Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
José Millán-Astray (5 Temmuz 1879 - 1 Ocak 1954) İspanyol komutan, İspanyol Lejyonu kurucusu ve İspanya İç Savaşı sonrasında Franco İspanyası'nın ilk dönem önde gelen isimlerindendi. Astray savaş sırasında çok çeşitli yerinden yaralandığı için sakattı. Muhafazakâr ancak Franco karşıtı Miguel de Unamuno ile giriştiği kavgayla bilinir.
Hayatı
Gençliği
Galicia'daki A Coruña'da dünyaya gelmiştir. Babası Jose Millan Astray hukukçu, şair, edebiyatçı ve Madrid'de baş gardiyandı. Annesi Pilar Terreros Segade ise illüstrator ve komedi yazarıydı. Hukuk okuması istendiyse de o askeri bir kariyeri seçti. 30 Ağustos 1894'te Toledo'daki Piyade Akademisine girdi. 16 yaşında Asteğmen olarak mezun oldu. 1 Eylül 1896'da Harp Okuluna başladı.
Askeri kariyeri
Harp Okulundan kurmay olarak mezun oldu. İspanyol İmparatorluğuna karşı bağımsızlık mücadelesi veren Filipinlilerin başlattığı Filipin Devrimine karşı mücadele etmek için gönüllü oldu. Muharebelerde gösterdiği yararlılıklardan dolayı çok çeştli madalyalara layık görüldü. Özellikle kentinin savunmasında gösterdiği kahramanlıktan ötürü taltif edildi, 18 yaşında seçkin bir savaş kahramanı haline geldi. Sonraki dönemde Fas'da devam eden Rif Savaşı'na katıldı. 26 Ekim 1924 tarihinde Fas'da görev yaparken pusuya düşürüldü ve çıkan çatışmada kolundan ağır yaralandı, kolu kesilmek zorunda kalındı. Birliklerine komuta etmeye devam ederken gözüne isabet eden bir kurşun yüzünden sağ gözü kör oldu. Bu yaralanmalardan dolayı ona "Muhteşem sakat" deniliyordu. Artık kör olan gözüne siyah bir bant ve sağ eline de beyaz eldiven giyiyordu. Bu dönemde Afrika'da yerleşik Fransız Yabancı Lejyonu benzeri bir silahlı kuvvet kurma planlarını Binbaşı Francisco Franco'ya açtı ve kendisinden destek gördü. Cezayir bölgesinde kurulan İspanyol Lejyonu'nun ilk komutanı olmuştur. Lejyonun sloganı olarak belirlediği "Viva la Muerte!" İspanya İç Savaşı sırasında Falanjistlerin sloganı haline gelecektir. Kurduğu silahlı birliğin İspanya'nın imparatorluk geleneğine ve katı Katolik inancına sahip çıkmasında ısrarcı olmuştur. Bu sayede adeta geçmiş dönemlerde Reconquista sırasında Emeviler'e karşı verilen mücadele yüceltilmiş, modern dünyada demokrasi ve komünizm ideolojisine karşı da benzer mücadelenin verilmesi gereği ideolojik düstur haline getirilmiştir. 1924 yılında Kral XIII. Alfonso tarafından albay rütbesine getirilmiş, 1927 yılında da tuğgeneral olmuştur. 1932 yılında başa gelen Cumhuriyetçi Manuel Azaña hükûmeti onu rejim karşıtı görüşlerinden dolayı emekliye ayrılacak komutanlar arasına almıştır. 1936'da İspanya İç Savaşı'nın patlak vermesiyle Franco yanlısı saflarda yer almış, ilk dönemlerde Basın, Radyo ve Propaganda şefi olarak görev yapmıştır.
Unamuno ile karşı karşıya geliş
Millán-Astray, muhafazakâr yazar ve filozof Miguel de Unamuno ile kamuoyu önünde girdiği ateşli tartışmayla bilinir. 12 Ekim 1936 tarihinde Salamanca Üniversitesindeki toplantı farklı siyasal eğilimlerdeki sağcı toplamı bir araya getirmişti. Toplantıya Francocu kardinal , Franco'nun eşi , Millán-Astray gibi kişiler katılmıştı. Üniversitede dekan olan Migule de Unamuno, Halk Cephesinin ülkeye kaos getirdiğinden hareketle iç savaşta Francocuları desteklemiş olsa da rejimin yaptıklarına eleştirel yaklaşıyordu. Tarihçi Hugh Thomas 1961 tarihli başyapıtı 'da olanları detaylı anlatır. Buna göre gece Falanjist yazar tarafından yapılan ateşli bir konuşmayla başlar. Sonrasında Profesör ayrılıkçı Katalonya ve Bask bölgelerinden ülkemizin içindeki kanser olarak bahsetmiş ve İspanya'nın şifası olan faşizm sayesinde bunları öldürecek, sahte duygusallıklardan azade kararlı bir cerrah gibi onları bünyemizden söküp atacağız demiştir. Bunun üzerine seyirciler arasında İspanyol Lejyonu'nun sloganı olan Viva la Muerte! (Yaşasın ölüm!) sloganı atılmıştır. Sonrasında lejyon komuta günlerinden kalma alışkanlıkla slogana eşlik eden Millan-Astray kitleye España (İspanya) demiş, kitle ona Una! (Tek) karşılığını vermiş, o yine España demiş, kitle Grande! (Büyük) yanıtını vermiş ve son kez España deyince de Libre! (Özgür) yanıtını haykırmıştır. Bu Falanjist söylemlerin ardından ev sahibi konumunda ve toplantıda Franco'nun temsilcisi durumundaki Unamuno söz almıştır:
| “ | Benden bir konuşma bekliyorsunuz. Beni bilen bilir, uzun süre sessiz kalmayı beceremem. Bazen sessiz kalmak yalan söylemektir çünkü sessizlik onay vermek olarak algılanabilir. Bugün aramızda bulunan Profesör Maldonado'nun sözüm ona söylevine dair yorumda bulunmak istiyorum. Bask ve Katalanlara yapılan saygısızlığın kişisel kısmını görmezden geleceğim. Bildiğiniz gibi bendeniz Bilbao doğumluyum. Beğenseniz de beğenmeseniz de Kardinal Barcelona'lıdır. Ancak şimdi şu anlamsız ve ölü sevici Yaşasın ölüm sloganını duyunca buna dair bir çift kelam etmek isterim. Tüm hayatımı benim ne demek istemediğimi anlamayanların öfkesine yol açan paradoksların yazarı ve bu konuda uzman birisi olarak söylüyorum, bu komik paradoksu itici buluyorum. General Millán Astray sakattır. Bu gerçeği kimsenin duyamacağı şekilde fısıldamanın alemi yoktur. O savaşta sakat kalmış birisidir. Cervantes de öyleydi. Ancak ne yazık ki bugün İspanya'daki sakatların sayısı çoktur. Ve eğer Tanrı bize yardım etmezse kısa süre içinde daha çok sakatımız olacak. General Millán Astray'ın kitle psikolojisine egemen olması beni rahatsız ediyor. Cervantes'in ruhani derinliğine sahip olmayan bir sakat, etrafındaki sakatların sayısını artırarak rahatlama umutları peşinde koşuyor. (Bunun üzerine seyirciler arasında bulunan Millán Astray Aydınlara ölüm! Yaşasın ölüm! şeklinde cevap verir. Falanjistlerin alkışları üzerine kitleyi yatıştırmaya çalışan yazar Peman Hayır, yaşasın aydınlar! Kahrolsun kötü aydınlar! demiş, Unamuno sözlerine devam etmiştir) Burası aydınların mabedidir, ben de baş rahibim. Bu kutsal mekanı kirletiyorsunuz. Kazanacaksınız ancak sadece kaba kuvvet sizde olduğu için. Ancak ikna edemeyeceksiniz. İkna etmek için sizde olmayan bir şey ihtiyacınız var: mantık ve haklılık. Sizden İspanya'nun iyiliğini düşünmenizi beklemek nafiledir. Diyeceklerim bu kadardır. | „ |
—Miguel de Unamuno | ||
Bu konuşmanın üzerine kendisini güçlükle kontrol eden Millán Astray Hanımefendinin koluna gir! diye bağırmış, Unamuno, Franco'nun eşi Carmen Polo'nun koluna girip onun koruması altında toplantıdan ayrılmıştır. Toplumda büyük saygınlığı olan Unamuno'ya karşı harekete geçemeyen rejim onu ev hapsi cezasına çarptırmıştır. Unamuno kısa bir süre sonra gizemli bir şekilde ölünce olaydan Franco rejimi sorumlu tutulmuştur.
II. Dünya Savaşı
Astray, II. Dünya Savaşı sırasında şiddetle Nazi Almanyasını desteklemiş ve Doğu Cephesinde Sovyetler Birliğine karşı Nazi saflarında savaşmak için örgütlenen Mavi Tümen'e gönüllü sağlanması için seferber olmuştur. Savaşın ardından emekliye ayrılmıştır.
Ailesi
Genç subaylık dönemi sırasında, 1906 yılında General 'nın kızı Elvira ile evlenmiş ancak evlendikten hemen sonra eşi ona dini sebeplerden dolayı bakire kalma niyetini iletmiştir. Bundan sonra çift evli kalsa da aralarında cinsel bir ilişki olmamıştır. Millán-Astray 1941 yılında bir briç oyunu sırasında masadaki Rita Gasset'e aşık olmuştur. Eski bakanlardan Rafael Gasset'in kızı ve filozof José Ortega y Gasset'in kuzeni olan kadınla beraber olmak için Millán-Astray eşinden boşanmıştır. Skandalın önüne geçmek isteyen Franco, onu Lizbon'a görevli göndermiştir. Burada tek kızı Peregrina 23 Ocak 1942'de dünyaya gelmiştir. Bu dönemle beraber kamuoyunda unutulan komutan yıllar sonra Madrid'e dönmüş, kısa bir süre sonra 1 Ocak 1954'te kalp krizi sonucu ölmüştür.
Geleneği
Komutanın ismi başta Madrid olmak üzere çok sayıda kentte cadde ve sokaklara verilmiştir. Ancak İspanya'da demokrasiye geçiş süreciyle beraber ismi kısmen kaldırılsa da askeri alandaki başarıları nedeniyle tartışmalı bir isim olmuştur. Günümüzde hala ismi bazı mahkeme kararlarıyla kaldırılırken bazı mahkeme kararlarıyla geri konulmaktadır.
Kaynakça
- ^ 7 Mayıs 2014 tarihli ABC haberi 23 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İspanyolca) 2 Ağustos 2023 tarihinde erişilmiştir
- ^ Spartaküs sitesindeki maddesi 2 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 2 Ağustos 2023 tarihinde erişilmiştir
- ^ 30 Ağustos 2021 tarihli 2 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . El Pais haberi (İspanyolca), 2 Ağustos 2023 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jose Millan Astray 5 Temmuz 1879 1 Ocak 1954 Ispanyol komutan Ispanyol Lejyonu kurucusu ve Ispanya Ic Savasi sonrasinda Franco Ispanyasi nin ilk donem onde gelen isimlerindendi Astray savas sirasinda cok cesitli yerinden yaralandigi icin sakatti Muhafazakar ancak Franco karsiti Miguel de Unamuno ile giristigi kavgayla bilinir General Millan Astray ortada savas sirasinda aldigi yaralardan dolayi sag gozunu ve sol kolunu kaybetmisti Eylul 1936 HayatiGencligi Galicia daki A Coruna da dunyaya gelmistir Babasi Jose Millan Astray hukukcu sair edebiyatci ve Madrid de bas gardiyandi Annesi Pilar Terreros Segade ise illustrator ve komedi yazariydi Hukuk okumasi istendiyse de o askeri bir kariyeri secti 30 Agustos 1894 te Toledo daki Piyade Akademisine girdi 16 yasinda Astegmen olarak mezun oldu 1 Eylul 1896 da Harp Okuluna basladi Askeri kariyeri Harp Okulundan kurmay olarak mezun oldu Ispanyol Imparatorluguna karsi bagimsizlik mucadelesi veren Filipinlilerin baslattigi Filipin Devrimine karsi mucadele etmek icin gonullu oldu Muharebelerde gosterdigi yararliliklardan dolayi cok cestli madalyalara layik goruldu Ozellikle kentinin savunmasinda gosterdigi kahramanliktan oturu taltif edildi 18 yasinda seckin bir savas kahramani haline geldi Sonraki donemde Fas da devam eden Rif Savasi na katildi 26 Ekim 1924 tarihinde Fas da gorev yaparken pusuya dusuruldu ve cikan catismada kolundan agir yaralandi kolu kesilmek zorunda kalindi Birliklerine komuta etmeye devam ederken gozune isabet eden bir kursun yuzunden sag gozu kor oldu Bu yaralanmalardan dolayi ona Muhtesem sakat deniliyordu Artik kor olan gozune siyah bir bant ve sag eline de beyaz eldiven giyiyordu Bu donemde Afrika da yerlesik Fransiz Yabanci Lejyonu benzeri bir silahli kuvvet kurma planlarini Binbasi Francisco Franco ya acti ve kendisinden destek gordu Cezayir bolgesinde kurulan Ispanyol Lejyonu nun ilk komutani olmustur Lejyonun slogani olarak belirledigi Viva la Muerte Ispanya Ic Savasi sirasinda Falanjistlerin slogani haline gelecektir Kurdugu silahli birligin Ispanya nin imparatorluk gelenegine ve kati Katolik inancina sahip cikmasinda israrci olmustur Bu sayede adeta gecmis donemlerde Reconquista sirasinda Emeviler e karsi verilen mucadele yuceltilmis modern dunyada demokrasi ve komunizm ideolojisine karsi da benzer mucadelenin verilmesi geregi ideolojik dustur haline getirilmistir 1924 yilinda Kral XIII Alfonso tarafindan albay rutbesine getirilmis 1927 yilinda da tuggeneral olmustur 1932 yilinda basa gelen Cumhuriyetci Manuel Azana hukumeti onu rejim karsiti goruslerinden dolayi emekliye ayrilacak komutanlar arasina almistir 1936 da Ispanya Ic Savasi nin patlak vermesiyle Franco yanlisi saflarda yer almis ilk donemlerde Basin Radyo ve Propaganda sefi olarak gorev yapmistir Unamuno ile karsi karsiya gelis Millan Astray muhafazakar yazar ve filozof Miguel de Unamuno ile kamuoyu onunde girdigi atesli tartismayla bilinir 12 Ekim 1936 tarihinde Salamanca Universitesindeki toplanti farkli siyasal egilimlerdeki sagci toplami bir araya getirmisti Toplantiya Francocu kardinal Franco nun esi Millan Astray gibi kisiler katilmisti Universitede dekan olan Migule de Unamuno Halk Cephesinin ulkeye kaos getirdiginden hareketle ic savasta Francoculari desteklemis olsa da rejimin yaptiklarina elestirel yaklasiyordu Tarihci Hugh Thomas 1961 tarihli basyapiti da olanlari detayli anlatir Buna gore gece Falanjist yazar tarafindan yapilan atesli bir konusmayla baslar Sonrasinda Profesor ayrilikci Katalonya ve Bask bolgelerinden ulkemizin icindeki kanser olarak bahsetmis ve Ispanya nin sifasi olan fasizm sayesinde bunlari oldurecek sahte duygusalliklardan azade kararli bir cerrah gibi onlari bunyemizden sokup atacagiz demistir Bunun uzerine seyirciler arasinda Ispanyol Lejyonu nun slogani olan Viva la Muerte Yasasin olum slogani atilmistir Sonrasinda lejyon komuta gunlerinden kalma aliskanlikla slogana eslik eden Millan Astray kitleye Espana Ispanya demis kitle ona Una Tek karsiligini vermis o yine Espana demis kitle Grande Buyuk yanitini vermis ve son kez Espana deyince de Libre Ozgur yanitini haykirmistir Bu Falanjist soylemlerin ardindan ev sahibi konumunda ve toplantida Franco nun temsilcisi durumundaki Unamuno soz almistir Benden bir konusma bekliyorsunuz Beni bilen bilir uzun sure sessiz kalmayi beceremem Bazen sessiz kalmak yalan soylemektir cunku sessizlik onay vermek olarak algilanabilir Bugun aramizda bulunan Profesor Maldonado nun sozum ona soylevine dair yorumda bulunmak istiyorum Bask ve Katalanlara yapilan saygisizligin kisisel kismini gormezden gelecegim Bildiginiz gibi bendeniz Bilbao dogumluyum Begenseniz de begenmeseniz de Kardinal Barcelona lidir Ancak simdi su anlamsiz ve olu sevici Yasasin olum sloganini duyunca buna dair bir cift kelam etmek isterim Tum hayatimi benim ne demek istemedigimi anlamayanlarin ofkesine yol acan paradokslarin yazari ve bu konuda uzman birisi olarak soyluyorum bu komik paradoksu itici buluyorum General Millan Astray sakattir Bu gercegi kimsenin duyamacagi sekilde fisildamanin alemi yoktur O savasta sakat kalmis birisidir Cervantes de oyleydi Ancak ne yazik ki bugun Ispanya daki sakatlarin sayisi coktur Ve eger Tanri bize yardim etmezse kisa sure icinde daha cok sakatimiz olacak General Millan Astray in kitle psikolojisine egemen olmasi beni rahatsiz ediyor Cervantes in ruhani derinligine sahip olmayan bir sakat etrafindaki sakatlarin sayisini artirarak rahatlama umutlari pesinde kosuyor Bunun uzerine seyirciler arasinda bulunan Millan Astray Aydinlara olum Yasasin olum seklinde cevap verir Falanjistlerin alkislari uzerine kitleyi yatistirmaya calisan yazar Peman Hayir yasasin aydinlar Kahrolsun kotu aydinlar demis Unamuno sozlerine devam etmistir Burasi aydinlarin mabedidir ben de bas rahibim Bu kutsal mekani kirletiyorsunuz Kazanacaksiniz ancak sadece kaba kuvvet sizde oldugu icin Ancak ikna edemeyeceksiniz Ikna etmek icin sizde olmayan bir sey ihtiyaciniz var mantik ve haklilik Sizden Ispanya nun iyiligini dusunmenizi beklemek nafiledir Diyeceklerim bu kadardir Miguel de Unamuno Bu konusmanin uzerine kendisini guclukle kontrol eden Millan Astray Hanimefendinin koluna gir diye bagirmis Unamuno Franco nun esi Carmen Polo nun koluna girip onun korumasi altinda toplantidan ayrilmistir Toplumda buyuk sayginligi olan Unamuno ya karsi harekete gecemeyen rejim onu ev hapsi cezasina carptirmistir Unamuno kisa bir sure sonra gizemli bir sekilde olunce olaydan Franco rejimi sorumlu tutulmustur II Dunya Savasi Astray II Dunya Savasi sirasinda siddetle Nazi Almanyasini desteklemis ve Dogu Cephesinde Sovyetler Birligine karsi Nazi saflarinda savasmak icin orgutlenen Mavi Tumen e gonullu saglanmasi icin seferber olmustur Savasin ardindan emekliye ayrilmistir Ailesi Millan Astray ismi Franco donemine dair modern Ispanya tarihinde yapilamayan hesaplasmanin onemli konularindan olmustur Adi basta baskent Madrid olmak uzere cesitli kentlerde cok sayida caddeye verilmis olan komutanin ismi cesitli kereler kaldirilmis olsa da bugun hala adi cesitli yerlerde gecmektedir Genc subaylik donemi sirasinda 1906 yilinda General nin kizi Elvira ile evlenmis ancak evlendikten hemen sonra esi ona dini sebeplerden dolayi bakire kalma niyetini iletmistir Bundan sonra cift evli kalsa da aralarinda cinsel bir iliski olmamistir Millan Astray 1941 yilinda bir bric oyunu sirasinda masadaki Rita Gasset e asik olmustur Eski bakanlardan Rafael Gasset in kizi ve filozof Jose Ortega y Gasset in kuzeni olan kadinla beraber olmak icin Millan Astray esinden bosanmistir Skandalin onune gecmek isteyen Franco onu Lizbon a gorevli gondermistir Burada tek kizi Peregrina 23 Ocak 1942 de dunyaya gelmistir Bu donemle beraber kamuoyunda unutulan komutan yillar sonra Madrid e donmus kisa bir sure sonra 1 Ocak 1954 te kalp krizi sonucu olmustur GelenegiKomutanin ismi basta Madrid olmak uzere cok sayida kentte cadde ve sokaklara verilmistir Ancak Ispanya da demokrasiye gecis sureciyle beraber ismi kismen kaldirilsa da askeri alandaki basarilari nedeniyle tartismali bir isim olmustur Gunumuzde hala ismi bazi mahkeme kararlariyla kaldirilirken bazi mahkeme kararlariyla geri konulmaktadir Kaynakca 7 Mayis 2014 tarihli ABC haberi 23 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ispanyolca 2 Agustos 2023 tarihinde erisilmistir Spartakus sitesindeki maddesi 2 Agustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 2 Agustos 2023 tarihinde erisilmistir 30 Agustos 2021 tarihli 2 Agustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde El Pais haberi Ispanyolca 2 Agustos 2023 tarihinde erisilmistir