Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jainizm, Cainizm veya Caynizm, geleneksel anlamda Jain Dharma (जैन धर्म) olarak bilinen Güney Asya kökenli din ve felsefe. Bugün modern Hindistan'da azınlık olmakla beraber ABD, Batı Avrupa ve Afrika'da büyüyen topluluklar halinde varlığını sürdürmektedir. Jainistler hâlâ antik Şraman'ı (श्रमण) - bir tür sofu (çileci) gelenek - devam ettirmektedirler. Ruhanî özgürlük ve kurtuluş kavramı temelinde kurulmuş olan Jainizm tüm canlıların eşit olduğunu ve özellikle savunur. Özdenetim (व्रत, vrata) Jainlerin mokşa, Keval Gnan veya ruhun gerçek doğasının anlaşılmasına giden yoldur.
Jainizm, yaklaşık MÖ 500 yıllarında Hindistan'da başlamıştır. Kurucusu, Nataputta Vardamana ya da diğer adıyla Mahavir'dir (veya Mahavira, Manavira). Kutsal metinleri, Jain 'dır. Bunların dışında başka klasik dinî metinler de bulunmaktadır.
İnanç
Hindistan bölgesini dinî, etik, politik ve ekonomik açıdan neredeyse iki binyıldan fazladır etkileyen Jainizm, özellikle şiddete başvurmama konusunu vurgulayarak ruhanî bağımsızlığı ve eşitliği amaçlar. Jainizm insana ait en yüce mükemmelliğin ortaya çıkarılmasına uğraşır.
Bu mükemmellik, orijinal saflığı içinde bütün ıstıraplardan, doğum ve ölüm engelinden bağımsızdır. Özdenetim (व्रत, ) ve kuvvetli çilecilik (sofuluk) ile Jainstler mokşa veya yeniden doğma döngüsünden bağımsızlığı elde ederler.
"Jain" terimi Sanskrit "Jina" (fatih) kelimesinden çıkarılmıştır ve bu fenomen dünyasında empoze edilen bu sınırların üstüne çıkmayı ima eder.
Mürit konumundaki bir Jaine "" (श्रावक, dinleyici) denir. Jain (संघ) dört unsurdan oluşur: rahipler (साधु), rahibeler, mürit erkek ve kadınlar.
Jainizm, mükemmel olan insandan daha yüksek bir varlığı ya da bir Tanrı'yı tanımayı gerekli görmez. Varlıkların ne başlangıcı ne de sonları vardır, hepsi ölümsüzdür. Varlıkları üç ana sınıfa ayırır: Henüz gelişmemiş olanlar; gelişme yolunda olanlar ve tekrar doğuş sürecinden kurtulup özgür hale gelenler. Geleneksel olarak evren ve zamanımızda, hakikatı ilk fark edenin (ऋषभ veya रिषभ) olduğu kabul edilir. Ardından sırasıyla Lord Parşva (MÖ 877-777) ve Lord Vardhaman Mahavira (महावीर) (MÖ 599-527) gelmiştir.
Jain inancında her insan eylemlerinden sorumludur ve her canlı, yukarıda belirtildiği gibi ölümsüz, sonsuz bir ruha, jīva'ya sahiptir. Bu ruh yaşamın ruhanî doğasına uygun ve saygılı biçimde, doğru şekilde yaşamamızı, düşünmemizi ve hareket etmemizi sağlar. Jainizmdeki Tanrı ile kasıt her canlının saf ruhunun değişmez özellikleridir. Bunlar başlıca şöyle tanımlanabilir: Sonsuz Bilgi, , Şuur ve Mutluluk (Anant Gyän, Anant Darshan, Anant Chäritra ve Anant Sukh). Jainizmde diğer birçok dindekinin aksine her şeye kadir bir üst varlık veya yaratıcı anlayışı yoktur.
Jainizm çok güçlü keşişlik ve çilecilik eğilimlerine sahiptir. En yüksekteki ideal Ahimsa'dır yani her varlığa eşit saygı ve şefkat göstermektir. Jain Agamaları her yaşam biçimine büyük saygı gösterilmesini katı vejetaryen kurallarını, çileciliği, kendini savunurken bile şiddet uygulamamayı ve savaşa karşı olmayı öğretir. Jainizm sevgi ve merhameti yüceltir.
Jain metinleri uzun bir zaman dilimi içinde yazılmıştırlar. En bilineni ve kullanılanı (veya Umasvami) tarafından kaleme alınmış veya Gerçek(lik) Kitabı'dır.
Jainlerin çoğu vejetaryendir. Buradaki vejetaryen anlayışı modern vejetaryenlikten çok daha farklıdır. Şiddet karşıtlığı - şiddetsizlik temelinde yükselen bu vejetaryenlikle gereksiz şiddet veya zulüm ile elde edilen her türlü gıda yenilemezdir. Örneğin Ortodoks Jain diyetinde çoğu kök sebzeler bulunmaz, zira bunun gereksiz yere canlılığı yok etmek olduğuna inanırlar. Bir diğer sebep de tüm bitkinin yok edilmesini önlemektir; eğer elma yerseniz ağaçları yok etmezsiniz ama kök sebzeyi yerseniz tüm bitki köksüz kalır, yok olur. Soğan ve sarımsaktan da sakınırlar. Zira bunların tutku yani öfke, nefret ve kıskançlık yarattığına inanırlar. Kurallara sıkıca bağlı inananlar gün batımından sonra yemez, içmez veya seyahat etmez.
Mezhepler
Jainizm iki ana mezhebe bölünmüştür. Bunlar ile Shvetambara'dır. Her iki gelenek de ahimsa (veya ahinsā), çilecilik, karma, ve jivaya inanırlar. Ayrıca iki mezhebin kadın rahipleri (Sadhvis) beyaz giyinir.
- (Göksel giysili): Bir ermişin, elbise dahil hiçbir şeye sahip olmaması gerektiğine savunurlar. Zira onlara göre her türlü mülkiyet maddi şeylere olan bağımlılık ve arzuyu arttırır ve herhangi bir şeye karşı duyulan arzu sonunda bir şekilde sefalete (ve eleme) yol açar. Bu yüzden rahipleri sadece bele kadar çıkan bir giysileri vardır. Bu mezheptekiler kurtuluşun kadınlar için mümkün olmadığına inanırlar. Ayrıca Mahavir'in evlenmemiş olduğuna inanırlar.
- Svetambara (Beyaz cübbeli): Bu mezhebin rahipleri Jain kutsal metinlerinde giysi giymeyi yasaklanmadığına inanarak, beyaz cübbe giyerler. Ayrıca Digambara'nın tersine bu gelenekte kadının da kurtuluşa erebileceğine inanılır. Mahavir'in prensken evlediğine ve bir kız çocuğu olduğuna inanırlar.
İki mezhep arası bir başka farklılık da ilk Jain duası, üzerinedir. Bunların dışında iki mezhep arasında bazı küçük farklılık bulunsa da, bunların hiçbiri Jain doktrininin ana noktaları hakkında değildir.
Jain sembolleri
Jainlerin bazı temel sembolleri vardır. Bu sembollerden biri Jain Ahimsa Yemini'ni sembolize eder ve bir elin avucunun üstünde bir tekerlek ile tasvir edilir. Bunun dışında, swastika en kutsal sembollerdendir.
Ana Jain sembollerinden bazıları:
- ve .
- Om
- Tirthankaralara 24 Lanchhana
- ve Şrivatsa.
Jain edebiyatı
En eski Jain edebiyatı ve 'tir. (Agamalar, Agama-tulya, Siddhanta metinleri vs.). Birçok klasik metin ise Sanskritçedir. Sonraki dönem Jain edebiyatı , Hintçe (Hindi), Tamilce, Kannada gibi dillerde yazılmıştır.
Kutsal yerler, mekânlar
Hindistan'ın farklı köşelerinde birçok Jain (hac yeri) bulunmaktadır.
- , Madhya Pradesh'te bulunan Jain tapınak ve anıt heykellerinden oluşan kompleks.
- , 'daki 'na kurulu beyaz mermerden yapılmış Jain tapınak kompleksi.
- , Gucerat'ta bir tapınak.
- , 63 tapınaklı Siddha-kshetra.
- , Gucerat'ta bulunan en sık ziyaret edilen Jain tapınağı.
- , , 'daki büyük beyaz mermerden yapılmış Jain tapınak kompleksi.
- , Jharkhand vilayetinde bulunur ve Hindistan'daki en kutsal Jain dinî mekânı olarak görülür. Parşwanathji olarak da anılır. Parşwanath Tepesi yaklaşık 1366 m yüksekliğindedir ve Mahavir'in yanı sıra yirmi Tirthankara da burada Nirvan'a ulaşmıştır.
- Şravanabelagola, Karnataka'da bulunur, Jain azizi Gomateşwar'ın anıt heykelidir.
Ayrıca Amerika Birleşik Devletleri'nde New Jersey'deki bir tapınak da hac yapılabilecek kadar değerli sayılmaktadır: .
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2023.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Hindoloji.com - Cainizm (Türkçe)
- Jainizm üzerine İnternet'teki kaynaklara bağlantılar 4 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- DünyaDinleri.com - Janizm (Caynacılık) 15 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)
- (İngilizce)
- AtmaDharma.com - Orijinal Jain metinlerinin bir koleksiyonu 6 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
| Jainizm |  |
|---|---|
| İnanç: Jiva • • Karma yasası • Çilecilik • • Mokşa | |
| Ahlâk: Ahimsa • • • • | |
| Ayrıca bakınız: Mahavira • Tirthankara | • |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jainizm Cainizm veya Caynizm geleneksel anlamda Jain Dharma ज न धर म olarak bilinen Guney Asya kokenli din ve felsefe Bugun modern Hindistan da azinlik olmakla beraber ABD Bati Avrupa ve Afrika da buyuyen topluluklar halinde varligini surdurmektedir Jainistler hala antik Sraman i श रमण bir tur sofu cileci gelenek devam ettirmektedirler Ruhani ozgurluk ve kurtulus kavrami temelinde kurulmus olan Jainizm tum canlilarin esit oldugunu ve ozellikle savunur Ozdenetim व रत vrata Jainlerin moksa Keval Gnan veya ruhun gercek dogasinin anlasilmasina giden yoldur daki Jain tapinagiJainizm SimgesiJainizm de om isaretiJain Sancagi Jainizm yaklasik MO 500 yillarinda Hindistan da baslamistir Kurucusu Nataputta Vardamana ya da diger adiyla Mahavir dir veya Mahavira Manavira Kutsal metinleri Jain dir Bunlarin disinda baska klasik dini metinler de bulunmaktadir InancHindistan bolgesini dini etik politik ve ekonomik acidan neredeyse iki binyildan fazladir etkileyen Jainizm ozellikle siddete basvurmama konusunu vurgulayarak ruhani bagimsizligi ve esitligi amaclar Jainizm insana ait en yuce mukemmelligin ortaya cikarilmasina ugrasir Bu mukemmellik orijinal safligi icinde butun istiraplardan dogum ve olum engelinden bagimsizdir Ozdenetim व रत ve kuvvetli cilecilik sofuluk ile Jainstler moksa veya yeniden dogma dongusunden bagimsizligi elde ederler Jain terimi Sanskrit Jina fatih kelimesinden cikarilmistir ve bu fenomen dunyasinda empoze edilen bu sinirlarin ustune cikmayi ima eder Murit konumundaki bir Jaine श र वक dinleyici denir Jain स घ dort unsurdan olusur rahipler स ध rahibeler murit erkek ve kadinlar Jainizm mukemmel olan insandan daha yuksek bir varligi ya da bir Tanri yi tanimayi gerekli gormez Varliklarin ne baslangici ne de sonlari vardir hepsi olumsuzdur Varliklari uc ana sinifa ayirir Henuz gelismemis olanlar gelisme yolunda olanlar ve tekrar dogus surecinden kurtulup ozgur hale gelenler Geleneksel olarak evren ve zamanimizda hakikati ilk fark edenin ऋषभ veya र षभ oldugu kabul edilir Ardindan sirasiyla Lord Parsva MO 877 777 ve Lord Vardhaman Mahavira मह व र MO 599 527 gelmistir Jain inancinda her insan eylemlerinden sorumludur ve her canli yukarida belirtildigi gibi olumsuz sonsuz bir ruha jiva ya sahiptir Bu ruh yasamin ruhani dogasina uygun ve saygili bicimde dogru sekilde yasamamizi dusunmemizi ve hareket etmemizi saglar Jainizmdeki Tanri ile kasit her canlinin saf ruhunun degismez ozellikleridir Bunlar baslica soyle tanimlanabilir Sonsuz Bilgi Suur ve Mutluluk Anant Gyan Anant Darshan Anant Charitra ve Anant Sukh Jainizmde diger bircok dindekinin aksine her seye kadir bir ust varlik veya yaratici anlayisi yoktur Jainizm cok guclu kesislik ve cilecilik egilimlerine sahiptir En yuksekteki ideal Ahimsa dir yani her varliga esit saygi ve sefkat gostermektir Jain Agamalari her yasam bicimine buyuk saygi gosterilmesini kati vejetaryen kurallarini cileciligi kendini savunurken bile siddet uygulamamayi ve savasa karsi olmayi ogretir Jainizm sevgi ve merhameti yuceltir Jain metinleri uzun bir zaman dilimi icinde yazilmistirlar En bilineni ve kullanilani veya Umasvami tarafindan kaleme alinmis veya Gercek lik Kitabi dir Jainlerin cogu vejetaryendir Buradaki vejetaryen anlayisi modern vejetaryenlikten cok daha farklidir Siddet karsitligi siddetsizlik temelinde yukselen bu vejetaryenlikle gereksiz siddet veya zulum ile elde edilen her turlu gida yenilemezdir Ornegin Ortodoks Jain diyetinde cogu kok sebzeler bulunmaz zira bunun gereksiz yere canliligi yok etmek olduguna inanirlar Bir diger sebep de tum bitkinin yok edilmesini onlemektir eger elma yerseniz agaclari yok etmezsiniz ama kok sebzeyi yerseniz tum bitki koksuz kalir yok olur Sogan ve sarimsaktan da sakinirlar Zira bunlarin tutku yani ofke nefret ve kiskanclik yarattigina inanirlar Kurallara sikica bagli inananlar gun batimindan sonra yemez icmez veya seyahat etmez MezheplerJainizm iki ana mezhebe bolunmustur Bunlar ile Shvetambara dir Her iki gelenek de ahimsa veya ahinsa cilecilik karma ve jivaya inanirlar Ayrica iki mezhebin kadin rahipleri Sadhvis beyaz giyinir Goksel giysili Bir ermisin elbise dahil hicbir seye sahip olmamasi gerektigine savunurlar Zira onlara gore her turlu mulkiyet maddi seylere olan bagimlilik ve arzuyu arttirir ve herhangi bir seye karsi duyulan arzu sonunda bir sekilde sefalete ve eleme yol acar Bu yuzden rahipleri sadece bele kadar cikan bir giysileri vardir Bu mezheptekiler kurtulusun kadinlar icin mumkun olmadigina inanirlar Ayrica Mahavir in evlenmemis olduguna inanirlar Svetambara Beyaz cubbeli Bu mezhebin rahipleri Jain kutsal metinlerinde giysi giymeyi yasaklanmadigina inanarak beyaz cubbe giyerler Ayrica Digambara nin tersine bu gelenekte kadinin da kurtulusa erebilecegine inanilir Mahavir in prensken evledigine ve bir kiz cocugu olduguna inanirlar Iki mezhep arasi bir baska farklilik da ilk Jain duasi uzerinedir Bunlarin disinda iki mezhep arasinda bazi kucuk farklilik bulunsa da bunlarin hicbiri Jain doktrininin ana noktalari hakkinda degildir Jain sembolleriJainlerin bazi temel sembolleri vardir Bu sembollerden biri Jain Ahimsa Yemini ni sembolize eder ve bir elin avucunun ustunde bir tekerlek ile tasvir edilir Bunun disinda swastika en kutsal sembollerdendir Ana Jain sembollerinden bazilari ve Om Tirthankaralara 24 Lanchhana ve Srivatsa Jain edebiyatiEn eski Jain edebiyati ve tir Agamalar Agama tulya Siddhanta metinleri vs Bircok klasik metin ise Sanskritcedir Sonraki donem Jain edebiyati Hintce Hindi Tamilce Kannada gibi dillerde yazilmistir Kutsal yerler mekanlarHindistan in farkli koselerinde bircok Jain hac yeri bulunmaktadir Madhya Pradesh te bulunan Jain tapinak ve anit heykellerinden olusan kompleks daki na kurulu beyaz mermerden yapilmis Jain tapinak kompleksi Gucerat ta bir tapinak 63 tapinakli Siddha kshetra Gucerat ta bulunan en sik ziyaret edilen Jain tapinagi daki buyuk beyaz mermerden yapilmis Jain tapinak kompleksi Jharkhand vilayetinde bulunur ve Hindistan daki en kutsal Jain dini mekani olarak gorulur Parswanathji olarak da anilir Parswanath Tepesi yaklasik 1366 m yuksekligindedir ve Mahavir in yani sira yirmi Tirthankara da burada Nirvan a ulasmistir Sravanabelagola Karnataka da bulunur Jain azizi Gomateswar in anit heykelidir Ayrica Amerika Birlesik Devletleri nde New Jersey deki bir tapinak da hac yapilabilecek kadar degerli sayilmaktadir Kaynakca Arsivlenmis kopya 26 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2023 Arsivlenmis kopya 7 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2023 Arsivlenmis kopya 15 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2023 Arsivlenmis kopya 15 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2023 Ayrica bakinizVeganizmDis baglantilarHindoloji com Cainizm Turkce Jainizm uzerine Internet teki kaynaklara baglantilar 4 Subat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce DunyaDinleri com Janizm Caynacilik 15 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Ingilizce AtmaDharma com Orijinal Jain metinlerinin bir koleksiyonu 6 Subat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce JainizmInanc Jiva Karma yasasi Cilecilik MoksaAhlak Ahimsa Ayrica bakiniz Mahavira Tirthankara