Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Juan Domingo Perón (d. 8 Ekim 1895, – ö. 1 Temmuz 1974, ), Arjantinli asker ve siyasetçi. Peronist hareketin kurucusu ve önderi olan Peron, 1946-55 ve 1973-74 arasında başkanlık yapmıştır.
| Juan Domingo Perón | |
|---|---|
 | |
 29. ve 40. Arjantin Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 12 Ekim 1973 - 1 Temmuz 1974 | |
| Başkan Yardımcısı | Isabel Martínez de Perón |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | Isabel Martínez de Perón |
| Görev süresi 4 Haziran 1946 - 21 Eylül 1955 | |
| Başkan Yardımcısı | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | |
| 20. fiilen | |
| Görev süresi 8 Temmuz 1944 - 10 Ekim 1945 | |
| Başkan | Edelmiro Farrell |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | |
| | |
| Görev süresi 24 Şubat 1944 - 10 Ekim 1945 | |
| Başkan | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | |
| | |
| Görev süresi 1 Aralık 1943 - 10 Ekim 1945 | |
| Başkan | |
| Yerine geldiği | Yeni makam |
| Yerine gelen | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Juan Domingo Perón 8 Ekim 1895 , Buenos Aires |
| Ölüm | 1 Temmuz 1974 (78 yaşında) , Buenos Aires |
| Partisi | |
| Evlilik(ler) |
|
| Mesleği | Asker, siyasetçi |
| İmzası |  |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Arjantin |
| Branşı |  Arjantin Ordusu |
| Hizmet yılları | 1913–1945 |
| Rütbesi | Korgeneral |
Yaşamı
Çoğu Arjantinli gibi, Fransız ve İtalyan ataları olan bir Kreol idi. Buenos Aires eyaletinin Pampalarındaki bir kasabada dünyaya geldi. On altı yaşındayken askerî okula girdi, 1913'te yedek subay oldu. 1930'ların sonunda İtalya'da askerî ataşe olarak görev yaptı. Bu sırada faşistlerle Nazilerin siyasi yükselişlerini yakından izledi. Tarih ve siyaset felsefesine ilgi duyan Perón'un bu konularda yayımlanmış çalışmaları vardır.
1941'de albay oldu, 1943'te muhafazakâr yönetimine son veren darbenin amiral gemisi Birleşik Subaylar Grubu (GOU) içinde yer aldı. İzleyen üç yıl içinde yönetime gelen askeri hükûmetlerde çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığı gibi küçük bir görev üstlenmesine karşın, bu görevi sırasında sendikaların desteğini elde ederek yönetim içinde etkisini artırmaya başladı. 1944'te 'in savaş bakanlığını üstlendi, hemen ardından başkan yardımcısı oldu. Ekim 1945 başlarında anayasal yönetim yanlısı sivil ve subayların düzenlediği bir darbeyle bütün görevlerinden uzaklaştırılarak tutuklandı. Ama metresi Eva Duarte'yle sendikalardaki destekçilerinin girişimleri sonucu Buenos Aires'te büyük bir grev dalgası başladı ve Perón 17 Ekim 1945'te serbest bırakıldı. Aynı gece düzenlenen bir mitingde gelecek seçimlerde başkanlığa adaylığını koyacağını açıkladı. Birkaç gün sonra da Eva Duarte'yle evlendi (21 Ekim 1945).
Başkanlığı
Komünistlerin ve sağın muhalefetine rağmen Perón, sendikaların desteğiyle, federal polisin ve silahlı çetelerin liberal muhalefete yoğun baskılar uyguladığı bir seçim kampanyasının ardından oyların yüzde 56'sını alarak Şubat 1946'da başkanlığa seçildi.
Başkanlığı sırasında hem iç, hem de dış politikada, komünizmle kapitalizm arasında Justicialismo (Adaletçilik) adlı bir "üçüncü yol" olarak nitelendirdiği bir çizgi izledi. Arjantin'in ekonomik ve toplumsal yapısında köklü değişiklikler gerçekleştirememekle birlikte, ülkeye yeni bir çehre kazandırdı.
Ekonomik alanda Arjantin'i devletçiliğe dayalı bir sanayileşme sürecine soktu. Merkez Bankası Başkanı Miguel Miranda'nın danışmanlığı altında (1946-49) demiryollarını, Ulusal Banka'yı ve dış ticareti millileştirdi, pesoyu devalüe etti, dış borçları ödedi, ticari bir devlet filosu kurdu, birçok ticari anlaşma imzaladı, bayındırlık işlerine büyük fonlar ayırdı ve 1947'de beş yıllık bir sanayileşme planını başlattı. Ancak kredi bulmak için, tarımcıları ürünlerini devlete düşük fiyatla satmaya zorladı ve daha sonra bu ürünleri büyük karlarla ihraç etti. Bunun üzerine tarımcılar üretimi kıstılar ve tahıl ithal etme zorunluğu doğdu. İktisadi önlemlerin çoğu başarısızlığa uğradıysa da, Perón toplumsal alanda, çok ileri bir sosyal siyaset izlemeyi bildi. Bu siyaset II. Dünya Savaşı sırasında biriktirilen dövizlerle karşılandı. Karısının yardımıyla işçilerin gelir düzeyi yükseltilirken, onların işletme karlarına ortak olmaları sağlandı, 60 yaşın üstündeki işçilere emeklilik hakkı tanındı, kadınlara oy hakkı verildi.
Dış politikada bloklar arasında tarafsız kaldı. Amerika Birleşik Devletleri ve Britanya'ya karşı katı bir tutum takındı, İspanya'ya yakınlaşmayı ve bir Latin Amerika federasyonu kurmayı tasarladı.
Öte yandan silahlı kuvvetler üzerindeki etkisine dayanarak ülkenin siyasal yaşamını bütünüyle denetimi altına aldı. Anayasal özgürlüklere ciddi kısıtlamalar getirdi, bazı özgürlükleri ise bütünüyle ortadan kaldırdı. Mart 1949 Anayasası'yla, 1951'de yeniden seçilebilme olanağını yarattı ve general unvanını aldı (1950). Her yere kendi adamlarını yerleştirdi, La Prensa'yı kendi gazetesi haline getirdi ve polis devletine dayanan bir diktatörlük kurdu.
Kasım 1951'de oy oranını biraz artırarak başkanlığa yeniden seçildikten sonra, bazı politikalarında değişikliğe gitti. Ama enflasyon, yolsuzluklar ve baskılar halkın yönetimden duyduğu hoşnutsuzlukların artmasına yol açtı. 1954'ten itibaren önce Kilise'nin (1955'te aforoz edildi), sonra da silahlı kuvvetlerin muhalefetiyle karşılaştı. Silahlı kuvvetlerin desteği, işçilere ve orta sınıflara dayanan bir rejim açısında çok önemliydi. Sonunda kara ve deniz kuvvetlerine bağlı birlikler yönetime karşı ayaklandı (19 Eylül 1955). Ayaklanma sırasında iktidardan uzaklaştırılan Perón Paraguay'a kaçtı. Çeşitli ülkelerde kaldıktan sonra Madrid'e yerleşti. Buradan, 1963'ten beri sendikalarla birlikte tek bir parti altında toplanan yandaşlarını yönetti. 1961'de Isabel Perón'la üçüncü evliliğini yaptı.
Perón'un iktidardan uzaklaştırılmasını izleyen yıllarda, Peronistler halk arasında büyük bir güç olarak varlıklarını korudular. 1955'ten sonra yönetime gelen sivil ve askeri iktidarlar, Peronistlere siyasal görev vermeye kesinlikle yanaşmamalarının da etkisiyle, ülkenin acil ekonomik sorunlarına çözüm getiremediler.
Son başkanlığı
Mart 1971'de iktidarı ele geçiren General 1973 sonlarında demokrasiye dönüleceğini açıkladı ve aralarında Peronist partinin de (Ulusal Adaletçi Hareket-MNJ) bulunduğu bütün siyasal partilerin yeniden kurulmasına izin verildi. Perón Kasım 1972'de askeri hükûmetin çağrısı üzerine kısa bir süre için Arjantin'e döndü. Peronist adaylar Mart 1973'te yapılan seçimlerde çoğunluğu elde etti; Peronist başkanlığa seçilirken ve meclis çoğunluğunu kazandılar. Haziranda Arjantin'e dönüşünde büyük bir coşkuyla karşılanan Perón, Cámpora'nın istifasından sonra ekimde yapılan özel bir seçimin sonucunda ikinci kez başkan oldu. Karısı Isabel Perón da başkan yardımcısı oldu.
Perón sürgün yıllarında Peronistlerin sol kanadının desteğini kazanmaya çalışmış ve en militan sendikaları desteklemişti. Ama iktidara geldikten sonra şiddet hareketleriyle baş etmek zorunda kalan Perón, Devrimci Halk Ordusu'nun (ERP) saldırılarına göğüs gerebilmek için silahlı kuvvetlerle ve eskiden kendisine muhalif olan öteki sağ gruplarla yakın ilişkiler kurdu. Eyalet yönetimlerinden ve üniversitelerden çok sayıda solcuyu tasfiye etti.
Perón'un bu dönemdeki ekonomi politikası, gelir dağılımında ücretliler lehine bazı değişiklikler öngörmekle birlikte, temel olarak enflasyonla mücadeleyi amaçlıyordu. Ama fiyat ve ücret artışlarını kontrol altına almak amacıyla uygulamak istediği "toplumsal anlaşma" modeli başarılı olamadı. 1973-74 dünya petrol bunalımının ve Britanya'yanın Avrupa Ekonomik Topluluğu'na girmesinin de etkisiyle Avrupa'ya ihracat olanakları daralan Arjantin'in ödemeler dengesi giderek kötüleşti. Sendikaların da ekonomik politikaya tepkisi yoğunlaşıyordu.
Haziran 1974'te zatürre belirtileri gösteren Perón, arka arkaya geçirdiği bir dizi kalp krizinden sonra 1 Temmuz 1974'te öldü.
Ölümünden sonra başkanlık görevini üstlenen karısı Isabel Perón'un yönetimi sırasında Peronist hareket ve hükûmet içindeki görüş ayrılıkları iyice açığa çıktı. Isabel Perón ülke içindeki güç odaklarının hiçbirinden, hatta sendikalardan bile sağlam bir destek elde edemedi. Şiddet olayları artarken enflasyon oranı yüzde 600'ün üzerine çıktı. Isabel Perón 24 Mart 1976'da iktidara el koyan silahlı kuvvetler tarafından görevden uzaklaştırıldı.
Kaynakça
- ^ Kök, Gözde (11 Mayıs 2010). "Arjantin'in yakın tarihi ve Peronizmin mirası". haber.sol.org.tr. 13 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Nisan 2010.
- ^ Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: | Arjantin Devlet Başkanı 1946-1955 | Sonra gelen: |
| Önce gelen: | Arjantin Devlet Başkanı 1973-1974 | Sonra gelen: Isabel Martínez de Perón |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Juan Domingo Peron d 8 Ekim 1895 o 1 Temmuz 1974 Arjantinli asker ve siyasetci Peronist hareketin kurucusu ve onderi olan Peron 1946 55 ve 1973 74 arasinda baskanlik yapmistir Juan Domingo Peron29 ve 40 Arjantin Devlet BaskaniGorev suresi 12 Ekim 1973 1 Temmuz 1974Baskan Yardimcisi Isabel Martinez de PeronYerine geldigiYerine gelen Isabel Martinez de PeronGorev suresi 4 Haziran 1946 21 Eylul 1955Baskan YardimcisiYerine geldigiYerine gelen20 fiilenGorev suresi 8 Temmuz 1944 10 Ekim 1945Baskan Edelmiro FarrellYerine geldigiYerine gelenGorev suresi 24 Subat 1944 10 Ekim 1945BaskanYerine geldigiYerine gelenGorev suresi 1 Aralik 1943 10 Ekim 1945BaskanYerine geldigi Yeni makamYerine gelenKisisel bilgilerDogum Juan Domingo Peron 8 Ekim 1895 1895 10 08 Buenos AiresOlum 1 Temmuz 1974 78 yasinda Buenos AiresPartisiEvlilik ler Aurelia Tizon e 1929 b 1938 Eva Peron e 1945 o 1952 Isabel Martinez de Peron e 1961 1974 Meslegi Asker siyasetciImzasiAskeri hizmetiBagliligi ArjantinBransi Arjantin OrdusuHizmet yillari 1913 1945Rutbesi KorgeneralYasamiCogu Arjantinli gibi Fransiz ve Italyan atalari olan bir Kreol idi Buenos Aires eyaletinin Pampalarindaki bir kasabada dunyaya geldi On alti yasindayken askeri okula girdi 1913 te yedek subay oldu 1930 larin sonunda Italya da askeri atase olarak gorev yapti Bu sirada fasistlerle Nazilerin siyasi yukselislerini yakindan izledi Tarih ve siyaset felsefesine ilgi duyan Peron un bu konularda yayimlanmis calismalari vardir 1941 de albay oldu 1943 te muhafazakar yonetimine son veren darbenin amiral gemisi Birlesik Subaylar Grubu GOU icinde yer aldi Izleyen uc yil icinde yonetime gelen askeri hukumetlerde calisma ve sosyal guvenlik bakanligi gibi kucuk bir gorev ustlenmesine karsin bu gorevi sirasinda sendikalarin destegini elde ederek yonetim icinde etkisini artirmaya basladi 1944 te in savas bakanligini ustlendi hemen ardindan baskan yardimcisi oldu Ekim 1945 baslarinda anayasal yonetim yanlisi sivil ve subaylarin duzenledigi bir darbeyle butun gorevlerinden uzaklastirilarak tutuklandi Ama metresi Eva Duarte yle sendikalardaki destekcilerinin girisimleri sonucu Buenos Aires te buyuk bir grev dalgasi basladi ve Peron 17 Ekim 1945 te serbest birakildi Ayni gece duzenlenen bir mitingde gelecek secimlerde baskanliga adayligini koyacagini acikladi Birkac gun sonra da Eva Duarte yle evlendi 21 Ekim 1945 Baskanligi Juan Peron ve Eva Peron un evlilik toreni 1945 Komunistlerin ve sagin muhalefetine ragmen Peron sendikalarin destegiyle federal polisin ve silahli cetelerin liberal muhalefete yogun baskilar uyguladigi bir secim kampanyasinin ardindan oylarin yuzde 56 sini alarak Subat 1946 da baskanliga secildi Baskanligi sirasinda hem ic hem de dis politikada komunizmle kapitalizm arasinda Justicialismo Adaletcilik adli bir ucuncu yol olarak nitelendirdigi bir cizgi izledi Arjantin in ekonomik ve toplumsal yapisinda koklu degisiklikler gerceklestirememekle birlikte ulkeye yeni bir cehre kazandirdi Ekonomik alanda Arjantin i devletcilige dayali bir sanayilesme surecine soktu Merkez Bankasi Baskani Miguel Miranda nin danismanligi altinda 1946 49 demiryollarini Ulusal Banka yi ve dis ticareti millilestirdi pesoyu devalue etti dis borclari odedi ticari bir devlet filosu kurdu bircok ticari anlasma imzaladi bayindirlik islerine buyuk fonlar ayirdi ve 1947 de bes yillik bir sanayilesme planini baslatti Ancak kredi bulmak icin tarimcilari urunlerini devlete dusuk fiyatla satmaya zorladi ve daha sonra bu urunleri buyuk karlarla ihrac etti Bunun uzerine tarimcilar uretimi kistilar ve tahil ithal etme zorunlugu dogdu Iktisadi onlemlerin cogu basarisizliga ugradiysa da Peron toplumsal alanda cok ileri bir sosyal siyaset izlemeyi bildi Bu siyaset II Dunya Savasi sirasinda biriktirilen dovizlerle karsilandi Karisinin yardimiyla iscilerin gelir duzeyi yukseltilirken onlarin isletme karlarina ortak olmalari saglandi 60 yasin ustundeki iscilere emeklilik hakki tanindi kadinlara oy hakki verildi Dis politikada bloklar arasinda tarafsiz kaldi Amerika Birlesik Devletleri ve Britanya ya karsi kati bir tutum takindi Ispanya ya yakinlasmayi ve bir Latin Amerika federasyonu kurmayi tasarladi Ote yandan silahli kuvvetler uzerindeki etkisine dayanarak ulkenin siyasal yasamini butunuyle denetimi altina aldi Anayasal ozgurluklere ciddi kisitlamalar getirdi bazi ozgurlukleri ise butunuyle ortadan kaldirdi Mart 1949 Anayasasi yla 1951 de yeniden secilebilme olanagini yaratti ve general unvanini aldi 1950 Her yere kendi adamlarini yerlestirdi La Prensa yi kendi gazetesi haline getirdi ve polis devletine dayanan bir diktatorluk kurdu Kasim 1951 de oy oranini biraz artirarak baskanliga yeniden secildikten sonra bazi politikalarinda degisiklige gitti Ama enflasyon yolsuzluklar ve baskilar halkin yonetimden duydugu hosnutsuzluklarin artmasina yol acti 1954 ten itibaren once Kilise nin 1955 te aforoz edildi sonra da silahli kuvvetlerin muhalefetiyle karsilasti Silahli kuvvetlerin destegi iscilere ve orta siniflara dayanan bir rejim acisinda cok onemliydi Sonunda kara ve deniz kuvvetlerine bagli birlikler yonetime karsi ayaklandi 19 Eylul 1955 Ayaklanma sirasinda iktidardan uzaklastirilan Peron Paraguay a kacti Cesitli ulkelerde kaldiktan sonra Madrid e yerlesti Buradan 1963 ten beri sendikalarla birlikte tek bir parti altinda toplanan yandaslarini yonetti 1961 de Isabel Peron la ucuncu evliligini yapti Peron un iktidardan uzaklastirilmasini izleyen yillarda Peronistler halk arasinda buyuk bir guc olarak varliklarini korudular 1955 ten sonra yonetime gelen sivil ve askeri iktidarlar Peronistlere siyasal gorev vermeye kesinlikle yanasmamalarinin da etkisiyle ulkenin acil ekonomik sorunlarina cozum getiremediler Son baskanligi Juan Peron ve Nicolae Ceaușescu 1974 Mart 1971 de iktidari ele geciren General 1973 sonlarinda demokrasiye donulecegini acikladi ve aralarinda Peronist partinin de Ulusal Adaletci Hareket MNJ bulundugu butun siyasal partilerin yeniden kurulmasina izin verildi Peron Kasim 1972 de askeri hukumetin cagrisi uzerine kisa bir sure icin Arjantin e dondu Peronist adaylar Mart 1973 te yapilan secimlerde cogunlugu elde etti Peronist baskanliga secilirken ve meclis cogunlugunu kazandilar Haziranda Arjantin e donusunde buyuk bir coskuyla karsilanan Peron Campora nin istifasindan sonra ekimde yapilan ozel bir secimin sonucunda ikinci kez baskan oldu Karisi Isabel Peron da baskan yardimcisi oldu Peron surgun yillarinda Peronistlerin sol kanadinin destegini kazanmaya calismis ve en militan sendikalari desteklemisti Ama iktidara geldikten sonra siddet hareketleriyle bas etmek zorunda kalan Peron Devrimci Halk Ordusu nun ERP saldirilarina gogus gerebilmek icin silahli kuvvetlerle ve eskiden kendisine muhalif olan oteki sag gruplarla yakin iliskiler kurdu Eyalet yonetimlerinden ve universitelerden cok sayida solcuyu tasfiye etti Peron un bu donemdeki ekonomi politikasi gelir dagiliminda ucretliler lehine bazi degisiklikler ongormekle birlikte temel olarak enflasyonla mucadeleyi amacliyordu Ama fiyat ve ucret artislarini kontrol altina almak amaciyla uygulamak istedigi toplumsal anlasma modeli basarili olamadi 1973 74 dunya petrol bunaliminin ve Britanya yanin Avrupa Ekonomik Toplulugu na girmesinin de etkisiyle Avrupa ya ihracat olanaklari daralan Arjantin in odemeler dengesi giderek kotulesti Sendikalarin da ekonomik politikaya tepkisi yogunlasiyordu Haziran 1974 te zaturre belirtileri gosteren Peron arka arkaya gecirdigi bir dizi kalp krizinden sonra 1 Temmuz 1974 te oldu Olumunden sonra baskanlik gorevini ustlenen karisi Isabel Peron un yonetimi sirasinda Peronist hareket ve hukumet icindeki gorus ayriliklari iyice aciga cikti Isabel Peron ulke icindeki guc odaklarinin hicbirinden hatta sendikalardan bile saglam bir destek elde edemedi Siddet olaylari artarken enflasyon orani yuzde 600 un uzerine cikti Isabel Peron 24 Mart 1976 da iktidara el koyan silahli kuvvetler tarafindan gorevden uzaklastirildi Kaynakca Kok Gozde 11 Mayis 2010 Arjantin in yakin tarihi ve Peronizmin mirasi haber sol org tr 13 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Nisan 2010 Encyclopaedia Britannica Fifteenth Edition Siyasi goreviOnce gelen Arjantin Devlet Baskani 1946 1955 Sonra gelen Once gelen Arjantin Devlet Baskani 1973 1974 Sonra gelen Isabel Martinez de Peron