Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Johann Bernoulli (Jean ya da John olarak da bilinir. d. 6 Ağustos 1667 – ö. 1 Ocak 1748), Bernoulli ailesindeki ünlü matematikçilerden biridir. Sonsuzküçük kalkülüsüne yaptığı katkılarla ve gençlik yıllarında Leonard Euler’in hocası olması ile ünlüdür.
Johann Bernoulli | |
|---|---|
 Johann Bernoulli | |
| Doğum | 6 Ağustos 1667 Basel, İsviçre |
| Ölüm | 1 Ocak 1748 (80 yaşında) Basel, İsviçre |
| Milliyet | İsviçre |
| Vatandaşlık | İsviçre |
| Mezun olduğu okul(lar) | Basel Üniversitesi |
| Din | Kalvinist |
| Kariyeri | |
| Dalı | Matematik |
| Çalıştığı kurumlar | Basel Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | Jacob Bernoulli |
| Doktora öğrencileri | Daniel Bernoulli Leonard Euler Pierre Louis Maupertuis |
| Diğer önemli öğrencileri | Guillaume de l'Hôpital |
| İmza | |
 | |
Jacob Bernoulli'nin kardeşi ve Daniel Bernoulli’nin babası. | |
İlk yılları ve eğitim hayatı
Johann, Basel’de bir eczacı olan Nicholas Bernoulli ve karısı Margaretha Schonauer’in oğlu olarak dünyaya geldi. Basel Üniversitesinde tıp okumaya başladı. Babası işletme okumasını istemişti. Çünkü bu sayede baharat ticareti işinin başına geçebilecekti. Ancak Johann Bernoulli işletme eğitimi almak fikrinden hoşlanmadı ve babasını tıp okumak için ikna etti ama tıp eğitimi onu hoşnut etmedi ve abisi Jacob’un yanında matematik eğitimi almaya başladı. Johann Bernoulli’nin Basel Üniversitesindeki eğitim hayatı botunca Bernoulli kardeşler zamanlarının çoğunu yeni keşfedilen sonsuzküçük kalkülüsü üzerinde çalışarak geçirdiler. Bu iki kardeş yalnızca bu konu üzerinde çalışan değil aynı zamanda bunu çeşitli problemlere uygulayabilen ilk matematikçiler arasındaydı.
Yetişkinlik hayatı
Basel Üniversitesinden mezun olduktan sonra diferansiyel denklemler üzerine ders vermek için oradan ayrıldı. Daha sonra 1694’te Dorothea Falkner ile evlendi ve ardından matematik profesörü olarak Groningen Üniversitesine kabul edildi. Kayınpederinin ricası üzerine Johann Bernoulli 1705’te doğup büyüdüğü yere geri dönme kararı aldı. Yola çıktıktan kısa bir süre sonra kardeşinin tüberküloz nedeniyle öldüğü haberini aldı. Johann, dönüşüyle Basel Üniversitesinde Yunanca profesörü olmayı planlamıştı ancak abisinin ölümüyle boşalan matematik profesörlüğü pozisyonuna geçebildi. Leibniz kalkülüsü ile yetişen bir öğrenci olarak 1713’teki Newton-Leibniz tartışmasında Lebniz’in yanında yer aldı. Johann Bernoulli Lebniz’i Newton’un çözmekte başarısız olduğu problemleri Leibniz yöntemi ile çözerek savundu. Bernoulli ayrıca Descartes’in girdap kuramını Newton’un yerçekimi kuramına karşı destekledi ve bu durum Newton’un kuramının Avrupa’da kabulünü erteledi.
1724’te Fransız Académie Royale des Sciences tarafından desteklenen bir yarışmaya katıldı. Yarışmada,
“Havasız veya hava bulunan bir ortamda kendisi ile aynı doğaya sahip sabit konumdaki ya da hareket halindeki bir cismi hareket ettiren hareket halindeki kusursuz sert cisim için gerekli kanunlar nelerdir?”
sorusu sorulmuştur.
Leibniz tarafından benimsenen görüşü savunmak adına cismi elastik yapmak için cismi sert yapan sonsuz iç kuvveti aşacak bir sonsuz dış kuvvet gerektiğini varsaymıştır. Bu nedenle yarışmadan diskalifiye olmuş ve ödül Maclaurin tarafından kazanılmıştır. Ancak Bernoulli’nin bu çalışması sonradan 1726 yılında Académie çalışmaları elastik cisimlere ilişkin olarak ele aldığında, bu konuda ödülü Pierre Maziére kazanmıştır, kabul görmüştür. Bernoulli her iki yarışmada da mansiyon ödülü aldı.
Özel hayat
Johan kardeşi Jakob ile Basel Üniversitesinden mezun olana dek beraber çalışmasına rağmen kısa bir süre sonra ikilinin kıskaçlık ve rekabete dayanan bir ilişkisi oldu. Johann Jakob’un pozisyonunu kıskanıyordu ve ikisi sıkça birbirine üstün gelmeye çalışıyordu. Jakob’un ölümünden sonra bu kıskançlık kendi yetenekli oğlu Daniel için devam etti. 1738’de baba ve oğul ikilisi hidrodinamik üzerine neredeyse eşzamanlı olarak yayınlar ürettiler. Johann Bernoulli kendi çalışmasının tarihini oğlununkinden iki yıl önce olarak göstererek önceliği elde etmeye çalıştı.
Johann, Basel şehir meclisi üyesinin kızı Dorothea Falkner ile evlendi. Nicolaus II Bernoulli, Daniel Bernoulli ve Johann II Bernoulli adlarında üç adet çocukları oldu. Johann aynı zamanda Nicolaus I Bernoulli’nin de amcasıdır.
Bernoulli kardeşler sıkça aynı problemler üzerinde çalışmışlardır. Bu çalışmalar genellikle büyük anlaşmazlıklar içerisinde yapılmıştır. İki kardeşin en şiddetli anlaşmazlığı eğer sadece yalnızca yerçekimi etkisi altında ise bir parçacığın en kısa sürede aldığı yol için bir eşitlik bulmaya çalışırlarken yaşanmıştır. Bu problem ilk olarak 1697’de Galileo tarafından incelenmiştir. 1697’de Jakob bu problemin çözümüne ödül teklif etmiştir. Bu meydan okumayı kabul ettikten sonra Johann bir dönel yuvarlanma eğrisi, hareket eden bir teker üzerindeki bir noktanın yolu, önermiştir. Uzun süren bu şiddetli anlaşmazlık Jakob’un bu çözüme meydan okuyup kendi çözümünü ortaya atması ile meydana geldi. Bu anlaşmazlık değişkenler kalkülüsü adında yeni bir disiplinin temelini attı.
L'Hôpital Anlaşmazlığı
Bernoulli özel matematik eğitimi için Guillaume de L’Hôpital tarafından işe alınmıştı. Bernoulli ve L’Hôpital aralarında bir sözleşme imzaladılar. Bu sözleşmeye göre L’Hôpital Bernoulli’nin keşiflerini istediği gibi kullanma hakkına sahipti. L’Hôpital, ilk kitabı (Analyse des Infiniment Petits pour l'Intelligence des Lignes Courbes) 1696 yılında sonsuzküçük kalkülüsü üzerine yazdı. Bu kitap çoğunlukla, günümüzde L’Hôpital kuralı olarak bilinen kuralı da içeren Bernoulli’nin çalışmalarından oluşuyordu.
Daha sonradan Liebniz, Varignon ve diğerlerine yazdığı mektuplarda Bernoulli, L’Hôpital’in kitabın önsözünde borcunu kabul etmesine rağmen yaptığı katkılar için yeterince itibar göremediğinden şikâyet etmekteydi.
"Je reconnais devoir beaucoup aux lumières de MM. Bernoulli, surtout à celles du jeune (Jean) présentement professeur à Groningue. Je me suis servi sans façon de leurs découvertes et de celles de M. Leibniz. C'est pourquoi je consens qu'ils en revendiquent tout ce qu'il leur plaira, me contentant de ce qu'ils voudront bien me laisser."
"Birçok kişiye borçlu olduğumun farkındayım. Bernoulli’nin kavrayışı, özellikle Groningue’de profesör olan geç John’a. Bay Leibniz’in keşiflerinin yanı sıra onların keşiflerini de gayri resmi bir şekilde kullandım. Bu sebepten ötürü kendimi onların istedikleri kadar hak iddia etmelerine razı ettim ve bana bırakmaya karar verecekleri şeyler için kendimi memnun edeceğim."
Kaynakça
- İngilizce vikipedi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Johann Bernoulli Jean ya da John olarak da bilinir d 6 Agustos 1667 o 1 Ocak 1748 Bernoulli ailesindeki unlu matematikcilerden biridir Sonsuzkucuk kalkulusune yaptigi katkilarla ve genclik yillarinda Leonard Euler in hocasi olmasi ile unludur Johann BernoulliJohann BernoulliDogum6 Agustos 1667 1667 08 06 Basel IsvicreOlum1 Ocak 1748 80 yasinda Basel IsvicreMilliyetIsvicreVatandaslikIsvicreMezun oldugu okul lar Basel UniversitesiDinKalvinistKariyeriDaliMatematikCalistigi kurumlarBasel UniversitesiDoktora danismaniJacob BernoulliDoktora ogrencileriDaniel Bernoulli Leonard Euler Pierre Louis MaupertuisDiger onemli ogrencileriGuillaume de l HopitalImzaJacob Bernoulli nin kardesi ve Daniel Bernoulli nin babasi Ilk yillari ve egitim hayatiJohann Basel de bir eczaci olan Nicholas Bernoulli ve karisi Margaretha Schonauer in oglu olarak dunyaya geldi Basel Universitesinde tip okumaya basladi Babasi isletme okumasini istemisti Cunku bu sayede baharat ticareti isinin basina gecebilecekti Ancak Johann Bernoulli isletme egitimi almak fikrinden hoslanmadi ve babasini tip okumak icin ikna etti ama tip egitimi onu hosnut etmedi ve abisi Jacob un yaninda matematik egitimi almaya basladi Johann Bernoulli nin Basel Universitesindeki egitim hayati botunca Bernoulli kardesler zamanlarinin cogunu yeni kesfedilen sonsuzkucuk kalkulusu uzerinde calisarak gecirdiler Bu iki kardes yalnizca bu konu uzerinde calisan degil ayni zamanda bunu cesitli problemlere uygulayabilen ilk matematikciler arasindaydi Yetiskinlik hayatiBasel Universitesinden mezun olduktan sonra diferansiyel denklemler uzerine ders vermek icin oradan ayrildi Daha sonra 1694 te Dorothea Falkner ile evlendi ve ardindan matematik profesoru olarak Groningen Universitesine kabul edildi Kayinpederinin ricasi uzerine Johann Bernoulli 1705 te dogup buyudugu yere geri donme karari aldi Yola ciktiktan kisa bir sure sonra kardesinin tuberkuloz nedeniyle oldugu haberini aldi Johann donusuyle Basel Universitesinde Yunanca profesoru olmayi planlamisti ancak abisinin olumuyle bosalan matematik profesorlugu pozisyonuna gecebildi Leibniz kalkulusu ile yetisen bir ogrenci olarak 1713 teki Newton Leibniz tartismasinda Lebniz in yaninda yer aldi Johann Bernoulli Lebniz i Newton un cozmekte basarisiz oldugu problemleri Leibniz yontemi ile cozerek savundu Bernoulli ayrica Descartes in girdap kuramini Newton un yercekimi kuramina karsi destekledi ve bu durum Newton un kuraminin Avrupa da kabulunu erteledi 1724 te Fransiz Academie Royale des Sciences tarafindan desteklenen bir yarismaya katildi Yarismada Havasiz veya hava bulunan bir ortamda kendisi ile ayni dogaya sahip sabit konumdaki ya da hareket halindeki bir cismi hareket ettiren hareket halindeki kusursuz sert cisim icin gerekli kanunlar nelerdir sorusu sorulmustur Leibniz tarafindan benimsenen gorusu savunmak adina cismi elastik yapmak icin cismi sert yapan sonsuz ic kuvveti asacak bir sonsuz dis kuvvet gerektigini varsaymistir Bu nedenle yarismadan diskalifiye olmus ve odul Maclaurin tarafindan kazanilmistir Ancak Bernoulli nin bu calismasi sonradan 1726 yilinda Academie calismalari elastik cisimlere iliskin olarak ele aldiginda bu konuda odulu Pierre Maziere kazanmistir kabul gormustur Bernoulli her iki yarismada da mansiyon odulu aldi Ozel hayatJohan kardesi Jakob ile Basel Universitesinden mezun olana dek beraber calismasina ragmen kisa bir sure sonra ikilinin kiskaclik ve rekabete dayanan bir iliskisi oldu Johann Jakob un pozisyonunu kiskaniyordu ve ikisi sikca birbirine ustun gelmeye calisiyordu Jakob un olumunden sonra bu kiskanclik kendi yetenekli oglu Daniel icin devam etti 1738 de baba ve ogul ikilisi hidrodinamik uzerine neredeyse eszamanli olarak yayinlar urettiler Johann Bernoulli kendi calismasinin tarihini oglununkinden iki yil once olarak gostererek onceligi elde etmeye calisti Johann Basel sehir meclisi uyesinin kizi Dorothea Falkner ile evlendi Nicolaus II Bernoulli Daniel Bernoulli ve Johann II Bernoulli adlarinda uc adet cocuklari oldu Johann ayni zamanda Nicolaus I Bernoulli nin de amcasidir Bernoulli kardesler sikca ayni problemler uzerinde calismislardir Bu calismalar genellikle buyuk anlasmazliklar icerisinde yapilmistir Iki kardesin en siddetli anlasmazligi eger sadece yalnizca yercekimi etkisi altinda ise bir parcacigin en kisa surede aldigi yol icin bir esitlik bulmaya calisirlarken yasanmistir Bu problem ilk olarak 1697 de Galileo tarafindan incelenmistir 1697 de Jakob bu problemin cozumune odul teklif etmistir Bu meydan okumayi kabul ettikten sonra Johann bir donel yuvarlanma egrisi hareket eden bir teker uzerindeki bir noktanin yolu onermistir Uzun suren bu siddetli anlasmazlik Jakob un bu cozume meydan okuyup kendi cozumunu ortaya atmasi ile meydana geldi Bu anlasmazlik degiskenler kalkulusu adinda yeni bir disiplinin temelini atti L Hopital AnlasmazligiBernoulli ozel matematik egitimi icin Guillaume de L Hopital tarafindan ise alinmisti Bernoulli ve L Hopital aralarinda bir sozlesme imzaladilar Bu sozlesmeye gore L Hopital Bernoulli nin kesiflerini istedigi gibi kullanma hakkina sahipti L Hopital ilk kitabi Analyse des Infiniment Petits pour l Intelligence des Lignes Courbes 1696 yilinda sonsuzkucuk kalkulusu uzerine yazdi Bu kitap cogunlukla gunumuzde L Hopital kurali olarak bilinen kurali da iceren Bernoulli nin calismalarindan olusuyordu Daha sonradan Liebniz Varignon ve digerlerine yazdigi mektuplarda Bernoulli L Hopital in kitabin onsozunde borcunu kabul etmesine ragmen yaptigi katkilar icin yeterince itibar goremediginden sikayet etmekteydi Je reconnais devoir beaucoup aux lumieres de MM Bernoulli surtout a celles du jeune Jean presentement professeur a Groningue Je me suis servi sans facon de leurs decouvertes et de celles de M Leibniz C est pourquoi je consens qu ils en revendiquent tout ce qu il leur plaira me contentant de ce qu ils voudront bien me laisser Bircok kisiye borclu oldugumun farkindayim Bernoulli nin kavrayisi ozellikle Groningue de profesor olan gec John a Bay Leibniz in kesiflerinin yani sira onlarin kesiflerini de gayri resmi bir sekilde kullandim Bu sebepten oturu kendimi onlarin istedikleri kadar hak iddia etmelerine razi ettim ve bana birakmaya karar verecekleri seyler icin kendimi memnun edecegim KaynakcaIngilizce vikipedi