John Pell, (1 Mart 1611 - 12 Aralık 1685), 17. yüzyıl İngiliz entelektüel tarihinde önemli bir yer tutan matematikçi.
John Pell | |
---|---|
![]() John Pell (1611-1685) | |
Doğum | 1 Mart 1611 Southwick, Batı Sussex, İngiltere |
Ölüm | 12 Aralık 1685 (74 yaşında) Westminster, Londra, İngiltere |
Milliyet | İngiliz |
Vatandaşlık | İngiliz, Hollandalı |
Mezun olduğu okul(lar) | Trinity College, Cambridge |
Din | Kalvinizm, Anglikan |
Kariyeri | |
Dalı | Matematikçi ve Gökbilimci ayrıca Diplomat |
Çalıştığı kurumlar | Amsterdam Üniversitesi, Londra, Zürih |
Etkiledikleri | |
'in kardeşi |
John Pell'in önemli olması yayınladığı bilimsel makaleler ve çalışmalarından çok yaşadığı dönemdeki bağlantılarından ve faaliyetlerindendir. Ayrıca Euler tarafından olarak adlandırılan denklemle de tanınır. Her ne kadar özel bir Diophantine denklemi olan bu denklemin yanlışlıkla Pell'e atfedildiği iddia edilse de bu iddiayı doğru bulan ve karşı çıkan iki karşıt görüş mevcuttur.
Hayatı
Din adamı olan ve kendisiyle aynı adı taşıyan John Pell ve Mary Holland'ın ikinci çocuğu olarak 1 Mart 1611 yılında dünyaya gelmiştir. 6 yaşında yetim ve öksüz kalmıştır. Babasını 1616 yılında, annesini de takip eden yıl içerisinde kaybetmiştir. İlk eğitimini ücretsiz yerel bir okulda okuduktan sonra Trinity College, Cambridge'e 1624 yılında kayıt olmuştur. Cambridge'den lisans derecesini 1624, lisansüstü derecesini de 1628 yılında almıştır. Bu dönemde Yunanca, Latince ve Matematik eğitimi almıştır. Cambridge'den ayrıldıktan sonra ilk olarak Horsham'da, daha sonra Chichester'de eğitmen olarak çalışmıştır. 3 temmuz 1632 yılında Ithumaria Reginolles ile evlenmiştir. Bu evlilikten dört kızı ve bir oğlu olmuştur. 1638 yılından 1643 yılına kadar Londra'da matematik dersleri vermiştir. 1643 yılında Amsterdam'a gitmiş ve Gymnasium Illustre'de, bugünkü adıyla Amsterdam Üniversitesi'nde matematik profesörü olmuştur. 1646 yılına Breda'da benzer bir mevkide çalışmaya başlayana kadar Amsterdam'da kalmıştır. 1651 yılında İngiltere ve Hollanda arasında büyük bir gerilime yol açacak olan yeni denizcilik kanununu yürürlüğe koymuştur. İki ülke arası gerilimden kaynaklı olarak Hollanda'da kalması halinde zor durumda kalacağını anlayan Pell, 1652 yılının mayıs ayında gerçekleşmesinden kısa bir süre önce İngiltere'ye geri dönmüştür. İngiltere'ye döndükten sonra Oliver Cromwell tarafından matematik öğretmek üzere Londra'ya atanmıştır. İki yıl sonra Cromwell tarafından İsviçre'ye diplomatik görevle atanmıştır. Asıl göreviyse İsviçre'yi Fransa'dan uzaklaştırmak ve İsviçre'nin o dönemde İngiltere tarafından önderlik edilen katılımını sağlamaktı. 1654 yılından 1658 yılına kadar bu görevi sürdürmüştür. Çabaları sonuçsuz kalınca 1658 yılında 13 Ağustos'ta Cromwell'in ölümünden 3 hafta önce Londra'ya geri dönmüştür. İngiltere'de bulunduğu sürede ilk önce Diyakoz, daha sonra 1661 yılında Papaz (Psikopoz ile Diyakoz arasındaki mertebe) olarak atanmıştır. Essex'te (Batı Kilisesi'nde önemli bir mertebe, bakınız Anglikanizm) olmuştur. Eş zamanlı olarak 1663 yılında ve Basildon da Essex'te vicar olmuştur. Hayatının son 20 yılında bu iki mevkii korumuştur. 1661 yılında eşi Ithumaria ölmüştür. 1669 yılında ikinci kez evlenmiştir. 1663 yılında Royal Society'ye seçilmiştir. Mekanik ve Optik icatlar komitesinde hizmet etmiştir. Ayrıca 1675 yılında başkan yardımcısı seçilmiştir. Pell, 12 aralık 1685 yılında ölmüştür.
Çalışmaları
Genel olarak Pell'in matematikçi olarak öneminin abartıldığına dair görüşler mevcut olmakla birlikte, ilk önce anonim olarak yayınladığı Idea of Mathematics adlı eserinin önemi yadsınmamaktadır. Bu eser Pell'in ününü İngiltere ve Avrupa'da arttırmış ve Amsterdam'da matematik profesörü olmasına büyük katkı sağlamıştır.
Pell denklemi
Pell denklemi Diophantine denklemlerinin aşağıdaki şekilde ifade edilen özel bir durumudur.
Yayımlanmış eserleri
- The English Schoole (Londra, 1635), 'in İncil'inde bulunan kelimelerin düzenli bir şekilde listelendiği kitabı
- An Idea of Mathematics (Londra, 1638)
- I. Pellius contra Ch. S. Longomontanum (Amsterdam, 1644), iki sayfa baskı
- Controversia inter Christianum Longomontanum & Ioannem Pellium, de vera circuli mensura (Kopenhag, 1645), 'e yazılmış mektubu.
- Controversiae de vera circuli mensura anno MDCXLIV exortae, inter Christianum Severini, Longomontanum ... et Ioannem Pellium ... pars prima (Amsterdam, 1647)
- Oratio inauguralis Joannis Pellii', in Inauguratio illustris scholae ac illustris collegii auriaci, a celsissimo potentissimo Arausionensium principe, Frederico Henrico in urbe Breda erectorum, cum orationibus solemnibus ipsa inaugurationis die & seqq. Aliquot habitis (Breda, 1647), ss. 168-183
- Griindtliche Beschreibung der neiien Regiments-Verfassung in dem gemeinen Wesen Engelland, Schott- und Irrland samt den zugeh6rigen Eyldndern und andern Landschafften, unter dem Herren Protector und dem Parlament (Schaffhausen, 1657), Anon'a önsöz
- Lodewijk de Bils, The Coppy of a certain large Act (Obligatory) of Yonker Louis de Bils, Lord of Koppensdamme, Bonen, &c. Touching the Skill of a better way of Anatomy of Man s Body. (Londra, 1659), Çeviri
- Doxoscopiae physicae minores, sive isagoge physica doxoscopia (Hamburg, 1662)
- Easter not Mis-timed. Paskalya yortusuyla ilgili yazılmış bir mektup (Londra, 1664)
- Tabula numerorum quadratorum decies millium ... 10000 tam kare sayıların listesi (Londra, 1672)
- Table des aires des cercles pour un diametre d'une grandeur donnee depuis (1) jusqu'a (100.)', in Sir Samuel Morland, Elevation des eauxpar toute sorte de machines reduite a la mesure, aupoids, a la balance, par le moyen d'un nouveau piston (Paris, 1685), ss. 61-62
- Day-Fatality of Rome', in John Aubrey, Miscellanies (Londra, 1696), ss. 22-26
Kaynak: The Publications of John Pell, Noel Malcolm, 2000
Kaynakça
- ^ "Pell [Pellius], John" (İngilizce). Gallileo Project. 30 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Kasım 2012.
- ^ "Pell". st-andrews üniversitesi. 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Kasım 2012.
- ^ "Pell, John". 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Kasım 2012.
- ^ Malcolm, N. (22 Eylül 2000). "The publications of John Pell FRS (1611-1685): some new light and some old confusions". Notes and Records of the Royal Society. 54 (3). ss. 275-292. doi:10.1098/rsnr.2000.0113.
Notlar
*Gymnasium Illustre'nin günümüzdeki adı
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
John Pell 1 Mart 1611 12 Aralik 1685 17 yuzyil Ingiliz entelektuel tarihinde onemli bir yer tutan matematikci John PellJohn Pell 1611 1685 Dogum1 Mart 1611 Southwick Bati Sussex IngiltereOlum12 Aralik 1685 74 yasinda Westminster Londra IngiltereMilliyetIngilizVatandaslikIngiliz HollandaliMezun oldugu okul lar Trinity College CambridgeDinKalvinizm AnglikanKariyeriDaliMatematikci ve Gokbilimci ayrica DiplomatCalistigi kurumlarAmsterdam Universitesi Londra ZurihEtkiledikleri in kardesi John Pell in onemli olmasi yayinladigi bilimsel makaleler ve calismalarindan cok yasadigi donemdeki baglantilarindan ve faaliyetlerindendir Ayrica Euler tarafindan olarak adlandirilan denklemle de taninir Her ne kadar ozel bir Diophantine denklemi olan bu denklemin yanlislikla Pell e atfedildigi iddia edilse de bu iddiayi dogru bulan ve karsi cikan iki karsit gorus mevcuttur HayatiDin adami olan ve kendisiyle ayni adi tasiyan John Pell ve Mary Holland in ikinci cocugu olarak 1 Mart 1611 yilinda dunyaya gelmistir 6 yasinda yetim ve oksuz kalmistir Babasini 1616 yilinda annesini de takip eden yil icerisinde kaybetmistir Ilk egitimini ucretsiz yerel bir okulda okuduktan sonra Trinity College Cambridge e 1624 yilinda kayit olmustur Cambridge den lisans derecesini 1624 lisansustu derecesini de 1628 yilinda almistir Bu donemde Yunanca Latince ve Matematik egitimi almistir Cambridge den ayrildiktan sonra ilk olarak Horsham da daha sonra Chichester de egitmen olarak calismistir 3 temmuz 1632 yilinda Ithumaria Reginolles ile evlenmistir Bu evlilikten dort kizi ve bir oglu olmustur 1638 yilindan 1643 yilina kadar Londra da matematik dersleri vermistir 1643 yilinda Amsterdam a gitmis ve Gymnasium Illustre de bugunku adiyla Amsterdam Universitesi nde matematik profesoru olmustur 1646 yilina Breda da benzer bir mevkide calismaya baslayana kadar Amsterdam da kalmistir 1651 yilinda Ingiltere ve Hollanda arasinda buyuk bir gerilime yol acacak olan yeni denizcilik kanununu yururluge koymustur Iki ulke arasi gerilimden kaynakli olarak Hollanda da kalmasi halinde zor durumda kalacagini anlayan Pell 1652 yilinin mayis ayinda gerceklesmesinden kisa bir sure once Ingiltere ye geri donmustur Ingiltere ye dondukten sonra Oliver Cromwell tarafindan matematik ogretmek uzere Londra ya atanmistir Iki yil sonra Cromwell tarafindan Isvicre ye diplomatik gorevle atanmistir Asil goreviyse Isvicre yi Fransa dan uzaklastirmak ve Isvicre nin o donemde Ingiltere tarafindan onderlik edilen katilimini saglamakti 1654 yilindan 1658 yilina kadar bu gorevi surdurmustur Cabalari sonucsuz kalinca 1658 yilinda 13 Agustos ta Cromwell in olumunden 3 hafta once Londra ya geri donmustur Ingiltere de bulundugu surede ilk once Diyakoz daha sonra 1661 yilinda Papaz Psikopoz ile Diyakoz arasindaki mertebe olarak atanmistir Essex te Bati Kilisesi nde onemli bir mertebe bakiniz Anglikanizm olmustur Es zamanli olarak 1663 yilinda ve Basildon da Essex te vicar olmustur Hayatinin son 20 yilinda bu iki mevkii korumustur 1661 yilinda esi Ithumaria olmustur 1669 yilinda ikinci kez evlenmistir 1663 yilinda Royal Society ye secilmistir Mekanik ve Optik icatlar komitesinde hizmet etmistir Ayrica 1675 yilinda baskan yardimcisi secilmistir Pell 12 aralik 1685 yilinda olmustur CalismalariGenel olarak Pell in matematikci olarak oneminin abartildigina dair gorusler mevcut olmakla birlikte ilk once anonim olarak yayinladigi Idea of Mathematics adli eserinin onemi yadsinmamaktadir Bu eser Pell in ununu Ingiltere ve Avrupa da arttirmis ve Amsterdam da matematik profesoru olmasina buyuk katki saglamistir Pell denklemi Pell denklemi Diophantine denklemlerinin asagidaki sekilde ifade edilen ozel bir durumudur ax2 1 y2 displaystyle ax 2 1 y 2 Yayimlanmis eserleri The English Schoole Londra 1635 in Incil inde bulunan kelimelerin duzenli bir sekilde listelendigi kitabi An Idea of Mathematics Londra 1638 I Pellius contra Ch S Longomontanum Amsterdam 1644 iki sayfa baski Controversia inter Christianum Longomontanum amp Ioannem Pellium de vera circuli mensura Kopenhag 1645 e yazilmis mektubu Controversiae de vera circuli mensura anno MDCXLIV exortae inter Christianum Severini Longomontanum et Ioannem Pellium pars prima Amsterdam 1647 Oratio inauguralis Joannis Pellii in Inauguratio illustris scholae ac illustris collegii auriaci a celsissimo potentissimo Arausionensium principe Frederico Henrico in urbe Breda erectorum cum orationibus solemnibus ipsa inaugurationis die amp seqq Aliquot habitis Breda 1647 ss 168 183 Griindtliche Beschreibung der neiien Regiments Verfassung in dem gemeinen Wesen Engelland Schott und Irrland samt den zugeh6rigen Eyldndern und andern Landschafften unter dem Herren Protector und dem Parlament Schaffhausen 1657 Anon a onsoz Lodewijk de Bils The Coppy of a certain large Act Obligatory of Yonker Louis de Bils Lord of Koppensdamme Bonen amp c Touching the Skill of a better way of Anatomy of Man s Body Londra 1659 Ceviri Doxoscopiae physicae minores sive isagoge physica doxoscopia Hamburg 1662 Easter not Mis timed Paskalya yortusuyla ilgili yazilmis bir mektup Londra 1664 Tabula numerorum quadratorum decies millium 10000 tam kare sayilarin listesi Londra 1672 Table des aires des cercles pour un diametre d une grandeur donnee depuis 1 jusqu a 100 in Sir Samuel Morland Elevation des eauxpar toute sorte de machines reduite a la mesure aupoids a la balance par le moyen d un nouveau piston Paris 1685 ss 61 62 Day Fatality of Rome in John Aubrey Miscellanies Londra 1696 ss 22 26 Kaynak The Publications of John Pell Noel Malcolm 2000Kaynakca Pell Pellius John Ingilizce Gallileo Project 30 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Kasim 2012 Pell st andrews universitesi 19 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Kasim 2012 Pell John 28 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Kasim 2012 Malcolm N 22 Eylul 2000 The publications of John Pell FRS 1611 1685 some new light and some old confusions Notes and Records of the Royal Society 54 3 ss 275 292 doi 10 1098 rsnr 2000 0113 Notlar Gymnasium Illustre nin gunumuzdeki adi