Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Isırıklar, hayvanların ya da insanların neden olduğu dişlerle yaralanma biçimidir. Komplikasyonlar ortaya çıkmaması için bu tür yaralara gerekli tıbbi müdahale yapılmalıdır.
Hayvan ısırıkları
Hayvan ısırıklarının çoğu, hayvanın insanı veya başka bir canlıyı tehdit unsuru yahut besin kaynağı olarak görmesi sebeplidir. Kediler, köpeklerden daha fazla ısırırlar ve evcil hayvanın aşıları tam değil veya açık yara temizlenmemiş ise mikrop kapma olasılığı vardır. Bu yüzden hayvan ısırıklarında önceden önlem alınmalıdır.
Hayvan ısırıklarının çoğu korkutulmuş ya da aç kalmış vahşi hayvanlardan gelir. Ayrıca yabani hayvanlar çok tehlikelidirler. Çünkü kuduz virüsü taşıyabilirler, fakat hangi tür hayvan ısırırsa ısırsın kuduz virüsü için kontrol edilmesi şarttır.
Acil müdahale
Basit ısırıklar; Basit ısırıklara (deri açılmış ama yırtılma şeklinde değil ve hafif kanama) da diğer hafif yaralar gibi müdahale edilmelidir. Yara su ve sabun ile yıkanıp üzerine antibiyotikli bir merhem sürülmeli, ısırılan kişinin son 5 yıl içinde kuduz aşısı olup olmadığı öğrenilmelidir. Eğer aşısı yoksa doktora başvurulmalıdır.
Önemli ısırıklar; Isırık sonucu yara yeri çok derin veya parçalanmış ise ve kanama dinmiyorsa, kanı durdurmak için üzerine tampon yapılmalı ve hemen acil yardım çağrılmalıdır.
Mikrop kapmanın belirtileri; Yara yüzeysel dahi olsa, ısırılmadan sonraki saatler ve günlerde mikrop kapıp kapmadığı yakından izlenmelidir. Şişme, kızarma, cerahatli akıntı veya ağrı varsa derhal doktora başvurulmalıdır. Bazı hastalıklar ısırma veya çizilme yoluyla bulaşabilir. Yara çevresinde şişme ve ağrıdan başka ateş, baş ağrısı veya diğer grip benzeri belirtiler olabilir, bu gibi durumlarda derhal doktora başvurulmalıdır.
İnsan ısırıkları
İnsan ısırığı iki türdür. Birincisi, genelde ısırık olarak tanımlanan alt ve üst dişler arasında kalan etin sıkışmasını ifade eder. İkincisi, kavga ısırığı denen ve çene veya ağza yumruk atan kişinin elini karşı tarafın dişlerinin yırtmasıyla oluşan yaradır. İnsan ısırığı ısırıkların en tehlikelisidir. Çünkü kişiler utançtan veya mahkemeye verilme korkusuyla doktora başvurmaya çekinirler. Ayrıca insanların ağızlarındaki bakteriler çok tehlikeli olabilir. Salya ile yaraya geçen bakteriler vücutta önemli iltihaplara neden olabilirler. Ayrıca ısırık deri altına geçip tendon ve eklemleri de yaralayabilir.
Acil bakım
Eğer, bir insan tarafından ısırılınırsa, derhal doktora müracaat edilmelidir. Kurban ısırığı kesinlikle kendi başına tedavi etmemelidir. Mikrop kapması halinde hastanede uzun süre kalınması gerekebilir, eklem hasarında eklemlerde kalıcı sertlikler ve hatta kesilmeye kadar varan sorunlar çıkabilir. Kanama tampon yaparak durdurulmalıdır, yara su ve sabunla temizlendikten sonra sarılmalıdır. Daha sonra doktora veya acil servise başvurulmalıdır.
Böcek ısırıkları ve sokmaları
Böcek ısırmasının belirtileri deriye zehrin veya diğer maddelerin bırakılmasıyla başlar. Hafif ısırıklarda reaksiyon geçici ve lokaldir. Isırılan yerde bir şişik oluşur, o bölge birkaç saat kaşınabilir ve kısa sürede rahatsızlık geçer. Sivrisinek, pire, sinek, tahtakurusu, karınca gibi böcek ısırıklarıdır. Fakat, zehir, bazı tür örümcek ve akreplerdeki gibi güçlü ise veya kurban arı, eşekarısı ve sokmalarına karşı alerjikse tüm vücudunu etkileyebilir.
Örümcek ısırığı
Kara örümcek (Latrodectus mactans) 1.5 cm. büyüklükte parlak ve siyah renktedir ve genelde midesinde kum saati şeklinde kırmızı bir leke vardır. Kahverengi örümcek (Laxosceles reclusa) uzun bacaklı ve vücudu ortalama 1 cm. civarındadır. Her iki tür de genelde karanlık köşelerde saklanırlar. Kara örümcek ıslak yerleri sever (yaş odun kümeleri, ıslak toprak birikintileri gibi). Kahverengi örümcek ise kuru çevreleri tercih eder. Kara örümceğin ısırığı çok ufak iğne batması gibi bir his yaratır. Bazen ısırılan kişi bunu hissetmeyebilir. Başlangıçta önce hafif bir şişme ve belli belirsiz kırmızı noktacıklar oluşur. Fakat birkaç saat içinde şiddetli bir ağrı ve sertlik belirir.
Üşüme, titreme, ateş, bulantı ve şiddetli karın ağrısı bunları takip eder. Isırık pek ender olarak ölüme neden olur. Kahverengi örümceğin ısırığı önce hafif bir sızı sonra ısırık çevresinde kırmızılık ve 8 saat içinde şiddetli bir karın ağrısı yapar. Isırığın çevresinde içi sıvı dolu bir sivilce belirir, sivilcenin derisi düşer ve kötü, derin bir yara bırakır. Vücudun reaksiyonu hafif ateş ve bulantıdan büyük halsizlik haline kadar değişebilir.
Akrep sokmaları
Bazı akreplerin zehiri öldürücü olabilir. Serin, nemli yerlerde yaşarlar; bodrum, çöplükler ve odunluklar en sevdiği yerlerdir. Genelde akşam serinliğinde ısırırlar. Öldürücü olan türlerle (Centruroides salpturatus) zararsız türleri ayırt etmek çok zor olduğundan, tüm akrep ısırıklarını acil tedaviye almak gerekir.
Arı, Eşek Arısı, Büyük Eşek Arısı, Ateş Karıncası veya Sarıceket sokması
Hymenoptera ailesinden gelen böceklerin zehrine alerjisi olan insan sayısı onda birdir. Böyle alerjisi olan kişilerde ise arının veya Hymenoptera ailesinden gelen bir böceğin sokması acil tedavi gerektiren ölümcül olabilecek ve anafilaktik reaksiyon denilen bir duruma yol açar. Arı sokmasına reaksiyon belirtileri, gözlerin çevresinde, dilde, dudaklarda veya boğazda şişme, nefes almakta zorluk, öksürme ve hırıltı ve vücutta hissizlik ve kramplar şeklinde ortaya çıkar. Ciltte ürtiker görülür. Dil sürçer ve huzursuzluk, zihinde bulanıklık, bulantı hissi ve kusma ve hatta baygınlık olabilir.
Karınca sokması
Karınca sokması yerel kaşıntı ve küçük su toplamış kabarcık ortaya çıkmaktadır. Püstül ve vezikül oluşumunu izler. Karınca sokmasından sonra ikincil enfeksiyonlara engel olmak için bol su ve sabunla yıkanmalı, içi su dolu kabarcık sıkılmamalıdır. Topikal steroidli merhemler ve ağızdan antihistaminikler kaşıntıyı azaltmak için kullanılabilir.
Sivrisinek sokması
Sivrisinek ısırıklarının kaşıntısını hafifletmenin en iyi yolu, antihistamin kremlerdir. Yaraya sirke, buz ya da yatıştırıcı bir krem sürün.
Kene ısırıkları
Keneler, bitler gibi, çeşitli kuş ve hayvan cinslerinin tüyleri arasında yaşarlar. Esas tehlike keneden değil fakat kenenin taşıdığı ve Lyme hastalığı denilen bir hastalığa yol açan bakterilerden gelmektedir. Lyme hastalığı bir cins artrit (eklem romatizması) belirtisi verir ama ayrıca başka tür belirtileri de olabilir. Kenelerin yaşadığı türden sık otluk veya çalılık alanlardan geçilmişse ve ciltte yuvarlak kırmızı lekeler görülürse, iltihap yapabilen kenedeki bakteriden şüphelenilebilir. Kene görünmemiş dahi olsa ısırabilir. Kene ısırıkları viral kökenli Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığını taşıyabilir. Hastalığın en önemli belirtileri yüksek vücut sıcaklığı, deride kanama, kas, eklem ve baş ağrıları, kusma, mide bulantısı ve ishaldir.
Acil Tedavi
Hafif böcek ısırıkları: Bir arının veya böceğin iğnesi deride kalmışsa, dikkatli şekilde çıkarılmalıdır. Arı iğnelerinin özellikle uçları çıkarılırken daha fazla zehir akıtmamaya dikkat edilmelidir. Hafif böcek ısırmalarında yaranın üstüne karbonat, soğuk, ıslak bir bez veya buz küpleri koyarak acı hafifletilebilir. Hidrokortizonlu merhem veya kalamin losyonu sürerek kaşıntı ve şişme azaltılabilir. Eğer vücut hafif ısırmalara karşı kuvvetli reaksiyon verirse doktora başvurulmalıdır.
Zehirli sokmalar: Kara örümcek, kahverengi örümcek veya akrep sokarsa veya Hymenoptera ailesinden böcek ısırmalarına alerji varsa derhal acil yardım istenmelidir. Acil yardım çağrısında yapılmadan önce aşağıdaki önlemler alınmalıdır:
- Isırık kolda veya bacaktaysa, eklemin üstünden (yara ile kalp arasında) sarılır. Bu zehirin yayılmasını durduracak veya yavaşlatacaktır. Sargı derinin hemen altındaki kanın akmasını yavaşlatacak kadar sıkı fakat kol veya bacaktaki kan dolaşımını engellemeyecek kadar da gevşek sarılmalıdır.
- Isırığın üzerine soğuk suyla ıslatılmış veya arasına buz konmuş bir bez konur.
- Sargı 5 dakika sonra açılmalı fakat kol ve bacak yere doğru sallanır bir durumda bırakılmalı.
- Derhal acil yardım çağrılmalı.
Arı sokmalarına karşı kurbanda alerji varsa doktoru kendisine özel bir ilaç paketi hazırlayabilir. Özellikle Hymenoptera ailesinden bir böceğin ısırma olasılığı yüksek olduğu mevsimlerde bu paket bulunmalıdır. Bunun içinde cilt altı iğnesi ve epinefrine (adrenalin) de bulunmalıdır.
Kene ısırığı: Ciltte dolaşan bir kene görülürse, dikkatlice alınmalıdır. Parmakların arasında ezilmemeli, ya ateşe atılmalı ya da iki taş arasında ezilmelidir. Sonra eller yıkanmalıdır. Kene eğer ısırmışsa ve deriye yapışmışsa çekerek çıkartmaya çalışılmamalıdır. Üzerine yağ dökülmesi, kenenin nefes almasını zorlaştıracaktır. Böylece gevşeyen kene cımbızla alınabilir. Kene çıkarıldıktan sonra o bölge su ve sabunla yıkanmalı ve birkaç gün hastalık belirtileri olup olmadığı gözlemlenmelidir.
Yılan Isırmaları
Yılanların çoğu zehirli değildir. Fakat, çıngıraklı yılan, bazı su yılanları ve çamur yılanı, engerek cinsi yılanlar ve daha birçokları da zehirli türler olduğu için hiçbir zaman temas edilmemelidir. Zehirli yılanların çoğunun gözleri çizgi halinde ve ovaldir. Başları ise üçgen biçimindedir ve başlarının her iki yanında gözleriyle burun delikleri arasında ince bir çukurluk vardır. Bunlara topluca çukurlu zehirliler denilmesi de bu nedenledir. Çıngıraklı yılanların ise kuyrukları çevresindeki siyah halkalardan çıngırak gibi bir ses gelir.
Su yılanının ağzının içi beyazımsı pamuk gibi bir tabakayla kaplıdır. uzunluğu boyunca kırmızı, sarı ve siyah renkli halkalar vardır.
Acil tedavi
Yılan zehirli değilse ısırık bölgesi temizlenip (en basit şekilde su ve sabun ile yıkanabilir), antibiyotikli merhem uygulanıp sarılmalıdır. Daha sonrasında herhangi bir enfeksiyon riskine karşın gözlenmelidir. Bu tür ısırmalar genelde tehlikeli değildir ama korkutucu olabilir.
Yılanın zehirli olduğundan şüpheleniliyorsa aşağıdaki önlemler alınmalıdır.
- Isırıldıktan sonra hemen sakin şekilde uzanılmalı ve mümkünse ısırığın bulunduğu bölge kalbe göre daha alt düzeyde tutulmalıdır. Bu durum zehrin kan dolaşımında yayılmasını geciktirir.
- Isırık çevresi kızarıp şişmeye başlar ve ağrı hissedilirse, büyük olasılıkla yılan zehirlidir. Isırık kol veya bacaktaysa, kalple ısırılan bölge arasında ısırığın 4-5 santim üzerinden sıkı bir sargı yapılır. Sargı deri altındaki toplardamar dolaşımını yavaşlatacak kadar sıkı fakat kol ve bacaktaki atardamar dolaşımını engellemeyecek kadar gevşek olmalıdır. Sargı için esnek bir bandaj tercih edilebilir. Kan dolaşımı durdurulmamalıdır. Sargıyı çıkarma işlemi bir doktor tarafından yapılmalıdır.
- Yılan ısırması vakalarında kesme işlemi, kesik mikroptan arındırılmadığı takdirde enfeksiyona neden olabileceğinden uygulanmamalıdır.
- Hiçbir yılan ısırması vakasında ağızla emme yöntemi kullanılmamalı, varsa özel üretilmiş özütleme pompaları dikkatli ve uzman gözetimi altında kullanılmalıdır.
- En kısa sürede acil yardım çağrılmalıdır.
- Zehrin tek ve uygun tedavisi türün panzehridir. Yapılan diğer tüm müdahaleler sadece zehrin yayılmasını azaltmaktadır.
Denizanası Sokmaları
Denizanasının çeşitli türleri ve daha başka deniz canlıları dokungaçlarında zehir taşırlar.Dokundukları anda hatta hayvan ölü olduğu durumlarda bile zehirleyebilirler. Acı, ağrı, yara (lezyon) ve kırmızılaşma en önemli belirtilerdir.Kana karışan zehir büyük miktarda ise, nefes darlığı,bulantı, mide krampları ve ruhsal bunalım hissi olur. Daha ciddi sokmalar kas kramplarına, baygınlığa, öksürüğe, kusmaya ve nefes almakta güçlüğe neden olur. Daha seyrek olmakla birlikte ölüme götürecek reaksiyonlar görülebilir.
Acil Bakım
- Zehirli Denizanası türünden bir canlının ısırması halinde derhal sudan çıkılmalıdır.Şiddetli ağrı ve kramplar yüzmeyi engelleyip, boğulmaya neden olabilir.
- Isırmanın vereceği ızdırabı, sirke, tuz, şeker ve hatta kuru kum serperek hafifletilebilir. Yavaşça bu malzeme yaranın üzerine yayılmalıdır.
- Yara temizlendikten 15-20 dakika sonra o bölge deniz suyuyla yıkanmalıdır.Tatlı su kullanılması ve derinin ovalanması daha çok zehir yayılmasına yol açar.
- Cilde yapışmış olan dokungaçlar alınmalıdır.Bunun için deniz suyu, kum veya talk pudrası, un veya karbonatla yapılmış bir macun kullanılmalıdır.Artık kalan parçacıklar bıçak veya deniz kabuğu gibi sert kenarlı bir madde ile sıyırılmalıdır.Bu işlemi yaparken mümkünse eldiven takılmalıdır.
- hidrokortizon merhemi kullanılır. Bu, kızarıklık ve şişliği hafifletir.Uyuşturucu etkisi olan benzokain gibi bir merhem ağrıyı ve kalemin losyonu kaşıntıyı azaltabilir.Aspirin ve asetominofen yanı gibi hafif analjezikler kullanılabilir.Daha şiddetli ısırıklarda mutlaka doktor tavsiyesi gerekir.
Fotoğraf galerisi
-
![image]()
Arı sokması -
![image]()
Arı sokmasından 1 dakika sonra -
![image]()
Arı sokmasından 2 dakika sonra -
![image]()
Arı sokmasından 6 dakika sonra -
![image]()
Arı sokmasından 27 dakika sonra -
![image]()
Arı sokmasından 17 saat sonra -
![image]()
Arı sokmasından 20 saat sonra -
![image]()
Arı sokmasından 1 gün sonra -
![image]()
Karınca ısırması -
![image]()
Bir kadının bacağından ısıran Sinek -
![image]()
Sivrisinek ısırması
Ayrıca
Dış bağlantılar
- Zehirlenmeler - www.acilveilkyardim.com 9 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Akrep ve yılan sokması 29 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bilkent Üniversitesi - Kuduz 25 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Wikimedia Commons'ta Isırık ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Isiriklar hayvanlarin ya da insanlarin neden oldugu dislerle yaralanma bicimidir Komplikasyonlar ortaya cikmamasi icin bu tur yaralara gerekli tibbi mudahale yapilmalidir Hayvan isiriklariHayvan isiriklarinin cogu hayvanin insani veya baska bir canliyi tehdit unsuru yahut besin kaynagi olarak gormesi sebeplidir Kediler kopeklerden daha fazla isirirlar ve evcil hayvanin asilari tam degil veya acik yara temizlenmemis ise mikrop kapma olasiligi vardir Bu yuzden hayvan isiriklarinda onceden onlem alinmalidir Hayvan isiriklarinin cogu korkutulmus ya da ac kalmis vahsi hayvanlardan gelir Ayrica yabani hayvanlar cok tehlikelidirler Cunku kuduz virusu tasiyabilirler fakat hangi tur hayvan isirirsa isirsin kuduz virusu icin kontrol edilmesi sarttir Kopek baliklari oldukca olumcul isiriklar acarlar Yuzerken son derece dikkatli olunmasi ve Turkiye de de kopekbaliklarinin oldugu gerceginin unutulmamasi gerekir Acil mudahale Basit isiriklar Basit isiriklara deri acilmis ama yirtilma seklinde degil ve hafif kanama da diger hafif yaralar gibi mudahale edilmelidir Yara su ve sabun ile yikanip uzerine antibiyotikli bir merhem surulmeli isirilan kisinin son 5 yil icinde kuduz asisi olup olmadigi ogrenilmelidir Eger asisi yoksa doktora basvurulmalidir Onemli isiriklar Isirik sonucu yara yeri cok derin veya parcalanmis ise ve kanama dinmiyorsa kani durdurmak icin uzerine tampon yapilmali ve hemen acil yardim cagrilmalidir Mikrop kapmanin belirtileri Yara yuzeysel dahi olsa isirilmadan sonraki saatler ve gunlerde mikrop kapip kapmadigi yakindan izlenmelidir Sisme kizarma cerahatli akinti veya agri varsa derhal doktora basvurulmalidir Bazi hastaliklar isirma veya cizilme yoluyla bulasabilir Yara cevresinde sisme ve agridan baska ates bas agrisi veya diger grip benzeri belirtiler olabilir bu gibi durumlarda derhal doktora basvurulmalidir Insan isiriklariInsan isirigi iki turdur Birincisi genelde isirik olarak tanimlanan alt ve ust disler arasinda kalan etin sikismasini ifade eder Ikincisi kavga isirigi denen ve cene veya agza yumruk atan kisinin elini karsi tarafin dislerinin yirtmasiyla olusan yaradir Insan isirigi isiriklarin en tehlikelisidir Cunku kisiler utanctan veya mahkemeye verilme korkusuyla doktora basvurmaya cekinirler Ayrica insanlarin agizlarindaki bakteriler cok tehlikeli olabilir Salya ile yaraya gecen bakteriler vucutta onemli iltihaplara neden olabilirler Ayrica isirik deri altina gecip tendon ve eklemleri de yaralayabilir Acil bakim Eger bir insan tarafindan isirilinirsa derhal doktora muracaat edilmelidir Kurban isirigi kesinlikle kendi basina tedavi etmemelidir Mikrop kapmasi halinde hastanede uzun sure kalinmasi gerekebilir eklem hasarinda eklemlerde kalici sertlikler ve hatta kesilmeye kadar varan sorunlar cikabilir Kanama tampon yaparak durdurulmalidir yara su ve sabunla temizlendikten sonra sarilmalidir Daha sonra doktora veya acil servise basvurulmalidir Bocek isiriklari ve sokmalariBocek isirmasinin belirtileri deriye zehrin veya diger maddelerin birakilmasiyla baslar Hafif isiriklarda reaksiyon gecici ve lokaldir Isirilan yerde bir sisik olusur o bolge birkac saat kasinabilir ve kisa surede rahatsizlik gecer Sivrisinek pire sinek tahtakurusu karinca gibi bocek isiriklaridir Fakat zehir bazi tur orumcek ve akreplerdeki gibi guclu ise veya kurban ari esekarisi ve sokmalarina karsi alerjikse tum vucudunu etkileyebilir Orumcek isirigi Kara orumcek Latrodectus mactans 1 5 cm buyuklukte parlak ve siyah renktedir ve genelde midesinde kum saati seklinde kirmizi bir leke vardir Kahverengi orumcek Laxosceles reclusa uzun bacakli ve vucudu ortalama 1 cm civarindadir Her iki tur de genelde karanlik koselerde saklanirlar Kara orumcek islak yerleri sever yas odun kumeleri islak toprak birikintileri gibi Kahverengi orumcek ise kuru cevreleri tercih eder Kara orumcegin isirigi cok ufak igne batmasi gibi bir his yaratir Bazen isirilan kisi bunu hissetmeyebilir Baslangicta once hafif bir sisme ve belli belirsiz kirmizi noktaciklar olusur Fakat birkac saat icinde siddetli bir agri ve sertlik belirir Usume titreme ates bulanti ve siddetli karin agrisi bunlari takip eder Isirik pek ender olarak olume neden olur Kahverengi orumcegin isirigi once hafif bir sizi sonra isirik cevresinde kirmizilik ve 8 saat icinde siddetli bir karin agrisi yapar Isirigin cevresinde ici sivi dolu bir sivilce belirir sivilcenin derisi duser ve kotu derin bir yara birakir Vucudun reaksiyonu hafif ates ve bulantidan buyuk halsizlik haline kadar degisebilir Akrep sokmalari Bazi akreplerin zehiri oldurucu olabilir Serin nemli yerlerde yasarlar bodrum coplukler ve odunluklar en sevdigi yerlerdir Genelde aksam serinliginde isirirlar Oldurucu olan turlerle Centruroides salpturatus zararsiz turleri ayirt etmek cok zor oldugundan tum akrep isiriklarini acil tedaviye almak gerekir Ari Esek Arisi Buyuk Esek Arisi Ates Karincasi veya Sariceket sokmasi Hymenoptera ailesinden gelen boceklerin zehrine alerjisi olan insan sayisi onda birdir Boyle alerjisi olan kisilerde ise arinin veya Hymenoptera ailesinden gelen bir bocegin sokmasi acil tedavi gerektiren olumcul olabilecek ve anafilaktik reaksiyon denilen bir duruma yol acar Ari sokmasina reaksiyon belirtileri gozlerin cevresinde dilde dudaklarda veya bogazda sisme nefes almakta zorluk oksurme ve hirilti ve vucutta hissizlik ve kramplar seklinde ortaya cikar Ciltte urtiker gorulur Dil surcer ve huzursuzluk zihinde bulaniklik bulanti hissi ve kusma ve hatta bayginlik olabilir Karinca sokmasi Karinca sokmasi yerel kasinti ve kucuk su toplamis kabarcik ortaya cikmaktadir Pustul ve vezikul olusumunu izler Karinca sokmasindan sonra ikincil enfeksiyonlara engel olmak icin bol su ve sabunla yikanmali ici su dolu kabarcik sikilmamalidir Topikal steroidli merhemler ve agizdan antihistaminikler kasintiyi azaltmak icin kullanilabilir Sivrisinek sokmasi Sivrisinek isiriklarinin kasintisini hafifletmenin en iyi yolu antihistamin kremlerdir Yaraya sirke buz ya da yatistirici bir krem surun Kene isiriklari Keneler bitler gibi cesitli kus ve hayvan cinslerinin tuyleri arasinda yasarlar Esas tehlike keneden degil fakat kenenin tasidigi ve Lyme hastaligi denilen bir hastaliga yol acan bakterilerden gelmektedir Lyme hastaligi bir cins artrit eklem romatizmasi belirtisi verir ama ayrica baska tur belirtileri de olabilir Kenelerin yasadigi turden sik otluk veya calilik alanlardan gecilmisse ve ciltte yuvarlak kirmizi lekeler gorulurse iltihap yapabilen kenedeki bakteriden suphelenilebilir Kene gorunmemis dahi olsa isirabilir Kene isiriklari viral kokenli Kirim Kongo Kanamali Atesi hastaligini tasiyabilir Hastaligin en onemli belirtileri yuksek vucut sicakligi deride kanama kas eklem ve bas agrilari kusma mide bulantisi ve ishaldir Acil Tedavi Hafif bocek isiriklari Bir arinin veya bocegin ignesi deride kalmissa dikkatli sekilde cikarilmalidir Ari ignelerinin ozellikle uclari cikarilirken daha fazla zehir akitmamaya dikkat edilmelidir Hafif bocek isirmalarinda yaranin ustune karbonat soguk islak bir bez veya buz kupleri koyarak aci hafifletilebilir Hidrokortizonlu merhem veya kalamin losyonu surerek kasinti ve sisme azaltilabilir Eger vucut hafif isirmalara karsi kuvvetli reaksiyon verirse doktora basvurulmalidir Zehirli sokmalar Kara orumcek kahverengi orumcek veya akrep sokarsa veya Hymenoptera ailesinden bocek isirmalarina alerji varsa derhal acil yardim istenmelidir Acil yardim cagrisinda yapilmadan once asagidaki onlemler alinmalidir Isirik kolda veya bacaktaysa eklemin ustunden yara ile kalp arasinda sarilir Bu zehirin yayilmasini durduracak veya yavaslatacaktir Sargi derinin hemen altindaki kanin akmasini yavaslatacak kadar siki fakat kol veya bacaktaki kan dolasimini engellemeyecek kadar da gevsek sarilmalidir Isirigin uzerine soguk suyla islatilmis veya arasina buz konmus bir bez konur Sargi 5 dakika sonra acilmali fakat kol ve bacak yere dogru sallanir bir durumda birakilmali Derhal acil yardim cagrilmali Ari sokmalarina karsi kurbanda alerji varsa doktoru kendisine ozel bir ilac paketi hazirlayabilir Ozellikle Hymenoptera ailesinden bir bocegin isirma olasiligi yuksek oldugu mevsimlerde bu paket bulunmalidir Bunun icinde cilt alti ignesi ve epinefrine adrenalin de bulunmalidir Kene isirigi Ciltte dolasan bir kene gorulurse dikkatlice alinmalidir Parmaklarin arasinda ezilmemeli ya atese atilmali ya da iki tas arasinda ezilmelidir Sonra eller yikanmalidir Kene eger isirmissa ve deriye yapismissa cekerek cikartmaya calisilmamalidir Uzerine yag dokulmesi kenenin nefes almasini zorlastiracaktir Boylece gevseyen kene cimbizla alinabilir Kene cikarildiktan sonra o bolge su ve sabunla yikanmali ve birkac gun hastalik belirtileri olup olmadigi gozlemlenmelidir Yilan IsirmalariYilanlarin cogu zehirli degildir Fakat cingirakli yilan bazi su yilanlari ve camur yilani engerek cinsi yilanlar ve daha bircoklari da zehirli turler oldugu icin hicbir zaman temas edilmemelidir Zehirli yilanlarin cogunun gozleri cizgi halinde ve ovaldir Baslari ise ucgen bicimindedir ve baslarinin her iki yaninda gozleriyle burun delikleri arasinda ince bir cukurluk vardir Bunlara topluca cukurlu zehirliler denilmesi de bu nedenledir Cingirakli yilanlarin ise kuyruklari cevresindeki siyah halkalardan cingirak gibi bir ses gelir Su yilaninin agzinin ici beyazimsi pamuk gibi bir tabakayla kaplidir uzunlugu boyunca kirmizi sari ve siyah renkli halkalar vardir Acil tedavi Yilan zehirli degilse isirik bolgesi temizlenip en basit sekilde su ve sabun ile yikanabilir antibiyotikli merhem uygulanip sarilmalidir Daha sonrasinda herhangi bir enfeksiyon riskine karsin gozlenmelidir Bu tur isirmalar genelde tehlikeli degildir ama korkutucu olabilir Yilanin zehirli oldugundan supheleniliyorsa asagidaki onlemler alinmalidir Isirildiktan sonra hemen sakin sekilde uzanilmali ve mumkunse isirigin bulundugu bolge kalbe gore daha alt duzeyde tutulmalidir Bu durum zehrin kan dolasiminda yayilmasini geciktirir Isirik cevresi kizarip sismeye baslar ve agri hissedilirse buyuk olasilikla yilan zehirlidir Isirik kol veya bacaktaysa kalple isirilan bolge arasinda isirigin 4 5 santim uzerinden siki bir sargi yapilir Sargi deri altindaki toplardamar dolasimini yavaslatacak kadar siki fakat kol ve bacaktaki atardamar dolasimini engellemeyecek kadar gevsek olmalidir Sargi icin esnek bir bandaj tercih edilebilir Kan dolasimi durdurulmamalidir Sargiyi cikarma islemi bir doktor tarafindan yapilmalidir Yilan isirmasi vakalarinda kesme islemi kesik mikroptan arindirilmadigi takdirde enfeksiyona neden olabileceginden uygulanmamalidir Hicbir yilan isirmasi vakasinda agizla emme yontemi kullanilmamali varsa ozel uretilmis ozutleme pompalari dikkatli ve uzman gozetimi altinda kullanilmalidir En kisa surede acil yardim cagrilmalidir Zehrin tek ve uygun tedavisi turun panzehridir Yapilan diger tum mudahaleler sadece zehrin yayilmasini azaltmaktadir Denizanasi SokmalariDenizanasinin cesitli turleri ve daha baska deniz canlilari dokungaclarinda zehir tasirlar Dokunduklari anda hatta hayvan olu oldugu durumlarda bile zehirleyebilirler Aci agri yara lezyon ve kirmizilasma en onemli belirtilerdir Kana karisan zehir buyuk miktarda ise nefes darligi bulanti mide kramplari ve ruhsal bunalim hissi olur Daha ciddi sokmalar kas kramplarina bayginliga oksuruge kusmaya ve nefes almakta gucluge neden olur Daha seyrek olmakla birlikte olume goturecek reaksiyonlar gorulebilir Pusula denizanasi olarak bilinen Marmara kiyilarinda cogalan bu turun zehri olumculdur Fici denizanasi adli bu turde Kuzey Ege de Marmara da ve Karadeniz de sik gorulur Pusula denizanasi kadar olumcul degildir ama ciddi kramplara nadiren olumlere yol acar Acil Bakim Zehirli Denizanasi turunden bir canlinin isirmasi halinde derhal sudan cikilmalidir Siddetli agri ve kramplar yuzmeyi engelleyip bogulmaya neden olabilir Isirmanin verecegi izdirabi sirke tuz seker ve hatta kuru kum serperek hafifletilebilir Yavasca bu malzeme yaranin uzerine yayilmalidir Yara temizlendikten 15 20 dakika sonra o bolge deniz suyuyla yikanmalidir Tatli su kullanilmasi ve derinin ovalanmasi daha cok zehir yayilmasina yol acar Cilde yapismis olan dokungaclar alinmalidir Bunun icin deniz suyu kum veya talk pudrasi un veya karbonatla yapilmis bir macun kullanilmalidir Artik kalan parcaciklar bicak veya deniz kabugu gibi sert kenarli bir madde ile siyirilmalidir Bu islemi yaparken mumkunse eldiven takilmalidir hidrokortizon merhemi kullanilir Bu kizariklik ve sisligi hafifletir Uyusturucu etkisi olan benzokain gibi bir merhem agriyi ve kalemin losyonu kasintiyi azaltabilir Aspirin ve asetominofen yani gibi hafif analjezikler kullanilabilir Daha siddetli isiriklarda mutlaka doktor tavsiyesi gerekir Fotograf galerisiAri sokmasi Ari sokmasindan 1 dakika sonra Ari sokmasindan 2 dakika sonra Ari sokmasindan 6 dakika sonra Ari sokmasindan 27 dakika sonra Ari sokmasindan 17 saat sonra Ari sokmasindan 20 saat sonra Ari sokmasindan 1 gun sonra Karinca isirmasi Bir kadinin bacagindan isiran Sinek Sivrisinek isirmasiAyricaKuduz Sitma Veba Kirim Kongo Kanamali AtesiDis baglantilarZehirlenmeler www acilveilkyardim com 9 Agustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Akrep ve yilan sokmasi 29 Agustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bilkent Universitesi Kuduz 25 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Isirik ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir