8), kaprik asit (% 10.6), heptacosan (% 10.2) ve heksadekanoik asit (% 9.5) göstermiştir. Iris kerneriana kökleri tetradekanoik asit (% 31.5), heptacosan (% 10.0), α-cesil asetat (% 9.5), nonacosan (% 8.8) ve 6-metil-5-hepten-2-on (% 7.7) içeriyordu. Iris nonakosan'da Kerneriana (% 18.3), heptakosan (% 16.7), pentakosan (% 10.3) ve triko (% 6.0) bulunmuştur.
2013 yılında, Iris türlerinin çeşitli kimyasal bileşikleri üzerinde yapılan bir araştırma, Iris sophorana ve Iris kerneriana'nın gövdelerinde b-demirin ve Iris kerneriana'nın gövdelerinde trans-bionon-5,6-epoksinin bulunduğunu ortaya çıkardı.
Taksonomi
Latince adı olan Kerneriana, Avusturyalı bir botanikçi ve Viyana'da botanik profesörü olan Anton Kerner von Marilau'ya (1755-1830) aittir.
Bitkinin adı ilk kez 1884 yılında Paul Friedrich August Askerson ve Paul Ernst Emil Sintenis tarafından yayınlanmıştır. Ancak, bitkinin bir tanımını eklemedikleri için güvenilir bir şekilde yayınlanmamıştır. 1892'de Baker, The Head of the Iridaceae'nin 16. cildinde bu konuyla ilgili bir makale yayınlamıştır. Ancak Ağustos-Kasım 1892'de lbu'nun Iris orientalis ile eş anlamlı olduğunu düşünülmüştür.
1 Şubat 1936'da Iris Kerneriana adıyla yayınlanmıştır.Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı tarafından 4 Nisan 2003 tarihinde onaylanmıştır. Iris kerneriana, Kraliyet Bahçıvanlık Derneği tarafından da kabul edilmiş bir isimdir.
Yayılış
Batı Asya'nın ılıman dar bir bölgesinde yaygındır.
Türkiye'nin kuzeyinde,Erzurum'da, Bolu'nun doğusunda ve Kaz Dağı'ndan Ankara'ya kadar olan alanda bulunur.Amasya'da, Direkli, Yassucal ve Abacı köylerinde de bulunmuştur.
Iris kerneriana deniz seviyesinden 300–2300 m yükseklikte, açık çam ormanlarında, kuru otlaklarda ve kuru topraklarda gözlenebilir.
Yetiştirme
Avrupa'da ve İngiltere'de yetiştirmesi zordur.
Nötr olarak hafif asidik, besin açısından zengin çakıllı topraklarda büyümeyi tercih eder. Kireçli topraklar uygun bir alandır. Tam güneş alan yerleri tercih etmektedir. İlkbaharda, büyüme mevsimi boyunca suyu yakınında ister. Sonbaharda biraz su takviyesi ister.
Bu türlerin bahçede yetiştirilmesi zordur. Dikimden sonra sabredilmeli ve bitkiler birkaç yıl aynı alanda kalmalıdır (ideal olarak 10-15 yıl). Bu türler ormangülü ile birlikte yetiştirilebilir.
Üreme
Iris'in kerneriana tohum tarafından yçoğaltılabilir. Tohumlar, iristeki (çiçek açtıktan sonra) kurutulmuş tohum kapsüllerinden toplanabilir. Tohumlar her an ekilebilir ancak ıslak koşullarda kışın veya ilkbaharın başında daha iyi sonuçlar verir. Tohumlar çok ince bir kum veya çakıl tabakası ile örtülmelidir. Tohumların filizlenmesi uzun zaman alır, bazen aylarca görünmez. Bu dönem 6-12 aya kadar uzayabilir.
Zehir
Diğer birçok iris türü gibi, bitkinin çoğu zehirlidir (özellikle kökler ve yapraklar) ve yenildiğinde mide ağrısına ve kusmaya neden olabilir. Bitki ile çalışmak cilt tahrişine veya alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Kaynakça
Okuma
- Davis, PH, ed. 1965–1988. Türkiye florası ve doğu Ege adaları. [I. kerneriana Asch olarak listeler. & Sint. eski Baker].
- Mathew, B. 1981. Iris. 112–113.
- ^ Videnskabelige Meddelelser fra den Naturhistoriske Forening i Kjøbenhavn 1860: 76 1861.
- ^ a b c d e f g h i Perennials Vol. 1. Pan Books Ltd. 1991. s. 188. ISBN .
- ^ a b (PDF). beardlessiris.org (The Group for Beardless Irises). 2009. 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2014.
- ^ a b c d e Growing Irises. Revised. Bromley: Christopher Helm. 1987. s. 146. ISBN .
- ^ a b c d e Irises: A Gardener's Encyclopedia. Timber Press, Incorporated. 2005. ISBN .
- ^ a b c d e f . plant-world-seeds.com. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2015.
- ^ a b c Gardeners' Encyclopedia of Plants and Flowers. Dorling Kindersley. 1994 [1989]. s. 522. ISBN .
- ^ a b c d . herbs2000. 21 Nisan 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2015.
- ^ a b c d The Gardener's Guide to Growing Irises. Newton Abbot: David and Charles. 1997. s. 61. ISBN .
- ^ a b c d . wiki.irises.org (American Iris Society). 20 Nisan 2010. 31 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2014.
- ^ "Iris kerneriana". gardenaway.com. 11 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2015.
- ^ a b c d . jardinsdugue.eu. 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2015.
- ^ a b c (PDF). pacificbulbsociety.org. 14 Nisan 2014. 16 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2014.
- ^ a b c d e "Iris kerneriana". rareplants.co.uk. 11 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2015.
- ^ "Karyological study on some endemic Iris L. (Iridaceae) species from Turkey" (PDF). Pakistan Journal of Botany. 33 (2): 167-171. 2001. 11 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Şubat 2015.
- ^ "Composition of Volatiles from Three Iris Species of Turkey". Journal of Essential Oil Research. 23 (4): 66-71. 2011. doi:10.1080/10412905.2011.9700471.
- ^ "Major secondary metaboloities of Iris spp". Phytochemistry Reviews, Fundamentals and Perspectives of Natural Products Research. 12 (4): 51-80. 2013. doi:10.1007/s11101-013-9333-1. 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Şubat 2015.
- ^ A Gardener's Dictionary of Plant Names. Revised. Cassell and Company (1963 tarihinde yayınlandı). 1972. s. 186. ISBN .
- ^ a b c . rhs.org.uk. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2015.
- ^ . ipni.org (International Plant Names Index). 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2015.
- ^ a b c . davesgarden.com. 11 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iris kerneriana Iris cinsine ait cali suseni olarak da bilinen bir bitki turu Turkiye de de yetisen kokulu sari cicekleri olan bitki Iliman bolgelerde sus bitkisi olarak yetistirilir Cali suseniBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube Sinif LiliopsidaTakim AsparagalesFamilya IridaceaeCins IrisTur I kernerianaIkili adlandirmaIris kernerianaAciklamaGenellikle daha buyuk yaprakli iris halofilayla karistirilir Ciceklerin rengine ek olarak diger bircok yonden iris synthenii ye benzer Uzun ince koklere sahiptir Bunlar kok kumeleri olusturabilir Hassas otsu parlak veya soluk yesil yapraklara sahiptir Uzunlugu 30 santimetre ve genisligi 2 3 mm nadiren 1 cm ye kadar buyuyebilirler Iris gramineadan daha yogundurlar Cicek saplari genellikle dar yapraklilara gore daha uzundur 20 45 cm yukseklige kadar buyuyebilirler Cok nadiren 55 santimetreye ulasirlar Ait oldugu cinsin diger turlerinden daha genis bir ciceklenme alanina sahiptir ve bir sap uzerinde 2 4 cicek acar Genis seffaf sinirli kisa yapraklari vardir Guzel kokulu cicekleri ilkbaharda ve ilkbaharin baslarinda Mayis ve Temmuz arasinda gorunmeye baslar Cicekleri sarinin tonlarindadir kukurt sarisi limon sarisi saman sarisi soluk sari ve mat krem Cicekler 5 12 capindadir 2 cift ve 3 buyuk tek yapraklidir Biyokimya Iki takim kromozomu vardir Bu genetik yapi hibrit cinsleri ve gruplamalari siniflandirmak icin kullanilabilir 2n 18 sayisina sahiptir Bu rakam hem La Cour yayinlanmadi hem de Lenz tarafindan 1963 te 2n 18 olarak hesaplanmistir 2011 yilinda Turkiye den 3 yerli iris turunde cesitli ucucu kimyasal bilesikleri ayristirmak icin bir calisma yapilmistir Iris pseudacorus Iris kerneriana ve Iris sofarana Beysehir ve Trabzon da yetistirilerek toplanmistir Gaz kromatografisi ve kutle spektrometresi yontemleri kullanilmistir Calismalar iris kerneriana ciceklerinde a cekil asetat 14 7 longipinen 10 8 kaprik asit 10 6 heptacosan 10 2 ve heksadekanoik asit 9 5 gostermistir Iris kerneriana kokleri tetradekanoik asit 31 5 heptacosan 10 0 a cesil asetat 9 5 nonacosan 8 8 ve 6 metil 5 hepten 2 on 7 7 iceriyordu Iris nonakosan da Kerneriana 18 3 heptakosan 16 7 pentakosan 10 3 ve triko 6 0 bulunmustur 2013 yilinda Iris turlerinin cesitli kimyasal bilesikleri uzerinde yapilan bir arastirma Iris sophorana ve Iris kerneriana nin govdelerinde b demirin ve Iris kerneriana nin govdelerinde trans bionon 5 6 epoksinin bulundugunu ortaya cikardi TaksonomiLatince adi olan Kerneriana Avusturyali bir botanikci ve Viyana da botanik profesoru olan Anton Kerner von Marilau ya 1755 1830 aittir Bitkinin adi ilk kez 1884 yilinda Paul Friedrich August Askerson ve Paul Ernst Emil Sintenis tarafindan yayinlanmistir Ancak bitkinin bir tanimini eklemedikleri icin guvenilir bir sekilde yayinlanmamistir 1892 de Baker The Head of the Iridaceae nin 16 cildinde bu konuyla ilgili bir makale yayinlamistir Ancak Agustos Kasim 1892 de lbu nun Iris orientalis ile es anlamli oldugunu dusunulmustur 1 Subat 1936 da Iris Kerneriana adiyla yayinlanmistir Amerika Birlesik Devletleri Tarim Bakanligi tarafindan 4 Nisan 2003 tarihinde onaylanmistir Iris kerneriana Kraliyet Bahcivanlik Dernegi tarafindan da kabul edilmis bir isimdir YayilisBati Asya nin iliman dar bir bolgesinde yaygindir Turkiye nin kuzeyinde Erzurum da Bolu nun dogusunda ve Kaz Dagi ndan Ankara ya kadar olan alanda bulunur Amasya da Direkli Yassucal ve Abaci koylerinde de bulunmustur Iris kerneriana deniz seviyesinden 300 2300 m yukseklikte acik cam ormanlarinda kuru otlaklarda ve kuru topraklarda gozlenebilir YetistirmeAvrupa da ve Ingiltere de yetistirmesi zordur Notr olarak hafif asidik besin acisindan zengin cakilli topraklarda buyumeyi tercih eder Kirecli topraklar uygun bir alandir Tam gunes alan yerleri tercih etmektedir Ilkbaharda buyume mevsimi boyunca suyu yakininda ister Sonbaharda biraz su takviyesi ister Bu turlerin bahcede yetistirilmesi zordur Dikimden sonra sabredilmeli ve bitkiler birkac yil ayni alanda kalmalidir ideal olarak 10 15 yil Bu turler ormangulu ile birlikte yetistirilebilir Ureme Iris in kerneriana tohum tarafindan ycogaltilabilir Tohumlar iristeki cicek actiktan sonra kurutulmus tohum kapsullerinden toplanabilir Tohumlar her an ekilebilir ancak islak kosullarda kisin veya ilkbaharin basinda daha iyi sonuclar verir Tohumlar cok ince bir kum veya cakil tabakasi ile ortulmelidir Tohumlarin filizlenmesi uzun zaman alir bazen aylarca gorunmez Bu donem 6 12 aya kadar uzayabilir ZehirDiger bircok iris turu gibi bitkinin cogu zehirlidir ozellikle kokler ve yapraklar ve yenildiginde mide agrisina ve kusmaya neden olabilir Bitki ile calismak cilt tahrisine veya alerjik reaksiyonlara neden olabilir KaynakcaOkumaDavis PH ed 1965 1988 Turkiye florasi ve dogu Ege adalari I kerneriana Asch olarak listeler amp Sint eski Baker Mathew B 1981 Iris 112 113 Videnskabelige Meddelelser fra den Naturhistoriske Forening i Kjobenhavn 1860 76 1861 a b c d e f g h i Perennials Vol 1 Pan Books Ltd 1991 s 188 ISBN 9780330327749 a b PDF beardlessiris org The Group for Beardless Irises 2009 3 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Kasim 2014 a b c d e Growing Irises Revised Bromley Christopher Helm 1987 s 146 ISBN 978 0 88192 089 5 a b c d e Irises A Gardener s Encyclopedia Timber Press Incorporated 2005 ISBN 978 0881927306 a b c d e f plant world seeds com 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Subat 2015 a b c Gardeners Encyclopedia of Plants and Flowers Dorling Kindersley 1994 1989 s 522 ISBN 978 0751301472 a b c d herbs2000 21 Nisan 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2015 a b c d The Gardener s Guide to Growing Irises Newton Abbot David and Charles 1997 s 61 ISBN 978 0715305393 a b c d wiki irises org American Iris Society 20 Nisan 2010 31 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Eylul 2014 Iris kerneriana gardenaway com 11 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Subat 2015 a b c d jardinsdugue eu 21 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Subat 2015 a b c PDF pacificbulbsociety org 14 Nisan 2014 16 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2014 a b c d e Iris kerneriana rareplants co uk 11 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Subat 2015 Karyological study on some endemic Iris L Iridaceae species from Turkey PDF Pakistan Journal of Botany 33 2 167 171 2001 11 Subat 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Subat 2015 Composition of Volatiles from Three Iris Species of Turkey Journal of Essential Oil Research 23 4 66 71 2011 doi 10 1080 10412905 2011 9700471 Major secondary metaboloities of Iris spp Phytochemistry Reviews Fundamentals and Perspectives of Natural Products Research 12 4 51 80 2013 doi 10 1007 s11101 013 9333 1 27 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Subat 2015 A Gardener s Dictionary of Plant Names Revised Cassell and Company 1963 tarihinde yayinlandi 1972 s 186 ISBN 978 0304937219 a b c rhs org uk 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Subat 2015 ipni org International Plant Names Index 11 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Subat 2015 a b c davesgarden com 11 Nisan 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Subat 2015